Sowjettroepen herstelden (op verzoek)
de orde in Hongarije
Nieuw kabinet sceptisch ontvangen
in de Tweede Kamer
Krijgsraden opgericht in het gehele land
Anti-Russische betogingen en
gevechten in Poolse hoofdstad
Zware straatgevechten
en branden in Boedapest
Russische troepen in Polen
morgen naar bases terug
Verklaring van vijf fracties
over „kwestie-Soestdijk"
Vele doden bij onlusten
in Boedapest
Regering kondigt noodtoestand af
Het wachten is op daden
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
Imre Nagy teruggekeerd als premier
Vandaag reactie van
regering
Gehangenen vrij
in Poznan
Demonstralies
in N.-Afrika
Militairen helpen
politie niet
Levensonderhoud
weer duurder
Weg met de Russen
Hoofdkantoor: L, Vorststraat 90, Goes.
TelefooD 2438 (b.g.g. voor redactie
8987, voor aöm. 2970), Giro 274289.
Kantoren: Middelburg: Korte Noord-
straat 85. Tel. 2009, Tel. redactie 2347
en 8162; Vlissingen: Nieuwstraat 68,
Tel. 326; Terneuzen: Dijkstraat 26-28.
Exploitatie:
Oosterbaan Le Cointre N.V., Goes.
Abonnementsprijs 0,52 per week,
2,20 per maand, 6,50 per kwartaal.
Losse nummers 13 cent.
Advertentieprijs 24 cent per nun.
Rubriek Kabouters 10 cent per woord
Zeeuwsch Dagblad
12e Jaargang No. 3535 Wnd.-hoofdredacteur: Prof. Dr. J. J. de Jong - Directeur: Jacq de Smit Donderdag 25 okt. 1956
r
"Y
Wordt het ijzeren gordijn
verhangen
(Zie pagina 1 en
D
Op- en ondergang van Zon en Maan:
Vrijdag: Zon op 7.24 u., onder 17.24
u. Maan op 23.33 u., onder 13.50 u.
Hoogwater vrijdag 26 oktober:
Vlissingen: 6.03 u. 1.73 m., 18.39 u. 1.83
m. Terneuzen: 6.33 u. 1.91 m., 19.08 u.
2.01 m. Wemeldinge: 7.44 u. 1.55 m.,
20.12 u. 1.69 m. Zierikzee: 7.22 u. 1.36
m., 19.55 u. 1.50 m.
WENEN, 24 oktober. Reuter. De Hongaarse regering heeft vandaag de hulp ingeroepen
van Sowjettroepen om de orde te herstellen, terwijl de voormalige gezuiverde „Titoïstische"
Imre Nagy weer premier is geworden na een nacht van straatgevechten, waarin vele militai-
i«r, leden van de veiligheidsdienst en burgers zijn gedood. Radio Boedapest, die het beroep
op Sowjettroepen, vervat in een regeringsbesluit, heeft gemeld, berichtte verder, dat Nagy ook
een besluit getekend heeft tot oprichting van krijgsraden in geheel Hongarije ter berechting
van personen wegens poging tot omverwerping van de volksdemocratie of het opruien daar
toe, het verwekken van onlusten, moord en brandstichting, het bezit van ontplofbare stoffen en
wapens, misdaden tegen de openbare veiligheid, alsmede aanvallen op officiële personen en
particulieren.
verbroken, het trein- en luchtverkeer
met Wenen functioneerde nog.
Volgens radio-Boedapest was gister
avond (woensdag) de regering de si
tuatie meester, doch de orde was, zo
deelde de radio mede, nog niet overal
hersteld.
Veel verzetslieden gaven zich over.
De radio deed herhaaldelijk oproe
pen aan de verzetsmensen om de rust
te herstellen en de wapens in te leve
ren.
(Zie ook pagina 8)
Valse munters gepakt
ROTTERDAM, 25 okt. Het is de
internationale politie gelukt de hand
te leggen op een Algerijn, die zich
Hassan noemt en die vermoedelijk
deel uitmaakt van een groot complot
van valse munters. Ze vervaardigden
o.a. biljetten van twintig dollar.
