Egypte's Fata Morgana in de
woestijn
In het land van Nasser (X)
Modelmensen in modeldorpen
in een modelprovincie
Chemische industrie vertoont
stormachtige groei
Olie onder zeebodem
kust van Koeweit
voor
PUZZLE
Donderdag 11 oktober, 1956.
ZEEUWSCH DAGBLAD
pagina 7
Chemicien, nieuw en aantrekkelijk
vak
Britse artilleristen op
Malta demonstreerden
Militair mocht journalist
niet inlichten
Concessie wordt begin
1957 verleend
lialië fotografeert vanuit
straalvliegtuigen
VANDAAG EENS
KRUISWOORDRAADSEL
PT
Oplossing vorige puzzle
ALEXANDRIE, oktober 1956.
(Van onze reiscorrespondent Link van Bruggen)
Aan de westkant van de Nijldelta, niet ver van Alexandria, Egyp-
tes eerste havenstad, ligt de El-Tharir Muderia. Bevrijdingsprovincie
is een andere naam voor deze streek, die een oppervlakte van 250.000
hectaren heeft en tot het oneindige woestijngebied van Noordafrika
behoort. Sinds drie jaar is men doende de El-Tharir Muderia in cul
tuur te brengen. Bulldozers, zandkranen en Jakobsladders kan men
er bezig zien, kunstmestverdelers, tractoren en andere landbouw
werktuigen. Op vele plaatsen kan men ook de ritmische klop van de
hamer horen. Er wordt gebouwd, hard gebouwd zelfs, in de Be
vrijdingsprovincie en huizencomplexen, scholen, moskeeën en reus
achtige fabriekshallen rijzen als paddestoelen uit de grond.
smalle, vruchtbare strook grond
U moet toch een financieel plan
hebben, waarnaar u zich richt? Er zal
toch wel van te voren berekend zijn
hoeveel een hectare gewonnen bouw
grond zal gaan kosten?"
„Oh, bedoelt u dat!" De man weifelde
even, ging te raad bi) een van z'n colle
ga's en na enig heen en weer gepraat
kwam er tenslotte uit, dat een hectare
land in de Bevrijdingsprovincie 7,250
kostte.
De gids vertelde nog, dat de opzet van
het El-Tharir project puur Egyptisch was
„Nou ja, we hebben wel missies naar
het buitenland gezonden, maar pas na
dat we begonnen waren" dat zestig
procent van de nieuwe cultuurgrond voor
de teelt van fruit was uitgetrokken en
de rest voor die van groenten en voor
graanverbouw. Elk dorp zou 120 Friese
koeien krijgen een dorp ln de El-
Tharir Muderia zal tweeduizend zielen
gaan tellen en verantwoordelijk worden
gesteld voor de exploitatie van een col
lectieve boerderij ter grootte van acht
honderd hectaren tweehonderd scha
pen, vierduizend kippen en vierduizend
konijnen. Er zouden voorts bijen wor
den gehouden, zomede zijderupsen.
Majoor Magdy Nassanein, direc
teur-generaal van de Bevrijdings
provincie, neemt een parade van
de nieuwe bewoners af. Een klei
ne 250 gezinnen hebben zich er
thans definitief gevestigd.
Op zichzelf is het een alleszins
lofwaardig denkbeeld van Cairo
geweest zijn landbouw- en tuin-
bouw-areaal uit te breiden. Egyp
te is arm aan cultuurgrond, aan
water en aan agrarische experts,
die met gebruikmaking van mo
derne hulpmiddelen in staat zijn
de akkeropbrengsten te vergroten.
Meer dan vijftien miljoen van zijn
twee-en-twintig miljoen inwoners
leven van de bodem: van de Delta
met zijn katoen en mais en van de
„Vochema 1956" geopend
(Van één onzer verslaggeefsters)
UTRECHT, 10 oktober. Gistermorgen heeft drs. J. H. D. v. d.
Kwast, directeur-generaal voor handel en nijverheid van het mini
sterie van economische zaken, de derde „Vochema" geopend. De Vo
chema is een vakbeurs van machines en apparaten voor de voedings-
en genotmiddelenindustrie, voor de chemische en farmaceutische in
dustrie en dit jaar voor het eerst ook voor de zuivelindustrie. Deze
vakbeurs, die om de twee jaar door de Kon. Ned. Jaarbeurs in sa
menwerking met de Stichting Vochema wordt georganiseerd, neemt
steeds in belangrijkheid toe. Zo moest dit jaar de expositieoppervlak
te meer dan verdubbeld worden, terwijl het aantal inzendingen steeg
van 400 tot 500. De exposanten (bijna twee maal zoveel als de vorige
keer) vertegenwoordigen fabrieken uit Nederland, West-Duitsland,
Engeland, Zwitserland, Zweden, Denemarken, Italië, Frankrijk,
België en de V.S. De Vochema 1956 duurt tot 17 oktober.
