Raad Terneuzen protesteer! heftig tegen
intrekking van motie „Vrije Veren"
WODBIT
Hervormde diakenen bepleiten
soepele verhouding tot overheid
Zeer
grote tube
Om de ziel van ons
volk 1)
„Zeeuwsch-Vlaanderen opgeschrikt door besluit"
„Ged. Staten hebben zich in hoek
laten duwen door Rijkswaterstaat"
„Zwarte bladzij in
Z-Vlaamse geschiedenis"
Nieuw soort
straatklinkers
Wereldraad van Kerken
Verdacht van spionage
mmm
Wrakhout van „Lutine"
aangespoeld?
9K1
M
Wegenbouwers ont
slaan arbeiders
Grote iizervoorraden in
N. Duitsland
Israël meldt n euwe
overvallen
Overdekt reuzen-
stadion te New York
Negermars naar
Washington
Zaterdag 16 februari 1957
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 3r,
Men stelt het soms voor, alsof
de Christenen achteraan zijn ge
komen bij de strijd om de ziel van
ons volk.
Dit is een feitelijke onjuistheid.
Toen, in de eerste helft van de vo
rige eeuw, de geestelijke inzinking in
ons volk al verder om zich heen greep,
waren het de mannen van het Réveil,
die omstreeks 1820 de strijd tot be
houd aanvingen. Hun woord klonk ook
op politiek gebied. In 1840 was het
Groen van Prinsterer, die in het par
lement voor het eerst het woord „anti
revolutionaire partij" deed horen. Er
was toen nog geen sprake van een
partijvorming in ons land, maar de
bovenliggende laag van ons volk, die
alleen alle rechten had, ging duidelijk
in de koers, die was gewezen door de
Franse revolutie. Juist in de strijd
tegen die bovenliggende laag ontwik
kelde Groen zijn gedachten over de
strijd tegen de revolutie, waarin hij
de vaan van het Evangelie aan het
volk voorhield. De bron, waaruit hij
zijn kracht putte, was het Christelijk-
historisch beginsel, het „er staat ge
schreven er is geschied". In zijn lijn
zijn later dr. Kuyper en jhr. De Sa-
vornin Lohman voortgegaan en kwam
er de partijvorming, zoals wfj die nu
kennen. Maar stellig is aan te wijzen,
dat de Christenmannen op politiek
gebied vooraan stonden, toen het er
om ging, de ziel van ons volk te be
houden.
Datzelfde geldt op sociaal
terrein. Lange tijd is de gedachte
verkondigd: er waren eerst neutrale
en liberale en socialistische organisa
ties en later zijn de Christenen begon
nen.
Dit is volkomen onjuist.
Uit de Christelijke kringen klonk 't
eerst het bezwaar tegen het sociale
onrecht in de vorige eeuw in ons land.
Bij de eerste pogingen tot organisatie
stonden Christenmannen vooraan. Dat
geldt niet alleen voor de arbeiders,
maar eveneens voor de boeren-, de
middenstanders- en de werkgeversor
ganisaties. Men zou eer kunnen zeg
gen, dat de eerste organisaties aan de
Christenmannen zijn ontfutseld; waar
bij dan als bezwaar tegen hen zou
kunnen gelden, dat zij dat lieten be
gaan.
EEN ANDERE, wonderlijke stelling
is, dat Cliristelijke organisatie een
specifiek Kuyperiaanse gedachte is.
Niets is minder waar.
Patrimonium, de eerste en toen eni
ge Christelijk-sociale organisatie be
stond reeds langer dan een jaar, toen
Kuyper een opmerking maakte, die
Klaas Kater deed vragen: draagt dan
dr. Kuyper geen kennis van Patrimo
nium? De eerste Christelijke patroons
organisatie in Nederland, de Ned. Pa
troonsvereniging „Boaz", is inderdaad
gesticht op initiatief van dr. Kuyper.
Maar de toevoeging, die er op wijst,
dat men hier met een organisatie op
Bijbels fundament te doen heeft, de
naam „Boaz", was niet van Kuyper,
doch van Kater. De Ned. Christelijke
Boerenbond, de N.C.B., die tegenwoor
dig een R.K. kleur heeft, had in de
aanvang de steun van Christenboeren.
