Grote Zeeuwsch Dagblad puzzlewedsirijd
Enorme werken op Schouwen-Duiveland
naderen thans hun voltooiing
öp expositie te Middelburg
Interessante kaarten tonen geografische
ontwikkeling van ons gewest
Leer!
mgen-aanwas
te verwachten
bij V.H.M.O.
Kardinaal Wyszynslci
in mei naar Rome
PRISMA
Met een stortvloed van prachtige prijzen!
'R
E
3
R
E
3
R
E
4
R
E
5
R
E
6
R
E
7
R
E
Vóór Pasen hebt U
de beloning thuis
En nu - aan de slag
met puzzle no. 1
Uitvoering Mattheus
Passion in concert
gebouw op 30 maart
De Ruyter-parade in
Den Helder
Krijgt s'-Giavenpolder nog dit jaar zijn
Chr. kleuterschool?
Luchtschip meer dan
230 uur in de lucht
Olieraffinaderij op
Syrië
Nieuwe zeedijk met nieuw gemaal
Den Osse (dubbele capaciteit)
Zaterdag 16 maart 1957
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 5
Oude en nieuwe
Imm prenten
HET IS als een tred in de rijke
Zeeuwse historie, als men
thans de tentoonstellingszaal
van boekhandel Van Benthem
Jutting aan de Lange Delft te
Middelburg binnengaat. Van 9 tot
23 maart heeft de heer B. P. Car
rière hier een tentoonstelling van
oude Zeeuwse boekwerken en
prenten ingericht, die een goede
belangstelling zeer zeker verdient,
Op overzichtelijke wijze zijn hier
kaarten, prenten en boeken uitgestald,
die alle op hun wijze iets verhalen
van het Zeeuwse verleden. Hieronder
zijn verschillende vrij zeldzame exem
plaren. Waar de wanden het hangen
van een groter sortiment niet toelie
ten, zijn in verschillende mappen oude
afbeeldingen streeks- en plaatsgewijze
bijeengebracht. Zo is er een map
Veere, een map Vlissingen, éen map
Middelburg en mappen met prenten
en tekeningen stammend uit Schou-
wen-Duiveland, Tholen, Zeeuws-
Vlaanderen, Zuid-Beveland en Mid
delburg. Overig Zeeland werd onder
het kopje „diversen" gerangschikt.
Ook het nabije verleden is vertegen
woordigd door foto's (o.m. uit de pe
riode rond de laatste eeuwwisseling)
en voor deze tijd ook al weer histo
risch geworden reisbeschrijvingen.
Bijzonder aardig is het, aan de hand
van de tentoongestelde oude kaarten,
de geografische ontwikkeling van onze
provincie te volgen. De hierbij afge
beelde kaart laat het oude „Tholen"
zien, een typisch voorbeeld van een
vestingstad met grachten en bolwer
ken. De andere afbeelding is van re
cente datum; de bekende graficus
„Tengevolge van de geboortehausse
van na de oorlog is er van september
1958 af een zeer belangrijke aanwas te
verwachten van het aantal leerlingen
dat het voorbereidend hoger en middel
baar onderwijs gaat volgen."
Dit deelde mr. 3. 3. Hangelbroek me
de tijdens een gistermiddag ln Utrecht
gehouden vergadering van de Bond van
Verenigingen voor Christelijk Middel
baar en Voorbereidend Hoger Onder
wijs.
De heer Hangelbroek zei, dat dit pro
bleem de schoolbesturen met grote zor
gen vervult. Men zal genoodzaakt zijn
tot uitbreiding van bestaande schoollo
kalen of tot nieuwbouw over te gaan.
„Reeds in september 1956", aldus de
heer Hangelbroek, „werden er bij ver
scheidene van de bij de Bond aangeslo
ten scholen leerlingen afgewezen op
grond van tekort aan sehoollokaliteit".
Volgens hem dienen de schoolbesturen
tijdig maatregelen te treffen om der
gelijke beslissingen te voorkomen.
„De schoolbesturen", aldus de heer
Hangelbroek, „staan voor de moeilijk
heid, dat zij geen toestemming meer
krijgen voor garantie van de overheid
wanneer zij kortlopende kasgeldlenin-
gen kunnen aangaan". Hij sprak de
hoop uit, dat voor de te verwachten
leerlingenaanwas door de overheid mld-
dr'en beschikbaar zullen worden gesteld
.TO tot uitbreiding van het v.h.m.o. over
te gaan.
In dit verband dacht de heer Han
gelbroek aan de oprichting van voor
lopige schoollokalen in de vorm van
barakken. Anderzijds meende spreker
te moeten waarschuwen voor een te
grote uitbreiding van het v.h.m.o.-on-
dcrwrjs m een bepaalde streek. Verschil
lende schoolbesturen vrezen namelijk
dat door een te grote uitbreiding van
het v.h.m.o.-onderwijs tot een grote ko
los uitgroeit, waardoor schade aan dit
onderwijs zal worden berokkend.
