Professoren Dijk en Bavinck legden
hun werk in Kampen neer
ORCAM
Loonbeleid in Nederland kan
geheel worden vrijgelaten
niet
DOUWE EGBERTS
de pittige zware shag
Aanvaring op Atlantische oceaan
nog steeds in (justitiële) mist
Zes Israëliërs
gedood
Pleidooi voor jonge Polen
in Poznan
PUZZLE
rror. dr. ri. oerqema aanvaardde hooq- gisch-kerugmatische) ging prof. Ber-
eraarschap zendingswetenschappen
Promotie
Dr. M. J. Arntzen
Italiaanse kapitein op
12e dag in verhoor
„Mensen van geringe ontwikkeling"
zeiden advocaten
Goedkope zee- en luchtreizen
voor Amerikanen
„Wij zijn verder gesprongen dan
onze economische polsstok toelaat"
Zaterdag 6 oktober 1956.
ZEEl IWSCH DAGBLAD
pagina 11
Theologische Hogeschool der Gerei. Kerken
D IJ I I O I I I I tweede dubbel-aspect (het ecclesiolo-
•J I gema nader in op de vraag naar de
II 1 .I I populaire verhouding tussen oecume-
(Van een speciale verslaggever)
KAMPEN, 5 oktober. Het leven aan de Theologische Hogeschool
der Geref. Kerken stond vandaag wel sterk in het teken van gaan en
komen. Prof. dr. K. Dijk, sedert 1937 hoogleraar in de ambtelijke
vakken, nam afscheid, nu hij de zeventigjarige leeftijd overschreed,
en ook prof. dr. J. H. Bavinck ging heen, omdat hij voortaan alleen
maar aan de Vrije Universiteit zal doceren. Van hun opvolgers kon
alleen de nieuwe zendingshoogleraar, dr. H. Bergenia, inaugureren,
want dr. J. T. Bakker, die de katheder van prof. Dijk gaat bezetten,
wordt tengevolge van een ooglijden in het ziekenhuis verpleegd,
zodat hij zijn werk nog niet kan beginnen.
ds. S Bos
Prof. Dijk wilde geen wetenschap
pelijk college geven, maar een af
scheidswoord spreken, waarin de
oriëntering ten opzichte van de situa
tie, waarin zich de dienst der kerk en
de wetenschappelijke beoefening be
vinden, aan de orde werden gesteld.
Hij herinnerde aan zijn inaugurele
oratie op 21 januari 1937, toen hij alle
nadruk legde op het karakter van de
preek als Woordbediening. Deze na
druk is ook vandaag nog noodzake
lijk. De heersende geestesstromingen
wilde prof. Dijk samenvatten onder de
noemer horizontalisme.
Sprekend over de dialectische
school merkte prof. Dijk op, dat zij
door een scheiding van natuur en
genade het aardse leven min of meer
losgemaakt heeft van het hemelse,
waardoor de secularisatie in de hand
wordt gewerkt.
WAKEN
Na gewezen te hebben op geestes
richtingen als het moderne existentia
lisme, de wereldspanningen, de ver-
mechanisering van het leven, het ma
terialisme met als gevolg daarvan een
verschraling van het geestelijk leven,
zei de scheidende hoogleraar, dat op
dogmatisch terrein gewaakt moet wor
den voor een Bijbelse thetische op
bouw.
Op het terrein der ambtelijke vak
ken is het gevaar der synthetische in
stelling duidelijk aanwijsbaarin de
liturgie, de architectuur van kerkge
bouwen, de preektoon, de catechese,
de zielszorg, de dienst der barmhartig
heid.
De dienaar moet kennen het per
soonlijk contact met het Woord Gods,
dat gedragen wordt door de levende ge
meenschap met God in Christus door
de Geest, die opzettelijk moet worden
gezocht. Dit is de verticale ljjn, zonder
welke prediking en gemeente verschra
len.
Ds. F. C. Meyster heeft als oudste
curator woorden van dank gesproken
tot prof. Dijk en hem diens door Roe
land Koning geschilderde portret
aangeboden.