DEN HAAG, 25 oktober
Gistermiddag, aan het begin van
het debat over de regeringsverkla
ring en de begroting in de Tweede
Kamer, heeft de liberale fractie
voorzitter, de heer Oud, mede na
mens de heren Bruins Slot (A.R.),
Burger (P.v.d.A.), Romme (K.V.
P.) en Tilanus (C.H.) een verkla
ring afgelegd over de „kwestie-
Soestdijk".
„De publikaties in de pers in binnen-
en buitenland omtrent hetgeen men
de „kwestie-Soestdijk" is gaan noemen,
hebben in ons land een ernstige ver
ontrusting gewekt. Het betreft hier een
aangelegenheid, waarbij de hoogste be
langen van ons koninkrijk zijn betrok
ken. Zij kan daarom niet gezien wor
den als een zaak, die alleen de draag
Eisenhower niet lang van huis
WASHINGTON, 24 okt. (Reuter)
President Eisenhower heeft woensdag
het program van zijn verkie angscam-
pagne gewijzigd. Hij zal tijdens de
ontwikkelingen in Polen en Hongarije
ervoor zorgen, dat hij nooit langer dan
24 uur buiten Washington is.
LONDEN, 24 okt. (Reuter) In
Poznan zijn dinsdag 94 gevangenen
vrijgelaten op grond van het feit, dat
de aanklachten tegen hen worden her
zien, zo meldt radio-Warschau. Het
betreft mensen, die in verband met
de opstand van Poznan gevangen zijn
gezet.
RABAT, 25 okt. (Reuter) Vol
gens de jongste berichten zijn bij de
bloedige ongeregeldheden, die zich
dinsdag in Marokko voordeden, 29
Europeanen gedood.
De ongeregeldheden ontstonden als
gevolg ,ran de arrestatie der vijf Alge
rijnse nationalistische leiders door de
Fransen. In de voornaamste Marok-
gaanse steden is woensdag door grote
menigten gedemonstreerd.
In verscheidene Tunesische steden
werd eveneens gedemonstreed tegen
de arrestatie van de Algerijnen. Win
kels werden geplunderd, auto's omver
geworpen en sommige' in brand ge
stoken.
In Algiers alleen was de toestand
rustig.
LIBIË
Demonstranten hebben woensdag
morgen stenen door de ramen van de
Britse ambassade in Tripoli gegooid.
De bekendmaking van het verzoek aan Russische troepen in Hon
garije om krachtens" het verdrag van Warschau de orde te herstellen
door op te treden tegen „contrarevolutionairen", kwam slechts enkele
minuten na de bekendmaking, dat het kabinet van de president Nagy
als premier naar voren had geschoven. Hij vervangt Hegedues, die
evenwel lid blijft van het politieke bureau der communistische partij,
met Nagy en de eerste secretaris van de partij, Geroe.
ster der kroon persoonlijk raakt en
waarvoor haar raadslieden geen ver
antwoordelijkheid dragen. Wij ver
trouwen, dat het kabinet zich die ver
antwoordelijkheid ten volle bewust is
en dat, met name ten aanzien van de
inrichting van het Huis der Koningin,
de maatregelen zullen worden geno
men, die in het belang van de onge
reptheid der monarchie noodzakelijk
blijken."
Verwacht wordt dat dr. Drees he
denmiddag namens de regering op d#
verklaring zal reageren.
Een speciale groep politiemannen
is woensdagavond uit Parijs in Algiers
aangekomen om de vijf gearresteerd#
Algerijnse nationalistische leidersnaar
Frankrijk te brengen.
In de haven van Brest, Frankrij k,
is het 33.000 ton metende Amerikaans#
vliegdekschip „Antietam" gestrand op
een zandbank. Het schip zou maandag
a.s. een bezoek brengen aan Rotter
dam. Op de foto ziet men het gestran
de schip (links) terwijl sleepboten het
met man en macht proberen vlot t#
trekken.
Na een reusachtige betoging, die
gisteravond in Boedapest plaatsvond
en waarbij 50.000 mensen de terug
keer van Nagy eisten, braken straat
gevechten uit. Tegen vijf uur van
morgen maakte radio Boedapest be
kend, dat een uitgaansverbod tot
's middags 2 uur was afgekondigd. Dit
was het gevolg van „de actie van reac
tionaire elementen in de vorm van
aanvallen op openbare gebouwen en
de politie".