Het emigrantenschip „Zuider
kruis", dat de reis zal voortzetten van
de „Waterman", die gisteren een aan
varing heeft gehad, is vanochtend uit
Amsterdam naar Brest vertrokken,
Een Amsterdammer, de 55-jarige
H. R. is gisteravond laat in het water
van de Egelantiersgracht gevallen en
verdronken. Volgens zijn echtgenote
leed de man aan evenwichtsstoornis
sen.
Dirk van Gelder uit Veere legde op
geniale en gevoelige wijze de be
sneeuwde kade van het verdroomde
stadje vast. Ook deze, beelden uit het
heden dus, zijn op de tentoonstelling
te zien.
Dirk van Gelder vijftig jaar
Als bijzonderheid kan worden ver
meld, dat deze te Veere wonende
lithograaf onlangs, op 7 maart j.l. zijn
vijftigste verjaardag vierde. Het ver
stilde Veere trok Van Gelder, die auto
didact is. Hij is een groot kunstenaar,
wiens etsen buitengewoon knap ge
noemd mogen worden. Van Gelder
verwierf wereldbekendheid met zijn
ontwerp voor een Verenigde Naties
postzegel, die met de le prijs werd be
kroond. De kunstenaar gaat, evenals
zijn echtgenote, Karin Mauve, geheel
in zijn werk op; hij leidt er een afge
zonderd bestaan. Momenteel is hij ook
als leraar verbonden aan de grafische
afdeling van de academie voor beel
dende kunsten te Den Haag.
Kardinaal Stefan Wyszynski, de pri
maat van Polen, gaat op 12 mei naar
Rome ter gelegenheid van het feit, dat
veertig jaar geleden paus Plus XII tot
bisschop werd gewijd. Hij zal worden
vergezeld door de bisschoppen Klepacz,
Choromanski en Baraniak.
Ingezonden mededeling (adv.
service-master
Waarschuwt U t ine
hoorbaar op elke Chroom f125.-
tijd die U wenst. Edeldoublc f 135.-
Piet Pluizer presenteert
EEN STORTVLOED VAN PRACHTIGE
PRIJZEN wordt over de puzzelende lezers van
het Zeeuwsch Dagblad uitgestrooid. Ook U kunt
een van die gelukkigen zijn, die met een geldprijs
of een prachtig boek gaat strijken. Hoe??
Op verzoek van vele puzzelaars onder onze le
zers gaan we een grote wedstrijd op touw zetten.
In de komende weken zullen wij onze lezers
veertien problemen en probleempjes voorzetten,
elke iveek drie. Wat het wordt? Dat is nog een
grote verrassing. En wat U ermee kunt ver-
We beginnen met een een
voudige puzzle, waarmee U 7
punten kunt verdienen. Zo
plaatsen wij elke week drie
puzzles, van allerlei soort, nu
eens wat moeilijker, dan weer
wat eenvoudiger. Na 14 pro
bleempjes wordt de wedstrijd
afgesloten, vlak vóór Pasen.
WIE DAN DE MEESTE PUN
TEN HEEFT VERZAMELD,
HEEFT DE EERSTE PRIJS
VEROVERDDe daarop vol
gende krijgt prijs no. 2 en zo
worden de tientallen prachtige
prijzen uitgereikt. Nog vóór
Pasen hebt U de beloning thuis!
dienen? DAAR KOMEN DE PRIJZEN
EERSTE PRIJS 25,—
TWEEDE PRIJS f 15,—
DERE PRIJS 10,—
VIERE, VIJFDE en ZESDE PRIJS elk
f5,-.
VOORTS EEN GROTE COLLECTIE PRACH
TIGE BOEKEN
WIE MEE MAG DOEN? Ieder
een, van jong tot oud. Elk mag
echter maar één oplossing instu
ren. En vergeet niet, tijdig de op
lossing in te zenden naar: Redac
tie Zeeuwsch Dagblad te GOES.
Aan de adreszijde van de brief
kaart dient U links boven te ver
melden PUZZLE-WEDSTRIJD.
Uiterlijk woensdagochtend moet
de briefkaart in ons bezit zijn.
En nu aan de slag! Onze puzzle-
redactie staat gereed om de grote
stroom oplossingen te ontvangen
Hier komt de eerste opgave:
De eerste puzzle, die wij U voor
schotelen, is niet zo moeilpk en.
er zijn niet minder dan zeven pun
ten te verkrijgen. U moet woorden
invullen, waarvan de omschrijvin
gen als volgt luiden: 1 afdeling sol
daten, 2 zeer ernstig, 3 altijd groene
Struik, 4 onvolkomenheden, 5 rente,
6 voorbijgaan, 7 deel van een huis.
