Vakbeweging vervult belangrijke de moderne maatschappij rol in Hoe denkt u over de Romantiek? De ziekten van Paulus H Snatertje Grondige lest voor elk merk bromfietsen Dr. W. Albeda liet interessante dissertatie het licht zien Toosje kan haar Mooi en Gezond! Buigen of barsten in de praktijk Papegaaien terug Artis RRKih10NT'JREN-M0DE 'W PRISMA dolphin in Zullen deze monturen PLATENPRAAT PUZZLE Zaterdag 23 februari 1937 ZEEUWSCH DAGBLAD Pagina 9 (Van één onzer redacteuren) AMSTERDAM, 22 febr. De heer W. Albeda, wetenschappelijk medewerker van de Ned. Chr. Bond van Werknemers in de Hout en Bouwbedrijven, is aan de Vrije Universiteit gepromoveerd tot doctor in de economische wetenschappen. Deze plechtigheid in het AMVJ-gebouw in Amsterdam heeft de christelijke vakbeweging niet alleen maar haar eerste functionaris bezorgd, die de berg der weten schap tot aan de top 'van het doctoraat heeft beklommen. In het proefschrift, dat de promovendus hier „tegen de bedenkingen der faculteit' heeft moeten verdedigen, ontving die vakbeweging tevens een uitvoerig, vlot geschreven en uitstekend gedocumenteerd werk, waarin zij als één der bouwers aan en als bouwsteen van de maat schappij getekend wordt. De lezerskring van een dissertatie is uiteraard beperkt. Het is daarom verheugend, dat van dit boek over „De rol van de vakbeweging in de moderne maatschappij" ook een han delseditie verschijnt (Uitg. Edecea, Hoorn). Er zal ongetwijfeld belang stelling voor het werk van dr. Albeda bestaan bij allen, die intensief bij het werk van de vakbeweging en vooral bij dat van de chr. vakbeweging be trokken zijn. Het roert vrijwel alle problemen aan, waarmee de vakbeweging thans Wordt geconfronteerd. Het plaatst al die vraagstukken in hun onderling verband en de auteur beperkt zich niet tot de loutere beschrijving, maar geeft ook dikwijls wegen aan, die naar zijn inzicht tot een oplossing kunnen leiden. Het verruimt de blik In de tijd, door telkens terug te grij pen naar de oorsprong van het ge- wordene, maar ook die in de ruimte, als de schrijver over de grenzen blikt «n laat zien, hoe elders andere en piet altijd slechtere oplossingen ge- Vonden zijn voor vragen, waarmee Ook de Nederlandse vakbeweging Worstelde. Er was voor de schrijver ongetwij feld moed toe nodig, om een zo veel omvattend onderwerp als dit te kie- (en voor zijn proefschrift. Hij was nu Immers gedwongen, te spreken over maatschappij vormen en over de ar beider in de maatschappij. Over wezen en doel van de vakbeweging zowel als over de bijna onafzienbare reeks Van taken, die de vakbeweging thans Verricht. Hij moet aandacht schenken aan het netelige vraagstuk van de verhouding tussen politiek en vak beweging en kwam zodoende natuur lijk ook terecht bij het stakings probleem. De kwestie van de vakbeweging en de medezeggenschap in bedrijfstak en bedrijf drong zich al evenzeer aan hem op als de beantwoording van de Vraag, welke taak de vakbeweging heeft bij de loonvorming. Een zaak, waarover alleen al een dissertatie Van ruim 250 bladzijden geschreven had kunnen worden. Zelfs de conse quenties, welke de moderne techni sche ontwikkeling en met name de automatisering voor de vakbeweging meebrengen, moesten in het kader van dit zo ruim gestelde onderwerp onder het oog worden gezien. Het geheel overziende, kunnen we Slechts constateren, dat dr. Albeda de ^norme hoeveelheid