Geregelde helikopterdiensten
voorlopig niet rendabel
zijn
Weer U tegen het weer!
Verhoog Uw weerstand!
Davitamen
ft WrtMS'irtBBfie; ass. ■a&~s3srvs
Aioomcentrales leveren vijfde deel
totale elektrisch vermogen
Hoe zal de Suezkanaalkwestie
zich verder ontwikkelen?
m
opende Heubdenó baadPuuó
Commissie adviseert een afwachtende
houding aan te nemen
Buisleiding van Irak
naar Turkije
Onderzoek toestand
Algerijnse kampen?
Oud-minister Bolkestein
ten grave gedragen
„PakgoecT'-reactors naar dunbevolkte gebieden
Engeland en Frankrijk bereid Ver. Naties
in te schakelen
Hoord-Sumatraanse olieierreinen naar N.I.A.M.?
Donderdag 13 september 1956
ZEEUWSCH DAGBLAD
Papte»
Aanschaffings- en exploitatiekosten te hoog
's-GRAVENHAGE, 12 september. Weliswaar kan door het aan
de markt komen van thans nog in ontwikkeling zijnde typen om
streeks 1960 een betere situatie worden verwacht, maar dit neemt
niet weg, dat ook dan een exploitatie van geregelde helikopterdien
sten naar alle waarschijnlijkheid nog zeer belangrijke verliezen zal
opleveren. Zo luidt één der conclusies van de in november 1953 door
de minister van verkeer en waterstaat ingestelde commissie hef-
schroefvliegtuigen, welke tot opdracht had te onderzoeken welke
plaats in het verkeer in en om Nederland thans en in de naaste toe
komst kan worden ingenomen door het hefschoefvliegtuig.
De commissie merkt op, dat ener
zijds de hoge aanschaffings- en exploi
tatiekosten en anderzijds de in en om
Nederland zovele ter beschikking
Staande goede en goedkope andere
transportmiddelen met frequente dien
sten oorzaak zijn van de verliezen op
een exploitatie van geregelde helikop
terdiensten.
De mogelijkheden voor het ongere
gelde vervoer kunnen enigszins gunsti
ger worden beoordeeld, temeer daar
een combinatie met het gebruik voor
speciale doeleinden voor ae hand ligt
De commissie zegt in haar conclu
sie o.m. dat de helikopter zich thans
technisch nog in een ontwikkelingsta
dium bevindt. Welke plaats het hef-
schroefvliegtuig in het verkeer in en
om Nederland thans en in de naaste
toekomst kan Innemen is in grote mate
van die verdere ontwikkeling afhanke
lijk. Wat het gebruik voor speciale
doelienden betreft (ongeregeld ver
voer, hulpverlening, besproeiing, be
spuiting, luchtkartering) heeft ae he
likopter ruimschoots zijn bestaansrecht
bewezen.
Niet gerechtvaardigd
Op basis van de thans beschikbare
gegevens lijkt voor de naaste toekomst
een zuiver Nederlands binnenlands he-
Ukopternet, gezien de uitgebreidheid,
frequentie en tarieven der overige
transportmiddelen niet gerechtvaar
digd. De commissie meent, dat de con
clusie moet worden getrokken, dat de
exploitatie van een hellhopternet in
West-Europa ln de eerstkomende ja
ren een verliesgevende onderneming
zou zijn.
Rekening houdende met de thans be
schikbare en in de naaste toekomst ter
besehikking komende helikopter» en
de tarieven, die redelijkerwijs kunnen
worden gevraagd, is het, althans in de
naaste toekomst, niet mogelijk om in
dit gebied een helikopterbedrijf op
rendabele wijze te exploiteren.
De extra waarde van een helikop-
ternet voor de aan- en afvoer ten
behoeve van luchtverbindlngen met
vleugelvliegtuigen staat niet in een
aanvaardbare verhouding tot de kos
ten van het onderhouden van zulk
een net.
Het wordt daarom alleen uit econo
mische overwegingen niet verantwoord
geacht met de exploitatie van een der-
felijk helikopterniet reeds in de na-
ije toekomst te beginnen. Uit prestige,
ef op grond van politieke of andere
overwegingen worden soms verliezen
geaccepteerd.