Voor ieder goed ingevuld woord
wordt U beloond met een punt.
Succes gewenst!
PIET PLUIZER.
Het Amsterdams Oratorium Koor
zal zaterdagavond 30 maart in 't Con
certgebouw te Amsterdam onder lei
ding van Piet van Egmond een uit
voering geven van de Mattheus Pas
sion.
De 350ste geboortedag van luitenant
admiraal Michiel Adriaansz. de Ruyter
zal in Den Helder op 25 maart wor
den gevierd met een parade van de
Koninklijke Marine die, naar verwacht
wordt, de grootste zal worden welke
ooit in Nederland is gehouden. Hier
aan zullen deelnemen twee compag
nieën adelborsten met vaandel en
vaandelwacht, een compagnie aspirant
reserve-officieren, drie compagnieën
mariniers met vaandel en vaandel-
wacht, zes compagnieën matrozen, een
detachement marva's, het geheel be
staande uit vier bataljons. Voorts de
Marinierskapel van de Koninklijke
Marine met tamboers en pijpers en
vliegtuigen van de marineluchtvaart
dienst.
Als paradecommandant zal fungeren
de luitenant-kolonel der mariniers W.
A. van Heuven. De parade zal worden
gehouden op het nieuwe haventerrein,
dat voor het publiek toegankelijk zal
zijn.
Export zaaioesters
De export van zaai-oesters naar De
nemarken houdt geregeld aan. De
vraag naar 30 en 40 kg is nog groot,
maar het aanbod is weinig. Ook Enge
land houdt nog belangstelling voor
zaai-oesters van ongeveer 55/60 kg.
HET BESTUUR van de Prot.
Christelijke kleuterschool te 's-
Gravenpolder heeft dezer dagen
Het Amerikaanse luchtschip „ZPG-2",
dat zich nu reeds meer dan 230 uur on
afgebroken in de lucht bevindt en dat
alle duur- en afstandsrecords heeft ge
broken, zal vandaag op de basis te Key
West, in Florida, landen. De „ZPG-2" is
woensdagavond opgestegen en maakte
een vlucht over de staat Massachusetts,
waarbij tot nu toe 11.263 kilometer werd
afgelegd. Dit betekent een verbetering
van het in 1929 door het Duitse lucht
schip „Graf Zeppelin" gevestigde record
van 11.230 kilometer.
Wat onafgebroken verblijf in de lucht
betreft was het, in 1954 gevestigde, record
200 uur en twaalf minuten, ook dit is
reeds ruimschoots door de „ZPG-2" ge
broken.
De „ZPG-2" is een produkt van de
Goodyear-fabrieken. Dit 103 meter lange
luchtschip van de Amerikaanse marine
wordt voortgedreven door twee motoren,
die het een snelheid van 115 kilometer
per uur geven. Het heeft een bemanning
van veertien koppen.
uit Den Haag bericht ontvangen,
dat de te bouwen nieuwe school
met twee klassen op de urgentie-
lijst is geplaatst.
Men heeft goede hoop, nog dit
jaar met de bouw van de nieuwe
kleuterschool te kunnen beginnen.
Vandaag zal een contract worden ge
sloten voor de ouw van een olie-raffina
derij in Syrië. Het contract zal worden
ondertekend door de Syrische minister
voor openbare werken en de vertegen
woordiger van de Tsjechoslowaakse maat
schappij „Techno-export", die de raffina
derij zal bouwen.
In 1958 zal het 150 jaar geleden zijn
dat de Koninklijke Nederlandse Akade-
mie van Wetenschappen werd opgericht.
O De 58-jarige Ernst Oehme, een voor
malige rechter te Maagdenburg, in Oost-
Duitsland, die in 1953 naar West-Berlijn
is uitgeweken, is donderdag, wegens
rechtsverkrachting, begaan in zijn periode
van Oostduits rechtspreker, tot dertig
maanden tuchthuisstraf veroordeeld.
Begin april nieuw stuk reconstructie gereed
BINNEN ENKELE WEKEN, begin april dus, zullen de elektro
motoren van het nieuwe gemaal „Den Osse" op Schouwen aanslaan.
Per minuut zullen zij 300 kubieke meter polderwater wegpompen en
dit lozen in de „Krammer" ongeacht de waterstand. In het najaar zal
het nieuwe gemaal bij Prommelsluis zijn dieselmotoren laten draaien
en dan de dubbele capaciteit wegpompen. Beide nieuwe gemalen zijn
dan voldoende voor de bemaling van de grote polder Schouwen, zodat
de oude, niet meer aan de eisen des tijds voldoende gemalen „Den
„ouden" Osse" en „Flaauwers" buiten bedrijf worden gesteld.