Maar Kuyper voelde daar niet veel
voor. Hij had meer liefde voor de
landbouwcomité's. In de jaren negen
tig van de vorige eeuw bestreed hij
de gedachte, dat er Christelijke arbei
dersvakbonden moesten komen. Hij
voelde meer voor neutrale vakcorp
sen. De huidige Kon. Ned. Midden
standsbond werd in 1903 door de aan
beveling van de toenmalige minister
president Kuyper gesticht. En om
het laatste te noemen: nog in 1909 pu
bliceerde hij een brochure, waarin hij
maar node aanvaardde, dat er Chris
telijke arbeidersvakorganisaties waren
gesticht en er nadrukkelijk op wees,
dat Christelijke organisatie voor boe
ren, middenstanders en werkgevers
niet nodig was.
Dat die organisaties er later kwa
men, ging buiten hem om. Men zou
eer kunnen zeggen, dat de Christen
mannen, die thans nog in neutrale
organisaties zitten, in Kuypers lijn
gaan, dan omgekeerd.
Eenvoudige mannen uit
het bedrijfsleven op alle gebied
zijn er toe gekomen, door de ervaring
geleerd, Christelijke organisaties in
het bedrijfsleven te stichten. Het was
het enige middel, zo zagen zij, om de
Bijbelse gedachten op het terrein van
het bedrijfsleven te doen horen en
sterk te staan in de strijd om de ziel
van ons volk.
En nu terwijl zij bij de eersten
waren, die in de richting van organi
satie wezen en dit initiatief hun ont
futseld is, wordt hun toegeroepen: gij
zijt scheurmakers, eenheidsbrekers,
zuilenbouwers!
Het merkwaardige is hierbij, dat
vooral degenen, die het sterkst fulmi
neren tegen „de verzuiling", daarbij
stug vasthouden aan hun eigen stand
punt. Als ieder maar op hun stand
punt gaat staan, is de zuilenbouw af
gelopen en is er de eenheid. In wezen
willen z(j dus geen eenheid, maar ge
lijkschakeling aan hun standpunt,
waarbjj met name het Christelijk uit-
(Zie vervolg kolom hiernaast)
TERNEUZEN, 15 februari. „Zeeuwsch-Vlaanderen is opge
schrikt door het besluit van Prov. Staten om de motie van 1952 (vrije
veren over de Wester schelde) in te trekken", zo schrijven b. en w.
van Terneuzen aan de raad en zij besluiten hun protest met de ver
klaring, dat weer een nieuwe motie geen zin heeft, maar dat duidelijk
moet worden gezegd, dat Zeeuwsch-Vlaanderen een vaste oeverver
binding wil en in afwachting daarvan een bevordering van het ver
keer over de Westerschelde door een volledige vrijdom van tarieven
en een grotere frequentie der veerdiensten. Over deze brief heeft de
raad gisteravond uitvoerig gesproken en zij heeft deze noodkreet
nadrukkelijk onderstreept.
B. en w. vragen zich met verbijste
ring af, of dit nodig was geweest. Zij
betwijfelen, of GS hun standpunt hier
door hebben versterkt. Evengoed, ja
beter had zo menen b. en w. met
de oude motie waar heel Zeeland ach
ter stond onderhandeld kunnen wor
den.
De dupe
De vraag: óf een tweede nieuwe boot
óf vrije veren, hadden GS ter beslis
sing aan een Zeeuws forum moeten
voorleggen, ln plaats van zich, zo
schrijft men, reeds bij voorbaat op ge
nade of ongenade aan de minister over
te geven.
Zeeuwsch-Vlaanderen is van deze
gang van zaken de dupe, aldus b. en w.
van Terneuzen. Een tweede veerpont
op de lijn VlissingenBreskens is
In het schrijven en ook in de raad
wordt aan Ged. Staten verweten, dat
het gemeentebestuur van Terneuzen
onkundig is gelaten van de besprekin
gen, die genoemd college over deze
kwestie met hogere organen hebben
gehad en dat men nu plotseling wordt
geconfronteerd met deze ommezwaai
van G.S., die, zo schrijven b. en w.
letterlijk, „duidelijk door Rijkswater
staat in een hoek zijn gemanoeuvreerd,
van waaruit het moeilijk is geworden
voor het behoud van de vrije veren te
vechten."