Een of twee motoren?
Er zijn thans uitsluitend een-moto
rige hefschroefvllegtuigen met een
klein aantal zitplaatsen verkrijgbaar.
Over enkele jaren zullen waarschijn
lijk twee-motorige helikopters aan de
markt komen, alsmede grotere een-
motorige.
Door het in gebruik nemen van
twee-motorige zal de veiligheid die
voor een een-motorige helikopter in
vele opzichten groter is dan voor een
een-motorig vleugelvliegtuig aan
zienlijk worden vergroot.
De besturing van een helikopter is
gecompliceerder en vermoeiender dan
van een vleugelvliegtuig. De trillingen
zijn onaangenaam voor de passagiers
en het veroorzaakte "lawaai vormt een
probleem op zichzelf. Verwacht wordt,
dat verbeteringen zullen worden aan-
febracht, evenals ten aanzien van het
lindvliegen. Ook met betrekking tot
het onderhoud, dat thans onevenredig
veel tijd vergt, zulen verbeteringen
kunnen worden bereikt.
Het gebruik van en het verkeer met
helikopters bevindt zich nog min of
meer in het experimentele stadium.
Het staat wel vast, dat de helikopters
groter en o.m. door het toepassen van
een uitgebreider instrumentarium en
meer motoren bedrijfszekerder zullen
worden, doch ook dat zij, tengevolge
van wijzigingen in de bouw, meer toe-
pasingsmogelijkheden zullen vinden.
Helihavens
Exacte eisen waaraan helihavens moe
ten voldoen kunnen nog niet worden
geformuleerd. Een-motorige helikop
ters waarborgen boven de bebouwde
kom niet voldoende veiligheid. Voor de
opstijging lijkt de commissie een ter
rein, dat ln verscheidene richtingen
tenminste honderdvijftig meter lang is,
toereikend, doch er dient in de omge
ving voldoende terrein te zijn, dat mo
gelijkheden biedt tot het maken van
een noodlanding. Voor de start van
twee-motorige hefschroefvllegtuigen
lijkt een vrij terrein, dat ln verscheide
ne richtingen een afmeting van ruim
tweehonderd meter heeft, voldoende.
Dakhavens bieden aantrekkelijke mo
gelijkheden, doch zij vergen een zeer
dure constructie. De bouw hiervan lijkt
de commissie voor Nederlandse steden
voorlopig niet verantwoord. Bij het be
palen van een geschikte plaats voor
een helihaven moet tevens worden
overwogen, of het publiek in de om
geving niet teveel hinder zal onder
vinden van het door hefschroefvlieg-
tulgen voortgebrachte lawaai.
Uit vliegteohnlsch oogpunt bezien
biedt een terein aan de rand van de
bebouwde kom de beste mogelijkheid
voor die steden, waar in het centrum
niet een direct aanwijsbaar en aan de
genoemde eisen beantwoordend ruim
terrein ter beschikking is.
De commislse is van oordeel, dat het
vrachtvervoer geen afzonderlijk heli-
kopternet rechtvaardigt in ons land en
dat dit vervoer, gezien het noodzake
lijk hoge tarief en de relatief geringe
tijdswinst, beperkt zal blijven tot klei
ne zendingen van zeer bijzondere
vracht.
De commissie heeft zich afgevraagd,
of er op het gebied van het gebruik
van helikopters in het algemeen door
samenbundeling van krachten een
groter resultaat kan worden verkre
gen.
ZJj meent, dat een z.g. „poolplan"
een oplossing zou kunnen bieden.
Alle personen, instanties en onder
nemingen, die geïnteresseerd zijn in
de gebruiksmogelijkheden, zouden
meteika ar kunnen samenwerken om
een zo efficiënt mogelijk gebruik
van de helikopters te waarborgen,
LONDEN, 12 sept. (AFP). Tech
nici van de Iraq Petroleum Company
verkennen het terrein, dat gebruikt
zou moeten worden, Indien de maat
schappij zou besluiten tot het aanleg-
fen van een buisleiding van Irak door
'urkije naar de Middellandse Zee.