hooi, die hij op jsjjn vork heeft genomen, goed in «venwicht wist te houden en dat hij het geheel, zonder al te grote vlokken te verliezen, op overzichtelijke wijze te bestemder plaatse wist neer te Jeggen. Het beeld loslatende, zouden we kunnen zeggen, dat de uitgebreid heid van het geheel de schrijver heeft «dwongen tot een beperking In de mderdelen, welke zijn boek juist ook oor de mannen en vrouwen van de Vakbeweging leesbaar heeft gemaakt. Uit de inhoud We kunnen uiteraard zelfs geen poging doen, om de inhoud van deze veelomvattende dissertatie in het kort weer te geven. We zullen slechts ons schepnet in dit meer slaan, om en kele o.i. bijzonder waardevolle ge deelten even aan de oppervlakte te brengen. Hiertoe behoort dan in de eerste plaats het hoofdstuk over de vakbeweging en de medezeggenschap niet dicht houden (Vervolg van pag. 8) slist niet. En dan starten we. Mijn lie ve lezeressen, die zo straks vijf lange minuten op één teen van uw linker voet hebt staan wiebelen, ik verzeker u, dat die dichte mond voor Toosje een even onmogelijke houding is. De straf is zwaar, want de minuten zullen uren lijken. Toos heeft haar mond dicht, stijf dicht, doch ze kijkt me in opper ste verbazing aan. Ik houd mond en horloge met streng gelaat in het vizier. Opeens schijnt er bij Toos iets in de gedach ten te komen, ze doet haar mond al open, want wat er in Toos' brein binnenkomt moet er onmiddellijk weeruit. Ik zie de open mond en on verbiddelijk komt er nu uit mijn mond, dat we van voren af moeten beginnen. De mond was open Eindelijk Dat slaat in. Eindelijk eens indruk gemaakt. Ze doet haar mond dicht, de lippen stevig opeen geklemd. Onbewo gen kijk ik haar mond en naar horlo ge. Het blijft merkbaar dat dit Toosje imponeert. Na drie minuten is er een lichte trilling alsof.... Maar dan zie ik voor het eerst sinds 1 april van het vorig jaar, dat Toos zelf afremt. Ze slaat met verschrikt gebaar een hand voor haar mond. Ze houdt die hand verder stevig tegen de lippen gedrukt en zo kijkt ze naar mij. Er kan zelfs nu geen lachje af bij me. Nog twee minutenToos' hand blijft voor haar mond en zo komen ook aan die twee laatste minuten een eind. De kleine kakeltrien mag naar huis, nadat ik haar met ernst op het hart heb ge drukt morgen te zullen zwijgen, want anders zullen dan TWEE keer vijf mi nuten in zwijgen moeten worden door gebracht. De nawerking van de straf is prachtig, denk ik, want ik krijg al leen een toestemmend gebaar onder zwijgen volbracht. Zelfs gaat ze woor denloos de weg naar de deur. Daar keert ze zich blijmoedig om en zegt, dat „bie de buvrouw zo'n lief 'ondje gekomme is," en in vervoering over dat feit keert ze op haar schreden te rug en steekt een verhaal af over de deugden van dat „lieve 'ondje". Ik zit verslagen, vandaar een her haling van mijn verzoek, of u, of een iwen een pijnli een goed sluitend uitvinden. in de onderneming. Dit is een gebied, waar veel voetangels en klemmen liggen. De vraag, of juist als de in teresse voor en de medezeggenschap in de eigen onderneming bij de werk nemer groeit, het meeleven met de overwegend in de bedrijfstak werken de vakbond niet verdwijnen zal, wordt hier duidelijk gesteld en be antwoord. De vakbeweging moet ook in de onderneming bouwsteen zijn voor de nieuwe organen, niet uit zelfbehoud, maar in het belang van de werk nemer. Bij een juist optreden zal zij zelfs