Zusier Seriken
'KIEK' DE KAT
Vlakbij is vaak de
het uucweeU?
(jods CfMotste, (dacht
Schakel hel...
behang in!
gAo-o-tdie naad
'öie minne voeRt so qROten BR&nö,
si en moqhen mi niet öeRen'
Leo Helder
Ontwikkeling
Ontspanning
Gezelligheid
UIT OE SCHRIFT
't Zeenwsch Weekend
de
ingemetselde
dichteres
van de Buurkerk
Zij leefde 57 jaar lang in een cel zonder deur
(Vein één onzer redacteuren)
Toen de remonstrantse gemeente van Utrecht onlangs de door haar
aangekochte middeleeuwse Geertekerk liet restaureren, kwamen
bij deze werkzaamheden ook de resten van een kluis voor de dag.
Niemand weet meer, welke man of vrouw in deze kleine, aan de
kerkmuur gebouwde cel zijn of haar leven in devoot gepeins heeft
gesloten. De bewoner heeft blijkbaar niet zo'n indruk gemaakt op
de tijdgenoten als „die devote maghet Berta Jacobsdochter", de klui-
zenares van de Utrechtse Buurkerk, die nog lang na haar dood als
een heilige werd vereerd.
Op zekere dag in het jaar 1457 ver
zamelde zich een groep Utrechtse
burgers bij het koor van de toen al
twee eeuwen oude Buurkerk aan de
zijde van de Vischmarkt. Tegen de
muur van de kerk was een cel ge
metseld en er was nog slechts een
kleine doorgang opengelaten. Nadat
de cel was gewijd door de eerwaarde
Judocus, suffragaan van Utrecht, ging
een dertigjarige jonge vrouw door
deze opening naar binnen. Daarna
begonnen de metselaars hun werk te
voltooien. Steen na steen metselden
zij de muur verder op tot de kluis
geheel van de buitenwereld was af
gesloten. Slechts een klein raam aan
de zijde van de Vischmarkt liet nog
wat licht en een opening binnen in
het koor van de kerk wat lucht bin
nendringen.
Het zou 57 jaar duren, eer deze
kluis weer werd opengebroken om de
kluizenares weer doorgang te ver
lenen. Dat gebeurde pas op 26 juni
1514, op de dag nadat zuster Bertken
op 87-jarige leeftijd gestorven was.
Toen had zij 57 jaar lang opgesloten
gezeten in haar enige kluis, zomer
en winter barrevoets en slechts ge
kleed met een haren pij over een
grauwe rok. Vuur en licht waren in
de kluis niet voorhanden. Het enige
meubilair bestond er uit een houten
bank, waar ze overdag op zitten en
's nachts op liggen kon. Vrome kerk
gangers reikten haar door het gat in
de koorwand water en brood aan;
ander en beter voedsel wilde zij niet
aanvaarden.
Onder deze omstandigheden leefde
zuster Bertken meer dan een halve
eeuw terwijl ze ten volle in het bezit
van haar verstandelijke vermogens
bleef. Voor de mens van deze tijd is
dat iets onbegrijpelijks.
Levensvisie
Berta Jacobsdochter was een meisje
uit een gegoed gezin en zij kreeg een
voortreffelijke opleiding, wat in die
dagen zelfs in haar kringen een grote
uitzondering was. Ze was een vroom
meisje en had al jong de middeleeuw
se visie op deze wereld en haar be
geerlijkheden: het leven op aarde was
in zichzelf waardeloos, vol beproevin
gen en gevaren. Een voorbereiding
op de eeuwigheid, waarin men echter
dagelijks zo door zonden en lusten
was omringd dat men gevaar liep het
enige levensdoel, de eeuwige zalig
heid, te verspelen.
Deze levensvisie komt wel heel dui
delijk tot uiting in de kroniek, die
de lotgevallen beschrijft van de vrou
wen, die het klooster Diepenveen
stichtten. Zij gingen door de woestijn
van dit leven „met één herte ende
grote begheerte te wanderen enen
sekeren wech totter hogher stat van
Iherusalem ende totten hoogen mech-
tigen conynck Ihesum Christum".
Daarom werden ze ontrouw aan de
stelregel van hun geestelijke vader
Geert Groote, die duidelijk had ge
zegd, dat ook de leek in en voor de
wereld wel voor God kan leven. Zij
vonden dit een te riskante bezigheid.