Later in de ochtend werd een twee
de regeringsbesluit bekend gemaakt,
waarin gezegd wordt, dat de regering
niet op deze aanvallen, „waarbij tal
rijke burgers, militairen en functio
narissen van de staatsveiligheidspolitie
zijn gedood", voorbereid was geweest.
De bevolking werd aangedron
gen rustig te blijven, „de activiteit
van de bloedige contra-revolutio
naire benden" te veroordelen en de
Sowjet- en Hongaarse troepen te
steunen, Jie aan deze activiteit een
einde moeten maken.
trale comité als in het politieke bu
reau.
Emoe Geroe blijft eerste secretaris
van het centrale comité. De andere
secretarissen zijn Ferenc Donath, Ja
nos Kadar en Gyula Kalai.
Het Hongaarse gezantschap te
Wenen deelde mede, dat de Hongaars-
Oostenrijkse grens „voorlopig" is ge
sloten. Alle telefoonverbindingen zijn
Eerste plicht'
Volgens het besluit is de liquidatie
van de contrarevolutionaire benden
de eerste plicht van alle patriottisch
gezinden en van de hele natie. „In
deze uren concentreren wij ons ge
heel op dit doel", aldus het besluit.
Blijkens de door radio Boedapest
bekendgemaakte nieuwe samenstel
ling van de twee bestuursorganen
der Hongaarse communistische partij
heeft Nagy zitting zowel in het cen-
Jeugd slaags met veiligheidsdienst
WARSCHAU, 25 oktober (Reuter)
In Warschau hebben gisteravond
b-vige gevechten plaats gevonden tus
sen leden van de veiligheidspolitie en
groepen jongeren.
Twee groepen jongeren, ieder meer
d*n tweeduizend man sterk, ontmoet
ten elkaar bij de Hongaarse ambassa
de, nadat zij onder het roepen van
anti-Russische leuzen door de stad
waren getrokken. Toen zij het gebouw
naderden, sloegen leden van de vei
ligheidsdienst in burger, die een rode
band om de arm droegen, met houten
en gummistokken op hen in. Er ont
stond een gevecht, dat zich tot een na
bijgelegen park uitbreidde. Honderden
leden van de binnenlandse strijdkrach
ten, die in vrachtauto's werden aange
voerd, hielden zich buiten de strijd.
Ook elders in de Poolse hoofdstad
werden betogingen gehouden, waarbij
het hier en daar ook tot gevechten
kwam.
Opheldering werd geëist over de
moord op de Poolse officieren in het
bos van Katyn in de tweede wereld
oorlog. Zoals bekend hebben de Rus
sen en de Duitsers elkaar hiervan de
schuld gegeven. Tenslotte werd ook de
eis gesteld, dat maarschalk Rokossows-
ki het land verlaat.
DE BILT ZEGT:
Minder zacht.
Minder zacht weer met wisselende
bewolking en plaatselijk enkele buien.
Matige tot krachtige en langs de kust
Op enkele plaatsen werden de de
monstranten door de politie uit elkaar
gedreven.
Staking in Duitse staal
industrie
KIEL, 24 oktober (A.F.P.) In
SleeswijkHolstein zijn woensdag
25.000 arbeiders in de staalindustrie in
staking gegaan om eisen voor een ho
ger loon en een langere vakantie
kracht bij te zetten. Op zestien onder
nemingen, waaronder elf werven, ligt
het werk stil.
De vakorganisatie, die het stakings
bevel heeft uitgegeven, behoudt zich
het recht voor, de actie tot andere be
drijven uit te breiden.
WILLEM VAN ORANJE
EN AL VA
DEN HAAG, 24 okt. „Zou
den prof. Romme (k.v.p.) en dr.
Drees (p.v.d.a.) beiden in het
kabinet zijn gekomen, dan zou
den evengoed de Vader des Va
derlands en Alva hebben kunnen
samenwerken".
Dit zei de s.g.p.-fractievoorzit-
ter, ds. P. Zandt, vanmiddag in
de Tweede Kamer in zijn be
schouwing over de kabinetsfor
matie.
Het „congres van Arabische volke
ren", waarvan de zetel te Cairo is ge
vestigd, heeft de Arabieren van Ma
rokko tot Koeweit opgeroepen, op 28
oktober te staken als teken van soli
dariteit met het Algerijnse volk.