„Klein gekregen"
„De minister van Verkeer en Water
staat", aldus schrijven b. en w. verder,
„is door de motie van 1952 wrevelig
geworden en heeft zich voorgenomen
de Zeeuwen klein te krijgen. Welnu,
Zijne Excellentie heeft de Zeeuwen
klein gekregen: de motie is van de
baan en over de franje van dit besluit
mag op 7 maart in de Statenvergade
ring verder worden gepraat".
RHENEN, 16 febr. Te Rhenen
wordt een fabriek gebouwd, waar men
een nieuw soort straatklinkers gaat
maken uit een mengsel van lavabasalt,
cement en zand. De stenen worden
met tien tegelijk geperst in een ma
chine en hoeven alleen maar te dro
gen. Bakken is bij dit procédé niet no-
dik. De afmetin.. van deze klinker, 9
x 10 x 20 cm, is gelijk aan die van de
traditionale straatstenen, het opper
vlak van dit nieuwe produkt is echter
stroever. De produktie-capaciteit van
de fabriek zal 25.000 stenen per dag
bedragen.
0
9 Radio-Boeaapest maakte bekend
dat de Hongaarse regering heeft be
sloten een decreet ter goedkeuring
voor te leggen aan het presidium van
de Hongaarse republiek. In dit decreet
wordt de particuliere handel toege
staan in die gebieden of in die takken
van handel waar de handel van staats
wege niet in staat is om in voldoende
mate in de behoefte van de bevolking
te voorzien.
's-GRAVENHAGE, 14 febr. Het
voerend comité van de Wereldraad
van Kerken, dat tweemaal per jaar
vergadert, is verleden week te Genève
bijeen geweest.
De secretaris-generaal van de We
reldraad, dr. W. A. Visser 't Hooft,
heeft aan het comité een overzicht ge
geven van de activiteit van de raad in
de afgelopen zes maanden. Het pro
bleem Hongarije en het Suez-conflict
hebben de kerken nieuwe mogelijk
heden gegeven om aan de wereld te la
ten zien, wat de oecumenische bewe
ging is en waarop zjj bestaat, zo zelde
hij.
Naar aanleiding van de toestand in
Hongarije en Suez zijn indertijd door
de Wereldraad verklaringen uitgege
ven.
Kort geleden verzocht het partriar-
chaat van Moskou van de Russische or
thodoxe kerk, het gesprek met verte
genwoordigers van de Wereldraad van
Kerken, dat oorspronkelijk in januari
van dit jaar in Parijs zou worden ge
voerd, „voor korte tijd" uit te stellen.
Het uitvoerend comité van de We
reldraad heeft nu deze raad gemach
tigd te beslissen of men zelf in de toe
komst op deze zaak zal terugkomen of
dat men zal afwachten .of er van Mos
kou uit nieuwe stappen ondernomen
worden.
Het Australische vakverbond heeft
vermindering van immigratie in Aus
tralië gevraagd. Men vreest werkloos
heid.
maar van een zeer betrekkelijk
Zeeuwsch-Vlaams belang, zij dient
meer een Walchers belang, in zoverre
Middelburg nog droomt van een di
recte verbinding van Rotterdam via
Middelburg naar België, Engeland en
Noord-Frankrijk, een verbinding, die
naar Zeeuwsch-Vlaams oordeel absurd
is.
Ontwikkelingsgebied
Van nationaal standpunt bezien ach
ten b. en w. het te betreuren dat de
regering weigert de kanaalzone in
Zeeuwsch-Vlaanderen als ontwikke
lingsgebied te erkennen en nu weer
door het onthouden van betere verbin
dingen door het afdwingen van tarie
ven 't vervoer naar en van Zeeuwsch-
Vlaanderen in toenemende mate te be
moeilijken.
De socialistische fractie-voorzitter
in de raad van Terneuzen, de heer S.
W. Henry, noemde de datum van 29 ja
nuari 1957, de dag waarop de Staten
de motie 1952 introkken, een zwarte
bladzijde in de geschiedenis van
Zeeuwsch-Vlaanderen.
