Weer twee bedankjes: Roosjen (AR) weigert de West, Prof. de Quay (KVP) binnenland „HUN BESTE VRIENDEN ZAG IK WEGZINKEN... Zware sneeuwval teistert Zwitserland en Duitsland Het wordt de Informateur niet gemakkelijk gemaakt A.R. achten voortbestaan van depart. Overzeese Rijksdelen schadelijk van Australië? Australisch Nieuw-Guinea als zevende staat Eén geverfde haar verraadde Zwitserse moordenaar PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND s WIE WORDT VICE-PREMIER Roosjen wilde Burger niet dwarsbomen Kandidaten voor de Nobel-vredesprijs Bevolking moet zélf uiteindelijk beslissen Straalkacheltjes kunnen storingen veroorzaken Kruiningen heeft een spoorhond Geredde Tadeusz vertelt zijn droeve relaas: Acht Poolse vissers omgekomen Kapitein zwom terug en verdween met Cyranka iids koos DOOR DE WERELD Heieoor gesignaleerd boven Nederland Hoofdkantoor: L. Vorststraat 80, Goes. Telefoon 2488 (b.g.g. voor redactie 3987, voor adm. 2970), Giro 274289. Kantoren: Middelburg: Korte Noord- Btraat 35. Tel. 2009, Tel. redactie 2347 en 3162; Vlissingen: Nieuwstraat 68, Tel. 326; Terneuzen: Dijkstraat 26-28. Exploitatie: Oosterbaan Le Cointre N.V., Goes. Abonnementsprijs 0,52 per week, 2,30 per maand, ƒ6,50 per kwartaal. Losse nummers 13 cent. Advertentieprijs 24 cent per m.m, Rubriek Kabouters 10 cent per woord Zeeuwsch Dagblad 12e Jaargang No. 3520 Wnd.-hoofdredacteur: Prof. Dr. I. J. de Jong - Directeur: Jacq de Smit Maandag 8 okt. 1956 MINDER ZWARTKIJKERS (Zie pag. 4) Op- en ondergang van Zon en Maan: Dinsdag: Zon op 6.55 u., onder 18.00 u. Maan op 12.52 u., onder 21.05 u. Hoogwater dinsdag 9 oktober: Vlissingen: 4.53 u. 2.12 m., 17.16 u. 2.09 m. Terneuzen: 5.26 u. 2.28 m., 17.45 u. 2.26 m. Wemeldinge: 6.38 u. 1.63 m., 18.54 u. 1.65 m. Zierikzee: 6.19 u. 1.40 m., 18.37 u. 1.44 m. (Van onze parlementaire redacteur). DEN HAAG, maandagmorgen. Ook de derde A.R.-kandidaat voor het Separtement van Overzeese Rijksdelen heeft aan de informateur mr. Burger meegedeeld, dat hij dit aanbod niet zal aanvaarden. Deze kandidaat was mr A. B. Roosjen, de tweede voorzitter van de A.R. partij en voorzitter van de N.C.R.V. De informatiepoging van de heer Burger is daardoor ongetwijfeld weer moeilijker geworden. Verder zoeken naar A.R.-kandidaten voor dit de partement heeft geen zin, zodat de socialistische fractievoorzitter nu voor de keus staa^. af te stevenen op een kabinet, waarin öf anti-revolutionairen öf liberalen niet vertegenwoordigd zijn. Maar zoals bekend heeft de K.V.P. haar medewerking aan het kabinet afhankelijk gesteld van de medewerking van de A.R. Dat maakt de zaak voor de heer Burger niet gemakkelijker. En het is begrijpelijk, dat hij vandaag een onderhoud heeft met prof. Romme. Informateur Burger heeft het afgelopen weekend nog een bedankje ge kregen. Prof. De Quay (K.V.P.) is n.l. niet bereid het departement van bin nenlandse zaken gecombineerd met P.B.O. en Bezitsvorming te beheren. De heer De Quay zou tevens vice-minister-president zijn. De socialistische fractie-voorzitter is echter nog steeds van plan zijn po gingen voort te zetten. Zou het nu met een nieuwe zetelverdeling komen? De heer Roosjen heeft voor de mi- nisterszetel bedankt niet omdat hij de informatiepoging van de heer Burger beslist wilde dwarsbomen. Integen deel. Maar in A.R.-kring is men tot de conclusie gekomen dat het departe ment van Overzeese Rijksdelen niet gehandhaafd behoort te blijven. De anti-revolutionairen vinden het scha delijk als dit departement blijft be staan, omdat daardoor nog de indruk zou kunnen worden gewekt dat er een soort koloniale verhouding met de West is blijven bestaan. De behartiging van de koninkrijks aangelegenheden behoort thuis bij het rijkskabinet, waarin de gevolmachtig de ministers van Suriname en de Ne derlandse Antillen, zitting hebben. De- OSLO, 6 okt. (A.F.P.). Dit goed- ingelichte bron is vernomen dat 36 personen kandidaat gesteld zijn voor de Nobelprijs voor de vrede, die op 10 december door een commissie van het Noorse parlement zal worden toege kend. Op de lijst komen o.a. voor: de In diase minister zonder portefeuille Krisjna Menon, premier Sir Anthony Eden, premier Nehroe van India, de Franse staatsman Pierre Mendes Fran ce die ook in 1955 kandidaat gesteld was) en de secretaris-generaal van de Ver. Naties, Dag Hammarskjoeld. Vo rig jaar werd deze Nobelprijs toege kend aan de V.N.-organisatie voor de vluchtelingen. ze koninkrijksaangelegenheden kun nen niet door een departement van Overzeese Rijksdelen worden afge daan, omdat bijv. de ^departementen van Buitenlandse Zaken en Economi sche Zaken evengoed met de West te maken hebben. De gevolmachtigde ministers moeten zich voor bepaalde zaken tot de betreffende departemen ten kunnen wenden. „Nieuwe stijl" Het is wel duidelijk geworden dat het handhaven van dit departement in de West niet in goede aarde zou val len. Trouwens tijdens de (in)formatie- pogingen van de heren Drees, Romme en Lieftinck heeft-ook het voornemen bestaan het departement op te heffen. Nu het Statuut met de West, dat leidde tot het koninkrijk „nieuwe stijl" tot stand is gekomen moet alles gedaan worden om zelfs de schijn van een ko loniale verhouding met de West te vermijden. Twee maanden geleden heeft de be- heerschapsraad der V.N., de Australi sche regering verzocht, een streefperi- ode te noemen aan het eind waarvan genoemd gebied in Nieuw-Guinea zelf bestuur dan wel onafhankelijkheid zal verkrijgen. SYDNEY, 7 okt. (Reuter). De Australische minister voor de randge bieden heeft heden verklaard dat hij gaarne zou zien, dat het gebied van Australisch Nieuw-Guinea de zevende ntaat van het Australische gemenebest zai gaan vormen. De eindbeslissing hierover zal echter, zeide hij, moeten liggen bij de bevolking van Nieuw- Guinea zelf. Hij meent, dat opneming van het land in het Australische geme nebest „voor ons beide een gelukkige uitweg zal zijn" uit bepaalde bezwaren van de huidige toestand. Het zuidelijke gebeied van Austra lisch Nieuw-Guinea is Australisch grondgebied geworden in 1883 en het noordelijke gedeelte, voormalig Duits gebied, was na 1918 oorspronkelijk een mandaatgebied van de toenmalige vol kenbond. Tegenwoordig is het een be- heerschapsgebied van de Ver. Naties, dat door Australië wordt bestuurd. DORDRECHT, 7 okt. In Dordrecht heeft een groot deel van de wijk Chris- pijn gisteravond zonder elektriciteit gezeten. De oorzaak hiervan is volgens het Dordtse elektriciteitsbedrijf gele gen in het feit, (lat door het massale gebruik van elektrische straalkachel tjes en andere elektrische verwar mingsapparaten kabels overbelast ge raakt zijn. Ook een gevolg van het branden van ontelbare elektrische verwarmingsap paraten is dat de netspanning aanzien lijk daalt, hetgeen weer ongerief ver oorzaakt voor bezitters van televisie toestellen, waarvan soms het beeld ge heel verdwijnt. Ook in andere plaat sen, bv. Rotterdam en Vlaardingen, zijn gisteren storingen geweest. DE BILT ZEGT: Dezelfde middagtemperaturen Zwaarbewolkt met hoofdzakelijk in de kuststreken af en toe wat regen, elders enkele opklaringen. Zwakke tot matige wind, meesten tijds tussen noord en west. Dezelfde middagtemperaturen als gisteren. Mr. BURGER ....Tja, v(,at nu.... Het gaat hier voor de anti-revolu tionairen dus zuiver om een politie ke kwestie. En dus niet om de vraag of de A.R. met dit departement en met Overzeese Rijksdelen wel vol doende aan haar trekken komt. Nu de A.R. tegen de handhaving van het departement van Overzeese RijkS' delen zijn, willen zij niet de eerste ver antwoordelijkheid dragen voor het voortbestaan van dit departement. Als de heer Burger en de liberale N.R.C, dit departement wel willen laten be staan, welnu laat Overzeese Rijksde len dan in handen komen van socialis ten of van liberalen, zo redeneren de anti's. Ook K.V.P. tegen Vast staat wel, dat ook de K.V.P. voor afschaffing van dit departement is. De K.V.P. is het eens met de opvat tingen van de West en de A.R., dat het onmogelijk is om de West en Nieuw- Guinea nog langer in één departement onder te brengen. De consulaire taak die het departe ment van Overzeese Rijksdelen nog vervult zal in de toekomst moeten ge schieden door de gevolmachtigde mi nisters Pos en Lampe. Opheffing van het departement zal ook betekenen, dat het onbehagen in de West over de controle van Overzeese Rijksdelen op de uitvoering van projecten, die mede door Nederland worden gefinancierd, zal verdwijn. Een vroeg begin (brrr) ZUERICH, 6 okt. (Reuter). De 38-jarige Zwitserse zakenman Theodor Weber is zaterdag na een proces, waarin de politie noch het lichaam van de verslagene, noch een wapen als be wijsstuk kon overleggen, wegens moord tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld. Doch de openbare aanklager had één in dit geval doorslaggevend bewijs, nl. -KRUININGEN, 8 okt. Op het N.S. station te Kruiningen logeert een - ontuurlijke hond. Zaterdagavond glipte de mooie Ierse setter tussen instappende reizigers van het perron Kruiningen de trein binnen, waar hij zich behaaglijk op een bank neervlijde en van de warmte genoot. De conducteur nam hem onder z'n hoe de, hield hem bij zich tot Vlissingen, en stuurde een telegram naar station Kruiningen. Op de terugweg gaf hij daar zijn verstekeling af aan de chef, die nu op zijn beurt de hond aan de eigenaar wil overdragen. Maar tot hedenochtend heeft zich nog nie mand gemeld. Ondertussen heeft het dier de smaak van het „Veilig, vlug, voordelig" te pakken gekregen, want zondagmid dag probeerde hij opnieuw een trein binnen te glippen. Dat mislukte echter. Zolang de eigenaar niet komt opdagen, heeft Kruiningen een spoorhond. Waarschijnlijk de eerste in Nederland. een geverfde haar, afkomstig van het slachtoffer, de 58-jarige Oostenrijkse handelaar in horloges, Gustav Eichen- wald. Hoof was het motief van de moord. De verslagene moet een bedrag van tussen de 115.000 en 180.000 gulden bij zich gehad hebben, dat in handen viel van Weber en zijn medeplichtige, de sindsdien overleden Stuetzle. GEREINIGD Weber en Stuetzle hadden een auto gehuurd. Uit getuigenverklaringen is gebleken, dat zij de zitbank en de bak van de auto een geverfde haar, dat ning van Eichenwald van bloedvlek ken hebben gereinigd. Doch de politie vond. op de bodem van de auto een geverfd haar, dat overeen kwam met de overeenkomsti ge haren, die in Eichenwalds flatwo ning waren aangetroffen. Een elf man sterke jury onderschreef, dat dit een doorslaggevend bewijs was en sprak het „schuldig" uit. Weber had verklaard onschuldig te zijn. Te Aarhuus (Denemarken) is za terdag een museum van fietsen, dat het eerste ter wereld wordt genoemd, geopend. Zowel de oudste als de mo dernste rijwielen zijn hier tentoonge steld. Men vindt er ook de fiets, waar op koning Christiaan de tiende van Denemarken, die in 1947 overleed, door de straten van Kopenhagen placht te rijden. Het rijwiel was voor 1914 speciaal voor de koning, die 1.98 meter lang was, gemaakt. VLISSINGEN, 7 oktober. „Vier van mijn beste vrienden heb ik voor mijn ogen zien verdrinken. En ik was niet in staat ook maar één hand uit te steken". Moeizaam komen deze woorden uit de mond van de Poolse visser TADEUSZ PALYSGA, 28 jaar oud, gehuwd, vader van een dochtertje van drie en een half jaar, wanneer hij ons te Vlissingen aan boord van de „Vittorio O", een Italiaans vracht schip, met ijzererts onderweg van Narvik naar Triëst, het verhaal vertelt van de ramp der Poolse logger „Cyranka". waren. Het schip had voorts twee luchtdichte compartimenten. Opeens ging het schip opzij liggen, kwam te rug, doch viel opnieuw plat. Wéér kwam het moeizaam overeind, doch viel opnieuw. Het bleef liggen, want het was in een dode hoek terecht ge komen. Via het „skylight" slaagde men erin het schip te verlaten. Zo snel mogelijk trachtte men uit de'buurt van de ge kapseisde logger te komen. Tadeusz keek achterom en zag, hoe zijn kapitein weer naar het schip te- rugzwom en aan boord trachtte te klauteren. Op dat moment kantelde de CY RANKA en dreef met de kiel naar bo ven. De kapitein werd mee naar be neden gesleurd en kwam niet meer boven Ongeveer vijf minuten waren toen verlopen. Drie drenkelingen, die geen wrakhout of iets dergelijks te pakken konden krijgen keerden terug naar de omgeslagen logger en klommen op de kiel. Drie uur later werden zij gered door de Poolse logger 'MYSIKROLIK'. Twee anderen wisten in een losgesla gen reddingsvlot te klauteren en wer den eveneens door de 'MYSIKROLIK' gered. Uitgepnt Tadeusz Palysga greep éérst een leeg Een triest verhaal. In stukken en brokken verteld door een man, die drie uur lang in ruwe zee worstelde met de dood. Die een kameraad, met wie hij zijn reddingsboei deelde los moest laten en hem zag verdrinken. Die in drie uur tijd vier vrienden een verschrikkelijke dood zag sterven. Die wist, dat in de romp van het gekan telde schip acht man zaten opgesloten. Als ratten in de val. Gekapseisd Op 25 september was de „Cyrank", een logger van 1600 ton, met nog der tig andere Poolse loggers ter haring vangst uitgevaren naar de Noordzee. Donderdagmiddag, omstreeks drie uur, toen men nog maar nauwelijks met de visserij was begonnen, kap seisde het schip tijdens ruwe zee. Alles gebeurde zo snel, dat niemand de tijd kreeg om reddinggordels te grijpen. Dat zes man hun leven wis ten te redden is alleen te danken aan bliksemsnel reageren en aan hulp, die precies op het nippertje kwam. Dode hoek Tadeusz zat die donderdagmiddag met nog enkele andere vrienden in het vooronder te kaarten. De „Cyranka" had nog maar vijftien maatjes haring aan boord. Voorts nog 500 lege vaten, die echter alle met een deksel gesloten augurkenvat. Eén hoge golf spoelde het vat echter vol zodat hij naar iets anders om moest zien om zich drijven de te houden. Hij zag een reddingsboei drijven en wist deze te bereiken, ge lijktijdig met de messboy Aleksander Makowski, met wie hij kort tevoren nog had zitten kaarten. Aleksander was spoedig uitgeput en verloor de moed. Tadeusz heeft hem lange tijd ondersteund totdat ook zijn krachten het begaven in het koude water. De kok, die in hun buurt rond dreef,was er eveneens slecht aan toe. Doch door steeds naar elkaar te roe- 5en trachtte men er de moed in te ouden. Hetgeen niet gelukte, want na ongeveer twee uur moedeloos drijven in de ruwe zee stak de kok zijn hand op, riep „vaarwel" en ver dween in de diepte Enkele ogenblikken later liet de messboy Aleksander Makowski de boei los en zonk eveneens de diepte in. Vier man had Tadeusz nu binnen de drie uur voor eigen ogen en in eigen on middellijke nabijheid zien verdrinken. Zelf had hij de moed ook al lang opge geven. Maar toch kon hij zich nog vasthouden, zij het met moeite. Italiaanse hulp Een kwartiertje later zagen de schipbreukelingen twee schepen. Zij hieven hulpgeroep aan. Het werd ge hoord. De Poolse logger 'MYSIKRO LIK' nam 6 man aan boord, Tadeusz werd gered door het Italiaanse vracht schip Vittorio 0. Hij was echter niet in staat de toegeworpen boeien en lijnen te grijpen of de touwladder op te klim men. De 24-jarige matroos Landini haalde hem uit het water en droeg hem aan boord. Uitgeput zakte Tadeusz aan dek in elkaar, doch kreeg onmiddellijk een uitstekende verzorging. Meerdere Poolse loggers waren in middels naderbij gekomen en met hun zoeklichten zochten zij de zee af. Er dreven echter géén overlevenden meer. Even later is de 'CYRANKA' in het licht der Poolse schijnwerpers gezon ken, acht man met zich mee nemend naar de diepte... Naar huis De vijf geredde zeelieden bleven aan boord van de 'MYSIKROLIK' en zul len aan boord van het moederschip worden gebracht. Wanneer de vangst klaar is keren zij naar huis terug. Tadeusz Palysga kwam zaterdag avond met de 'Vittorio 0' in Vlissin gen aan, waar het schip bunkerde. Ta- reusz zal maandag direct contact opne men met zijn consul om zo spoedig mogelijk naar huis terug te keren. De ondergang van de 'Cyranka' is de tweede schipbreuk, die Tadeusz mee maakt. In 1947 voer hij op het koop vaardijschip 'LYCH' dat bij het Kie- lerkanaal in de Oostzee op een mijn liep. Toen werd hij eveneens met moeite gered. Geen oog dicht Deze ramp zal Tadeusz echter moeilijk vergeten. Sinds zijn red ding heeft hij nog geen ogenblik kunnen slapen. Omdat de indruk ken die hij opdeed in het ruwe wa ter der Noordzee té schokkend wa ren. Omdat hij zijn vier vrienden nóg niet kan vergeten en hun strijd nóg steeds meemaakt. Doch straks vaart hij opnieuw uit. Om dat het zijn beroep is. BERN, 7 okt. (Reuter). De grote Sint-Bernardpas, waardoor de weg van Zwitserland naar Ita lië leidt, is zondag door zwarq sneeuwval versperd. Auto's die ge* bruik maakten van de Simplon- en de Sint-Gotthardpas moesten ket* tingen om de wielen aanbrengen, Ook in het zuidelijke gedeelte van het Zwarte Woud ondervond hei verkeer veel overlast van sneeuw» Op verschillende wegen liepen au* to's vast. B. en W. van Haarlem stellen de raad voor het vakantiecentrum „Ton geren" in Epe (Gld.) met inventaris el) het aangrenzende bosgebied te kopen voor 135.000 gld. Het komt B. en W. wenselijk voor om over een eigen cen trum voor de Haarlemse jeugd- en an dere organisaties te beschikken. Mej. Roelie Beuker uit Treebeek (bij Heerlen) werkzaam bij de Staats mijnen, heeft het Nederlands kampi oenschap behaald in machineschrij- ven. Zij haalde netto 434 aanslagen per minuut uit haar schrijfmachine. Mej. Beuker kreeg de Babyion-wisselbekeï en een kofferschrijfmachine. Het was de eerste maal dat het kampioenschap werd behaald op een elektrischè schrijfmachine. Dr. Albert Sabin, hoogleraar aan de universiteit van Cincinnati, heeft; verklaard, dat hij een nieuw vaccin te gen kinderverlamming gevonden heeft, dat naar verwachting langduri ge, mogelijk levenslange immuniteit biedt. Het is bovendien goedkoop te vervaardigen en kan via de mond wor den ingenomen. Bij proeven op dieren en mensen is het veilig gebleken en men is nu gereed voor proefnemingen op grote schaal. De stichting voor kin derverlamming heeft een miljoen dol» lar verstrekt voor de onderzoekingen van dr. Sabin. De bietencampagne bij de suiker» fabriek „Wittouck" te Breda neemt op vrjjdag 12 oktober een aanvang. De oogstresultaten zijn door de slechte weersomstandigheden van de afgelo pen zomer aanmerkelijk slechter dan het vorige jaar. Voor geheel Nederland heeft men getaxeerd, dat de oogst 2,7 miljoen ton bieten opbrengt, dat ie is 0,4 miljoen ton minder dan in 1958. Ook het suikergehalte zal minder zijn dan in 1955. Een 41-jarige man in Waltersdorf in Neder-Oostenrijk heeft zaterdag zijn vrouw en zes kinderen, van wie dé Oudste veertien jaar was, met bijlsla gen gedood. Hij hing zich vervolgen» op. Men kent niet de motieven voor zijn daad. 's-GRAVENHAGE, 7 oktober. Er is gisteravond een meteoor bo ven Nederland waargenomen. De Leidse sterrenwacht meldt, dat deze meteoor een zeer heldere omstreeks 19.15 uur enige se conden lang zichtbaar is geweest. In Leiden werd hij in noordelijke richting waargenomen. De sterrenwacht te Utrecht zal het op prijs stellen meer gegevens over de ze meteoor te ontvangen om te kun nen vaststellen waar hij vandaan is ge komen. Van belang zijn gegevens over het tijdstip waarop het verschijnsel zichtbaar was, over de duur van de zichtbaarheid (in seconden), over de richting van begin en eindpunt van de baan en de hoogte van het begin en eindpunt (in graden boven de hori zon). Zo mogelijk zal men ook graag weten hoe de baan liep ten opzichte van de sterren, hoe de helderheid was (in vergelijking met de avondster of volle maan) en hoe de grootte was, vergeleken bij de doorsnee van de vol le maan.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1956 | | pagina 1