Deze buisleiding, die ruim 1000 km.
lang zou worden, zou een verbinding
krijgen met de buisleidingen, die door
Syrië' en de Libanon lopen, of deze
buisleldingen op den duur vervangen.
Zoals bekend heeft de maatschappij
de laatste tijd moeilijkheden met Sy
rië en de Libanon. De Iraq Petroleum
Company weigert gegevens te noe
men over de capaciteit, die de buis-
leiding zou hebben, naar volgens be
voegde kringen zal zij mogelijk een
capaciteit van 20 miljoen ton per jaar
krijgen.
Ingezonden Mededeling (Adv.)
Eén enkele dragéa Davi-
tamon 10 per dag heft
vitaminetekorten radicaal
op. Flacons van 50, 100
en 500 dragées
L°"96«t
«.V.
•ïi*i
Een 10 voer gezondheid
hoge vitaminewasrdè
stj los
„iïfs
i*
ORGANON OSS
BRUSSEL, 12 sept. (Belga). De
secretaris-generaal van het internatio
naal verbond van vrije vakverenigin
gen, de Nederlander J. H. Oldenhroek,
heeft premier Mollet van Frankrijk
een telegram gezonden, waarin het
I.V.V.V. vraagt om een onderzoek naar
de toestand in de kampen in Algerije,
waar vakbondleiders en politieke ge>
vangenen zijn opgesloten.
In 1975 in de Ver. Staten
AMSTERDAM, 12 sept. Het stof
felijk overschot van dr. G. Bolkestein,
de oud-minister van O. K. en W. die
zaterdag op 84-jarige leeftijd is over
leden, is vanochtend om 11 uur op
„Zorgvlied" ten grave gedragen.
„Een grijze, wijze man met een jeug-
COLUMBUS, OHIO, 12 september. USIS. De waarnemend di
recteur van de afdeling reactor-ontwikkeling van de Amerikaanse
commisie voor atoomenergie, Louis H. Roddis, heeft voorspeld, dat
in 1975 atomische krachtcentrales 20 procent zullen leveren van het
totaal in de Ver. Staten geproduceerde elektrisch vermogen. Een
reactor, werkend met verrijkt uranium en water onder druk, zal
volgende zomer in Shippingport bij Pittsburgh in bedrijf worden ge
steld. Het is de eerste reactor van dit type in de V.S.
van fossiele brandstoffen daar ho-
De energie, beschikbaar in de eco
nomisch winbare uraniumertsen, waar
van tot dusver vindplaatsen bekend
zijn, wordt geschat op 25 maal de
energie, die beschikbaar is in de eco
nomisch winbare kolenreserves. Eén
die in de aula sprak, dr. Bolkestein,
„een pedagoog van formaat, die met
grote deskundigheid en idealisme zijn
leven lang gestreden heeft voor de
vernieuwing van ons onderwijs".
Na deze rede werd de baar van de
aula naar het graf gedragen. Een lange
stoet van familieleden en vrienden,
talloze vooraanstaande figuren uit het
onderwijs en vroegere leerlingen, stu
denten, toneelspelers en andere kun
stenaars, volgden dr. Bolkestein op
deze laatste tocht.
evenveel potentiële energie als 8750
ton kolen.
Het huidige stadium van exploratie,
onderzoek en ontwikkeling, aldus
Roddis, zal het mogelijk maken, dat
binnen 10 tot 15 jaar kerenergie-cen-
trales zullen worden gebouwd, die in
alle opzichten zullen kunnen concur
reren met de modernste kolencentra
les. In het buitenland zal dit tijdstip
ongetwijfeld eerder worden bereikt,
omdat over het algemeen de prijs
ger is.
„PAKGOED"
Een kleine kernreactor van het
z.g. type „pakgoed", bestemd voor
de elektriciteitsvoorziening ln stre
ken, waar slechts een geringe vraag
naar elektrische energie bestaat, is
thans te Fort Belvoir in Virglnië
in produktie genomen.
