LEKKER ETEN IN BELGIË Was Van der Lubbe schuldig of slachtoffer? Consumenten Contact Oroaan sluitstuk dirigistische economie Rijksdag-brand (1933) komt opnieuw voor de rechter „Nederlands is in Indonesisch hoger onderwijs onmisbaar Hollandse kwaliteit en Franse fantasie Instrument om Nazi's aan de macht te helpen De verhoging der loong renzen Kritiek op keuze van generaal Spe:del De functie van de handel Drs. J. Plandsoen sprak voor Verbond van Gereformeerde Werkgevers (art. 31 k.o.) Prins Bernhard naar Verenigde Staten Meeste studenten spreken dagelijks Nederlands Bz&tuucd d<wc de, lócaanficiftses De allereerste domme August Tunesische opstan delingen ter dood veroordeeld 7/1 V in België weten wat goed eten is. Onze traditie is ge- l/[/s bouwd op de kwaliteit van de Hollandse keuken en de fantasie van de Fransman. Onze keuken was voorbestemd de beste in de wereld te worden." Menige Belgische chef-kok zal dit met trots verzekeren. Wie in België geerisd heeft en het erop waagde van de bekende paden af te wijken zal deze trots begrij pen. Wie ooit een goede chef bij onze zuiderburen de vrije teugel liet en hem vroeg zelf een goed gerecht uit te zöken of een harmo nieus menu samen te stellen, zal niet teleurgesteld zijn. De Neder lander, die eens heeft kennis gemaakt met de Belgische gastrono mie, kan er alleen maar blij om zijn, dat afstanden geen beltesel behoeven te zijn om de kennismaking te vernieuwen en tot een vrienschap te doen uitgroeien. Paté van kip of choesels in maderasaus? PUZZLE Zaterdag 26 januari 1957 ZEEUWSCH DAGBLAD Pagina 4 <^V> <a^C> <a^> <S2?g> HET NIEUWS, dat een West- berlijnse rechtbank wellicht binnenkort een begin zal maken met de herziening van het vonnis, dat in 1933 tegen de 30- jarige Nederlandse metselaar Marinus van der Lubbe werd ge veld, heeft oprechte vreugde ge bracht in de eenvoudige sous- terrainwoning van de familie J. M. van der Lubbe te Amsterdam. De broer van de man die na een monsterlijk proces in febr. 1934 op de binnenplaats van de ge vangenis te Leipzig werd geëxe cuteerd hoopt, dat nu eindelijk na zoveel smartelijke jaren van wachten het verlossende woord zal komen uit de mond van een Duitse rechter: „Marinus van der Lubbe was onschuldig aan de brandstichting in het Rijksdag gebouw". Misschien zal het her zieningsproces een tipje oplich ten van de sluier over de grim mige raadsels rond de brand, die onopgelost de geschiedenis drei gen in te gaan. Eerherstel aan zijn broer en een felle campagne tegen de doodstraf hebben de broer van Marinus van der Lubbe en de mysterieuze man op de achtergrond, die de kosten van het proces zal betalen, de afge lopen jaren onafgebroken bezig ge houden met de pogingen wat vaart te brengen in de langzaam wente lende molens van de ambtelijk Duit se justitie. TOEN MARINUS van der Lubbe op de avond van 27 februari 1933 in een gepantserde auto van de politie werd weggevoerd, stonden Hitler, Von Papen, Frlck en Goring met welge vallen toe te zien hoe het protsige Rijksdaggebouw met de trotse woor den „I)em Deutschen Volke" een prooi der vlammen werd. Nog diezelfde nacht werden de grondwettelijke vrijheden van me ningsuiting, drukpers, vergadering en vereniging opgeheven. Er werd een streep gezet door de wettelijke bepalingen omtrent brief- en tele gram- en telefoongeheim, omtrent huiszoekingen, inbeslagneming en beperking van eigendom. De weg van de nazi-dictatuur was gebaand, uit het vuur van de Rijksdagbrand was een walgelijk meedogenloos re gime geboren. Een regime, dat te vuur en te zwaard zou regeren, zo schrijft Passepartout in de Volks krant. Terwijl Marinus van der Lubbe versuft werd weggevoerd haastten rich de tien SA-mannen weg door de ondergrondse gangen van het Rijksdaggebouw. Ze hadden de op dracht uitgevoerd: steek de brand in het Rijksdaggebouw en zorg dat Marinus van der Lubbe in handen van de politie zal vallen. Deskundigen betwijfelen of met het herzieningsproces nog veel details naar voren zullen komen. De mannen, die het verraad pleegden zjjn omge komen in het vuur, waarvan zjj zelf de aanstichters waren. De buitenstaanders, die beroeps halve te maken hadden met de branl werden vermoord. Een van de laat- sten was de brandweercommandant Gempp. Hij had al spoedig ontdekt, dat Van der Lubbe in zo korte span ne tijds onmogelijk alleen het ge bouw op vierentwintig plaatsen in brand had kunnen steken. Nadat hij eerst was onderscheiden door Hitier, wegens koelbloedigheid tijdens de blussingswerkzaamheden, werd hij later gelikwideerd wegens „Marxis tische ondergrondse activiteit". )OMMlGEN ZEGGEN dat Van sier Lubbe wél schuldig was. De veroordeling zo menen zij, was terecht. De doodstraf niet. Van der Lubbe was immers in 't jebouw aangetroffen met een vuurmaker in de hand. Anderen veronderstellen, dat de koker was gekomen van de Duitse Gestapo in samenwerking met de Russische Gepeoe. De Russen zouden er groot belang bij hebben, dat de nationaal socialisten aan de macht zouden komen om een tegenwicht te vormen tegen het westen, dat de nog schamel georganiseerde commu nistische dictatuur gemakkelijk zou kunnen overrompelen.. Vast staat, dat Van der Lubbe als instrument heeft gediend om de nazi's aan de macht te helpen. Na de brand bevolkten de nationaal socialisten schreeuwend en tierend om recht de straten. De communisten waren een bedreiging, zo brulden zij. De documenten, die op de Rijks dagbrand betrekking hebben zijn tij dens bombardementen verloren ge gaan. Maar een overleden Duitse rechter had in zijn privé verzameling een aantal fotocopiën. De fjtocopiën zullen gebruikt worden bij het nieu we proces rond Marinus van der Lubbe, die schuldig of niet schul dig werd verpletterd door een af schuwelijk bewind, dat zich bediende van rechteloosheid om zich „recht" Uitzondering voor Zieken- Fondsverzekirng? 's-GRAVENHAGE, 25 jan. Van meer dan één zijde in de Tweede Ka mer is opgemerkt, dat bij het zieken fondswezen de verhoging van de loon- frens moeilijker ligt dan bij de invali- iteitswet, ziektewet, ongevallenwet en werkloosheidswet. Optrekking van de loongrens in de ziektewet leidt automatisch tot verho ging van de loongrens in het zieken- fondsenbesluit, het geen met name de medewerkers der ziekenfondsen en in de kringen van het verzekeringswezen verzet oproeptindien de verhoging niet voortvloeid uit een algemene loonsverhoging met het oog op een da ling van de waarde van de munt. Verscheidene Kamerleden achtten de bezwaren, welke het verband tus sen de loongrenzen voor de ziektewet erf 't ziekenfondsenbesluit medebrengt, niet van die aard, dat daaraan thans stilzwijgend zou kunnen worden voor bijgegaan. Een ziektekostenverzeke ring eist, zo merkten zij op, een rui mere verzekeringsdifferentiatie dan het geval is bij het risico, waartegen de ziektewet in het leven werd geroe pen. Zij drongen er dan ook op aan, dat de minister de totstandkoming van een ziektekostenwet bevorderde, welke het gehele terrein van de ziekteverze kering regelt. Daarbij ware tevens de verhouding tot de overige sociale ver zekeringswetten te regelen. LONDEN, 26 jan. (Reuter). Elf leden van de Lal;u. oppositie in het Britse la gerhuis, onder wie de oud-minister van defensie Shinwell, hebben een motie inge diend. waarin kritiek wordt geleverd op de ":euze van generaal Speidel tot be vel - he' er van de NAVO-landstrydkrachten in "lidden-Europa. De indieners van de moi'e betreuren het, dat de Britse rege ring deze keuze steunt. Shinwell verklaarde donderdag, dat hij er bezwaar tegen heeft, dat „welke Duit ser dan ook het bevel over Britse troepen krijgt, vooral als de Duitsers zelf nog geen con.igent op de been hebben gebracht" plannen tot de brandstichting uit de te doen UTRECHT, 25 januari. Tijdens de algemene vergadering van het Verbond van Geref. Werkgevers in de kringen van de Geref. Kerken onderh. art. 31 K.O. heeft drs. J. Plandsoen uit Rotterdam een inleiding gehouden over de functie van de handel. Drs. Pland soen meent, dat de nog steeds te bemerken aversie tegen de handel enerzijds te wijten is aan een ongemotiveerd beroep op de Bijbel. Men meent de handelsactiviteiten en daarmede de concurrentie als ongeoorloofd te moeten afwijzen, omdat men aan het brood van an deren komt. 's-GRAVENHAGE, 25 jan. Z.K.H. prins Bernhard zal op 11 februari naar de Ver. Staten gaan om de vijfde „Bil- derberg-conferentie", die voor het eerst in Amerika wordt gehouden, te presideren. Na deze bijeenkomst zal de Prins enkele fabrieken bezoeken, waaronder de Fairchild-fabriek in Ha- gerstown, die de nieuwe-Fokker- Friendship in licensie vervaardigd. Voorts zal de Prins enkele dagen in Washington en New York verblijven voor besprekingen en familiebezoek. Begin maart zal de Prins weer naar Nederland terugkeren. 9 Het vermoeden bestaat dat Russi sche vliegtuigen op grote hoogte ver kenningsvluchten boven Noord-Canada en Alaska hebben gemaakt voor het fotograferen van radarstations. Professoren in Djakarta verklaren: DJAKARTA, 25 jan. De wen selijkheid van de wederinvoering van de Nederlandse taal op de In donesische universiteiten en scho len voor hoger onderwijs is de laatste weken voortdurend een on derwerp van gesprek geweest tus sen Indonesische hoogleraren en Anderzijds, aldus drs. Plandsoen, is deze aversie te wijden aan de socialis tische bezwaren tegen de markteco nomie, waarmee de handel onafschei delijk verbonden is. Hij is een afstem- apparaat tussen produktie en con sumptie. In de socialistische economie, aldus spreker, verandert de functie van de landbouwer en de industrie niet es sentieel. Evenwel wordt in deze eco nomie de handel van een organisator van het permanent consumentenple bisciet tot een verdeler van goederen, welke op aanwijzing van de centrale leiding worden geproduceerd en door de consument dienen te worden ge consumeerd. Uit de socialistische bezwaren te gen de markteconomie is, volgens drs. Plandsoen, het optreden van de coöperatie te verklaren. Alhoe wel deze zich steeds meer in haar bedrijfspolitiek richt naar de vrije sector van het bedrijfsleven (recla me en speciale aanbiedingen wijzen daar o.a. op) is men toch niet met de coöperatie klaar door haar zon der meer naar efficiëntiemaatstaven te beoordelen. DIENST- EN WINSTECONOMIE Blijkens haar eigen publikaties ba seert de coöperatie zich nog steeds op de door Charles Gide geformuleerde beginselen, welke beginselen een te genstelling tussen dienst- en winst economie suggereren. Uit deze begin selen is, volgens spreker, ook te ver klaren, dat de coöperatie zitting heeft genomen in het Consumenten Contact Orgaan, welk orgaan beoogt in geor ganiseerde vorm de consument van dat zulk een contact het sluitstuk van de dirigistische economie wordt. Het overheidsbeleid moet zich niet laten leiden door de afweging van be langen, maar door rechtsbeginselen. De huidige prijsstabilisatiepolitiek doet bij uitstek zien waartoe een af weging van belrngen leidt. De loonintensieve bedrijven en met name de handel komen hierdoor in een ongemotiveerd ongunstiger positie dan anderen. Immers by de handel zullen de loonsverhogingen in veel geringer mate dan bijvoorbeeld by de industrie uit de winsten van de produktiviteits- verhoging kunnen worden bestreden. De huidige prijsstabilisatiepolitiek, zo zei drs. Plandsoen, is tot mislukking gedoemd, wanneer men niet tevens de moed heeft het kwaad van de zwar te lonen uit te roeien. Daartoe zal men de moed dienen op te brengen om impopulair te zijn. Het ooglui kend toelaten van dit kwaad noemde drs. Plandsoen een van de ernstigste dingen, waardoor de democratie in Ne derland ondermijnd wordt. Ingezonden Mededeling (adv.) Hoe komen die schertsfiguren in wijde slobberj assen, afgetrapte broeken en schoenen als schuimspanen, toch aan hun naam? In 1864 was, bij Circus Renz te Berlijn, een leerling-kunstrijder in dienst: Tom Belling. Een échte kwa jongen, die altijd uit was op katte- kwaad, en bovendien door een stevig glaasje nog wel eens een keer in een al te vrolijke bui. Dat was ook het geval toen hij in de garderobe van het personeel een kostuum had be machtigd, dat hem lachwekkend wijd zat. Zo toegetakeld, werd hij opge merkt door directeur Renz, die hem een geduchte reprimande wilde geven. In zijn verbouwereerdheid vluchtte Belling in de verkeerde richting, en ontdekte plotseling tot zijn schrik, dat hij midden in de a^ena stond, onder de ogen der duizenden rondom. Zijn wanhopige, verontschuldigende ge baren werkten direct op de lachlust voorlichting te dienen. Het zou wel van het publiek, dat niet beter wist eens kunnen zijn, aldus drs. Plandsoen, en het gejuich door, riep iemand spot tend: „Hé, August!".... Hiermee begon de carrière van Bel ling als clown gevolgd door een reeks van kostelijke collega's en opvolgers. U kunt van al hun belevenissen ge nieten in 't spannende boek „De Bonte Droom van het Circus", - geschreven door de circuskenners bij uitstek J. van Doveren en Fred Thomas, geïl lustreerd met talloze leuke penteke ningetjes. Voor slechts f 2,50 kunt u dit boek werk kopen bij uw roomboterleve- rancier of per brief (kaart) bestellen bij het Kantoor „Roomboteralbum", Postbus 47, Den Haag. U krijgt het album dan per omgaande toegezon den, onder rembours. Vermeld voor al duidelijk uw naam en adres! Toen de „Statendam." donderdagoch tend van de proefvaart op de Noord zee op de terugweg was naar Rotter dam kon Prinses Beatrix, die het schip woensdagavond op de Noordzee heeft gedoopt, de verleiding niet weer staan even op de brug bij kapitein G. Haagmans te gaan kijken en toen de vorstelijke gaste daar eenmaal was, duurde het niet lang of zij had voor korte tijd het stuurrad van de gezag voerder overgenomen. De foto toont de vorstelijke stuurvrouwe op de brug. Links de kapitein. De bijbehorende plaatjes ontvangt u gratis voor rijksbotermerken. U vindt zc'n merk op elk pakje roomboter, of het hoorde zo. Tussen het applaus Neem 'n pakje extra voor de zondag! TUNIS, 25 jan. AFP. Het Tune sische hooggerechtshof heeft Salah Ben Joessef, oud-secretaris-generaal van de Neo-de-stoerpartij, bij verstek ter dood veroordeeld wegens samenzwering te gen de binnenlandse veiligheid van de staat. Het hooggerechtshof veroordeelde eveneens zes van zijn volgelingen ter dood, van wie drie bij verstek. De drie niet bij verstek veroordeelden zijn schuldig bevonden aan moord. Salah Ben Joessef vluchtte uit Tu nesië, toen de regering in februari van vorig jaar had bekendgemaakt, dat zij een samenzwering onder zijn leiding had ontdekt, die zich ten doel had ge steld politieke tegenstanders te ver moorden. 9 De staking van metaalarbeiders van scheepswerven in Sleeswijk-Hol- stein zal op 1 februari eindigen, als de betrokken organisaties van arbeiders en werkgevers de overeenkomst goed keuren die vannacht in Bonn is onder tekend. Het is daarom verwonderlijk, dat nog zo weinig Nederlanders de Bel gische keuken hebben ontdekt. Ne derlanders zijn echter ruwweg in twee categorieën in te delen. Eén groep komt na een vakantie öf zakenreis in verre landen terug en slaakt een zucht van verlichting zodra hij de grens achter zich heeft gelaten en ons nationale gerecht, de uitsmijter, op een spijskaart ziet staai.. Het opgekropte heim wee naar de vertrouwde keuken vindt zijn plotselinge genezing op het moment, waarop de lijder zijn mes in dit vaderlandse produkt zet. De andere groep heeft recepten verzameld en weigert een week lang alle oedsel te nuttigen, waar aan geen vleugje knoflook te be speuren is, dat niet toebereid is met olijfolie of hem op andere wijze vervult met herinneringen aan dat herbergje in het dal aan de beek. Beiden gelijk! Laten wij vooropstellen, dat bei de categorieën gelijk hebben. Hij, die de uitsmijter bestelt, verlangt in wezen alleen naar onze dege lijkheid, die hem de zekerheid ver schaft dat ei, vlees, brood en bo ter vers zullen zijn. Degene, die hunkert naar exotische gerechten, zoekt naar dat vleugje fantasie, dat van een ei, wat vlees, brood en boter een feestdis vermag te ma ken. Wij zeiden al, dat nog zo weinig Nederlanders de Belgische keuken hebben ontdekt. Deze keuken vol doet namelijk ruimschoots aan de voorwaarden, die de Nederlander stelt aan datgene, wat hem aan tafel wordt voorgezet. Zuiverheid en variatie zijn de pijlers, waarop de Belgische gastronomische tradi tie rusten, een traditie, waaraan de Belgen veel waarde hechten. „Eten" de hoofdrol Het behoeft dan ook geen ver wondering te wekkem, dat de rijke Belgische folklore doorspekt is met verhalen, waarin „eten" de hoofdrol speelt. Kiekenfretter, de gemoedelij ke bijnaam van de Brusselaar, wijst al in die richting. De traditie wil, dat ruim 500 jaar geleden een Brusselse krijgsmacht op Je vlucht werd gedreven door de Vlaamse vijand, die zich te goed kon doen aan een grote hoeveelheid buitge maakte kippen. De overwinnaars toonden hun dankbaarheid voor deze onver wachte krijgsbuit door de ver slagenen de bijnaam te geven, waar de Brusselaar nu nog trots op is. Hij draagt zijn naam met ere: heeft u ooit zijn kip-water zooi geproefd? Of zijn paté van kip? Laat het niet na, de volgen de keer dat u zuidwaarts trekt! Choesels Wie in de winter door Brussel wandelt, zal ongetwijfeld het op schrift opgevallen zijn: „Iedere donderdag choesels in madera- saus". Zoekt u het maar niet op, het woord staat in geen enkel woordenboek. Bovendien zullen maar zeer weinigen u kunnen ver tellen waaruit het gerecht is sa mengesteld. Voor een Brusselaar zijn choesels eenvoudig choesels, en de smaak kennende breekt hij zich het hoofd niet over de etymo logie. Volgt zijn voorbeeld als een smaakvol vleesgerecht u trekt en u op een donderdag zo'n opschrift leest. Minder mysterieus, maar zeker even smakeiyk is het befaamde „mosselen met frites", dat u in vifl- wel elk Brussels restaurant kunt be stellen. De mooiste Zeeuwse mosse len worden hiervoor genomen, en de Belgische fantasie zorgt voor de saus. Forel De liefhebbers van zoetwatervis vinden in de provincie Luik met zijn vele rivieren en beken en t-ou- wens in de gehele Ardennen veel van hun ^ading. Op talloze manie ren bereid komt hier de forel op tafel: mevnière, a la Sauvenière, mosane, noem maar op. Wanneer de keuze u te moeilijk valt, kunt u met een gerust hart uw lot in handen leggen van de chef, die uw ver trouwen niet zal beschamen. En het heet, dat de forel nog eens zo fijn smaakt, wanneer u de moeite hebt genomen hem zelf in de Ourthe of de Semois te vangen onderwijzers. Deze discussie kwam in het openbaar, toen professor Sudiman Kartehadiprodjo, van de faculteit voor rechtswetenschap pen van de universiteit Indonesia, enkele weken geleden verklaarde, dat de Nederlandse taal nog steeds onmisbaar is voor het geven van colleges aan de Indonesische uni versiteiten. Hij werd in zijn me ning gesteund door prof. dr. Pur- botjaroko, lie betoogde, dat het onderwijs in Indonesië dertig jaar is teruggezet door de afschaffing van het Nederlands op de scholen. Een de.rde hoogleraar heeft nu ver klaard, dat „het aanwakkeren van de sentimenten tegen het gebruik van het Nederlands in ons eigen nadeel zou zijn". Professor Takdir Allsjaban, een bekend Indonesisch schrijver en des kundige op het gebied van de Indonesi sche taal, zei: „Voor de Indonesische onderwijsdeskundigen ls de tijd geko men om de positie van de Nederlandse taal in Indonesië opnieuw ln beschou wing te nemen". In dit verband wees hij erop, dat de Philfppijnen een goed voorbeeld .hebben gegeven. Ondanks het feit, dat zij nu al zestig jaar van het Spaanse bewind zijn bevrijd, speelt de Spaanse taal nog steeds een belangrijke rol ln het dagelijks leven van de Philip- pijnse intellectuelen. De professor zette uiteen, dat bijna alle wetenschappelijke werken, ook die op het gebied van de Indonesische ge schiedenis, taal, tradities en adatrecht, in het Nederlands zijn geschreven en nog niet in het Indonesisch zijn ver taald. „Ais vaststaand kan worden aange nomen, dat de meeste studenten, di« voor hun examens zijn geslaagd, in hun dagelijks leven nog steeds de Neder landse taal gebruiken of de kosten heb ben kunnen dragen van speciale cursus sen in het Nederlands", aldus prof. Alisjabana. H(j zei bewondering te koesteren voor mensen als Pak Said, het hoofd van het onderwijsinstituut „Tanan Siswa", die ondanks agitatie van de zijde van be paalde politici, er niet voor terug schrok om op de scholen van zijn in stituut onderricht in het Nederlands te geven. Overigens waarschuwde professor Alisjabana ervoor, dat niet alle moei lijkheden op het gebied van het onder wijs kunnen worden toegeschreven aan het feit, dat het Nederlands niet langer wordt onderwezen op de scholen en uni versiteiten. Zij zijn ook een gevolg van de snelle vooruitgang op ander gebied, terwijl het aantal onderwijzers nog steeds gering is, ais gevolg van het Ne derlandse koloniale bewind. Ook. N.-Molukken en Madoera wensen provinciale status DJAKARTA, 25 jan. ANP. Het aantal gebieden in de Indonesische ar chipel, die de status van een afzonder lijke provincie willen hebben, is nu weer uitgebreid met de Noord-Moluk- ken en Madoera. Vrijdag arriveerde m Djakarta een delegatie van de bevolking van de N.- Molukken, om de centrale regering er van op de hoogte te stellen, dat in de N.-Molukken voorbereidingen worden getroffen om de administratieve ban den met de tegenwoordige provincie Molukken te verbreken. De bevolking van de Noord-Molukken wenst een ei gen provincie, „om een afscheiding tussen de Noord-Molukken aan de ene en de Zuid- en Oost-Molukken aan de andere kant te voorkomen." Voorts heeft de vice-voorzitter van de bestuursraad van Madoera vrijdag medegedeeld, dat Madoera de status van provincie verlangt. 9 De Amerikaanse autoriteiten heb ben besloten, met alle middelen een einde te maken aan een mijnbrand, die reeds sinds 1946 onder de stad Carbondale, in de staat Pennsylvania, woedt. VANDAAG EENS HORIZONTAAL: 1 bekrompen. 3 schrede; 5 gevangenis; 8 diepte; 9 vreemde munt; 10 duivel; 12 hard vet; 13 akelig; 15 zweep; 16 zelfbewust; 19 drank; 22 huidopening; 24 hoogstaand; 25 struisvogel; 26 moed; 27 wagen; 28 familielid. VERTICAAL: 1 gemeente in Gelder land; 2 rekening; 3 snede; 4 koppel; 6 lied; 7 zweep; 9 hofmeester op een schip; 10 deel van het hoofd; 11 volk; 12 punt; 14 takkenbas; 17 verstand; 18 vertaler; 19 wandelhoofd in zee; 20 warm; 21 kort ogenblik: 23 papagaai. Oplossing vorige puzzel 5 9 0 2 7 5 2 6 1 3 4 2 8

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1957 | | pagina 4