IK BEN HEI
'REMBRANDT'
WETZLAR, de stad waar de Leica werd geboren
Romeinse tempel
JEUK
DDD
Ontwikkeling
Ontspanning
Gezelligheid
DE STAD
met het IJzeren Gordijn
Op 't Berlijnse stadhuis beiert elke dag de 'vrijheids-
klok'. - 'Sleutel-kinderen': naweeën van de oorlog
UIT DE SCHRIFT
ut-teAl niet (ueuA&eAdl
Middelen erger dan de kwaal
Snelle
camera
Kleurenfilm over taptoe
in Delft
Stad van optiek, waar Goethe zijn
'Götz von Berlichingen' voltooide
SCHOOL
en schoolgebouw
Televisie-uitzendingen
tijdens najaarsbeurs
't Zeeiwscb Weekend
BERLIJN
Stadswapen
(Van onze speciale verslaggever).
BERLIJN Is een zere plek in het Duitse vlees. Berlijn, sinds 1945 een
in tweeën gedeelde stad, ls het symbool van wat Duitsland zij het
door eigen schuld overkomen is: een in twee helften uiteen gevallen
land. Met, als bijkomende narigheid, een Oost-Duitsland, dat nog steeds
de hak van de laars van een dictator de Russische op zijn nek voelt!
Hoe ziet Berlijn er vandaag aan de dag weer uit?
Licht en schaduw overal.
Fonkelnieuwe straten en
goedgesitueerd publiek.
Armoede en ellende als
keerzijde ook overal.
de jeugd van Berlijn en Amor hun
heenkomen zoeken.
In 1945 waren er 316.000 woningen
tot puin geworden. Er was ruim 45
miljoen kubieke meter puin; 30 mil
joen kubieke meter daarvan zijn op
geruimd. Ruim 84.000 nieuwe wonin
gen verrezen er, 50.000 vernielde wo-
nifigen werden hersteld. Nog altijd is
Berlijn een grote werkplaats, waarin
puin versleept wordt, gebouwen en
woningen verrijzen, straten en plant
soenen worden aangelegd nog elke
dag verandert het gezicht van deze
wereldstad.
Het Raadhuis van Schöne-
berg - zonder partijtwisten
In de voorstad Schöneberg staat
een gemeentehuis, dat sinds de be
vrijding het Raadhuis van West-Ber-
lijn is.
„Auf dass diese Welt mit Gottes
Hilfe eine Wiedergeburt der Freiheit
erlebe" staat als inschrift in de Ber
lijnse „vrijheidsklok", die elke mid
dag 12 uur in de toren van het Raad
huis luidt. De politiek hier, in de
Berlijnse gemeenteraad, staat onder
de druk van de gemeenschappelijke
vijand: de Russen. Dat wil zeggen,
dat hier de partij-verschillen en par
tij-twisten veel meer wegvallen dan
in de rest van Duitsland. Boven alles
werken de politieke richtingen hier
BEELD VAN BERLIJN
en waarvoor heel Duitsland telkens
weer collecten houdt.
Het is een dwaze en boze wereld,
waarin collecten de honger moeten
stillen!
séséi ff*
De Kurfürstendamm van Berlijn,
de bruisende, drukke en elegante
hartader van de voormalige
wereldstad.
Kurfürstendamm
de hartader van Berlijn
Eén van de belangrijkste straten in
Berlijn is de Kurfürstendamm. De
„Kudamm", zegt de Berljjner zelf. De
Berlijner houdt van eigen bedachte
namen voor de dingen. Ergens staat
een groot gedenkteken aan de „lucht
brug", die Amerika en Engeland des
tijds naar Berlijn maakten, om deze
stad van voedsel en andere noodza
kelijkheden te voorzien, nadat de
Russen een hongerblokkade rondom
Berlijn begonnen waren. Geen Ber
lijner spreekt van „Luchtbrug-ge
denkteken", iedereen noemt het de
„Hungerharke", vrij vertaaldde
hongerweg, of de voedselhark. Ber
lijn heeft een grote, mooie, moderne
katholieke kerk, in de volksmond de
„Seelenbahnhof", 't „zielen-station".