Herodesspel
Berta Jacobsdochter wilde ook in
een klooster gaan. Een legende ver
haalt hoe ze tot het besluit gekomen
is om zich in plaats daarvan te laten
inmetselen. Als jonge vrcuw_ zag zij
op het Domplein de opvoering van
het Herodesspel, waarbij drie kanun
niken van de Dom de rol /an de drie
koningen speelden. In de loop van het
spel werd het l'.indje in de kribbe
een echte baby speeld 'eze rol
door één der kanunniken hartelijk ge
kust. In de kring der omstanders
werd toen hatelijk opgemerkt: „Geen
Wonder, dat hij dat met zo'n over
gave doet. Het is zijn eigen kind, dat
hij bij Aachje Bets verwekt heeft".
Geschrokken....
Deze opmerking verschrikte Berta
Jacobs zeer, want zij vreesde dat zij
zelfs in het klooster niet meer veilig
zou zijn als hoge geestelijken zich zo
gedroegen. Daarom vroeg en ver
kreeg zij volgens dit oude verhaal
consent van bisschop David van Bour-
gondië om kluizenares te worden. Dan
zou er zelfs geen gegrendelde deur
meer zijn tussen haar en het zondige
leven. Enige bevestiging kan dit oude
verhaal wel vinden in het literaire
werk van. zuster Betken, waaruit
steeds een grote vrees spreekt voor
de wereld en haar begeerlijkheden,
maar bovenal voor de wereldse lief
de. „Die minne voert so groten brand,
si en moghen mi niet deren", zo dicht
te zij.
We spraken hier over Ie literaire
nalatenschap van deze merkwaardige
vrouw. In haar eenzame en stille kluis
peinsde zij jarenlang over „die over-
soete Ihesu", zijn liefde en zijn lijden.
Zij leefde tenslotte in voortdurende
samensprekingen met haar Heer, in
vage /isioenen zwevend tussen droom
en werkelijkheid. Zjj heeft haar ge
dachten aan het papier toevertrouwd
en twee jaar na haar dood verscheen
bij Jan Seversen in Leiden „Een
boecken, gemaket van suster Bert
ken, die LVII iaren besloten heeft
gheseten tot Utrecht in die Buer-
kercke". Aan het slot zijn opgenomen
de acht „lydekens die suster Bertken
selver gedicht heeft". Enkele van
haar gedichten zijn in vrijwel alle
bloemlezingen opgenomen als proeve
van de klankvolle, diep mystieke
geestelijke lyriek der late middel
eeuwen. In één gedachte verklaart zij,
waarom ze de wereld is ontvlucht:
Die wereld hielt my in haer gewout
Mit haren stricken menichvout
Mijn macht had sy benomen
Sy heeft my menich leet gedaen
Eer ic haer bin ontcomen
Ic sie den enghen wech bereyt
T e Apeldoorn zal een Hervorm-
de kerk gebouwd worden, die
ontworpen is met een klein to
rentje. De kerkvoogdij heeft na
der overwogen of het geen aan
beveling verdiende de toren wat
hoger te maken, opdat hij aldus
geschikt zou zijn voor de tijdaan
wijzing. De kosten van die ver
groting kwamen op f 10.844. Aan
gezien de toren met dit uurwerk
het algemeen belang dient, vroe
gen kerkvoogden aan de burger
lijke overheid of zij de kosten
voor haar rekening wilde nemen,
hetgeen door de gemeenteraad
met algemene stemmen werd
aanvaard.
Het maanblad van de kerk
voogdijen in de Ned. Herv. Kerk
heeft thans aan kerkvoogdijen,
die voor een dergelijk geval ko
men staan, geadviseerd aan het
bovenstaande te denken. En aan
gezien niet alleen de kerk, maar
de hele gemeenschap wat heeft
aan tijdaanwijzing op torens,
heeft het zin hiervoor de mede
werking van de burgerlijke ge
meente in te roepen, afgezien van
een mogelijk andere subsidie voor
kerkbouw.
Die recht totter ewigher vroechden
leyt
Nattier, uiil nyet versaghent
Ic wil daer vromelic door gaen
Om Ihesus te behagen.
Zou zij in haar kluis nooit de waar
heid ervaren hebben van de woorden
van die priester, die vier eeuwen na
haar dichtte: „De wereld wil mij
achterna, alwaar ik ga of sta"? Zelf
moet ze bekennen, dat „de viant"
haar ook in haar kluis niet altijd met
rust liet. En wie met de kennis van
de moderne dieptepsychologie gewa
pend haar gedicht over „Ihesus en de
minnende siele" of haar boekje „van
der passie ons liefs Heeren" leest,
raakt daarvan wel vast overtuigd.