door de ondernemingsraden het terrein moeten herwinnen, dat voor haar verloren ging, toen de loon vorming, die plaatselijk haar beslag kreeg, landelijk werd gemaakt en uit het directe gezichtsveld van de man in de onderneming verdween. De interesse voor de bedrijfstak kan juist via een ontwakende interesse in de eigen onderneming worden gewekt. Dit houdt echter ook in, dat de vak beweging het groeien van de ge meenschapsgedachte in de onder neming heeft te bevorderen en niet te remmen. Dr. Albeda noemt hier als mogelijkheden de instelling van onder nemingsgewijze afdelingen in de geest van de Amerikaanse „locals" in plaats van de gebruikelijke plaatselijke af delingen. Ook aanvullende c.a.o.'s per onderneming, naast de algemene c.a.o. voor de bedrijfstak, kunnen waarde vol zijn in dit verband. Vakbeweging en loonvorming Verder wijzen we dan op de hoofd stukken over de vakbeweging en de loonvorming, die de auteur zelf waar schijnlijk als het hoofdgerecht in zijn boek zal beschouwen, ook al omdat de loonvorming een der belangrijkste werkterrein van de vakbeweging is. We vinden hier een gedocumenteerde afwijzing zowel van de geleide, ais van de gecentraliseerde loonpolitiek en een pleidooi voor bedrijfstakgewij- ze loonvorming op economische en sociale gronden, die de aandacht ver dient. Tot besluit een citaat van de sehrij- besluiten met een citaat van de schrij ver, dat zowel een hoge waardering van, als een ernstige waarschuwing aan de vakbeweging bevat. „Voor ons is het bestaan van vrije werknemers organisaties een voorwaarde voor de ontplooiing van de maatschappij in harmonische zin" zegt hij, maar hij voegt er direct aan toe, dat van die vakbeweging dan ook gevraagd mag worden, dat ze die vrijheid weet te gebruiken, want „daar is een collec tivisme, dat zich uit in staatsalmacht. Er is ook een collectivisme denkbaar, dat zich uit in de heerschappij van massa-organisaties". Ingezonden Mededeling (Adv.) HAMEA-Gelel: mooie, gave handen. 95 ct HAMEA-Ctème: iris gezonde huid. 85 ct Het is d« Hsmamelia die hot 'm doe» Op 1 maart: max. 40 km/uur (Van onze verkeersredacteur) MIDDELBURG, 21 febr. Op I maart mogen fabrikanten en impor teurs in Nederland geen bromfietsen meer afleveren, die harder kunnen rijden dan 40 km/u en dat is dan als het ware de consolidatie van de reeds ingegane maximumsnelheid voor „rijwielen met hulpmotor", die de RAI eigenlijk vrijwillig heeft geko zen in plaats van de instelling van een rijbewijs, toen men van regerings wege „iets aan de bromfietsen ging doen". CONTROLE MOEILIJK. Nu is de controle, die de in de RAI vertegenwoordigende fabrikanten en importeurs vrijwillig hebben aan vaard, uiterst moeilijk, want wind, wegdek, gewicht, afstelling en brand stof kunnen van invloed zijn op de maximum-snelheid. Bij het RAI-TNO- instituut in Delft heeft men dit pro bleem niet half aangepakt: naast proe ven op de weg wordt iedere brom fiets nu ook op een speciaal gecon strueerde bank getest, waarbij exacte en juiste gegevens over snelheid en kracht beschikbaar komen. In het RAI-TNO-instituut staan nog andere apparaten, waarvan de brom fietsfabrikanten dankbaar gebruik maken, zoals de „vermoeidheidsbank", twee rollen met hobbelig oppervlak, waarop de bromfiets met gewichten belast, pas op de plaats maakt, hob belend en schokkend als op een slech te weg, de ene kilometer na de an dere „verslindend". Verder