Op de Kurfürstendamm, de mooiste
en drukste straat van deze wereld
stad, trilt en schittert het leven van
Berlijn. Hier wandelt en rijdt in dure
sleeën de elegante wereld van Ber
lijn, hier vertoeft men om te zien en
om gezien te worden, hier fonkelen
de lichtreclames en hier lokken de
mooiste étalages met de begeerlijkste
dingen. De trottoirs en de straat vor
men het toneel, de café s en restau- Te Londen zal ter gelegenheid van het
rants de steeds bezette toeschouwers- der(}e internationale congres over snelle
ruimte. Hier wordt gelachen, gefluis- f0t0grafie, dat van tien tot vijftien sep-
terd, hier vertelt men elkaar het temt,er zal duren, een tentoonstelling van
laatste nieuws, hier heeft iedereen fotografische apparaten worden gehou-
haast of alle tijd, hier klopt het hart den> waar camera.s te zien zuUen zijn,
zenden en nog eens duizenden men
sen, die armoede, nood, teleurstelling
en stuk geslagen levensmoed kennen.
Elke grauwe dag is gelijk aan de
vorige; zij zien geen toekomst meer.
In 1955 had Berlijn 133.000 van
deze vluchtelingen. Van 1949 tot 1955
heeft het er 808.000 moeten verwer
ken. De woontoestanden voor deze
mensen zijn erbarmelijk. In de nood-
en woonkampen sterven niet alleen
mensen, maar meer nog hun idealen,
hun dromen van vrijheid en een goed
leven
Er is nog altijd „some rotting in
the world!"
Naast deze zwarte plekken in Ber
lijn is ook veel goeds herbouwd. Bij
voorbeeld de dierentuin, een enorm
complex plantsoenen en wandelwe
gen, waar meer dan een miljoen bo
men en struiken geplant zijn en waar
Er heeft zich een comité gevormd met
het voornemen de kunstschilder Matthieu
v^ BerlSn te bevo4l?en Wiegman te Amsterdam ter gelegenheid
Berlijn telt 3.3 miljoen' inwoners, van zijn 70ste verjaardag te huldigen.
waarvan er 2.2 miljoen in de West-
zone wonen.
Berlijn is een eiland in de Russi- Een
sche zone, een wereldstad zonder
achterland. Geen wonder, dat dit
voor de welvaart speciale zorgen
meebrengt. Geen stad in Duitsland
heeft, ondanks alle bedrijvigheid, zo
veel werkloosheid: er zijn ruim p.
300.000 ondersteunden. En duizenden Deskundig onderzoek bewees echtheid
arme kinderen en arme ouders, die
in kommer en zorgen groot worden EINDHOVEN, 6 sept. - Op de kunst- geleken te hebben met die, welke de
veiling, welke in april 1954 op het Bijbel noemt en getroffen 4e zijn door
kasteeltje te Wylre bij Maastricht de grote overeenkomst. In alle teeh-
w.erd gehouden, kwam o.m. een schil- nische details ziet zij de hand van
derstuk onder de hamer, dat in de ca- Rembrandt. Nu het werk van zijn ver-
tdlogus werd vermeld als „Schilderij nislagen is ontdaan, verklaart de pro-
Rembrandt: Bijbelse figuur". Het fessor, is de authenticiteit ervan onbe-
kwam voor de prijs van 4500 gulden twistbaar: de met infra-rood gefoto-
in het bezit van de architect G. v. d. grafeerde handtekening Rembrandt is
Velden te Helmond en de aannemer leesbaar te voorschijn gekomen even-
B. Lamers te Valkenswaard. als een datum. Volgens Simone Berg-
Matth. 14:27.
De discipelen van Jezus zijn afgevaren naar de overzijde van het
meer. Maar de Heiland zelf is achtergebleven en heeft de eenzaam
heid opgezocht, om te bidden. Om te bidden voor Zichzelf én voor
de Zijnen.
Op dit ogenblik hebben zij dit gebed ook wel hard nodig, want er
is plotseling een zware storm opgestoken.
De wind giert joelend en fluitend van tussen de bergen op hen aan
als een losgebroken ondier, en zweept het anders zo kalme meer op
tot een uioeste zee. En stuurloos dobbert hun scheepje temidden van
het woedende watergevield. De discipelen verkeren in nood.
Maar Jezus bidt voor hen. Meer nog, Hij komt ook tot hen, zo maar
over de zee. De golven kunnen Hém niets doen. Zij dragen Hem. Zij
buigen voor Hem hun ruggen en vlijen zich neer onder Zijn voet.
