dt mees in de gedetineerde
SCHAT en parel
Ontwikkeling
Ontspanning
Gezelligheid
Op Sardinië
In hei 'bergland der barbaren' leven bandieten
mei haai en wrok in hei hari
'VERRAAD'
UIT DE SCHRIFT
In het Middelburgse Huis van Bewaring wordt gespeurd naar
Aanpassing en her-opvoeding van veroordeelde
hei belangrijkste
Verbetering (II)
GEBED VOOR DE GEVANGENEN
Kerkzaal in het Huis van Bewaring te Middelburg
't Zeenwsch Weekend
Temidden van
folklore en natuurschoon
heerst de
Bloedwraak
(Van onze speciale verslaggever)
Het eiland Sardinië, nabij Italië en behorende tot dit land, is een
pracht-oord! Wie zonder zorgen wil (en kan) leven onder een
schone hemel, in een kleurrijke, natuurschone streek, onder een
bevolking in een folkloristische klederdracht, en temidden van eeu
wenoude overblijfselen, die de stille getuigen zijn van vervlogen tij
den, met als contrast het blinkende chroomwerk van Amerikaanse
sleeën die moet met vakantie naar Sardinië gaan!
De laatste tijd is Sardinië weer meer „ontdekt" en trekpleister van
het vreemdelingenverkeer geworden. Maar naast alle schoons, dat
dit eilmd biedt, kent het ook.veel rovers, èn onder de bevol
king de bloedwraak!
wordt zwaar gestraft
Overal op Sardinië ziet men merkwaar
dige stenen torens, die er uit zien als een
aan de top afgeplatte kegel en die, wat ge
leerde onderzoekingen bewezen hebben,
meer dan 2000 jaar oud zijn! Het zijn mili
taire wachttorens geweest altijd dus
al, duizenden jaren lang, heeft het mens
dom oorlog gekend! Deze torens hebben
op de grond een doorsnee van ongeveer
80 meter en moeten vroeger ongeveer 20
barbaren". Men moet zich deze rovers en
dieven vooral niet romantisch voorstellen
en ook niet als bizonder sinistere typen.
Het is de gewone inheemse bevolking, wat
nors, wat in zich zelf gekeerd; maar hier,
in Orgosolo, met een tegen de samenle
ving gerichte haat en zonder behoorlijk
maatschappelijke inzichten en gevoelens.
Wanneer er ergens op Sardinië een mis
drijf gepleegd wordt, zoekt de politie
eerst in Orgosolo.
Bloedwraak
Deze a-sociale bevolking in dit „berg-
De jeugd van Sardinië draagt bij feestelijke gelegenheden
de traditionele klederdracht.
meter hoog geweest zijn. De stenen zijn
los, zonder cement of ander bindmiddel er
tussen, opgestapeld; maar dit op elkaar
stapelen geschiedde met zo veel be
kwaamheid, dat deze torens het al een
paar duizend jaar hebben uitgehouden.
Sardinië is verder een land met ver
schrikkelijke armoede en een ernstige in
zichzelf gekeerde bevolking. De Sardi-
niërs missen de luchtigheid en onbezorgde
levensstijl van de Italianen. Misschien
vindt dit zijn oorzaak in het harde verle
den van dit volk, dat altijd „bezet ge
bied" geweest is, dat overheerst werd
achtereenvolgens door de Phoeniciers, de
Karthagers, de Vandalen, de Bijzantijnen,
totdat Sardinië eindelijk een vrij eiland
werd, maar toen weer strijd had te leve
ren tegen de opdringende Arabieren. La
ter viel het ten prooi nu eens aan mach
tige Italiaanse steden, dan weer aan Span
jaarden (400 jaar lang), of aan Oostenrijk.
Zorg
Is het een wonder, dat de Sardiniërs zo
de eeuwen door, van vader op kind, in
zorgelijke omstandigheden opgroeiden en
zorgelijke mensen werden?