0
Dagblad-directeur wordt
predikant
's-GRAVENHAGE, 16 febr. De
heer D. Broeren, directeur van „Het
Rotterdams Nieuwsblad" zal vandaag,
zaterdag, des middags te Ridder
kerk zijn „preekvoorstel" houden,
ter afsluiting van zijn theologische
studie. De heer Broeren, die 51 jaar
oud is, begon met zijn theologische
studie aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht in 1953 en deed op 23 januari
j.l. zijn laatste examen bij de kerke
lijke hoogleraren.
/0
In welke gemeente horen
woningzoekenden thuis?
's-GRAVENHAGE, 16 febr. Het
Tweede Kamerlid de heer Maenen
heeft aan de minister van maatschap
pelijk werk gevraagd of de minister
niet van mening is, dat door een aan
vulling van de op de woonruimtewet
gebaseerde richtlijnen van 30 augus
tus 1947, of op andere doeltreffende
wijze, een oplossing moet worden na
gestreefd voor de zich bjj herhaling
voordoende moeilijkheden, als gevolg
van het feit, dat tussen gemeentebe
sturen geen eenstemmigheid bestaat
met betrekking tot het antwoord op
de vraag in welke gemeente de wo
ningzoekenden thuis behoren?
Ingezonden Mededeling (adv.)
Normal* tub* 44 ct
parelwitte tanden en een frisse
ademi
TERSCHELLING, 16 febr. Dezer
dagen vond de heer W. Zorgdrager bij
een tocht langs het strand van Ter
schelling een groot stuk wrakhout, dat
naar vermoed wordt, afkomstig is van
het wrak van de „Lutine". Aan het
stuk hout, dat een oppervlakte heeft
van ongeveer vier bij vier meter, zat
een bonk roest, dat bij nader onder
zoek bleek te bestaan uit een formatie
ijzeren kogels van een type, dat op de
Lutine gebruikt kan zijn.
De veronderstelling dat het wrak
hout afkomstig zou zijn van de „Lu
tine" wordt gegrond op het feit, dat
het hout zeer hard is en een blauwe
kleur heeft. Bij de vondsten die de
„Karimata" indertijd van de „Lutine"
heeft gedaan, waren eveneens harde,
blauwe stukken hout.
V.N. over de handel
NEW YORK, 16 febr. (Reuter).
De economische en financiële commis
sie van de Algemene Vergadering der
Verenigde Naties heeft een resolutie
godgekeurr, waarin wordt aangedron
gen op vermindering van de handels
belemmeringen. Zij verwierp echter
een voorstel tot het doen houden van
een economische wereldconferentie.
Te Cairo Is donderdag de rechtszaak
begonnen tegen een twintigtal ver
dachten, onder wie vier Engelsen, die
worden beschuldigd van spionage. Op
de foto ziet men enkelen van de ver
dachten, gescheiden door politie-agen-
IMÊIÊëm
ten, in de beklaagdenbank voor het
eerste verhoor. In het midden, met de
armen over elkaar, zit John Thornton
Stanley, directeur van een verzeke
ringsmaatschappij.
gangspunt vooral niet mag gelden,
want dat is te herkennen als „niet
neutraal". Want waarom geen eenheid
op Christelijk standpunt? Dat wil men
persé niet. Omdat het gaat om de ziel
van ons volk! En juist om die ziel van
ons volk moeten de Christenmannen
en -vrouwen zich ook thans inzetten.
AAR MOET ER dan geen eenheid
zijn?
Inderdaad als die eenheid maar
staat op stevig fundament.
Onze vaderen hebben dat ook al ge
zien. Zij spraken een wijs woord, als
ze zeiden (niet: eenheid, maar): een
dracht maakt macht.
Zij beeldden dat ook uit in het Ne
derlandse wapen. De leeuw heeft niet
één dikke pijl, maar zeven pijlen in
zijn klauw. Die zeven zijn minder ge
makkelijk te breken dan één van de
zelfde dikte als die zeven tezamen.
In zijn beste tijden, ook in de jong
ste bezettingstijd, heeft het Neder
landse volk getoond, dat het, hoe ker
kelijk, politiek en maatschappelijk ge
deeld ook, eendrachtig kan zijn, als
het gaat tegen een gemeenschappe
lijke vijand. Maar als men uit die
vrijheidsstrijd, die tegen gelijkschake
ling ging, nu gaat concluderen: en nu
moet het Nederlandse volk tóch ge
lijkgeschakeld worden, alleen op een
andere basis dan doet men toch
aan die vrijheidsstrijd wel ernstig ge
wild aan.