DIEPE TEGENSTELLING
Prof. Bavinck sprak vervolgens over
het onderwerp „Het Evangelie en het
mystisch levensgevoel". Tussen beide
bestaan schijnbaar opmerkelijke con
tactpunten, maar bij nadere beschou
wing blijkt er een diepe tegenstelling
te bestaan. Prof. Bavinck illustreerde
dit aan de hand van vier centrale
vragen. De eerste vraag is die naar de
waarde van net „ik", de tweede luidt:
„wat is de wereld?", de derde is de
vraag naar God en de laatste vraag is
die naar de verlossink.
Prof. Bavinck zei o.m., dat in heel
het Verre Oösten er een hartstoch
telijk zoeken naar God is. Maar tel
kens in de God, naar Wie men
zoekt, verijld en vervaagd, opgelost
in de nevel, omdat er altijd zich iets
tussenschoof, dat Gods vlammende
werkelijkheid niet kon verdragen.
Vandaaruit krijgt het begrip van
verlossing in het mystisch levensge
voel zulk een geheel andere betekenis
dan in het Evangelie. In de strijd, die
de jonge kerken hebben te voeren,
zullen zij zich telkens weer op het
diepe verschil tussen mystisch levens
levensgevoel en Evangelie hebben te
bezinnen.
UNIVERSITEIT
EN EIGEN KRING
Des middags heeft dr. Bergema zijn
ambt als buitengewoon hoogleraar
aanvaard met een rede over „Univer
saliteit en eigen kring in de missio-
logie", nadat hij was geïnstalleerd door
ROTTERDAM, 5 okt. Bij prof. dr.
G. C. Berkouwer is aan de Vrije Uni
versiteit gepromoveerd tot doctor in
de theologie, ds. M. J. Arntzen, Geref.
predikant te 's-Gravendeel, op een
proefschrift getiteld „Mystieke recht
vaardigheidsleer" (een bijdrage tot
beoordeling van de theologie van An
dreas Osiander). Als paranymfen tra
den op de heren J. J. Arntzen, assis
tent-accountant, broer en P. v. d. Ak
ker, economisch kandidaat, zwager
van de promovendus.
Ds. Arntzen, die 14 september 1912
te Amsterdam werd geboren, studeer
de aan de V.U. en werd 4 juni 1944
predikant te Oegstgeest-Morsch-Rijn.-
dijk In 1948 vertrok hij naar Anna
Jacobapolder en 6 april 1952 verbond
hij zich aan zijn tegenwoordige ge
meente.
Dr. Arntzen heeft aan zijn proef
schrift twintig stellingen toegevoegd,
waarvan wij de twee laatste hier af
drukken:
19. Het gebruik van het kruisbeeld
als teken in onze kerkgebouwen is
niet in o\ ereenstemming met antwoord
98 van de Heidelbergse Catechismus.
20. Het bezwaar van dr. Kuyper
tegen het beroepstoneel, dat dit n.l.
karakterbedervend zou werken op de
spelers, kan niet zonder meer terzijde
worden geschoven.
de president-curator, ds. S Bos te
Leeuwarden.
Prof. Bergema stelde o.m., dat vooral
de jonge wetenschap van de missiologie
heeft te worstelen met het conflict tus
sen de drang naar universaliteit en de
noodzakelijke beperking tot een eigen
kring.
Onder het eerste verstond prof.
Bergema het verstaan van een levens
verschijnsel in zijn talloze relaties met
de levende werkelijkheid. Van de veie
aspecten, waaronder het vraagstuk kan
worden bezien, behandelde de nieuwe
hoogleraar er een zestal, die twee aan
twee in nauw verband met elkaar
staan.
OECUMENICITEIT
In de eerste plaats noemde prof.
Bergema het geografisch-historische
aspect, d.w.z. de universaliteit en de
eigen kring der zending in ruimte en
tijd. Hij pleitte met name voor een
bredere plaats van de zending onder
de Joden in de missiologie en voor een
intensiever behandeling van het
vraagstuk der eschatologie. Bij het
nische samenwerking in de zendingen
het handhaven van een eigen kerke
lijk standpunt en belijdenis.