Sinds zes jaren is het een zichzelf bestu
rend eiland dat bij Italië behoort.
Het Amerikaanse leger, dat Sardinië in
1944 bezette, heeft hier zegenrijk werk
verricht, dat grote gevolgen voor de toe
komst heeft. De Amerikanen zijn begon
nen met de eeuwenoude geesel van de
Sardiniërs, de malariamug, uit te roeien.
Daartoe werden alle moerassen gedempt
en vele medische maatregelen genomen.
Thans is Sardinië met ztfn 1,3 miljoen
inwoners geheel vrij van malaria.
Maar de economische ophouw van het
land vordert nog langzaam, te langzaam.
Er zijn grote kapitalen nodig, om hier in
dustrie en handel tot groter welvaart te
brengen.
Contrasten
Nog is Sardinië een land van arme her
ders, met in totaal 2'A miljoen schapen
en 54 miljoen geiten, met als schrille te
genstelling de weinige land- en schapen
„baronnen" aan wie het hele eiland toe
behoort en die de rijke pachtheren van
de bevolking zijn. Naast hen staan de
kaasfabrikanten, die op Sardinië het mo
nopolie der kaasbereiding bezitten.
Oe Italiaanse regering is op het ogen
blik bezig grote irrigatiewerken op Sar
dinië aan te leggen, opdat er meer akker
grond zal komen en de arme herders tot
boeren met meer welvaart omgevormd
kunnen worden.
Vreemdelingen kunnen mooie folders
van Sardinië op de WV-bureaux krijgen,
waarin van alles over Sardinië verteld
wordt. Maar over één dorp wordt niets
gezegd: over Orgosolo.
Orgosolo
Orgosolo is een centrum van het bandi
tisme op Sardinië, dat men nog steeds niet
heeft overwonnen. Het dorp ligt in een
streek met een zeer toepasselijke naam:
in „Barbagia", d.w.z. in het „bergland der
land der barbaren" is de nakomelingschap
van een generatie, die de „bloedwraak'
kende en ruimschoots toepaste. In tijden,
toen er van recht en wet nog weinig spra
ke was, waren de mensen vaak wel ge
noodzaakt zich zelf recht te verschaffen.
Men trok er dan bijv. op uit om een man,
die de familie bestolen had, hetzij van vee
of goederen, hetzij vaneen vrouw,
te vermoorden. De tegenpartij voelde zich
dan verplicht wraak te nemen en op haar
beurt een bloedwraak-moord te bedrijven.
Zo leefden tal van families op Sardinië in
een voortdurende vete op-leven-en-dood.
Maar langzamerhand ontwikkelde zich
het geschreven strafrecht en ging de rech
ter de plaats innemen van 't rechter-in-
eigen-zaak zijn. Het nemen van „bloed
wraak" werd zwaar strafbaar gesteld.
Niettemin bleef deze bloedwraak tot in
de vorige eeuw voortduren, en de schul
digen daaraan vluchtten, om aan een ge
rechte straf te ontkomen, in de bergen.
Zo ontstond het „bergland der barba
ren", vol gevluchte bloedwraak-beoefe-
naars, die hier in kommervolle omstan
digheden hun bestaan moesten zoeken en
wier nakomelingschap tot banditisme ver
viel.
Nog in 1954 hebben deze lieden, die
zich aan wet noch gebod storen, van zich
doen spreken. Zij overvielen een autobus,
met de bedoeling de passagiers te bero
ven. De polit.ie was direct ter plaatse, een
vuurgevecht ontstond, waarbij een agent
gedood werd.
Slechts een paar maanden later werd
een wegenbouw-ingenieur, de heer Ca-
pra, ontvoerd. Hij werd vrijgelaten, na
dat zijn vrouw honderdtwintigduizend
gulden losgeld had betaald en op ere
woord van de ingenieur, dat hij zijn ont
voerders niet verraden zou. De ingenieur
hield zich aan deze belofte, maar de Ita
liaanse politie bleef ijverig speuren in het
bergland der barbaren totdat ze de voor
naamste daders van de ontvoering te pak
ken en achter de tralies had. Prompt werd
ingenieur Capra vermoord.... Dat was
in 1954.