Maar de bevreesde jongeren herkennen hun Meester niet. Zij ver
wachten Hem ook niet. Zij zijn veel te vol van zichzelf en van hun
nood, om nog te denken aan Hém. Zij houden Hem voor een spook.
En zij schreeuwen van vrees.
Maar terstond spreekt Jezus hen aan: „Ik ben het weest niet
bevreesd!"
Ja, het is de Heiland! Hij komt tot de Zijnen ook in nood- en
stormgetij. Hij staat ook midden in de rampen en tegenspoeden van
ons leven. Wij zien dit lang niet altijd in.
De stormen in ons leven en in de wereld om ons heen maken ons
vaak bang. Zij brengen ons geloof aan het wankelen en doen ons
vergeten, dat onze Heiland ook dïarin met ons is. Wij wanen spoken
te zien. En wij zien niet, dat het de Here is, die ook in onze nood
Zijn hand naar ons uitstrekt tot ons behoud. Het is ons, alsof een
vreemde deze dingen doet. Wij denken, dat wij met een boze geest te
maken hebben.
Maar hoort nu de stem van uw Heiland, die uit het evangelie u
tegenklinkt, ook in nood en over uioelige zee: „Ik ben het uieest
niet bevreesd!" Ik, de Here, aan wie ook de wind en de zee gehoor
zaam zijn! Ziet, Ik ben met u, en Ik regeer alle dingen! O. laten wij
het toch gelóven, dat wij in al onze moeiten en zorgen, in al ons
verdriet en leed, evengoed met Jezus hebben te doen!
Laten wij gelóven, dat Hij ook in al die dingen is en Zijn reddende
hand naar ons uitstrekt. Dan moet alle vrees van ons afvallen. Dan
vinden wij troost en rust.
Is Hij ook niet de Here, aan wie zee en wind gehoorzaam zyn?
God, Die helpt in nood? Christus, de Heiland, die gisteren en van
daag en altijd dezelfde is?
Hij verlaat ons nooit. Hij weet ook, waar het alles goed voor is.
En Hij stuurt met vaste hand ons scheepje, zodat het in de storm
niet vergaat, maar veilig binnenloopt in de eeuwige haven. Maak u
dan niet beangst of bezorgd, maar hoort naar Zijn stem, die uit het
duister van de nacht en door het loeien van de storm u steeds toe
roept; „Ik ben het uieest niet bevreesd!" Zijn stem, die tot ons
spreekt, ook in smart en rouw, in angst en pijn: u hebt met Mij te
doen'. Ja, wat er ook mag gebeuren in ons leven en in de wereld
laten uiij het niet vergeten! altijd hebben wij met Hém te doen.
Met Jezus!
Moeten wij dan nog bevreesd zijn
Als Jezus het is?
Hij is onze Redder!
Een Australische film, die be
doeld was om het vandalisme te
bestrijden, blijkt dit juist te be
vorderen. Volgens de universi
teit van Melbourne leren kinde
ren, aan wie de film wordt ver
toond, methoden van vandalisme,
die zij tevoren nog niet kenden.
Te Delft worden door de legerfllm- en
fotodienst opnamen gemaakt voor de
- kleurenfilm „Je maintiendrai", welke
Nadien interesseerde de kunsthan- ïf wa arschjj nhj k een straks zal dienen 0m vertoond te worden
del zich voor het schilderij, zonder het 3 Y?? omstr^ks 1635. voor ouder. en schoolverenigingen, op
echter te erkennen als een werk van Y Y ,Y j scholen (op verzoek), op militaire jeugd
Rembrandt. Dit prikkelde de eigena- t
ren om te weten te komen of het schil- schilderstuk uit Engeland komt.
IN OOSTENRIJK!
van Berlijn.
waarmee met een snelheid van miljoe
nen opnamen per seconde kan worden
gefotografeerd.
Gisteravond is in de kunsthandel
,,'t Oude Wevershuys" te Amersfoort een
tentoonstelling geopend van werken van
de Franse schilder Abel Bertram. De heer
J. N. van Wessem, directeur van het ste
delijk museum „De Lakenhal" te Leiden,
opende de tentoonstelling.
„SLEUTEL-KINDEREN"
IN BERLIJN.