Egypte, Jordanië en Syrië hebben
een verenigd opperbevel ingesteld.
In afgelopen nacht laaide strijd weer op
MUNCHEN, 25 oktober (Reuter) Gisteravond deelde radio-
Boedapest mede, dat de ongeregeldheden vrijwel voorbij waren. In de
loop van de nacht bleek echter dat er nog zware gevechten gaande
waren bij de Karoly Robert-kazerne en voor het gebouw van het
partijbestuur in de hoofdstad. Sterke tankeenheden onder leiding
van partijfunctionarissen waren bij het partijgebouw al sinds dinsdag
bezig weerstand te bieden aan „een groep reactionairen, die gewa
pend met machinegeweren, machinepistolen en handgranaten tracht
het gebouw te bestormen", zo is vernomen. Met ingang van woens
dagavond zes uur is voor geheel Hongarije de noodtoestand van
kracht.
„Stalin" vie
De betogers zijn er in geslaagd het
geweldige standbeeld van Stalin om
ver te werpen. Nadat men eerst tever
geefs getracht had, het beeld met ka
bels om te trekken, ging men met snij
branders het beeld ondermijnen. Na
enige uren kwam het gevaarte naar
beneden, tot grote vreugde van de de
monstranten, die eisten, dat de kerk,
die destijds voor de bouw van het mo-
af en toe harde westelijke wind.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG, 25 oktober Onder
grote belangstelling, zowel van de zij
de der Kamerleden als van de zijde
van het publiek, is gistermiddag in de
Tweede Kamer het grote parlemen-
tr're debat over de dinsdag afgelegde
regeringsverklaring begonnen. De be
raadslagingen hierover viel samen met
de algemene politieke beschouwingen
over de rijksbegroting, waarover dit
jaar weinig te zeggen viel, omdat het
beleid, dat het nieuwe kabinet voor
nemens is te voeren, voornamelijk in
de nu twee dagen oude regeringsver
klaring is uitgestippeld.
De heer Oud (v.v.d.) zei te geloven
dat het staatsmanschap van Colijn
meer succes heeft gehad dan dat van
minister Zijlstra. In het huidige kabi
net zijn, betoogde de heer Oud, de drie
protestants-christelijke ministers
slechts een randversiering voor de sa
menwerking tussen K.V.P. en P.v.d.A.
De liberale fractievoorzitter noem
Jde het kabinet een triest geval. „Iets
beters komt er echter toch niet uit de
bus".
TEGENSTELLINGEN
De heer Bruins Slot (a.r.) merkte
op dat de brede basis er niet meer is.
De tegenstellingen zijn verscherpt en
het huidige kabinet-Drees heeft een
ander gezicht dan het vorige. Het is
er alleen gekomen, omdat er niets an
ders overbleef. De politieke groepe
ringen zijn fundamenteel uit elkaar
gegroeid. Er zijn principiële verschil
len.
Dr. Bruins Slot had gaarne gezien,
dat prof. De Gaay Fortman in zijn op
zet een kabinet zonder socialisten te
vormen, was geslaagd.
Dat de A.R. twee zetels in het kabi
net wensten is geen overvraging ge
weest, zo betoogde de heer Bruins
Slot.
C.H.-STANDPUNT
De verkiezingsuitslag besprekend
merkte de heer Tilanus o.m. op, dat
de tegenstellingen zijn toegespitst en
dat dit veel invloed gehad heeft op
de gang van de kabinetsformatie. Ker
kelijke geschriften als het mandement
der bisschoppen en het Herderlijk
Schrijven van de Hervormd kerk
hebben in politicis niet altijd gunstig
gewerkt. De verkiezingsuitslag als ge
heel en de winst van de socialisten
noemde hij verrassend.
De heer Tilanus drong aan op ver
sobering in de staatsdienst en op her
ziening van de ambtenarensalarissen.
De heer Burger (p.v.d.a.) betoogde
dat de uitslag der verkiezingen heeft
doen zien, dat de gedachte van de
doorbraak op mars is.
AFGEROND
De heer Romme (k.v.p.) zei tevre
den te zijn over de verkiezingsuitslag.