Zij mogen geen van beiden wor
den losgelaten, maar moeten elkaar
op grond van de Schrift in een
spanningsvol evenwicht houden. Hij
sprak hierbij de hoop uit, dat de
Gereformeerde Kerken eerlang zul
len overgaan tot aansluiting bij de
Wereldraad van Kerken.
VIJFDE GROEP VAN VAKKEN?
Het grootste gedeelte van de oratie
was gewijd aan het encyclopedisch-
methodologisch gezichtspunt, waarbij
de nieuwe hoogleraar pleitte voor op
neming van de godsdienstwetenschap
in de theologie als een vijfde groep
van vakken naast de vier, die er reeds
toe worden gerekend. Hij noemde een
groot aantal theologische en niet-
theologische vakken, die z.i. tot de
missiologie moeten worden gerekend
in verband met haar universeel ka-
rakter.
Al deze vakken vormen, aldus prof.
Bergema, toch een eigen kring door
bun specifiek object, bun eigen metho
de en doelstelling, waarbij de spreker
nitging van een definitie der zending
ais wetenschappelijk criterium.
Ingezonden Mededeling (Adv.)
18
Ambtsjubileum ds. G. Alers
ROTTERDAM, S okt. Donderdag
heeft ds. G. Alers, emeritus predikant
der Ned. Herv. Kerk, woonachtig te
Rotterdam, zijn 25-jarig ambtsjubileum
gevierd. Ds. Alers werd 1 juni 1886 ge
boren en werd na het voltooien van zijn
theologische studie door het provinciaal
kerkbestuur van Zeeland toegelaten.
Zijn eerste gemeente was Goudriaan,
daarna vertrok hij naar Middelharnis.
Verder stond ds. Alers in Nieuw-Lekker
land en Dordrecht. In deze laatste plaats
bleef hij tot aan zijn emeritaat. Tijdens
zijn ambtsperiode was ds. Alers scriba
van de Ring Dordrecht.
Overval in Palestina
TEL AVIV, 4 oktober (Reuter)
Een woordvoerder van het Israëlische
leger heeft donderdagavond medege
deeld dat vjjf Israëlische militairen om
het leven zijn gekomen bij een aanval
op twee jeeps, die in de buurt van de
Dode Zee reden.
De aanval werd tien kilometer ten
zuiden van het in de bijbel genoemde
Sodom en ongeveer zes kilometer van
de Jordaanse grens uitgevoerd.
De Scheepsramp -Andrea Doria"
NEW VORK, 5 okt (Reuter) De
aanvaring tussen de beide zeekastelen
„Stockholm" (Zweden) en „Andrea
Doria" (Italië) is nog steeds niet tot
opheldering gebracht. Reeds is voor
een hof te New York de twaalfde dag
van het gerechtelijk vooronderzoek
Don Jose Figueres, president van Cos
ta Rica, die momenteel een bezoek aan
Nederland brengt, heeft donderdag
ochtend een krans gelegd aan de voet
van het Nationaal monument op de
Dam te Amsterdam, waarvan deze
foto een beeld geeft.
naar de oorzaak van de scheepsramp
gepasseerd, maar veel klaarheid is er
nog niet te zien.
De Italiaanse kapitein Piero Cala-
mai, die thans sedert enkele dagen
wordt ondervraagd, verklaarde, dat
zijn schip in de mist voer. Hij had
geen enkel signaal van de „Stockholm"
gehoord. Nadat het zicht minder dan
een halve mijl was geworden, had hij
de snelheid van de „Andrea Doria" tot
21,8 mijl per uur verminderd. Hij had
de „Stockholm" op het radarscherm
waargenomen als een stip op 17 mijl
afstand.
Geen signaal
De Italiaan verwachtte, dat de
„Stockholm" aan stuurboordzijde zou
passeren. Hij wachtte op. een mistsig-
naal. Zijn officieren waren alle op de
brug of op het dek, maar niemand
hoorde iets.
Tot plotseling een roodachtig lieht
opdoemde. De Italiaan liet het roer
naar bakboord omgooien, maar kort
daarop boorde het Zweedse schip zich
met de neus in de „Andrea Doria",
ter hoogte van de brug. Het Italiaan
se schip maakte onmiddellijk slagzij
aan stuurboord.