Zuster Bertken besloot haar on
vruchtbaar leven aan de vooravond
van de reformatie. Haar lichaam werd
door de stad rondgedragen en daarna
ter ruste gelegd onc.ei de kluis, waar
in zij haar leven had doorgebracht.
Het koor is later afgebroken en de
kluis is verdwenen. In 1895 kwamen
de resten bij graafwerk op het Buur
kerkhof weer voor de dag.
Andere prediking
Vijfenzestig jaar na haar dood
weerklonk in de oude Buurkerk voor
het eerst de prediking, dat een Gode
welgevallig leven niet geleefd moet
worden in een kloostercel of een
kluis, maar midden in de wereld. Dat
de mens de hem door God geschon
ken gaven en talenten heeft te ont
plooien en dat hij daarmee ook zijn
naaste heeft te dienen Dat hij moet
wezen een stad op een berg en niet
een licht onder d- korenmaa.. Dat de
zonde niet schuilt in de wereld, maar
in het menselijk hart en dat men de
zonde niet kan ontvluchten, doch er
wel vergeving voor kan bekomen. En
dat niet door een leven van zelfkastij
ding en door goede werken, maar:
Sola fide, sola gratiae.
Wie het gekwelde leven van suster
Betken overziet, leert pas duidelijk
de bevrijdende werking verstaan, die
deze prediking in de wereld van die
tijd voor v-'-n moet hebben gehad.
Stuwdam 'n Mo^avië
Een Liaaie opname van ae grote
stuwdam in de Vir rivier in Mo-
ravië die in mei van dit jaar in ge
bruik genomen zal worden. De
damwand is een halve kilometer
lang. Het project is het grootste
waterwerk van Tsjechoslowakije.
Het Amerikaanse ministerie van
handel heeft bekendgemaakt dat don
derdagmorgen de Verenigde Staten
170 miljoen inwoners telden.
Concurrentie
Een dief die juist uit de gevangenis
ontslagen was, kwam een oude vriend
tegen. De vriend vroeg hem, waarom
hij in de gevangenis gezeten had.
Het antwoord luidde: Ik werd op
gepakt uit concurrentie-nijd.
Hoezo? vroeg de vriend.
Wel, was het antwoord, de Staat
maakte dezelfde bankbiljetten als ik,
daarom liet ze mij oppakken en tus
sen vier muren opsluiten. Is dat geen
concurrentie-nijd
voor zij
weer
'f hazenpad
kiest....
£r zijn mensen die dol zijn op
kattenen mensen die ze
beslist niet kunnen uitstaan.
Huisgezinnen die alle kattenon-
deugden vergeven en families
die miauwende beesten als hun
ergste vijanden beschouwen.
Maar beide partijen zijn gelijkge
stemd als het om kattenplaatjes
gaat.
Fotot's van katten tonen deug
den en ondeugden. Ze vertellen
het verhaal van een kattenleven
waarin leuke momenten soms zo
enorm snel voorbij gaan. Ze laten
een kattenkarakter, haar ge
woonten en haar „kijk op de we
reld" op treffende wijze zien.
Voor kattenliefhebbers die tevens
tot de camerabezitters en foto-en
thousiasten behoren is de poes een
prachtig fotomodel. Er is echter wel
wat „planning" en overleg voor no
dig om katten op de juiste wijze te
fotograferen. Er zijn bepaalde truc
jes die de resultaten nóg leuker, nóg
treffender kunnen maken.
Volg uw prooi
Met snelle flitslampen, zoals die te
genwoordig in de handel zijn, kan
men zijn prooi in elk deel van het
huis volgen én fotograferen vóór
zij weer het hazenpad kiest. Toch
moet men overal binnen en bui
ten de achtergrond in het oog hou
den. Met drukke patronen in het be
hang of struikjes en bosjes als ach
tergrond komt een kat op een foto
minder goed tot haar recht. Fotogra
feer ook niet van „veraf" maar na
der het beest zoveel mogelijk. Als
U van té grote afstand fotografeert
zal er op het resultaat niet veel van
de poes te zien zijn.
Aandachttrekkende
geluiden
Nét als bij het kieken van kinderen
moet men de aandacht van katten
trekken door geluiden te maken of
Haar karakter, gewoonten en
'kijk op de wereld'
door voorwerpen te laten bewegen.