Dat wil ook zeggen, dat men geweld
doet aan de ziel van ons volk. Want
juist in die bezettingstijd, toen de
kerken voller waren dan ooit, heeft
die ziel zich in haar Christelijke grond
toon geopenbaard.
U Vervolg op „de grondslag van ons
volksleven" in ons blad van 14 febr.
's-GRAVENHAGE, 16 febr. De fe
deratie van diakonieën in Ned. Herv.
Kerk heeft in een conferentie op
„Woudschoten" te Zeist gesproken
over samenwerking. Er werden zeer
korte inleidingen gehouden, zodat er
ruim tijd overbleef voor discussie en
het stellen van vragen.
De heer W. J. Hemmes sprak over
samenwerking met de overheid. Inlei
der en discussianten waren het er over
eens dat soepele samenwerking tussen
gemeentebestuur en diakonie bij de on
dersteuning van groot belang is. Graag
zou men zien dat Hervormde lidmaten
dus niet alleen diakenen zich als
vrijwillige bezoekers van in zorg ver-
kerenden beschikbaar stellen. De dia
konie dient er op te letten dat het ge
meentebestuur de normen voor onder
steuning aanpast aan de werkelijke
noden en moet zonodig voor de extra-
noden bijspringen zo meende men.
Ds Alons refereerde over de samen
werking van de diakonieën en de dia
conale organen in interkerkelijke of
interconfessionele en bredere verban
den. Samenwerking vond hij nodig in
de huidige maatschappij, die zo ver
brokkeld is en waarin de diakonie niet
DEN HAAG, 16 febr. De uitvoe
ring van de rijkswegenplannen zal dit
jaar slechts weinig vertraagd worden
tengevolge van de investeringsbeper
king. Voor de aanleg van wegen, voor
komende op het rjjkswegenplan, is op
de begroting 1957 van Verkeer en Wa
terstaat zeventig miljoen uitgetrokken,
en dit bedrag zal op enkele procenten
na ook besteed kunnen worden, zo
heeft Rijkswaterstaat aan de K.N.A.C.
medegedeeld. Bij de Nederlandse Ver
eniging van Wegenbouwers vreest men
nochtans veel sterker afremmen van
de uitvoering van de rijkswegenplan
nen in verband met de deplorabele
toestand van de schatkist. Rijkswater
staat hield de afgelopen maanden
reeds zéér weinig aanbestedingen, zo
zei men. Doordat provincies, gemeen
ten en waterschappen zo mogelijk nog
minder aanbesteedden, is voor de we
genbouwers een ernstige situatie ont
staan.
Honderden werknemers moesten al
worden ontslagen. Een aantal wegen
bouwbedrijven werkt momenteel met
de helft of nog minder van de normale
personeelsbezetting.
0
Eerste steen bungalowdorp
oorlogsgewonden
DOORN, 16 febr. De minister
van defensie, ir. C. Staf, heeft gister
morgen te Doorn de eerste steen ge
legd voor een bungalowdorp voor ern
stig invalide militaire oorlogsslacht
offers, dat zijn mensen, die door ver
wondingen aan de rug gedeeltelijk ver
lamd z(jn, maar benen en armen (en
hoofd) nog goed kunnen gebruiken.
meer als vroeger vanzelfsprekend en
tree in de gezinnen heeft
In de discussie bleek, dat men in het
algemeen niet gevoelde voor intercon-
fessonele samenwerking, omdat de
kerk zich dan aan verenigingsnormen
haar eigen verantwoordelijkheid be
houdt.
0
Dit jaar nog in exploitatie
(Van onze W.duitse correspondent)
BONN, 16 febr. Binnenkort zal
worden begonnen met de aanleg van
de eerste schacht in het nieuwe, enorm
uitgestrekte ijzerertsgebied, dat ten
oosten van Hannover, tussen Gifhorn,
Peine en Salzgitter werd gevonden.
Wanneer de op deze schacht gevestig
de verwachtingen gegrond zullen blij
ken te zijn, krijgt Europa er in het
centrum van Duitsland een nieuwe
ijzerbron bij, die door zijn voorraden
even belangrijk als Kriwoi Rog en Lo
tharingen zal zijn.
Dit Nedersaksische gebied omvat ve
le honderden vierkante kilometers. De
tot nu toe gedane boringen hebben de
aanwezigheid van grote en dikke erts-
lagen van 10 tot 12 meter op 900 en
1200 meter diepte bevestigd. Tot
1943 werden in dit gebied in totaal 36
boringen uitgevoerd; bij dertig ervan
werd ijzererts gevonden.
De ertslagen worden door een zout
laag in een oostelijk en een westelijk
deel gesplitst. Het ijzergehalte varieert
van 30 tot 34%; sommige lager? belo
ven zelfs een ijzergehalte van 44%.
Volgens voorzichtige ramingen zal
het mogelijk zijn in het oostelijke deel
uit tien schachten per dag 5000 ton
erts te winnen, hetgeen op 15 miljoen
ton per jaar neerkomt. En voor het
westelijk deel en een wat noordelijker
gelegen strook wordt dezelfde op
brengst verwacht.
NEW YORK, 15 febr. (Reuter).
De plaatsvervangende permanente
vertegenwoordiger van Israël bij de
Ver. Naties, Kidron, heeft bij de se
cretaris-generaal van de Ver. Naties,
Hammarskjoeld, verslag uitgebracht
over „herleving van de activiteit van
overvallen".
De aanvallen van de „Fedajien"
(Arabische commando's) in het ge
bied van de Sinai gaan, ondanks d»
aanwezigheid van troepen van de Ver
Naties in dit gebied, door, aldus he'
Israëlische rapport. Kidron overhan
digde Hammarskjoeld een lijst mei
incidenten van de laatste tijd. Hij ves
tigde er de aandacht op, dat in twee
gevallen de „Fedajien" Israël zijn
binnengekomen uit door V.N.-troepen
bezet gebied.
NEW YORK, 16 febr. (ANP).
In New York heeft een groep za
kenlieden plannen aangekondigd
voor de bouw van het grootste
overdekte stadion ter wereld,
dat accomodatie zou krijgen voor
150.000 toeschouwers. De kosten
van het project worden geschat
op ca. 57 miljoen dollar, ongeveer
217 miljoen gulden.
Het krijgt een aluminiumdak.
De lengte wordt 425 meter, de
breedte 330 meter en de hoogte
komt overeen met die van een
gebouw van 25 etages.
NEW ORLEANS, 16 febr. (Reuter).
Duizenden negers zijn van plan een
massale „pelgrimstocht" naar Washing
ton te maken als president Eisenhower
zich niet in een toespraak over de
rassenkwestie tot het zuiden richt. Ne
gerleiders hebben in een telegram aan
de president hem verzocht over het
rassenvraagstuk te spreken.
Sunarjo naar Amerika
DJAKARTA, 13 febr. (Reuter).
Sunarjo, die is opgetreden als Officier
van Justitie in het proces tegen wijlen
Jungschlaeger en tegen Schmidt, is
woensdag uit Indonesië vertrokken
voor een reis naar de Ver. Staten, Ne
derland en Australië. Hij zal de Indo
nesische ambassades in die landen bij
staan bij het beantwoorden van de
Nederlandse klachten, dat de proces
sen niet eerlijk waren.
0
De Belgische Kamer van volksver
tegenwoordigers heeft met 107 tegen
92 stemmen een door de regering in
gediend wetsontwerp goedgekeurd tot
economische, financiële en sociale
maatregelen ter voorkoming van in
flatie.
Het temperatuurverloop in februari
van dit jaar is vrijwel tegengesteld aan
re overeenkomstige periode van het
vorige jaar. In 1956 was geen weerre-
cord veilig voor de bijna eindeloze
vorstperiode, die op 16 februari haar
climax bereikte met een temperatuur
van 24 graden onder nul. Wanneer
men de temperatuur van dit jaar hier
mee vergelijkt dan blijkt dat in fe
bruari tot nu toe geen enkele dag on
der het nulp nt is geweest hoewel het
overigens merkwaardig is dat in de
periode van ongeveer 3 tot 13 februari
de temperatuur-curven vrijwel paral
lel lopen, zij het dan dat de curve
van 1956 onder nul en ee curve van
1957 zich boven de nullijn beweegt.
HET KAN VRIEZEN OF DOOIEN IN FEBRUARI