De logboeken had men niet gered,
zodat de bijzonderheden over de ge
voerde navigatie bij het vooronder
zoek ontbraken.
De passagiers werd na de aanvaring
meegedeeld zich naar de reddings
boten te begeven.
Geen radaropleiding
In antwoord op een vraag van de
Zweedse advocaat, deelde kapitein
Calamai mede, dat hij geen speciale
opleiding had genoten voor radar-
navigatie en hij meende, dat dit even
eens gold voor zijn tweede stuurman,
die dit toestel voor en tijdens de aan
varing had bediend. De Italiaan ver
klaarde de Atlantische Oceaan reeds
een honderd maal als gezangvoerder
„Het was een soort avontuur"
POZNAN, 5 oktober. AFP-Reuter. In het proces tegen de drie
jonge Polen die terechtstaan op beschuldiging van moord op een
korporaal van de veiligheidspolitie, zijn de laatste pleidooien gehou
den. Elk der beklaagden werd door twee juristen verdedigd, van wie
de één hoofdzakelijk aandacht besteedde aan de politieke achtergrond
van het gebeurde en de andere trachtte de verantwoordelijkheid van
zijn cliënt zo veel mogelijk te verminderen.
Nadat woensdag, twee verdedigen aan
het woord waren geweest, spraken don
derdag de vier andere advocaten hun
pleidooien uit. Enerzijds werd gesteld,
dat de beklaagden mensen van geringe
ontwikkeling en beperkte geestelijke
vermogens sterk waren beïnvloed door
een massapsychose, anderzijds werd er
de nadruk op gelegd, dat zij het slacht
offer slechts één of twee slagen hadden
toegebracht en dat niet bewezen is, dat
deze slagen dodelijk waren geweest.
Zoals bekend heeft de openbare aankla
ger zich beperkt tot het eisen van een
„rechtvaardig vonnis" voor de drie jon
gemannen.
NEW-YORK, 5 okt. (Reuter) De
Transworld Airlines en de American
Export Lines zullen goedkope gecom
bineerde zee- en luchtreizen naar
Europa voor Amerikanen mogelijk
maken. Dit is hoofdzakelijk bedoeld
voor Amerikanen, die twee weken
vakantie hebben. Deze zullen dan de
voordelen van beide wijzen van rei
zen kunnen combineren. Door deze
nieuwe regeling kunnen de reizigers
een zeereis van een week maken, op
verschillende plaatsen onderweg de
bezienswaardigheden bezichtigen, in
Europese steden overnachten en des
nachts van Parijs naar New York
terugvliegen.
Behalve de havens, die gewoonlijk
aangedaan worden (Algeciras, Can
nes, Genua en Napels) zullen ook de
plaatsen Lissabon, Casablanca, Tanger,
Cadiz, Barcelona, Palma, Palermo en
Messina worden aangedaan.
van een schip te hebben overgestoken.
Pas in de reddingboot vernam de
kapitein, dat niet alle logboeken in
veiligheid waren gebracht. Een der
stuurlieden antwoordde echter, dat bij
ze had, denkende, dat de kapitein de
logboeken bedoelde, die wel waren
gered. Om half zes 's morgens, enkele
minuten nadat het schip was verla
ten, hoorde de kapitein dit.
In het tweede proces, waarin negen
mannen terechtstaan wegens het stelen
van wapens en het aanvallen van het
hoofdkwartier van de veiligheidspolitie
te Poznan, heeft een hoogleraar in de
psychologie aan de universiteit van Loda
er de nadruk op gelegd, dat ook hier de
beklaagden het slachtoffer zijn geweest
van een massapsychose. Uit hun verkla
ringen had hij de indruk gekregen, dat
zij de gebeurtenissen op de 28ste juni
beschouwd hadden als een soort avon
tuur.
OORLOGSRUWHEID
In de zaak van de vermoorde politie
man heeft een advocaat gewezen op de
sfeer van oorlogsruwheid, waarin de te
genwoordige jongemannen in Polen hun
kinderjaren hebben doorgebracht.