Daardoor krijgt zo'n kattengezicht
méér expressie en wordt de stand
van het lichaam interessanter.
U kunt de camera het beste op
ooghoogte van de kat houden. Als U
de camera op het beest laat „neer
kijken" kleineert U zijn waardigheid.
De katten komen pas goed tot hun
recht als al hun karaktertrekken
de goede en de slechte op de foto
naar voren komen. Om dat te berei
ken wordt wat extra aandacht ge
vraagd die wordt beloond met een
serie die „er uit springt". Een reeks
levendige foto's die afwijkt van het
gewone thema.
Het gehele huls van Israël bestaat uit onbesnedenen van
hart. Jeremia 9 26.
De grootste klacht, die God aanheft over mensen, is die over de
verachting van zijn evangelie en van zijn verlossing van de wereld.
Wie niet gelooft, is reeds veroordeeld. Ongetwijfeld spreekt ook de
wet een vernietigend oordeel uit over de mens: zondaren moeten ster
ven. Maar nu God in deze zondige wereld gekomen is als Verlosser,
om alle dingen nieuw te maken, en de veroordeling van de wet op te
heffen, klaagt Hij met recht over hen, die de verlossing weigeren.
Het is een aangrijpend beeld, dat Jesaja van God schildert, als de
Here zegt: De ganse dag heb Ik mijn handen uitgestrekt naar een on
gehoorzaam en tegensprekend volk.
En het is om te huiveren, wanneer Jeremia de woorden van God
doorgeeft: Het gehele huis van Israël bestaat uit onbesnedenen van
hart."
Wanneer het nu een van de honderd schapen is, dat de herder ver
laat en de woestijn intrekt, is het nog een percentage, dat geen rim
pels van zorg in het voorhoofd van de herder hoeft te trekken.
Maar God zegt: Het gehele huis van Israël is onbesneden van hart.
Zou er dan niemand zijn, die gelooft?
Natuurlijk wel, Jeremia zelf o.a. Maar zoveel anderen zou ik niet
eens kunnen noemen, ik kan denken aan zijn schrijver Baruch, en
aan de profeet Ezechiël, die al in Babel zucht, en er zullen ook nog
wel vrouwen zijn geweest, als in de tijd van Jesaja, zoals de vrouw
die in oorlogstijd haar pasgeboren kind Immanuël durft noemen!
Maar het zijn er zo weinig, dat God spreekt over het gehele huis
van Israël. Zoals in de dagen van.Elia, of zoals in de dagen van
Jezus. Eerst was het: zie de hele wereld loopt Hem na! Maar als
Paulus in de synagogen predikt, zijn 't maar enkelen, die geloven.
Het is bij Israël erger dan bij heidenen, omdat zij de besnijdenis
ontvangen hebben als een teken van reiniging.
Wat is het erg, dat gedoopte mensen het evangelie van Gods ver
lossing verwerpen en niet van de redding der wereld willen weten.
Dat is Gods grootste klacht over de mensen, en het is voor hen erger
dan voor de ongedoopten.
Deze ernstige klacht van God dwingt ons wel tot ernstig andenken.
En heel de kerk is gedoopt! De vraag is maar: haat ik de zonde, die
God komt afwassen? En grijp ik naar het leven, dat God komt
schenken?
Want wie niet gelooft, is reeds veroordeeld.
Maar wie in de Zoon gelooft, heeft eeuwig leven.
Nu ook in Haarlem sigaretten
automaten
De gemeen-
heeft met 30 tegen
een bepaling, die
tot plaatsing van
verkoop van siga-
uit de Haarlemse
Met de bedoeling
HAARLEM, i
teraad van Haarlem
7 stemmen besloten
een verbod inhield
automaten voor de
retten, te schrappen
politieverordening.
Bevolking van Nederland
Bijna elf miljoen
De bevolking van Nederland is
vorig jaar met 135.000 zielen toe
genomen. Beging mei zal Neder
land 11 miljoen inwoners tellen.
Dit blijkt uit de door het Cen
traal Bureau voor de Statistiek
voorlopig opgesteld bevolkings
statistiek over het jaar 1956. Uit
deze statistiek blijkt verder, dat
ook in het afgelopen jaar een
groot aantal huwelijken is geslo
ten. Hun aantal bedroeg 92.275,
d.w.z. nog rond 2200 meer dan in
1955.
Het aantal levendgeborenen,
bijna 231.000, was per 1.000 der
bevolking iets lager dan in 1055,
nl. 21,2 tegen 21.4.
Het aantal overledenen, 84.451
tegen 81.364, leverde een iets ho
ger sterftecijfers van 7,8 tegen 7,6
per 1.000 inwoners in 1955, voor
namelijk gevolg van een wat ho
gere sterfte in het voorjaar van
1956.
Per saldo nam de bevolking toe
met een geboorte-overschot van
146.500 en verminderde zij met
een vertrekoverschot van 11.000,
zodat de totale bevolkingstoene
ming over 1956 135.000 zielen
heeft bedragen. Daarmee is het
aantal inwoners van ons land in
het afgelopen jaar gestegen tot
10.956.251 op 1 januari 1957.
Ingezonden Mededeling (adv.)
Ook met een eenvoudige camera
kunt u goede resultaten bereiken.
Wij geven u gaarne alle gewenste
inlichtingen.
Fofohandel
PIET VREKE
Korte Delft 2 (naast Dumppaleis)
MIDDELBURG - Telefoon 2731
de jeugd te beschermen is deze bepa
ling bijna 25 jaar geleden in de ver
ordening opgenomen.
De meerderheid van de gemeente
raad was van mening, dat verkoop van
sigaretten door middel van automaten
mogelijk moet worden gemaakt.
Om uw kamer te verwarmen.
Nieuwe uitvinding, in Enge
land toegepast
Als u 's morgen ontwaakt,
draait u een schakelaar om en
direct straalt het behang een aan
gename warmte uit, die uw ka
mer in enkele minuten behaag
lijk maakt.
Toekomstmuziek anno 2057,
denkt U? Nee: werkelijkheid in
1957!
Deze nieuwe verwarmingme
thode, een uitvinding van de
Weense elektrotechnische inge
nieur Dr. Paul Eisler, bevindt
zich in een huis aan de Theems,
waar zij proefdraait.
Het experiment is goed ge
slaagd: het elektrische behang
ging niet, zoals spotters voorspel
den, in vlammen op. Dit behang
bestaat uit papier, gedrenkt in
een kunststof, en waterdicht. Op
dit papier wordt een zeer dunne
metaallaag gedrukt en zo wordt
het elektriciteit-geleidend ge
maakt.
Het gehele systeem is zo ge
maakt, dat de papiermand nim
mer warmer dan 60 graden kan
worden maar door de grote
oppervlakte (de gehele muur
oppervlakte straalt warmte uit!)
is een kamer snel op deze 60 gra
den verwarmd.
De uitvinder, die in Engeland
woont en werkt, gelooft niet dat
het elektrisch behang, dat door
zijn firma in 1957 in de handel
zal worden gebracht, in het con
servatieve Engeland veel opgang
zal maken. Hij hoopt het vooral
te verkopen in Amerika en in
landen, waar de elektrische
stroom goedkoop is.
De tentoonstelling van bedrijfs
auto's in het RAI-gebouw te Amster
dam heeft de laatste twee dagen 24000
bezoekers getrokken. Sinds de opening
hebben 72.000 belangstellenden da
tentoonstelling bezocht.
Ingezonden Mededeling (adv.)
OPTIEK EN FOTOHANDEL
Lange Delft 24 Middelburg
Je hoeft niet altijd
zendeling te worden
Om in de dienst
van onze Heer te staan.
Was voor je zieke buurvrouw
maar een keer de borden,
Dan heb je ook Gods wil gedaan.
Een koele dronk om Christus' wil gegeven
Aan hem, die dorstend langs je venster gaat,
Staat evenzeer voor eeuwig opgeschreven,
Als je de Geest maar leiden laat.
Wij moeten eens wat minder over godsdienst praten
Maar in ons leven Christus laten zien,
Thuis, in fabriek of werkplaats, langs de straten
En aan je maat, waarmee je dient.
Gods Geest drijft uit tot in de vreemdste hoeken
In Sydney, Kaapstad en in Akersloot.
Je hoeft het niet altijd zo heel ver weg te zoeken,
Vlakbij is vaak de grootste nood.
Wij zullen ons volkomen moeten buigen
En daar slechts gaan, waar Hij ons zenden zal.
Wij zullen dagelijks van Hem moeten getuigen,
In toga, boezelaar of overall.
H. F.
Uit: Jeugd in actie, okt. 1955
Maandblad Youth for Christ Nederland.