Het is een groots project, dat thans
op Schouwen wordt uitgevoerd. Ais het
ware één der sluitstuken van het her
stel der watersnood. In het nieuwe ge
maal „Den Osse" werden de pompen
geplaatst uit het gemaal „De Schelp-
hoek", dat na de dijkval ln 1953 geheel
tn zee kwam te staan.
Ook bij hoge waterstand
Allerlei technische verbeteringen wer
den aangebracht en zo zal het gemaal
„Den Osse" evenals „Prommelsluis"
ook bij zeer hoge waterstanden ln de
Krammer" Imnnen blijven lozen. Dit
werd mogelijk gemaakt door het ge
bruiken van pompen met verstelbare
schoepen, een nieuw systeem dat in Ne
derland nog niet zo heel veel is toe
gepast.
De capaciteit van „Den Osse" werd
verdubbeld. Het oude gemaal pompte
per minuut 150 m3 weg, het nieuwe
300 m3. Voor de bemaling van Schou
wen is het voorts van groot belang,
dat beide nieuwe gemalen óf alleen het
grote waterschap kunnen bemalen, óf
in combinatie. Dit werd mogelijk ge
maakt door het radicaal veranderen
der waterlopen.
In het nieuwe gemaal „Prommelsluis"
werden twee dieselmotoren opgesteld
met een totale capaciteit van 600 m3
per minuut. In maart 1956 werd met
dit grootse miljoenen project
begonnen. Nog dit jaar wordt het vol
ledig in gebruik genomen, wat van
uitermate groot belang Is voor het ge
hele gebied.
Miljoenen
Ongeveer op hetzelfde tijdstip als met
de bouw van de gemalen werd begonnen
met het andere voor Schouwen zéér
belangrijke werk: de verbetering en
verzwaring van de zeedijk van Brou
wershaven naar Scliarendijke. Even
eens een mlljoenenproject, dat zijn vol
tooiing ver nadert. In Mei a.s. wordt
deze ruim vier kilometer lange nieuwe
zeedijk opgeleverd.
Er lag ter plaatse een oude, zwakke
zeedijk, met een kruinhoogte van 4 me
ter plus NAP en erboven op een water-
kerend muurtje. De «met vatl öeze "u(Je
dijk was 20 meter breed. De nieuwe
dijk gebouwd op en aan de binnen
kant van deze oude zeedijk, zodat het
oude buitentalud met zijn oeververde
diging ln de nieuwe dijk werd opgeno
men werd gebracht op een water-
kerend vermogen van 7 meter plus
NAP. De krulnbreedte is nu 3 meter
en die der voet vao de dijk 50 meter.
Volgens het bestek zou er 250.000
m3 zand voor dit nieuwe dijkliehaam
nodig zijn, doch het werden er 350.000
m3, doordat er enkele verzakkingen
op i.tjb getreden. In totaal werd er
150.01.0 m3 kiel verwerkt. Vijftig dui
zend kubieke meters klei werden aan
gevoerd, voornamelijk met bakken uit
Heerwaarde (rlvierklet dus). Op de
buitentaluds van deze nieuwe, sterke
zeedijk en op de kruin werd een klei
laag aangebracht van een meter dik.
Op het binnentalud bedraagt de dikte
der kleilaag een halve meter.
Zeeuws systeem
De Volvoordse steenbekleding der
oude dijk werd na herzetting weer
in de nieuwe dijk opgenomen. Deze Vil-
voordse steenbekleding loopt tot 2.20
meter plus NAP. Hierboven werden
betonnen zeeweringblokken aangebracht
tot een hoogte van 4 meter plus NAP.
Het aannemersbedrijf Van Oord uit
Werkendam, dat dit grootse project
der zeewering, waarmee een bedrag van
anderhalf miljoen zal zijn gemoeid, ver
zorgt, is het tot dusver gelukt, op het
werkschema voor te blijven. Tijdens het
begin der werkzaamheden waren 50
man ingeschakeld plus 8 dragline's, 3
bulldozers en 10 vrachtwagens. Nu het
werk zijn voltooiing nadert kan men
met minder arbeidskrachten en mate
riaal volstaan, zodat de vrijkomende
krachten op andere werken werden in
gezet. Aan het afwerken van de dijk
werken thans nog ruim twintig man
benevens enkele dragline's, vrachtwa
gens etc.
Door het gereedkomen van deze
dijk krijgt Schouwen en daar
mee het hele eiland Schouwen en
Duiveland een grotere veilig
heid. En naast deze veiligheid
staan onverbrekelijk de nieuwe
gemalen voor een betere bemaling
van dit zo belangrijke gebied.