Het is volgens hem niet verrassend,
dat zij geen respect hebben voor het
individu, het gezin of iets anders. „U,
rechters, bent verantwoordelijk voor
deze jongemannen. Wij allen zijn ver
antwoordelijk, omdat onze generatie
hen heeft grootgebracht".
De advocaten van de jongemannen ver
zochten de beklaagden niet te veroorde-
lïj krachtens het strafwetboek van 1946,
dat betrekking heeft op misdrijven, die
in de tijd van opbouw als bijzonder ge
vaarlijk worden beschouwd. Volgens
deze wet is de minimumstraf voor ie
mand, die een lid van de strijdkrachten
zodanig aanvalt, dat deze overlijdt, tien
jaar gevangenisstraf en de maximum
straf de dood. De pleiters drongen aan op
toepassing van het wetboek van 1932,
krachtens hetwelk de strafmaat voor het
misdrijf, waarvan de jongelingen worden
beschuldigd, varieert van zes maanden
tot tien jaar.
Een andere professor zei, dat het vrij
wel zeker is, dat de jongemannen in nor
male omstandigheden niet aan een der
gelijke actie zouden hebben deelgeno
men.
De rechtbank heeft een verzoek van
één van de advocaten tot een psychia
trisch onderzoek van één der beklaag
den, de 21-jarige Ludwik Wierzbieki, in
gewilligd. Een soortgelijk verzoek ten
aanzien van een andere beklaagde werd
afgewezen.
Voorzitter Centraal Sociaal Werkgevers Verbond
's-GRAVENHAGE, 5 oktober. „Ook bij een terugkeer tot een
meer evenwichtige situatie in onze volkshuishouding blijft het Cen
traal Sociaal Werkgevers Verbond van oordeel, dat het loonbeleid in
een land met een open economie als de onze niet geheel kan worden
vrijgelaten. Een zeker toezicht op de loonontwikkeling van de zijde
van de overheid, met inschakeling van een orgaan van de centrale
organisaties van werkgevers en werknemers, kan naar ons oordeel
niet worden gemist. Wij blijven daarbij voorstaan een gecoördineerd
beleid ten aanzien van de loonvorming, waarbij differentiaties, reke
ning houdend met de uiteenlopende mogelijkheden in de bedrijfs
takken, eventueel ook ondernemingen mogelijk dienen te zijn".
Met deze woorden heeft de voor
zitter van het C.S.W.V,, mr. F. H. A.
de Graaff, in zijn openingsrede op de
in Scheveningen gehouden algemene
ledenvergadering het standpunt van
het Verbond ten aanzien van de loon
politiek uiteengezet. Hij vervolgde:
„Het C.S.W V. blijft afwijzend staan
tegenover het plan inzake een loon-
raad bij de S.E.R. In de praktijk zal
dit orgaan naar onze mening niet
doelmatig kunnen werken. Boven
dien is de verhouding vaD de be
voegdheden van de loonraad en die
van de centrale overheid nog niet
voldoende onderzocht.
Het C.S.W.V. blijft bereid zijn mede
werking te verlenen aan elk nieuw
systeem, dat doelmatiger zal functio
neren dan het bestaande.
Voorlopig blijft het Verbond voor
staan een handhaving van het college
van rijksbemiddelaars met inschake
ling van de Stichting van de Arbeid
als adviserend orgaan".
VERSLAPPING DER
ALGEMENE HOUDING.
Mr. De Graaff merkte op, dat men
ter verbetering van de arbeidsproduk-
tiviteit uiteraard in de eerste plaats
grijpt naar verbetering van de appa
ratuur en van de organisatie van de
produktie. Maar niet mag worden
onderschat welk een invloed een ver
betering van de inspanning, die van
de medewerkers zelf uitgaat, op de
arbeidsproduktiviteit zou kunnen heb
ben. Ieder weet, dat het met dit
punt dikwijls lang niet best gesteld is.
„Het gebrek aan personeel, de
inschakeling van soms zeer zwakke
krachten, de aarzeling om disci
plinaire maatregelen toe te passen,
de mogelijkheid om elders zwart
loon te verdienen, alles werkt mede
om een verslapping van de alge
mene houding in de hand te wer
ken in plaats van de inspanning
te stimuleren", zo zei hij.
De voorzitter stelde de stijging van
de verdiende lonen van oktober '53
tot oktober '55, met uitschakeling van
wat extra verdiensten wegens over
werk, op ca. 19 Daaruit volgt een
gemiddelde stijging van de lonen, in
clusief de vakantiebijslag, van ruim
27 in de periode van ongeveer 1
januari 1954 tot I oktober 1956. „Man
neer ik hiertegenover stel de stijging
van het prijsindexcijfer van de kos
ten van het gezinsverbruik, die van
januari 54 tot augustus '56 beliep
6V2 da resulteert heiruit een zeer
aanmerkelijke verhoging van het ge
middelde reële loon 20
TE VER GESPRONGEN.
Graaff over de ontwikkeling van de
lonen in het afgelopen half jaar, met
name vooral over zes procent. Hij
vroeg zich af, welk antwoord de prak
tijk op deze toegestane gedifferen
tieerde regeling heeft gegeven.
„De landbouw, enkele vervoers
sectoren, enkele industriële bedrijfs
takken, het grafisch bedrijf zij zijn
niet verder gegaan dan 3 In bijna
alle overige bedrijven zijn echter de
lonen met 6 verhoogd. Ook de ver
betering der vakantierechten en de
3 uitkering over 1955 zijn op zeer
ruime schaal gerealiseerd. De grote
activiteit m het bedrijfsleven en de
ongekende vraag naar arbeidskrach
ten dreven het loonpeil omhoog in 'n
mate als in maart niet werd voorzien.
De gedifferentieerde loonpolitiek kan
op deze wijze niet tot zijn recht ko
men", zo beantwoordde hij deze
vraag.
„De ervaringen met de loonpolitiek
hebben ons in de eerste plaats ge
leerd, dat naar alle waarschijnlijkheid
de loonontwikkeling in 1955 en 1956
een zekere voorspong heeft genomen
op datgene wat economisch verant
woord is. Naar ik verwacht zal aan
de dag -treden, dat men verder is ge
sprongen dan de economische pols
stok toelaat. In de tweede plaats moet
worden vastgesteld, dat de op 19
maart ingeluide eerste phase van een
meer gedifferentieerde, dat is een meer
vrfje loonpolitiek, niet erg succesvol
is kunnen verlopen", zo concludeerde
spreker.
De staatssecretaris van sociale za
ken en de minister van maatschappe
lijk werk hebben een centrale com
missie blindenvoorziening ingesteld.
Spanje en Portugal voeren momen
teel besprekingen over eventuele geza
menlijke verdediging.
In Haarlem is een commissie voor
VANDAAG EENS
KRUISWOORDRAADSEL
In aansluiting hierop sprak mr. De bejaarden vraagstukken geïnstalleerd.
HORIZONTAAL: 1. Aap, 6. werkgever,
7. zwaardvis, 8. verdriet, 10. voorzetsel,
11. slaag, 13. water in Friesland, 14. boom,
15. vogel, 18. geïllustreerde pers, 19. hel
dendicht, 20. Turkse titel, 21. eenmaal,
22. rond gebouw.
VERTICAAL: 1. Tijding, 2. vaartuig, 3.
Ned. Spoorwegen, 4. wijnglas, 5. berg
plaats, 6. oudt. muntstukje, 8. zangnoot,
9. plaats in Duitsland, 11. kolfglas, 12.
steen, 13. boom, 16. maal, 17. vissoort, 18.
deze, 20. rustplaats, 21. voegwoord.
Oplossing vorige puzzle
HORIZONTAAL: 2. Ader, 6. bever, 9.
ore, 10. meun, 12. as, 13. ui, 15. smak, 17.
ink., 19. rol, 21. atol, 24. pu, 25. L.K., 27.
toon, 29. ooi, 31. noot, 32. nest.
VERTICAAL: 1. Hees, 3. do, 4. era, 5.
resoluut, 6. bouillon, 7. V.M., 8. rumboon,
11. na, 14. in, 16. Kr., 18. ka, 20. op, 22. t.t.,
23. loop, 26. koe, 28. N.O., 30. is.