Ze zijn er met duizenden! Meest
al zijn het kinderen, waarvan de
vader in de oorlog gesneuveld is
en de moeder overdag uit wer
ken is. De kinderen zijn dan aan
hun lot overgelaten. Ze dragen
de huissleutel aan een touw om
de hals, opdat zij tenminste al
tijd in huis kunnen komen.
derstuk al of niet van de grote mees
ter afkomstig was. Zij wendden zich
tot professor Simone Bergmans van
de Gentse universiteit, die een lang
durig onderzoek instelde.
Onderzoek
Op een in Eindhoven gehouden pers- De archeoloog prof. Rudolf Egge heeft
conferentie heeft de Belgische profes- maandag in Klagenfurt meegedeeld, dat
sor als conclusie van haar onderzoek er op de berg Magdalena ten noorden van
medegedeeld, dat het schilderij afkom- Klagenfurt een grote Romeinse tempel
stig is van Rembrandt. Zij grondde is ontdekt.
deze conclusie op materiële, estheti- Men is van mening, dat deze tempel een
sche en historische overwegingen. Uit van de grootste van Europa ls. Delen
de doorlichtingen met infra-rode en x- van de tempel bestrijken een oppervlakte
stralen, verricht door de Eindhovense van 8000 vierkante meter. Al tien jaar
politiedeskundige Garnier, is volgens lang verricht men archeologisch onder
prof. Bergmans gebleken, dat het zoek op deze berg.
schilderij afkomstig is uit de 17 e eeuw.
dagen enz.
In het scenario wordt het programma
van taptoe-Delft gevolgd, echter met zij
sprongetjes zowel naar de militairen als
naar de burgers. Behalve de taptoe krij
gen echter ook andere facetten van de
stad de aandacht.
Aan de camera staat de heer W. Olde-
broek.
Ook de vorm der verf barstjes wijst op
deze ouderdom. De doorlichtingen
hebben tevens laten zien, dat de schil
der op de achtergrond aanvankelijk
een gewelf met de figuren Assuerus
en Esther had geplaatst, doch deze
weer heeft weggeschilderd.
Kleuren
Prof. Bergmans zeide ook de door
de schilder aangewende kleuren ver-
Ingezonden Mededeling (adv.)
Niet krabben. De helder vloei
bare D.D.D. kalmeert de jeuk
in enkele seconden, doodt de
ziektekiemen en geneest tot
dien In de inidnoriën.
GENEESMIDDEL TEGEN
HUIDAANDOENINGEN
VLOEISTOF 1.20 BALSEM 1.50 ZEEP 0.90
De toren van het Berlijnse Raad
huis. Hier luidt elke middag 12
uur de „vrijheidsklok", die het
verlangen naar herstel van de
Berlijnse eenheid uitbeiert.
Welhaast een ieder, die fotografeert,
heeft wel eens van Leica gehoord,
de beroemde kleinbeeldcamera. Talloze
meesters der fotografie hanteren deze
camera. De foto's van Cartier-Bresson,
de beroemde fotograaf, die nooit anders
dan een Leica gebruikt, worden zelfs in
het Louvre tentoongesteld. Deze klein-
beeld-camera, die 33 jaar geleden voor
het eerst op de markt werd gebracht,
heeft geheel nieuwe wegen geopend voor
de fotografie. Amateurs en fotoverslag
gevers, geleerden en artsen, zij allen ge
bruikten Leica's.
De Leica nu werd geboren in de kleine,
oude stad Wetzlar, gelegen tussen het
stroomgebied van de Lahn en de Wetz.
Goethe, die in 1772 bij het toenmalige
„Reiehskammergericht" aldaar dossiers
moest bestuderen, vond het stadje met zijn
nauwe hellende steegjes en straatjes en
bonte vakwerkhuizen helemaal niet zo
erg aanlokkelijk. Hij voltooide aldaar zijn
„Götz von Berlichingen" en wijdde zich
aan de allerliefste Charlotte Buff, bij wier
vader hij in de Schmiedgasse woonde.
Wèl prees hij de „paradijsachtige, onuit
sprekelijke schoonheid van de natuur"
Naast schittering,
ook nood en ellende rondom de stad.