zijn er buig- en breekinstrumenten voor al lerlei onderdelen, zowel op rijwiel als op bromfiets-gebied proeven, die de fabrikant in korte tijd een beeld geven, hoe lang zijn produkten het in de praktijk zullen uithouden. HOBBELEN. Voor de maximum-snelheids-bank neemt men van ieder type bromfiets drie exemplaren; een gemiddelde uit die drie prestaties wordt als norm aangenomen. Na een bepaalde termijn na de test aan de fabrikant mee gedeeld neemt het instituut weer een steekproef uit de produktie, om te zien, of zich tijdens het produktie- proces geen veranderingen hebben voorgedaan. (N.H.C.) Cr is een tijd geweest dat de kamerpalm in veel meer aanzien stond cdan de laatste jaren; echter als kleine plant wordt ze toch nog wel veel gekwpekt. Er komen over de palm klachten binnen: dode blad- punten en dat wil maar niet verbeteren; ook niet al knipt men die dode bladpunten weg. Gewone kamerplanten geven over het algemeen wel te kennen als ze gebrek aan water krijgen; de bladeren gaan dan slap hangen. Aan - -rV --v:>; r V Vr<j 'f >:-VV; '-J1' HV-fis i; De Kamerpalm, mooi maar lastig de palm is niets te zien, doch na enkele weken zullen dan allemaal dode bladpunten ontstaan en dat komt omdat de palm het dan een paar dagen droog heeft gehad en u moet dat dus zo veel mogelijk zien te voorkomen. Dode punten ontstaan echter ook indien de palm zo geplaatst is dat er telkens tegenaan gelopen wordt; tracht dat dus zo veel mogelijk te vermijden. Wanneer verpot moet worden doet men dat in het vroege voorjaar en gebruik er dan voedzame bloemis- tenaarde voor en denk er om: palmen groeien beter in een zeer diepe dan in een brede pot. De overgang vochtige broeikas droge huis kamer is voor de palm ook een moeilijkheid; dode bladpunten zullen dan spoedig ontstaan indien niet regelmatig gesproeid wordt. Ingezonden mededeling (adv.) iJL dCiUCI\f Ui. IA. UJL CCD der uwen een pijnloze, doch niettemin lende lippenklem wil Luxe uitvoering, 17 steens anker. Shockproof waterproof, onbreekbare veer 1 f95.- AMSTERDAM, 21 febr. Drie van de zeven kostbare papegaaien, die op 26 jan. j.l. uit Artis waren gestolen zijn vanavond met het toestel, dat om halfn egen uit Munehen op Schiphol landde, teruggebracht. De directeur van Artis, dr. E. F. Jacobi, was met een oppasser naar de luchthaven ge komen om de dieren in ontvangst te De vierde papegaai, die eveneens naar Nederland zou worden getrans porteerd, is in verband met he lopende onderzoek, nog niet door de politie te Munehen vrijgegeven. De houding van de „muziek, wereld" ten opzichte van de Romantiek is in de laatste laten we zeggen vijf en twintig jaar belangrijk veranderd. Terwijl destijds de romantische muziek zo ongeveer het een en het al was is het thans zo ver gekomen, dat sommige beoefenaren van de mu ziek het zelfs nodig achten, een pleidooi te houden voor deze mu ziek, zoals onlangs de baszanger Peter de Vos op een concert van het Nederlands Vocaal Kwartet. Reeds Willem Pijper had in zijn boek „Quintencirkel" de nodige critiek op de eenzijdig-romantische instelling van velen uitgeoefend. Gelukkig dringt ook in onze provincie langzamerhand iets door van deze veranderde houding. Hoewel vele concertprogramma's nog grotendeels of uitsluitend uit romantische muziek be staan, komen er gelukkig ook concerten voor, waarop voor- en naromantische mu ziek uitgevoerd wordt. Zo vertoont het programma van de heren van de Berg en de Wit (resp. ho boïst en fagottist), beiden Ieraar aan de Zeeuwse Muziekschool die op het ogenblik een tournee door Zeeland ma ken een opvallende frisheid in dit op zicht. En ook vele andere leraren van de Muziekschool schenken bij hun lessen aandacht aan de minder „gangbare" mu ziek. Dit alles moet er ons echter niet toe een succes blijken? De eerste reacties waren met erg gunstig Te Londen heeft Ungereen spectacu laire ontwerper van brilmonturen, een aantal nieuwe modellen gelanceerd. Op de foto ziet men een viertal van deze modellen. Opvallend is het brug getje tussen beide glazen, dat ont breekt of op „sierlijke" wijze in het geheel is verwerkt. brengen, om met het badwater ook het kind weg te gooien. Ook de romantiek biedt ons veel moois en zoals in het vori ge platenpraatje, dat handelde over mu ziek van Beethoven, Brahms en Wagner, reeds opgemerkt werd: de verkoop van gramofoonplaten wijst uit, dat er nog zeer veel vraag is naar werken uit de roman tische periode. Gelukkig worden deze echter veelal niet meer op een overdreven pathetische of sentimentele wijze uitge voerd, maar veeleer op een meer objec- tieve wijze, waarbij de muziek zelf het belangrijkste is en niet meer de opvatting of het gevoel van de dirigent. Brahms variaties op een thema van Haydn Dit is stellig het geval bij de plaat, die wevandaag willen bespreken n.l. Decca LW 5269 (33) waarop opgenomen zijn de Hayde-variaties van Joh. Brahms, ge speeld door het Concertgebouworkest o.l.v. Eduard van Beinum, die voor Phi lips reeds enkele andere Brahms-werken dirigeerde en wiens naam er borg voor is dat we een moderne, een onsentimentele Brahms-vertolking krijgen, die zeker be vredigend is. Johannes Brahms, de in 1833 geboren zoon van een contrabassist van het Ham- burgs stedelijk orkest, was reeds jong een bekend musicus. Het grootste deel van zijn leven bracht hij in Wenen door. Met grote vaardigheid heeft hij ongeveer alle muzikale „genres" beoefend, behalve de opera. Hij bracht het Duitse volkslied tot nieuw leven, doordat hij voor zijn liede- renteksten vele malen gebruik maakte van de bekende volksliederenverzameling ,Des Knaben Munderhorn". Meer dan 250 liederen hebben we aan hem te danken. Het werk, dat hem wel het meest bekend gemaakt heeft, is zijn „Deutsches Requiem", waarvoor hij zelfgekozen bijbelteksten gebruikte. Dit Requiem bevat ontroerend-mooie ge deelten. Maar ook zijn piano-composi ties, zijn kamermuziek, zijn vier sym- phoniën en de alt-rhapsodie zijn niet minder bekend. Als componist is Brahrns een eenzame figuur. Hij is eigenlijk zowel klassiek ais romantisch componist, doordat bij hem het vasthouden aan de oude, overgele verde muzikale vormen gepaard gaat met subjectieve gevoelsuiting Men kan zijn werken dus pas goed benaderen wanneer men zowel op de vorm als op de gevoels intensiteit let. Het op bovengenoemde plaat gespeelde werk, de Variaties op een thema van Hay- den, kan opgevat worden als een voor studie voor zijn symphonieën. Op het ko raalachtige thema (St. Antoni Chorale") volgen acht variaties en een finale, die tesamen een gelukkige combinatie vormen van instrumentale doorzichtigheid, van logisch-muzikaal verstand en stemmings vol gevoel en die duidelijk laten zien, dat een emotie niet sentimenteel behoeft te zijn. Het telkens variëren van het prach tige thema brengt een zeker element van spanning met zich mee, dat het beluiste ren, vooral het herhaald beluisteren, tot een intens genot maakt. De technische uitvoering is vooral wat de lage tonen be treft goed; de hoge tonen van de violen klinken wat gesluierd, de blaasinstrumen ten komen wel het best tot hun recht. Wie zich voor de vorm en de opbouw van het werk interesseert, kan zich een zak-partituur aanschaffen, bijv. van de Eulenberg-editie; dat zal het genot on getwijfeld verhogen! VANDAAG EENS HORIZONTAAL: 1 vergift, 5 stop, 8 kippenloop, 9 voorzetsel, 11 zangnoot, 12 voegwoord, 13 rivier in Spanje, 16 lust, 18 vuurwapen, 19 inhoudsmaat, 21 salaris, 23 rivier, 24 rondhout, 26 zangnoot, 27 tijdperk, 28 broeder, 29 boomvrucht. VERTICAAL: 1 schraperig, gierig man, 2 telwoord, 3 de naam onbekend, 4 heimwee, 6 voorzetsel, 7 schaakstuk je, 10 middelbare leeftijd, 14 vloeistof, 15 deel van het gelaat, 17 binnen, 18 vogel, 19 mand, 20 groot vertrek, 22 spil, 23 oppervlaktemaat, 25 slede, 27 eerst komende. Oplossing vorige puzzel Voorzichtig, getal, lorrie, Engels, stobbe, etiket, terrein, neger, robijn, nette oever, rekel, laks, soezen, nevel, les, sap, poker. ZEKER, BEVER, RAKET, ROZIJN. et Ned. Theolo gisch Tijdschrift bevat een „me dische beschouwing over de apostel Pau lus", geschreven door dr. J. E. Schulte, arts te Maastricht. Vol gens deze dokter leeft bij sommigen de gedachte, dat Paulus een ietwat ziekelijke figuur was, althans menigmaal met ziek ten te kampen had. Ja, er zijn bij Paulus zelfs een groot aantal ziekten „vastgesteld" d.w.z. opgemaakt op grond van feiten of... ondanks feiten. Dr. Schulte noemt er twintig, waaronder allerlei afwijkingen van het zenuwstelsel, aandoeningen van zintuigs- en bewe gingsorganen enz Men baseert deze ziekte-theorieën voor namelijk op de teksten Galaten 4 13, waarin Paulus het heeft over de zwakheid van zijn vlees en 2 Cor. 12 7, de bekende tekst over de doorn in het vlees. Dr. Schulte meent, dat de „zwakheid des vle- ses" alleen maar over drachtelijk bedoeld kan zijn. Het begrip „ziek te" omschrijft hij als een minus-toestand, 'n Medische beschouwing over de apostel belemmering van leven en werken, een stoor nis in het welbevinden. Ziekte leidt dus tot daling van het presta tievermogen en van het gezondheidsbesef. Bij Paulus is daarvan noch lichamelijk noch psy chisch iets te bespeu ren. Integendeel, op grond van zijn gewel dige lichamelijke en geestelijke verrichtin gen zou men zeggen, dat hij over een meer dan gemiddeld presta tievermogen beschikte. Van zwakheid kan dus geen sprake zijn. Bij de doorn in het vlees heeft men wel gedacht aan nierstenen of ischias. Ook is Pau lus meermalen als een epilepticus beschreven. Wat er op de weg naar Damascus gebeurde zou dan een „toeval" ge weest zijn. Dr. Schulte mist echter bij Paulus alle epileptische trek ken. De doorn in het vlees zal men dan wel anders moeten verkla ren. Iemand, die zoveel weerstand biedt tegen belagende invloeden, moet wel gezond zijn, concludeert de Maas trichtse arts. Trouwens, als hij een ziekelijke persoonlijkheid was, zou Lucas de medicijn meester, die hem lange tijd begeleidde, daar dan geen melding van gemaakt hebben? „De bij Paulus vastgestelde ziekten kunnen voor 't geneeskundig oordeel géén stand honden", besluit dr. Schulte.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1957 | | pagina 9