De naam „pakgoed" is aan dit type
reactor gegeven, omdat de onderdelen
gemakkelijk gedemonteerd en ln kis
ten „verpakt" per schip of vliegtuig
naar de plaats van bestemming ver
voerd kunnen worden.
Het is de bedoeling, dat met dit
soort reactor zowel warmte als licht
wordt geleverd aan een gemeenschap
I Door het onthullen van een epitaaf in
de hal van het nieuwe raadhuis te
Heusden heeft Koningin Juliana dit
nieuwe gebouw officieel ln gebruik
gesteld. Vanaf het bordes van het stad
huis sloeg tij na de onthulling en
een rondgang door het nieuwe bouw
werk een oefening gade, uitgevoerd
door leden van de gymnastiekvereni
gingen van de jonge boerenstand en
van de r.k. Boerinnenbond. Hierna
volgde een opvoering van het spel
„Rad en vuur", geschreven door Wil
lem Hoffmani»uit Blerlcum. De foto
toont de Koningin op het bordes.
Rechts op het bordes herkent men nog
de Commissaris der Koningin in de
provincie Noord-Brabant, prof. dr. J.
E. de Quay, links de burgemeester van
Heusden, de heer A. van Delft.
Situatie kan met het uur veranderen
De ontwikkeling van de Suezkanaalkwestie is momenteel
in een zodanig stadium gekomen, dat het enig risico's
meebrengt in beschouwingen te treden, omdat een uur
na het schrijven daarvan de omstandigheden zich radicaal
gewijzigd kunnen hebben. Niettemin blijft, wat er zich op
korte termijn ook mag voordoen, de situatie buitengewoon
ernstig. De wereld verkeert in grote spanning en op de lip
pen van miljoenen leeft de vraag, of het zal uitlopen op oor
log. En zo ja, zal deze strijd dan gelocaliseerd kunnen wor
den? Of zal daar ln het Midden-Oosten de ontmoeting op
leven en dood plaatsvinden tussen de grootmachten van
deze eeuw? Velen zullen zich in vertwijfeling ook afvragen,
of „de olie" een nieuwe oorlog waard is. Laat men zich niet
vergissen: het gaat om belangrijker dingen dan om olie al
leen. Het gaat en de geschiedenis herhaalt zich om de
vraag, of een dictator ongestraft met zijn provokaties en
heerszuchtige plannen kan doorgaan of niet.
Op de feiten behoeven wij
niet breedvoerig in te gaan. De
missie Menzies in Cairo is op een
mislukking uitgedraaid: presi
dent Nasser is met bereid op ba
sis van de besluiten der Londen-
se conferentie te spreken over
internationaal beheer van het
Suezkanaal. Hij kwam met een
ander voorstel, n.L de instelling
van een internationale onderhan
delingscommissie, die een grote
internationale conferentie zou
moeten voorbereiden, waarop de
politieke aspecten van de ka
naalkwestie besproken zouden
dienen te worden en waar men
een oplossing zou moeten zoeken
voor de crisis. Het was te ver
wachten, dat Engeland en Frank
rijk deze gedachte onmiddellijk
van de hand wezen.
Voor de V.N.?
Naar het zich op dit moment
laat aanzien zal de kwestie naar
Hei gesprek
van de dag
van ongeveer 2500 mensen. Het elek
trisch vermogen is 2000 kilowatt, vol
gens deskundigen bestaat er generlei
gevaar, dat de in de reactor opge
wekt radioactiviteit ontsnapt: deze is
geheel omgeven door een luchtdichte
stalen mantel, waardoor het ontsnap
pen van radioactieve deeltjes of radio
actieve „golven" onmogelijk is. De
radioactieve afvalstoffen kunnen ge
zuiverd worden, zodat het gerege-
neerde materiaal opnieuw kan worden
gebruikt.
L
alle waarschijnlijkheid voor de
Verenigde Naties worden ge
bracht. Engeland en Frankrijk
zijn daartoe bereid. Dit is van de
kant der regeringen van deze
twee landen een vérgaande con
cessie. Zy betekent in elk geval,
dat voorlopig het oorlogs
gevaar ls afgewend. Het is op dit
Ogenblik nog niet recht duide
lijk, of beide landen een uit
spraak van de Veiligheidsraad
willen uitlokken (hetgeen niet
eenvoudig zal zyn vanwege het
te verwachten Russische veto op
de behandeling van de kwestie)
of dat zij willen volstaan met het
formeel in kennis stellen van de
raad van de kwestie. Hoe het zij
men kan ervan op aan, dat de
alarmtoestand in het Midden-
öosten blijft bestaan en dat ge
tracht zal worden zoveel moge-
lijk schepen via de Kaap te laten
varen, zodat het Suezkanaal
wordt vermeden.
De houding van de Verenigde
Staten is nu duidelijk. President
Eisenhower heeft verklaard, dat
Amerika nooit aan de oorlog zal
deelnemen zolang hij president
is, tenzij het Congres de oorlog
zou verklaren, hetgeen uitgeslo
ten ls. Volgens Eisenhower ls er
maar één uitzondering, n.l. wan
neer Amerika plotseling zou
worden aangevallen.
Aan de andere kant verklaar
de de president, dat Amerika
het recht van Engeland en
Frankrijk erkent op het gebruik
van geweld om het Suezkanaal
geopend te houden, indien alle
vreedzame middelen ter beslech
ting van het geschil zijn uitgeput
en indien Egypte een daad van
agressie pleegt. Maar Eisenho
wer voegde daar onmiddellijk
aan toe, dat er nog vele moge
lijkheden openstaan, voordat tot
geweld de toevlucht moet wor
den genomen. Hij geloofde, dat
de kwestie aan de Ver. Naties
zal worden voorgelegd.
Naar beide kanten
De achtergrond van dit typisch
Amerikaanse' standpunt is dui-
deiyk: enerzijds wenst Eisenho
wer de regeringen van Engeland
en Frankryk duideiyk te maken,
dat op Amerikaanse militaire
hulp niet behoeft te worden ge
rekend, zolang zq met Nasser de
weg niet tot het uiterste einde
zijn gegaan, anderzijds is de ver
klaring een duidelijke waar
schuwing aan het adres van de
Egyptische president, dat hy
moet oppassen en dat enige
agressieve daad van zyn kant
ernstige consequenties kan mee
brengen. Min of meer opvallend
is, dat de Russen zich de laatste
dagen op de achtergrond hebben
gehouden. Men kan aannemen,
dat zy by een eventueel gewa
pend conflict neutraal zullen
biyven, als de Amerikanen maar
niet meedoen.
Behalve deze politieke facetten
zyn er ook technische kanten aan
de Suezkanaalkwestie. Het één
staat niet los van het ander. Het
overheersende probleem ls op
dit moment de zaak van de lood
sen. Men zal gelezen hebben, dat
de niet-Egyptische loodsen mor
gen kunnen vertrekken uit
Egypte. Of zy zullen worden
vastgehouden is de vraag. Zo Ja:
zal dit als een daad van agressie
worden beschouwd?
Wanneer deze loodsen inder
daad weggaan, zal het scheep
vaartverkeer volkomen ontwricht
worden. Er zal een chaos ont
staan, waardoor het kanaal on
bruikbaar wordt. De schepen
zullen verplicht zijn om de Kaap
te varen. Nasser zal dan zijn zin
hebben. Of dit hem tot inkeer zal
brengen? Niemand kan het zeg
gen. Maar wellicht, dat dit
„paardemiddel" hem te elfder
ure tot andere gedachten zal
brengen. Hij zax dan op langere
termijn toch bakzeil moeten ba
len.
DJAKARTA, 12 sept. ANP.
De Indonesische minister van eco
nomische zaken, Burhanuddin,
heeft medegedeeld, dat het kabinet
een speciale commissie heeft inge
steld, die tot taak-heeft de bestu
dering van alle vraagstukken, ver
band houdend met de toekomst
van de Noord-Sumatraanse olie-
terreinen.
Minister Burhanuddin weigerde ln
te gaan op de vraag, of het waar was,
dat zyn ministerie voornemens is de
olieterreinen over te dragen aan de
Nederlands-Indonesische Aardolie
Maatschappy, de N.I.A.MS i