Maar Berlijn heeft ook andere stra- Eerst microscopen
ten en andere aspecten. Dat dit „dode, verrotte nest" Wetzlar
Berlijn heeft 13 noodkampen en 29 eens wereldvermaardheid zou krijgen
woonkampen voor vluchtelingen uit als stad van de optiek, kon Goethe uiter-
Oost-Duitslond. Hier „wonen" dui- aard niet vermoeden.
Drie en dertig jaar na diens dood richt
te Ernst Leitz senior in Wetzlar zijn „Op
tisch Intituut" op, waar de eerste micros
copen werden vervaardigd. De microscoop
ontketende de „jacht op microben". De
microscoop waarmede Robert Koch, de
verwekker van de chclera vond, was af
komstig uit de werkplaats van Ernst
Leitz.
Loeffler ontdekte met zo'n instrument
de diphterie-bacil. De microscoop in han
den van artsen en geleerden begon de
mensheid te verlossen van de epidemiën,
waardoor vroeger landen en steden wer
den ontvolkt. Totdat Leitz in Duitsland
microscopen ging bouwen, werd de markt
in optische artikelen door Parijs beheerst.
Hierin bracht vooral de oorlog van 1870
'71 verandering. Steeds meer verbete
ringen en nieuwe vondsten werden toe
gepast en toen in 1899 de zoon, Ernst Leitz
junior, tot het bedrijf van zijn vader toe
trad, had deze al 200 mensen in dienst.
Toen de oude Leitz stierf, zette zijn
zoon zijn werk jort. Ernst Leitz junior
was een ondernemer, die zijn medewer
kers volkomen vrije hand liet. Eén van
hen, do werkmeester Oscar Barnack,
knutselde in 1913 de eerste „Leica". Nie
mand dacht er toen echter aan deze kleine
camera, dit „stukje speelgoed" in serie te
fabriceren. Pas toen in de inflatiejaren
19211923 het bedrijf in een ongunstige
positie raakte en men voor de keus kwam
te staan talrijke goede, trouwe vakarbei
ders te ontslaan, nam Ernst Leitz het be
sluit de kleinbeeldcamera te gaan bou
wen. Het was een moeilijke beslissing en
de productie werd een groot waagstuk
geacht, waarvan niemand kon voorzien
of zij zou slagen.
„Vader en zijn vaderstad"
Thans is deze kleinbeeldcamera het
fundament van de Leitz-fabrieken.
Omstreeks 1925 hadden zij duizend
man in dienst; in 1935 waren het al 2450
Ter gelegenheid van de zestigste ver
jaardag van de Amsterdamse kunstschil
deres Gonda Wulfse (1896 te Zwijndrecht
geboren) wordt van haar werk een ere-
tentoonstelling in „Arti et Amicitiae" te
Amsterdam geopend.
Tijdens de komende najaarsbeurs te
Utrecht zullen enkele instructieve bijeen
komsten worden belegd In samenwerking
met de groep schoolinrichting, die in de
efficiency-afdeiing is vertegenwoordigd.
Op deze bijeenkomsten, die worden ge
houden in de congreshal naast de Bern-
hardhal, zal een aantal deskundigen ver
scheidene actuele onderwerpen met be
trekking tot school en schoolgebouw be
handelen.
Voor de Friese romanprijsvraag, uitge
schreven door de K.F.F.B. (afkorting van
het Fries voor Christelijk Fries Volks
bibliotheek) bedraagt de inzending dit
jaar niet minder dan een twintigtal ma
nuscripten. Dit is een enige malen groter
mannen en vrouwen en vandaag werken aantal dan wat vorige jaren werd inge-
meer dan 6000 mensen in deze fabrieken, zonden. Het is de bedoeling van deze ma-
Onlangs stierf Ernst Leitz junior op 85- nuscripten voor het overgrote deel Friese
jarige leeftijd. Niet alleen zijn bedrijf, vorf}ana er twee te bekronen. De eerste
maar de gehele stad treurde om de ere- P.1'1s is 1250,de tweede 1000,
burger, de „Vader van zijn vaderstad",
zoals hij werd genoemd. Tijdens zijn le
ven viel hem veel roem en eer ten deel.
Echter veel meer bevredigde hem steeds
de erkenning van de sociale voorzienin
gen die hij in zijn bedrijf had ingevoerd.
Bij Leitz werd nooit gestaakt of heerste
ontevredenheid. