Kanonnen noch tanks
op de knieën; ook
krijgen Hongaren
de Russen niet
Jonge soldaat: „Gaat
het
goed, gaan
de Russen werkelijk het land uit?"
Sommige bezettingsregelingen
kunnen nog niet vervallen
Wie wordt komende vier jaar
Amerika's president?
Nobelprijs voor
scheikunde
Hong
aar verzocht fresia's uit
Hillegom toe te sturen
Hoofdcommissaris te
Amsterdam
geïnstalleerd
Algemene indruk: Eisenhower ligt voor
op zijn tegenstander
In Noordgouwe staat
een „feestvarken"
Onttrek ulo niet
aan lo
Verlenging tot 15 februari 1958 voorgesteld
Nederlandse chocolade
voor Hongarije
|Vele kinderen sterven
aan ongevallen
Werelddag van de
siedebouw
Vrijdag 2 november 1956.
7FF1JWSCH DAGBI AD
Pagina S
De revolutie is in de lucht te voelen
GYOR, 1 november. In het oude stadhuis van
de provinciestad Györ staat alles in het teken van
de revolutie. In de kamers en zalen krioelt het van
de mensen met rood-wit-groene armbanden, die
voorlopig het bestuur van de communistische re
gering overgenomen hebben. Studenten zitten ach
ter de schrijftafels en tikken talloze vergunningen
uit, die door de leiders getekend worden. Letter
kundigen en advocaten voeren de redactie over
een speciale krant. De militair commandant heeft
de kamer van de burgemeester overgenomen en in
de raadszaal beraadslagen opgewonden verzets
strijders uit alle delen van Hongarije over de te
nemen stappen. In de gangen lopen burgers met
Russische machinegeweren over de schouder. Zij
assisteren het leger en de politie. Niemand zonder
een geldig legitimatie-bewijs wordt binnengelaten.
Aan de deur wordt iedereen op verborgen wapens
gefouilleerd. Op het plein voor het stadhuis staan
voortdurend nieuwsgierigen.
Het 'meer dan drieduizend man tellende personeel van de grote
Wilhelm Peack Machine- en Wagonfabriek is nog steeds ih staking.
Ook andere fabrieken hebben besloten te staken, zolang de Russen
nog niet uit Hongarije zijn. Teneinde de gemoederen nog niet meer
te verhitten heeft men de verkoop van alcoholhoudende dranken al
gemeen verboden. Men staat in groepen te praten en als er kranten
verkrijgbaar zijn en speciaal kranten uit Oostenrijk stormt
iedereen er op af om er een te bemachtigen.
Grote luidsprekers aan de lantaarn
palen verspreiden regelmatig mede
delingen en Hongaarse muziek. De
revolutie is in de lucht te voelen. Hij
straalt de Hongaren als het ware uit
de ogen en manifesteert zich in zijn
geestdriftige, moedige en vastbera
den houding te vechten tot het doel
bereikt is.
VERWARRING
Nu en dan trachten communisten ver
warring te stichten in de gelederen van
het verzet, maar men laat zich niet om
de tuin leiden. Het blflft echter vreemd
dat men zoveel vertrouwen stelt in een
man als Szlgety, die bekend staat als
een overtuigd communist en nu een van
de leidende figuren in Györ is. Het
streven is er echter op gericht voor al
les de orde en rust in het land te her
stellen.
Overal waar ik met mijn auto met
de Nederlandse vlag erop blijf staan
springt het publiek op. Men wil met
een buitenlander spreken en het zo-
Er is nergens meer een ster, een
hamer of een sikkel te bekennen. Van
alle huizen waalt de nieuwe nationale
vlag, dlkwyis geflankeerd door de
zwarte rouwvlag om de slachtoffers
van de opstand te herdenken.
Maar de étalage van de plaatselijke
boekwinkel ligt nog vol Russische pro-
paganda-boeken en een Kaartje aan de
deur geeft aan, dat de Prawda er ver
krijgbaar is.
Op de servetten en kussenslopen van
het hotel „De Rode Ster" prijkt ook
het communistisch embleem in fel rood
nog, maar het z(jn allemaal dingen, die
spoedig verwijderd worden. Daar is men
hier in Györ absoluut van overtuigd,
ook al is men niet voor de volle hon
derd procent gerust. Tenslotte staan er
nog steeds Russische tanks in Györ en
nog tienduizenden Hongaren hangen in
hun hart het communisme aan, maar
wachten er wel voor om het nu te la
ten blijken.
Het is ontroerend en tegelijk in
spirerend om deze dagen in Hon
garije te zijn en met eigen ogen te
zien wat de eensgezinde wil van
een sterk volk vermag. Daar zijn
zelfs geen kanonnen of tanks te-
pen bestand. Ook de Russen niet.
Prof. Beel regerings
commissaris radiowezen
's-GRAVENHAGE, 1 nov. Tel
rekenen van 29 oktober j.l. is prol.
Beel benoemd tot regeringscommissa
ris voor het radiowezen. Hiermede
wordt voorzien in de vacature, ont
staan door het vertrek naar het bui-1
tenland van de vorige regeringscom
missaris, mr. L. A. Kesper, op 16 ok
tober 1955. Na het vertrek van mr.
Kesper heeft de minister van o., k. en
w. mr. A. W. S. Schade van Westrum,
hoofd van de afdeling radio, televisie
fen pers van genoemd ministerie, tij
delijk belast met de leiding van het
bureau van de regeringscommissaris
voor het radiowezen te Hilversum.
De minister heeft prof. Beel de be
voegdheid verleend de vergaderingen
van de Nederlandse Televisie Stich
ting bij te wonen.
AMSTERDAM, 1 nov. „Bh voor- I
baat verklaar ik het recht van alle hei
lige huisjes te ontkennen. Ik zal ernaar I
streven in alle organen van de dienst I
de juiste man de juiste plaats te doen
bezetten. Uiteraard ben ik nog onvol
doende bekend met de problemen, die
nog bestaan. Zoals mijn voorgangers
reeds het mogelijke hebben gedaan zal 1
ik met alle kracht vechten voor de op
lossing daarvan. Het landelijk ver-1
keersprobleem b.v. vraagt hier een I
plaatselijke oplossing. Mijn voornemen
is het dit vraagstuk met hulp van ex
perts te bestuderen, met de tot van het
korps overleg te plegen en mogelijke
oplossingen voor te stellen.
Met het uitspreken van een rede, I
waarin hij dit als zijn programma ont
vouwde, heeft lt. kol. H. 3. van der
Molen vanochtend in de met palmen I
en bloemen versierde sportzaal van het
hoofdbureau van politie, na door bur
gemeester d'Ailly als zodanig te zijn
geïnstalleerd, de functie van hoofd
commissaris van politie aanvaard.
Het volk zal spreken
Telefonisch van onze
correspondent
ALFRED VAN SPRANG
vele jaren opgekropte gemoed luch
ten. Verschillende van deze Honga
ren, die my aanspreken zijn vroeger
na de eerste wereldoorlog in Neder
land geweest. Sommige van hen
spreken zelfs nog Nederlands. Ande
ren hebben ftmllie tn Nederland.
Bij een van de controleposten, die
thans ingesteld zijn om te voorkomen,
dat de zo gehate politie er in slaagt
Hongarije ongestraft te laten, staat een
jonge soldaat. Hij steekt zijn hoofd
door het portierraam en vraagt: „Gaat
het goed. gaan de communisten wer
kelijk het land uit. Worden wij nu echt
vrij?"
Men uitte overigens ook zijn teleur
stelling over het feit, dat men tot nu
toe slechts drie leiders van de geheime
politie In Györ heeft kunnen ophangen.
FRESIA'S
Ontelbaar z(jn ook de mensen, die
mij brieven en boodschappen hebben
gegeven om aan verwanten in het
Westen te laten weten, dat zij in leven
zijn. Er was zelfs een man, die mij ge
vraagd heeft tien fresia's uit Hillegom
te sturen. De Latijnse naam stond zelfs
compleet op zjjn kaartje.
Men heeft op vele plaatsen in de stad
de uiterlijke kentekenen van de com'
munisten verwijderd.
Ingezonden Mededeling lAdv.)
„Margriet" het friste blad van déze tijd, telt reeds jarenlang het grootste aantal lezeressen.
Géén wonder: ieder jaar voegen de jongeren zich erbij want... Margrietis véél gezelliger
Miljoenste zwartbonte kalf
in stamboek Ingeschreven
's-GRAVENHAGE, 1 nov. In de
stal van de fokker E. Verburg te
Noordgouwe staat een zwartbont kalf
als feestvarken. Dit kalf, Albertje 29,
dochter van Albertje 22 en de statige
Minke's Paul Sikkema, is het miljoen
ste, dat heden bij het Ned. Rundvee
Stamboek werd ingeschreven.
Sedert 1907 worden op verzoek der
eigenaren zwartbonte telgen van bij
het N.R.S. geregistreerde volbloeden
in een jongveeregister genoteerd. Uit
deze geregistreerde dieren wordt, na
dat ze voor het eerst zelf gekalfd heb
ben, bij strenge keuring een keus ge
maakt, waarna de goede exemplaren
In het stamboek worden ingeschreven.
Ongeveer 10 procent der aangeboden
dieren bereikt langs deze weg het pre
dikaat: volbloed.
Hoewei het dus niet geheel zeker
is, dat Albertje 29 het stamboek zal
bereiken, blijkt toch anderzijds uit het
odium „miljonaire" hoe groot het stre
ven der fokkers is om stamboekdieren
te fokken. Vo'oral na de oorlog is dit
streven sterk toegenomen. Dit bewij
zen de cijfers van de jongvee-regi
stratie.
In de 10 jaar na het begin in 1907
werden 23.500 dieren ingeschreven.
In de volgende 10 jaar 94.000 en tus
sen 1927—1936 en 1937—1946 resp.
108.000 en 215,000. Dit was tesamen
nog geen half miljoen. Het tweede
halve miljoen werd in de afgelopen
10 jaar overschreden.
Tilanus voor C.V.O.i
UTRECHT, 1 nov. De voorzitter van
de Vereniging voor Christelijk Volkson
derwijs, de heer H. W. Tilanus, heeft In
de algemene vergadering enkele opmer
kingen gemaakt over punten uit de rege
ringsverklaring op het gebied van het
onderwijs. Wat betreft de verklaring, dat
om een sluitend geheel van onderwijs
voorzieningen te kunnen treffen een
nieuwe wet voor het gehele voortgezet
onderwijs nodig zal zijn, waarschuwde hij
tegen het onttrekken van het ulo aan het
lager onderwijs. Dan zou naar zijn me
ning aan deze tak van het l.o. de be
staande rechten ln de grondwet zijn vast
gelegd, worden ontnomen.
De verklaring, dat een geleidelijke ver
laging van het klassegemiddelde ln voor
bereiding is, vond de heer Tilanus „wel
mooi uitgedrukt, maar van weinig bete
kenis, omdat we nog steeds zitten met een
tekort aan leerkrachten." Het aantal van
410 onvervulde vaoatures vond hij een
ernstig cijfer, zodat er eerst gezorgd zal
moeten worden daarin verandering te
brengen. Van de aankondiging om verder
te gaan met de afschaffing van het school
geld en de uitbreiding van het beurzen
stelsel, begreep hij de bedoeling niet, want
één en ander heeft nu al dertig miljoen
gulden gekost. Ook zal afgewacht dienen
te worden, hoe een wettelijke regeling er
zal kunnen komen van streeksgewijze
spreiding der vakanties.
Ingezonden Mededeling (adv.)
Wetsontwerp ingediend
s-GRAVENHAGE, 1 november. Bij de Tweede Kamer is een
wetsontwerp ingediend om de termijn van verval van sommige be
zettingsregelingen te verlengen tot 15 februari 1958.
Het streven der vorige kabinetten naar een algehele liquidatie van
het bezettingsrecht zal onverzwakt worden voortgezet, aldus de me
morie van toelichting van de minister van justitie, al stuit men daar
bij op steeds moeilijker problemen van wetgeving, zodat de schijn
van een vertraging van het tempo ontstaat.
Het is nog niet mogelijk gebleken de
netelige materie betreffende het ver
strekken van ziekengeld en kraamgeld
aan ongehuwde moeders tot een defi
nitieve oplossing te brengen.
Het Interdepartementale overleg om
trent een voorontwerp van wet tot re
geling van de paramedische beroepen
heeft aanleiding gegeven tot het op
stellen van een nieuw voorontwerp. Be
totstandkoming dier wet is niet voor 1
februari 1957 te verwachten, In ver
band waarmede een voorlopige hand
having van de bezetttingsregelingen
noodzakelijk blijft.
De bezettingsregelingen op het ge
bied van de directe belastingen wor
den eveneens wederom ter verlenging
voorgedragen, zulks ln afwachting van
de voorgenomen herziening en ver
eenvoudiging van de belastingwetge
ving.
De op de vestigingswet kleinbedrijf
1987 gebaseerde vestigingsbesluiten
zullen worden vervangen door nieuwe
besluiten, te nemen op grond der ves
tigingswet bedrijven 1954. Het staat
vats, dat de hieraan verbonden werk
zaamheden op 15 februari 1957 nog
niet zullen zijn voltooid. Daarom kun
nen deze besluiten nog niet vervallen.
Het kartelbesluit zal gehandhaafd
dienen te blijven tot de wet economi
sche mededinging in werking treedt.
PRIJZEN
Op het gebied van de prijzen zal de
indiening van het ontwerp ener nieu
we wettelijke regeling bninnen afzien
bare tijd kunnen plaats vinden. In af
wachting van de totstandkoming van
deze wet wordt een zestal bezettings
regelingen nog ter verlenging voorge
dragen.
Een wettelijke regeling inzake het
kwekersrecht is in voorbereiding.
Op het gebied van de organisatie
voedselvoorziening kunnen de voor
naamste bezettingsregelingen verval
len. Een drietal categoriën dient even
wel nog te worden gehandhaafd.
AMSTERDAM, 1 nov. Nederlandse
cacao- en chocoladeproduoenten hebben
kans gezien in twee dagen tijds ruim
40.000 kg cacaopoeder en chocoladerepen
ter waarde van 200.000,— bijeen te bren
gen voor de Hongaarse bevolking. Deze
gezamenlijke hulpactie is op touw gezet
door de eigenaar van een cacao- en cho
coladefabriek in Wormerveer, die vóór de
Russische bezetting in Boedapest een ca
cao- en chocoladefabriek had. De ver
zending geschiedt door bemiddeling van
het Rode Kruis.
Door de lawine van dramatische gebeurtenissen in Egypte
en Hongarije zou men bijna vergeten, dat volgende week
dinsdag het Amerikaanse volk naar de stembus zal trek
ken om voor de komende vier jaar een president te kiezen.
Een gebeurtenis, waarvan de belangrijkheid zeker niet over
het hoofd mag worden gezien, al is het aan de andere kant
ook weer niet zo, dat de Verenigde Staten in het geval Ste
venson president zal worden een principieel andere koers
zullen gaan varen op het terrein van de buitenlandse politiek.
Wij zullen ons er wel voor
wachten enige voorspelling te
doen wat btereft de uitslag van
deze electorale strijd. Zelfs zeer
bekwame kenners van het poli
tieke toneel in Amerika zijn
uiterst voorzichtig met het trek
ken van conclusies uit het ver
loop van de verkiezingscampagne
der beide grote partijen. In het
algemeen bestaat de indruk, dat
Eisenhower voor ligt op zijn te
genstander, maar niemand weet
wat de groep der „onafhankelij-
ken" (men kan velen van hen
ook „twijfelaars" noemen) zal
gaan doen.
Dat Eisenhower zijn oorspron
kelijke voornemen om het eigen
aandeel in de verkiezingsstrijd
tot enkele televisietoespraken te
beperken, heeft moeten opgeven,
kan erop wijzen, dat hij niet ge
heel gerust is op de stemvastheid
van het Amerikaanse volk ten
opzichte van de republikeinse
partij. Zeer actief heeft hij aan
de campagne deelgenomen en
velen in Amerika hebben zich
bezorgd afgevraagd, of hij zo
kort na enkele ernstige ziekten
Het gesprek
van de dag
en een ingrijpende operatie
niet teveel van zijn krachten
heeft gevergd.
Vrij mat
De belangstelling van het pu
bliek voor de bijeenkomsten,
waarop één van de rivalen voor
het presidentschap het woord
voerde, was wel groot, maar uit
berichten blijkt, dat het er, al
thans voor de Amerikaanse ver
houdingen, vrij mat is toegegaan.
Er bleek geen allesbeheersend
motief te zijn als voornaamste in
zet van de partijen bij deze ver
kiezingen. Het was te begrijpen
dat Stevenson geen gelegenheid
ongebruikt zou laten om de poli
tiek van Eisenhower te hekelen
en aan te vallen, maar of dit suc
ces zal hebben, dient tot dinsdag
te worden afgewacht.
Men mag niet vergeten, dat on
der het bewind van Eisenhower
ook in de Ver. Staten er een wel
vaart is gaan heersen, die haar
weerga niet heeft in de Ameri
kaanse geschiedenis. Eisenhower
daarvoor verantwoordelijk te
stellen gaat uiteraard veel te
ver, maar psychologisch is goed
verklaarbaar, dat miljoenen
Amerikanen voor zichzelf geen
enkele reden kunnen vinden
om nu eens een ander de kans te
geven. Zij hebben het veel te
best!
Vaderlijk
Daar komt bij, dat Eisenhower
door het gros der Amerikanen
nog altijd als de vaderlijke fi
guur wordt gezien, ongecompli
ceerd, openhartig en vriendelijk,
een man, die eigenlijk niet-poli-
tiek is en wiens voornaamste
streven er altijd op gericht is ge
weest de vrede te bewaren. Dat
ln de ogen van vele buitenlan
ders de Amerikaanse buitenland
se politiek van slapheid en dile-
tantisme (denk aan Foster Dul
les) niet geheel is vrij te pleiten,
heeft vanzelfsprekend geen en
kele invloed op het oordeel van
de Amerikanen. Zij voelen zich
veilig onder de hoede van Eisen
hower, die heus wel zal weten
wat voor zijn volk het beste is.
Of Stevenson ook zo'n man is
moet worden afgewacht. Velen
betwijfelen het, gezien zijn heel
wat ingewikkelder redevoerin
gen en zijn hoofdzakelijk appele
ren op het verstand. Nu boven
dien Eisenhower weer helemaal
fit blijkt te zijn, is de zorg om
zijn gezondheid ook aanzienlijk
verminderd.
Wat de bevolking in de land-
bouwstaten zal doen, onttrekt
zich eveneens aan de beoorde
ling. Men weet, dat door de land
bouwpolitiek van de huidige re-
fering er nogal wat deining on
er de boeren is ontstaan, maar
of dit voor Stevenson resultaten
zal opleveren?
Proefnemingen
De democratische kandidaat
Stevenson heeft in de verkie
zingsstrijd een element gebracht,
waarvan de gevolgen op de dag
der stemming ook niet zijn te
overzien, al hebben de meeste
politieke waarnemers in Ameri
ka de indruk, dat het met die
gevolgen voor Eisenhower wel
zal loslopen. Wij doelen op het
meermalen uitgesproken plei
dooi van Stevenson om de proef
nemingen met waterstofbommen
te staken. Niet prettig voor hem
heeft de Russische premier Boel-
ganin zich in deze strijd gemengd
door Eisenhower een brief te
schrijven, waarin in feite de op
vatting van Stevenson werd ge
steund. Eisenhower reageerde
scherp in zijn antwoordbrief
en nam het Boelganin erg kwa
lijk, dat hij zich wilde mengen
in binnenlandse aangelegenhe
den van de Ver. Staten en de
stemming eigenlijk ging beïn
vloeden. En al is het dan zo, dat
Stevenson een internationaal ak
koord over stopzetting van deze
proeven wenst mét een doelma
tige controle op de naleving er
van, dit neemt niet weg, dat ve
le Amerikanen enigszins schuw
zijn geworden door deze ontwik
keling. Waarbij bovendien nie
mand de zekerheid heeft, dat de
Russen zich aan het verbod tot
proefnemingen zullen houden.
Deze zaak is in geen geval in het
voordeel van Stevenson uitge
legd. Zal het hem stemmen sche
len?
Driemaal zoveel als aan
infectieziekten
's-GRAVENHAGE, 31 okt. In
Nederland sterven drie maal zoveel
kinderen door ongevallen als door
infectieziekten. De categorie „ongeval
len" eist hier meer kinderlevens tus
sen 1 en 14 jaar dan enige andere
doodsoorzaak. Dit staat vermeld in
een studierapport, dat op verzoek van
de regeringen van Nederland en Zwe
ien is opgesteld door een aantal des
kundigen van de Wereldgezondheids
organisatie.
Uit dit onlangs verschenen rapport
blijkt voorts, dat in de laatste jaren
in vele landen de kindersterfte aan
zienlijk is gedaald, doch dat het aan
tal dodelijke ongevallen met kinderen
daarentegen een scherpe stijging ver
toont.
De deskundigen van de Wereld
gezondheidsorganisatie zijn nu tot
ae conclusie gekomen, dat vele van
deze ongevallen vermeden kunnen
worden en dat hier voor de Wereld
gezondheidsorganisatie een belang
rijk nieuw arbeidsveld open ligt.
Thans zal een grootscheepse actie moe
ten beginnen ter voorkoming van on
gevallen bij kinderen. Het heeft daar
toe een aantal preventieve maat
regelen voorgesteld, voornamelijk
v.w.b. opvoeding en propaganda. Doch
tevens wordt gewezen op mogelijk
heden ter voorkoming van dodelijke
ongevallen door verdrinking, verbran
ding, inneming van vergiften, etc.
Bü de voorlichting over de gevaren
voor kinderen zal men niet alleen de
jeugd zelf op deze gevaren moeten
wijzen, doch hierbij zullen ook de
ouderen moeten worden ingeschakeld.
Het Engels of Frans zal op een aan
tal Oostduitse middelbare scholen het
Russisch als eerste onderwezen
vreemde taal vervangen.
's-GRAVENHAGE, 1 nov. Op 8
november zal voor het eerst in Neder
land aandacht worden geschonken aan
de z.g. werelddag van de stedebouw,
die in vele andere landen reeds eer
der werd gevierd. Op een aantal mid
delbare scholen in ons land zullen
stedebouwkundige ontwerpers en on
derzoekers op 8 november lezingen
houden, waarin de betekenis van èen
goede stedebouwkundige zorg voor
onze steden en dorpen en voor gro
tere gebiedseenheden aan de leerlin
gen duidelijk zal worden gemaakt.
Het initiatief hiertoe werd genomen
door het Nederlalds instituut voor
volkshuisvesting en stedebouw en de
bond van Nederlandse stedebouw
kundigen.
Amerikaan en Rus zullen delen
STOCKHOLM, 1 nov. AFP.-Reuter.
De Nobelprijs voor scheikunde
wordt dit jaar gedeeld door Sir Cyril
Hinshelwood van de universiteit van
Oxford en Nikolai Semenif, directeur
van het instituut voor chemische na
tuurkunde van de akademie van Mos
kou en lid van de Sowjet-akademie
van wetenschappen.
De prijs is toegekend voor hun on
derzoek naar het probleem van het me
chanisme der chemische reacties. Dit
is de eerste maal, dat een Nobelprijs
aan een onderdaan van de Sowjet-Unie
is toegekend. In 1904 kreeg de Russi
sche geleerde I. P. Pawlof de prijs voor
geneeskunde.
Er zal dit jaar geen nobelprijs voor
natuurkunde worden uitgereikt, omdat
er twee winnaars voor de prijs voor
scheikunde zijn aangewezen.