Ten aanzien van de bezitsvorming
gaapt er tussen de P. v. d. A. en de
K.V.P. een afgrond, die voorshands
niet is overbrugd.
Wij aldus de heer Romme wil
len bezitsvorming omdat wij mens
vorming wensen.
Dit kabinet staat onder Rooms-Rode
voogdij, merkte ds. Zandt (s.g.p.) op.
Waar is, zo vroeg hij, het beginsel der
A.R. gebleven.
Tenslotte zei de heer De Groot (c.p.
n.) dat de regering een verklaring (in
het openbaar) schub"'g is over de
kwestie-Soestdijk. Is er een komplot
om de koningin van de troon te doen
verdwijnen?
nument werd afgebroken, zou worden
herbouwd.
Radio-Boedapest riep later een op
roep van het Hongaarse Rode Kruis
om, waarin aan bloeddonors werd ver
zocht zich te melden. Ook werd een
beroep op de bevolking gedaan om het
werk van de ambulances te vergemak
kelijken door de wegen vrij te houden
voor het transport van gewonden.
Branden
In Oostenrijk aangekomen reizigers
verklaarden, dat er zware artillerie in
actie was, toen zij woensdagochtend
Boedapest verlieten. Verscheidene ge
bouwen stonden in brand. Ook werd
meegedeeld, dat er in 'n gebied met 'n
straal van veertig km rondom de stad
tanks waren samengetrokken. Andere
reizigers zeiden, dat zij de lijken van
militairen op straat hadden zien lig
gen.
De Hongaarse militairen schijnen
zich over het algemeen buiten de strijd
te houden. Velen van hen hebben, vol
gens ooggetuigen, de communistisch#
kentekens van hun kwartiermuts ge
rukt. Op straat liggen talloze vlug
schriften met leuzen als „bevrijd ons
land van het Russische juk".
Vele doden
Er zijn in Boedapest zeer veel doden.
Juist getallen zijn niet bekend.
De Sowjetrussische consul in d#
Suezkanaalzone heeft te Port Said ver
klaard, dat de Sowjet-Unie bereid is
Egypte te helpen bij het onderhoud
en de ontwikkeling van het Suez-
kanaal.
DEN HAAG, 24 oktober Uit door
het Centraal Bureau voor de Statistiek
gepubliceerde cijfers blijkt dat de kos
ten van levensonderhoud opnieuw zijn
gestegen, zelfs van medio augustus tot
eind september.
Groenten werden duurder, vooral
peulvruchten, aardappelen werden
echter goedkoper.
De uitgaven werden hoger als ge
volg van de stijging der brandstoffen-
prijzen en de overgang van zomer- op
winterkleding.
Op een terrein bij de gemeente
lijke groenteveiling te Den Haag is
gistermiddag een grote partij veiling-
kisten verbrand. Oorzaak onbekend.
Op 25, 26 en 27 oktober wordt in
Utrecht een nationale pluimveeten
toonstelling gehouden.
Toezegging van Sowjet-regering
WARSCHAU, 25 oktober (Reuter) -
Gomoelka, de nieuwe leider van de
Poolse communistische partij heeft in
de toespraak, in Warschau voor een
grote menigte gehouden, medegedeeld,
dat van de Russen de toezegging is
ontvangen dat de Sowjet-legers bin
nen twee dagen naar hun bases zullen
terugkeren. De banden met Rusland
zullen worden gehandhaafd, maar, zo
zeide de partijleider, verdere bespre
kingen worden gevoerd om samen
werking te verwezenlijken, gegrond
vest op gelijkheid, en gelijke rechten
ten aanziev van de onafhankelijkheid.
De Poolse premier heeft verklaard,
dat de aanwezigheid van Sowjetrussi
sche garnizoenen in Polen op grond
van het verdrag van Warschau nood
zakelijk is voor de gemeenschappelijke
verdediging.
Dat vele Polen niets van de Russen
moeten hebben bleek na de rede van
Gomoelka.
Weg met de Russen!
Na de massavergadering op het Sta-
linplein verzamelde zich namelijk een
menigte van ongeveer 2000 mensen,
hoofdzakelijk studenten, voor de po
lytechnische school van Warschau. Zij
trokken weg onder het schreeuwen
van „weg met de Russen".