Aanvoerder in arrest
Begin 1955 lukte het de aanvoerder der
bandieten buiten gevecht te stellen. De
regering had een prijs uitgeloofd van niet
minder dan 5 miljoen lire, voor aanwij
zingen, die tot arrestatie van de boef zou
den leidden. De politie kreeg een tip van
zijn verblijf en bij de poging om hem te
arresteren werd de „koning der bandie
ten" gedood. Tandedu had meer dan 40
moorden op zijn geweten.
Zijn heengaan heeft de misdadigheid
van het volk uit het bergland der bar
baren niet noemenswaard verminderd.
De politie staat voor een moeilijke taak,
omdat de bevolking haar niet helpt.
Niet dat deze bevolking zo sympatiseert
met de lieden der Sardinische onderwe
reld, maar ze is er bang voor: ze weet,
dat elk „verraad" met sluipmoord gestraft
wordt.
Nog enkele opmerkingen over het
volksleven op Sardinië.
Moeder is baas in het gezin van een
Sardiner herder. Zij is de hoogste au
toriteit in geld- en familie-aangelegen
heden. In het bizonder „bewaakt" ze-
dochters tegen omgang met jonge man
nen: Moeder geeft eerst raad, alvorens-
een jongedochter het waagt relaties aan,
te knopen.
Eenmaal per jaar komen alle herders
van het eiland samen, om hun eigen ge
maakte liederen te zingen. Dit is een
grote gebeurtenis in het volksleven op
Sardinië.
Er is nog een merkwaardig verschil
tussen Sardinië en Italië: men ziet er
geen straatbedelaars. Terwijl de bede
laars in de Italiaanse straten een bekende
verschijning zijn, is de Sardiniër, ondanks
zijn armoede te trots om te bedelen.
De inwoners van Sardinië zijn hoffe
lijke, maar zeer gereserveerd. Zij hebben
al zó veel vreemden in hun land gehad
en daar in de loop van vele eeuwen altijd
maar weer slechte ervaringen mee opge-
Sardinische vrouwen in hun mooie,
kleurrijke kleding.
daan, dat ze over het algemeen de vreem
delingen niet juichend binnenhalen. Maar
geeft een Sardiniër eenmaal iemand zijn
vriendschap en vertrouwen, dan is zijn
gastvrijheid en zijn tot alles bereid zijn
voor de „vriend" verrassend groot.
Het Koninkrijk der hemelen is gelijk aan een schat.
Evenzo is het koninkrijk der hemelen gelijk aan een koop
man, die schone parelen zocht....
Matth. 13 44, 45.
Schat en parel!
Beide doen denken aan iets dat van grote waarde is. Beide zijn
dan ook door Jezus gekozen als beeld voor het koninkrijk der heme
len. Dit koninkrijk is vanuit de hemel op aarde gekomen. Jezus Zelf
heeft weer aan mensen verteld dat God koning is en Hij heeft het
hart van deze mensen zo geneigd, dat zij God weer als Koning erken
den en voor Zijn Woord zich bogen. En nu oefent God Zijn konink
lijke heerschappij in het hart van deze mensen uit. En Hij laat door
Kerk en Zending en Evangelisatie, door Christelijke school en pers
en politiek iets van de glans van Zijn koningschap in deze wereld
schijnen.
We zijn ons heel goed bewust, dat deze glans vaak door ons wordt
verduisterd. We laten op elk terrein onze schaduwen vallen over de
heerlijkheid van het koninkrijk der hemelen. En met name in onze
tijd zijn er dan ook wel, die niet kunnen geloven dat in school en pers
en politiek iets van het hemels koninkrijk kan schuilen. Zij kunnen
dat koninkrijk alleen als iets eschatologisch, als iets van de toekomst
zien.
De Here Jezus heeft ook wel geweten van de duistere schaduwen,
die wij over Zijn koninkrijk werpen. Niettemin heeft Hij gezegd: „Het
koninkrijk is binnen ulieden". Hij heeft het koninkrijk gezien als een
realiteit in deze wereld. Als een schat en als een parel.
We moeten ons enerzijds st ds helder bewust zijn van de vlekken
en smetten, die wij op het werk des Heren werpen en we hebben
waarlijk geen reden ons te v rheffen op onze Christelijke school,
onze Christelijke pers, onze Christelijke politiek. We hebben alleen
maar reden om ootmoedig voor God te zijn. Maar we mogen
anderzijds toch geloven dat God in Zijn genade iets van de hemel op
deze aarde heeft gebracht.
Jezus stelt u deze heerlijkheid voor ogen. Hij zegt: „Het is een schat,
een parel".
Wordt niet bekeerd door het klatergoud van de wereld, maar zoek,
totdat u de parel van grote waarde hebt gevonden.
Dan wordt uw leven rijk.
Dan heeft u een band aan de hemel, aan God gekregen.
Dan is het Koninkrijk der hemelen binnen in u gekomen.
Hei gevangeniswezen
mogelijkheid tot het
huisvlijt.
VAN BUITEN heeft het Huis van Bewaring te Middelburg, aan
de Blauwedijk, iets sombers, roept het nog gedachten op aan de
tuchthuizen, waarover wij in een voorgaand artikel schreven.
De getraliede ramen duiden de beschouwer op een oord, waarvan
het goed is, als men er verre van blijft. Het accent vergelding is nog
steeds blijven liggen op de straf, die en dat is alleen maar goed
op ieder vergrijp moet volgen. Achter de schermen, achter die tralies
eigenlijk, wordt door de mensen die hier vrijelijk in en uit kunnen
lopen, gewerkt aan de re-socialisatie (weder-aanpassing) en re-educa-
tie (her-opvoeding) van de mensen, die hier, omdat zij niet (of niet
meer) aangepast zijn aan de rechts- en morele normen, die in een
goed-geordende maatschappij gelden, zijn ingesloten. De getraliede
ramen en de structuur van het gebouw aan de Blauwedijk, hoekig
in zijn opbouw, mogen van een afschrikwekkend allure zijn het
is niet, zoals vroeger, louter de vergelding voor de begane misdaad,
die men hier door opsluiting toepast!
Er is zich, mede doordat in de oor
logsjaren een groot aantal vooraan
staande Nederdanders, dat dus afkom
stig was uit geheel andere milieus dan
waarmee tot op dat tijdstip de gevan
genissen werden bevolkt, door de
Duitsers werd gedetineerd, een ver
heugende hervorming van 't gevan
geniswezen aan het voltrekken.
En dit wel in een tempo, dat men
een vijftiental jaren geleden nog voor
onmogelijk zou hebben gehouden.
De gevangene, die niet langer in
eenzaamheid wordt opgesloten, wordt
thans als persoonlijkheid behandeld en
niet als nummer-zonder-meer. Kennis
van psychologie, criminologie en socio
logie dragen hiertoe veel bij.
Individuele behandeling van elk
„geval". Hiervoor is. een stuk team
work nodig! Directeur, predikant,
geestelijke raadsman, sociaal ambte
naar, dokter, hoofd v. d. arbeid en
hoofd v. d. bewaking heben hierin
een taak. Het gaat hier boven alles
om de mens. Niet verbitteren, maar
verbeteren! I-iervoor zijn nieuwe
methoden nodig, de huidige ontwik
kelingstendensen in het gevangenis
wezen is hierop het antwoord.
Hoe deze verbittering te bestrijden,
ja geheel te weren? De gevangenen
worden, dit is een van de eerste ver
eisten hiertoe, steeds actief bezig ge
houden, dus gunstig beïnvloed.
Laten wij een veroordeelde op zijn
weg naar het Middelburgse Huis van
Bewaring volgen.
De weg van een
veroordeelde
Is hij niet preventief ingesloten dan
dient hij zich te melden op het parket
van de officier van justitie aan het
Hofplein te Middelburg. Van hier gaat
het per celauto naar het Huis van Be
waring* Een zware deur en een dito
traliehek worden achter hem gesloten,
dat voor de tijd als in het vonnis aan
gegeven. Hij wordt ingeschreven in de
registers. Alle waardevoorwerpen moet
hij inleveren; alleen de trouwring mag
hij blijven dragen. Geen snauwende
schrijver echter of een Cerberus van
een bewaarder (cipier).
Geen barse commando's, geen sar
castische opmerkingen. Een strikt
rechtvaardige behandeling.
Wordt de man (of vrouw) preven
tief ingesloten en is hij dus nog niet
veroordeeld, dan mag hij of zij (des
gewenst) de eigen kleding blijven
dragen.
Een veroordeelde wordt van Rijks
wege gekleed. De gevangene wordt in
een cel geplaatst en ingeschat eld bij
de arbeid, die te Middelburg in hoofd
zaak bestaa' uit het verpakken van
chocolade-artikelen, grotendeels ma
chinaal.
Bezoek
Dan volgt het bezoek.
Predikant, kapelaan of geestelijk
raadsman (de laatste voor buitenker
kelijken), directeur en sociaal ambte
naar.
Eenmaal per veertien dagen mag de
veroordeelde bezoek ontvangen, een
maal mag hij ir hetzelfde tijdsbestek
een brief schrijven. Voor het ,nder-
houden van zakenrelaties, bij verjaar
dagen en bijzondere gebeurtenisser in
de familiekring wordt ook een grote
souplesse toegepast.
's Morgens om kwart voor zeven is
het reveille. Voor wassen en eten is
een uur gesteld: kwart voor acht be
gint de arbeid. Van twaalf tot hall
twee is er middagpauze, de „schaft
tijd". Tot zes uur gaat men dan weer
door met werken. Na het avondmaal
zijn de gevangenen hoe paradoxaal
het ook moge klinken vrij.
Ontspanning
„Vrij' wil in dit geval zeggen: men
kan naar rlo recreatiezaal (damn en.
beoefenen van
Loon
De arbeidslust van de gedetineer
den is over het algemeen goed, het
arbeidstempo dientengevolge over
eenkomstig. Het loon is per dag
vastgesteld. Daarboven wordt een
prestatie-toeslag verleend.
De helft van het arbeidsloon kan
worden besteed in de kantine. Hier
zijn sigaren, sigaretten en tabak ver
krijgbaar, evenals toiletbenodigdhe
den en levensmiddelen, zoals suiker,
margarine, kaas, haring, bokking, fruit
en melk.
De andere helft van het loon wordt
voor de gevangene opgespaard tot het
tijdstip van zijn ontslag. Dit is de z.g.n.
„uitgaanskas'. Dit tijdstip is belangrijk!
De gevangene heeft zich gedurende
zijn detentie niet behoeven te verve
len. Er is met hem gesproken. Over
Nuttige arbeid
Ontspanning
Gesprekken
een breed front heeft men getracht
zijn persoon ten goede te beïnvloeden.
In de praktijk zal blijken, of hier
winst is behaald!
Overigens is de criminaliteit in
Zeeland zo laag, dat regelmatig
veroordeelden uit andere arron
dissementen in het Huis van Be
waring te Middelburg moeten
worden opgenomen, om de „ar
beid" behoorlijk te kunnen laten
functioneren. De capaciteit is dus
ruimschoots voldoende voor het
arrondissement Zeeland.
Genadige God, wij bidden U voor allen,
die als gestraften zich in de gevangenissen en tuchthuizen bevinden,
door eigen schuld, door de zwakten van hun voorouders,
door fouten in hun omgeving of
door de liefdeloosheid onzer samenleving.
Troost en sterk hen in hun nood en beproeving
en wil ook deze voor hen zo moeilijke tijd hun tot een zegen doen zijn.
Geef dat zij weten, dat, waar zij verlaten zijn,
Gij hen nimmer verlaat;
waar zij verworpen zijn, Gij hen nimmer verwerpt;
waar zij in donkere diepten verzinken,
Gij er altoos zijt met uw dragende liefde.
Richt hen weder op, doe hen tot zichzelf komen,
opstaan en tot U gaan,
opdat zij mogen leven uit U,
door Jezus Christus, onze Heiland. Amen.
Wij bidden U voor de gevangenen, mensen als wij zelf zijn,
gerfeigd tot het kwaad, zwak in verzoeking, in alles -afhankelijk van U.
Door eigen schuld en door onze schuld
zitten zij in de gevangenis.
Geef ons deernis, medeleven, bereidheid tot hulp,
vooral ook wanneer zij weer in de vrijheid komen.
Doe hen de aardse gerechtigheid erkennen.
Doe hen uw gerechtigheid erkennen en geef hun boetvaardigheid
jegensU,
gelijk ook wij die elke dag nodig hebben.
Doe hen en ons leven uit uw barmhartigheid,
die Gij ons betoond hebt door het zenden van Christus, uw Zoon,
Die in de wereld gekomen is, niet om de wereld te veroordelen,
maar om haar te behouden. Amen.
(Overgenomen uit: „De Huisdienst", samengesteld door
Raad voor Eredienst der Nederlands Hervormde Kerk).
schaken, sjoelen, tafeltennis), men kan
een boek uit de aan het Huis van Be
waring verbonden zijnde bibliotheek
krijgen, men kan ook, zo dit wordt
verkozen, in de cel blijven (waarin na
de werktijd, evenals in de recreatie
zaal, mag worden gerookt) enhet
radio-programma beluisteren. Want
iedere cel heeft een eigen luidspreker,
die de gevangeren naar gelieven kan
in- en uitschakelen! Er is trouwens
ook een eigen discotheek; de gevan
genen kunnen hieruit verzoeknum
mers aanvragen.
Er worden ook ontspanningsavon
den georganiseerd. Zo is het Middel
burgs Muziekkorps een graag en veel
geziene gast in het Huis van Bewa
ring. Ook het muziekkorps van het
Leger des Heils geeft er regelmatig
concerten. Predikant en kapelaan hou
den beurtelings lezingen. Dan zijn er
nog de film-, toneel- en cabaretavon
den.
Twee maal per week kan er wor
den gesport (op de betegelde binnen
plaats) onder leiding van een sport-
instructeur. Gymnastiek en vooral
volleybal zijn favoriet. Ook bestaat de
In de loop van de laatste jaren is
het gebouw gedeeltelijk vernieuwd;
ook is er een gedeelte geheel nieuw
bouw. Het Huis van Bewaring heeft
een keurig ingerichte kerkzaal, een
dito werkzaal en keuken. Voorts zijn
er de dokterskamer, ziekenzaal en
vrouwenafdeling.
V eranderingen
De tijd, dat de gevangene, met een
kap over het hoofd met alleen een
paar gaten, die de ogen vrijlieten, op
vastgestelde afstanden van elkaar
werden „gelucht", is gelukkig voorbij.
Lang voorbij is zij echter nog niet. Tot
aan het begin van de tweede wereld
oorlog waren de toestanden geheel
verschillend van de huidige. Men kan
niet anders dan bewondering hebben
voor de wijze, waarop men het roer
heeft omgegooid. De veranderingen
voltrekken zich in hoog tempo. Het
zal de wens van ieder weldenkend
mens zijn, dat deze nieuwe methoden,
ontsproten aan nieuwe inzichten, veel
vrucht mogen dragen!