Bij de opening gaf drs. V. d. Kwast een
kort overzicht van de ontwikkeling ln de
verschillende industrieën. De totale omzet
van de voedings- en genotmiddelenindus
trie, die In 1848 ongeveer 3 miljard gul
den bedroeg, was ln 1955 gestegen tot ruim
7 miljard gulden en dit jaar wordt de TA
miljard waarschijnlijk gemakkelijk over
schreden. Relatief gezien is de positie van
deze industrie echter iets achteruitge
gaan: in 1954 nam zij 32% van de totale
Nederlandse industriële omzet voor haar
rekening, thans is dit percentage gedaald
tot 30%.
De chemische industrie ontwikkelt
zich nog steeds stormachtig. Haar om
zet is sinds 1948 verhoudingsgewijs be
langrijk sterker gestegen dan die van
de gehele Nederlandse industrie. Voor
al de vooruitgang op het gebied van
kunststoffen is zeer groot.
Verheugend is volgens drs. Van der
Kwast, dat 30% van de inzendingen op
de Vochema van Nederlands fabrikaat ls.
De totale omzet van de Nederlandse on
dernemingen die zich bezighouden met'
de vervaardiging van machines voor de
bereiding van voedings- en genotmidde
len, zuivelwerktuigen, bakkerijmachines
en bakovens, die in 1948 nog maar 31 mil
joen gulden bedroeg, bedroeg in 1954
reeds 59 miljoen.
CHËMICIENS
Gisteren werd in het kader van de
„Vochema 1956" een congres gehouden
over de vakopleiding van chemiciens. De
cnemicien is de bedieningsvakman in de
chemische industrie, de man die de dik
wijls uitgebreide en gecompliceerde ap
paratuur bedient en de zorg heeft voor
het produktieproces.
Tot voor kort werden chemiciens in
het bedrijf opgeleid. Maar hun veelom
vattende functie de chemicien moet
het produktieproces starten, het nauw
keurig volgen en tijdig stopzetten, hij
moet schakelaars, kranen en afsluiters
hanteren, meetinstrumenten gadeslaan
en zonodig bijregelen, grond- en hulp
stoffen toevoegen, reparaties verrichten,
etc. vereist echter een gedegen theo
retische kennis.
Daarom is de „Stichting Opleiding Che
miciens" enkele jaren geleden begonnen
met het organiseren van speciale oplei
dingen aan lagere technische scholen te
Geleen, Amsterdam en Oss. Opleidingen
in andere plaatsen, o.a. in Groningen en
Terneuzen, zijn nog in voorbereiding. Na
drie jaar technische school kan een jon
gen als leerling in het bedrijf komen in
het z.g. leerlingstelsel. Door roulatie leert
hij verscbilende apparaten kennen en
bedienen, terwijl hij aan de technische
school nog vrij veel aanvullend theore
tisch onderwijs krijgt. Na twee jaar leer
lingstelsel volgt een examen voor het
diploma chemicien. Voor oudere arbei
ders en hen die niet meer naar de tech
nische school kunnen bestaat de gelegen
heid om het leerlingstelsel chemicien te
volgen op b.v. een cursus metaalbewer-
ken.
De derde mogelijkheid voor toekomstige
chemiciens is het volgen van een schrif
telijke cursus P.B.N.A.
die de Nijl tot aan haar oorsprong
vergezelt. Het beschikbare bouw
land is even groot als dat in Ne
derland. Het gemiddeld inkomen
van de landarbeider, de fellahin, is
nog geen tweehonderd gulden per
jaar en in de lemen hutten en rie
ten krotten, die men bij honderden
tegelijk in het veld kan zien staan,
wordt diepe armoede geleden.
Men gaat het El-Tharirproject echter
met kritische zin benaderen, als men weet,
dat Egypte er zonder voldoende voorbe
reidingen mee begonnen is en zich aan
de exploitatie-rekening niets gelegen laat
liggen. Op stel en sprong is de eerste spa
de in de grond gestoken, ter verheerlijking
van de nieuwe epoche, die was aange
broken, tot meerdere eer en glorie van
Nasser vooral.
Want de geestelijke vader van de Be
vrijdingsprovincie is niemand minder dan
de veelbesproken president van Egypte.
Hij wilde zijn volk op plastische wijze
tonen wat het van de revolutie, de Grote
Revolutie, zoals men in het land der Nijl
zegt, te verwachten had. De El-Tharir
Muderia moest het symbool van de wel
vaart worden, die Nasser brengen zou,
het onafzienbare woestijnmonument van
de reformator zelf.
De kritiek op het project wordt nog
verzwaard door de omstandigheid, dat
men er, met wegschakeling van de
mens als individu, een modelgemeen
schap van wil maken.
„Burgers, die uitverkoren worden in de
Bevrijdipgsprovincie te mogen wonen",
zo leest men in een propaganda-geschrift-
je, „zullen een volledige trainingscursus
ontvangen, welke erop gericht is hen in
physiek, psychisch en sociaal opzicht te
ontwikkelen door middel van een inte
grale opvoedingspolitiek, die parallel loopt
met de filosofie van de Revolutie, die op
haar' beurt weer de filosofie van de El-
Tharir Muderia reflecteert." In wat meer
zakelijke termen betekent dit, dat de per
soonlijkheid en de eigen verantwoorde
lijkheid totaal worden weggecijferd. Men
krijgt het bijna benauwd, als men zich
realiseert welke plaats de staat zichzelf
heeft toegekend.
Alles, tot het gezinsleven en de vrije
tijdsbesteding toe, is geregeld. De Be
vrijdingsprovincie blijkt in de praktijk
Ideale gemeenschap"
We reden naar een tweede dorp. Het
was zo goed als verlaten, maar het trai
ningscentrum was er gevestigd, waar de
nieuwe bewoners van de Bevrijdingspro
vincie gedurende drie maanden op hun
taak worden voorbereid.
In een nog naar verf ruikend kantoor,
voor een wand, die met grote propagan
da-platen beplakt was, zat de directeur
de heer Ibrahim Kanbil, ons al op te
wachten. Hij was een vriendelijk man, die
zijn opleiding in Amerika genoten had
ten er natuurlijk onmiddellijk uit halen
Hoe we deze mensen zullen aanpakken,
weten we nog niet precies, maar het is
mogelijk, dat we hen op hun inkomen
zullen besnoeien
Opnieuw reden we door de El-Tharir
Muderia, nu door een gebied, dat een
vrij desolate indruk maakte. Hier was
inderdaad nog niets aan de bodem ge
daan. Het was alles woestijn, dat in de
rondte lag: droog, vuilwit zand, bezaaid
met stenen en gruis. Toch was men ook
hier aan het werk geslagen. Niet aan de
ontginning van het land, maar aan de
bouw van fabrieken, waarvan sommige
al helenïaal gereed waren.
Veertig naaimachines
„Wat voor fabrieken komen hier?"
Vroeg ik aan m'n begeleider.
„Een wapen-, een confectie-, een con
serven- en een autobandenfabriek."
„Zijn er al arbeidskrachten?"
„Nee, nog niet, er zijn nog geen wo
ningen."
„En hoe worden de grondstoffen
aangevoerd?"
„Er moeten eerst wegen en spoorlijnen
worden aangelegd."
„Dus al die grote gebouwen staan
renteloos?"
„Niet allemaalDe confectiefabriek
draait"aiIk zal u haar laten zien..
Bij een fabriek, die tot de grootste
van het Roergebied zou kunnen worden
gerekend, stapten we uit. Het gebouwen
complex lag midden in de woestijn, was
uit beton en' staal opgetrokken en van
een kofossale massiviteit. Toen ik de hal
binnentrad, was men er inderdaad aan 't
werk. Op een oppervlakte van zeker
vierduizend vierkante meter stonden
veertig naaimachines opgesteld, achter
welke een zelfde aantal jonge mannen
en vrouwen overhemden aan 't maken
waren
„Voor veertig naaimachines heeft u
VALETTA, 10 okt. (Reuter). Britse
artilleristen, die op Malta zijn gelegerd,
zijn maandagavond met een lijst klachten
naar de officierscantinn van hun regiment
gemarcheerd. Het gebeurde na een bij
eenkomst van de manschappen, die in de
soldatencantine was gehouden.
Dinsdagmorgen hield de commandant
een appél voor 300 reservisten. Hij zei,
dat hij hun gedrag afkeurde en dat de
autoriteiten alles in het werk stelden
om aan de verlangens van de mannen te
gemoet te komen. Volgens Reuters zegs
man hadden de mannen de verklaring van
de commandant in een lokaliteit moeten
aanhoren, terwijl ze niet mochten spre
ken of roken.
De mannen zouden slechts een snelle
behandeling van hun klachten hebben
gewenst, die o.m. de slechte drainering
van het tentenkamp betreffen, het ont
breken van verlichting ln de soldaten-
kwartieren en de onvoldoende voorraad
brandstof voor de keukens. Zo zouden
de koks hout hebben moeten sprokkelen
uit gebrek aan vloeibare brandstof of ko
len. „Wij hebben maandag slechts een
mok thee gehad, anders niets", zo zei een
artillerist, die eraan toevoegde, dat vroe-
•gere pogingen om uiting te geven aan de
ontevredenheid zonder resultaat waren
gebleven.
Een van de staljongens met een
rasechte Friese koe. Elke dorps
gemeenschap heeft o.m. 120 koeien
te verzorgen.
Tussen Valera en Trujillo in Venezu
ela is een autobus in een honderd meter
diep ravijn gereden. Negentien inzitten
den kwamen om het leven en 22 werden
gewond. Van verscheidene gewonden is
de toestand ernstig.
's-GRAVENHAGE, 9 okt. In ant
woord op vragen van het lid der Tweede
Kamer .de heer Vermeer over de door een
militair aan een journalist gedane mede
delingen betreffende voedselvergiftiging
in de Ripperdakazerne te Haarlem heeft
de minister van oorlog geantwoord, dat
het hem bekend is, dat de betrokken mi
litair voor het doen van deze mededelin
gen krijgstuchtelijk is gestraft.
Naar de mening van de minister vallen
de mededelingen aan de journalist ge
daan niet onder de categorie „dienstge-
heim". De betroken militair heeft het be
paalde in een legerorder uit 1939 over
treden met het gevolg, dat een bericht in
de pers is verschenen, hetwelk niet een
juiste voorstelling gaf van de gang van
zaken.
Intussen heeft de minister besloten de
legerorder in te trekken. De militair heeft
zich over de hem opgelegde straf niet be
klaagd, waartoe hij de bevoegdheid
heeft.
een project te zijn, dat alle nadelen
van coöperatieve en collectieve ge
meenschappen in zich bergt, dat „com
munistisch" is dan het communisme
zelf.
„Puur Egyptisch"
„Drie jaar zijn we nu bezig", klonk de
stem van mijn begeleider in de werk
kamer van majoor Magdy Hassanein, de
directeur-generaal van de Bevrijdings
provincie (waar in Egypte komt men een
belangrijke functionaris tegen, die niet
tot het leger behoort?). „We hebben vijf
duizend hectaren in cultuur gebracht en
de helft hiervan beplantWe hebben
een kanaal gegraven met een lengte van
veertien kilometer en twintig waterput
ten aangeboordHet dorp, waarin u
zich bevindt, Omar Saber, is zo goed als
gereedWe hebben er vierhonderd
huizen neergezet, een school, een mos
kee en een coöperatieve winkel
„Wat heeft alles tot dusverre ge
kost?"
„Dat is moeilijk te zeggen", antwoord
de m'n gids. „U moet niet vergeten, dat
we op vele plaatsen tegelijk bezig zijn.
Het bouwen van huizen bijvoorbeeld of-
van fabrieken is kapitaal Intensief en
moet over de hele provincie worden om
geslagen
„Bent u boven of beneden de ramin
gen gebleven?" vroeg ik weer,
„Ramingen? Wat bedoelt u?"
Ook de vrouwen van de landbou
wers of zijn het landarbeiders?
worden militair gedrild. Met
haar hoofddoeken zien ze er eer
der uit als Russinnen dan als
Egj/ptischen.
en die door de Egyptische autoriteiten toch niet zo'n grote, moderne fabrieks
was aangezocht het mensenmateriaal te
testen en te trainen.
„Een nieuwe bewoner van de El-Tharir
Muderia", zei de heer Kanbil, „moet aan
verschillende eisen voldoenHij mag
niet meer dan één vrouw hebben, maxi
maal drie kinderen en moet Mohamme
daan zijnVoorts dient hij militair
te zijn geweest, omdat hij anders niet
ln disciplinair verband'kan werken
Hij moet gezond zijn, lezen en schrijven
kunnen, de landbouw als beroep uitge
oefend hebben, zonder strafregister zijn
en in de leeftijdsgroep vierentwintig tot
dertig jaar vallenWe pogen de Ideale
gemeenschap van de wereld te vinden.
Mannen zowel als vrouwen train ik hier,
want beide sexen dienen zich aan de
nieuwe omgeving aan te passen, orders
leren op te volgen enzOok de vrou
wen moeten werken, maar we weten nog
niet precies hoe langDe kinderen
kunnen ze in crèches onderbrengen en
's avonds moeten ze verplichte lessen ln
hygiënische verzorging en koken volgen.
De voeding hebben we ook precies uit
gedokterd, zodat niemand te weinig
calorieën krijgt of zich kan overeten
„Wat zijn zo de moeilijkheden, die
u met uw mensen ondervonden hebt?
Wat gebeurt er als ze niet kunnen
wennen?"
„Moeilijkheden hebben we vrijwel
niet", antwoordde de heer Kanbil. „Alle
mensen kunnen goed wennen, maar daar
voor zijn ze ook zorgvuldig geselec
teerdWe werken volgens een me
thode, die perfect te noemen is en ver
gissingen volkomen uitsluit,.Het enige,
waar ik wel eens lastmee heb. is de
animositeit, die er tussen de mannen be
staat, als het op het plaatsen van een
leider aan komtDaar heb ik onder
tussen ook iets op gevonden, want elke
cursist krijgt een paar dagen de kans zijn
leiderskwaliteiten te tonen...."
Overal uniformen
De heer Kanbil bracht nog naar voren,
dat het mogelijk voor een gezin was een
paar pond per maand over te houden (een
Egyptisch pond is ongeveer elf gulden).
De arbeidstijd lag tussen zes uur
's morgens en half negen 's avonds en
voor elke maaltijd werd een uur vrij
gegeven. Rustdagen waren er (nog) niet
zelfs op de vrijdag, de Mohammedaan
se zondag, werd er gewerkt en op
het lesrooster stonden o.m. de Filosofie
der Revolutie en de Militaire Training als
verplichte vakken aangegeven.
Alle „gelukkige bewoners" van de Be
vrijdingsprovincie waren ook geünifor
meerd. De mannen droegen geruite cow
boyhemden, een blauwe pantalon en een
militaire pet; de vrouwen waren met een
Russisch aandoende hoofddoek uitgërust,
een groene rok en een witte blouse. De
netto-inkomsten van een boerderij ten
slotte, waarop dus vierhonderd gezinnen
in collectief verband moesten werken,
zouden „rechtvaardig verdeeld" worden,
m.a.w.: iedereen zou evenveel krijgen.
„Een laatste vraag, meneer Kan
bilHoe controleert u of ieder
een wel even hard werkt?Wat
doet u met mensen, die de lijn trek
ken?
„We hebben speciale controleurs,"
antwoordde de directeur van het trai
ningscentrum, „die strikt eerlijk zgn
Ze maken dagrapporten en op grond
hiervan kunnen we de luie werkkrach-
hal nodig?" vroeg ik verbaasd.
We keerden terug, dwars door de Be
vrijdingsprovincie van Nasser, welke
alleen op de plaatsen, waar men aan de
landontginning en de bodembewerking
bezig was 25 vierkante kilometer mis
schien een bedrijvige indruk maakte.
De inefficiency, de verspilling en de
hordegeest, de wangedrochten, die in de
huidige Egyptische samenleving rondwa
ren, stonden me duidelijk voor ogen.
Fabrieken, die zonder machinepark,
zonder aanvoerwegen, zonder arbeids
krachten en zonder materiaal In de
woestijn lagen. Grond, waarop duizen
den en nog eens duizenden werden ver
spild om de fata morgana van een eer
zuchtige zichtbaar te houden.
Mensen, die op militaire leest werden
geschoeid, die nummers in plaats van in
dividuen waren en die voor een model
gemeenschap werden opgeleid, waarvan
de makers geen lering uit de geschiedenis
hebben willen trekken.
Achter de ware feiten van de El-Tha
rir Muderia, de werkelijke kosten bij
voorbeeld, welke voor die paar duizend
hectaren zijn gemaakt, zal niemand voor
lopig komen. Maar reeds nu staat onom
stotelijk vast, dat men in de westelijke
woestijn van Egypte aan een project be
gonnen is, zonder zich de consequenties
er van te realiseren. Waar komt het wa
ter voor die 245.000 hectaren vandaan,
welke nog ontgonnen moeten worden?
Waar het geld, dat voor jaren vast zit in
de meest oneconomische bewapening, die
men zich maar denken kan?
Nasser maalt er niet om. Hon
derdduizenden Egyptenaren zijn
in de loop der tijd al naar zijn
luchtspiegeling gaan kijken om er,
zoals dit in officiële termen heet,
van overtuigd te raken, „dat de
zonen van Egypte aan een eervolle
en glorierijke toekomst kunnen
bouwen". En de meesten hebben,
precies zoals Egyptes dictator dat
wilde, uitgeroepen: „Welk een ze-
„Nee, maar de machines moeten nog 1 gen heeft de Grote Revolutie over
worden aangekocht.
I Egypte gebracht!"
gevraagd
Biedingen
KOEWEIT, 10 okt. Het staats
hoofd van Koeweit heeft de gele
genheid gegeven biedingen in te
dienen voor een concessie voor
olie, die zich onder de zeebodem
voor de kust van Koeweit bevindt.
Verschillende maatschappijen, o.a.
de Shell en een aantal onafhanke
lijke Amerikaanse oliemaatschap
pijen, hebben naar de „Times"
meldt reeds blijk van belangstel
ling gegeven.
De Kuwait Oil Company, die de con
cessie voor het vaste land heeft, bezit
ook ondergrondse rechten tot op een
afstand van 6 mijl uit de kust. Ver
wacht wordt, dat in het begin van het
volgende jaar de concessie zal worden
verleend.
Dit zal de kwestie naar voren bren
gen van de begrenzing der territoriale
ondergrondse rechten van de landen
rond de Perzische Golf. Waarschijnlijk
zal men haar oplossen doordat Irak,
Perzië, Saoedi Arabië, Koeweit, Bah
rein, Oatar en Trucial Oman tot over
eenstemming komen over een delende
lijn, die ruw gesproken loopt van Shatt
el Arab in het noorden naar Straat
Hermuz in het zuiden. Er hebben tus
sen deze staten echter nog geen onder
handelingen plaatsgevonden.
Zolang de principes nog niet zijn
besproken en vastgelegdzullen de
autoriteiten van Koeweit de concessio
naris mededelen, hoe groot het „veili-
ROME, 10 okt. (AFP). De Italiaanse
luchtmacht is begonnen met de „operatie
fotografie", waarbij met straalvliegtui
gen honderdduizenden foto's van het ge
hele land worden gemaakt. Op deze wijze
wil men voor het eerst in Europa op zo
grote schaal de deugdelijkheid van presi
dent Eisenhowers voorstel inzake lucht-
verkenning in dienst van de ontwapening
aantonen. Het denkbeeld is uitgegaan van
de minister van defensie, Paolo Emilio
Taviani.
ge" gebied is, waarin boring onder wa
ter kan geschieden, zonder gevaar van
schending van rechten van de nabuur
landen.
In de wateren in het zuiden van de
Golf, voor Oatar en Trucial Oman, zijn
reeds verscheidene zeeconcessies ver
leend en is ook voor de kust geboord.
HORIZONTAAL: 1 opening, 4 veel
kleurig, 7 voorschot, 8 rondhout, 10 spil,
11 rijkelijk, overvloedig, 14 Amsterdam
se Transportonderneming, 15 deel van de
mond, 16 bedrukte japonstof, 19 lidwoord,
20 waarnemend-burgemeester, 22 graan
korrel, 24 plezier, 25 Javaans vervoer
middel.
VERTICAAL: 1 naakt, 2 verlaagde
toon, 3 afhangend deel van een kleding
stuk, 4 boodschapper, 5 voegwoord, 6 bij-
dehande vrouw, 9 bedrijvigheid, hande
ling, 10 toevluchtsoord, 12 familielid, 13
plaats in Wurtemberg, 17 drank, 18 lis
bloem, 18 stop, 21 Javaanse vogel, 22 pers.
voornaamwoord, 23 dichtbij.
HORIZONTAAL: 1 bah, 3 viool, 6
ozon, 8 Leo, 9 kei, 11 af, 13 troon, 14 fis,
16 pit, 18 open, 20 ge, 21 fel, 22 mat, 24
kepi, 25 zwaan, 26 log.
VERTICAAL: 1 botaf, 2 hol, 3 voorne
men, 4 in, 5 lei, 7 zet, 9 kop, 10 enig, 12
file, 15 sol, 17 terug, 19 nap, 21 fez, 23 til,
24 ka.
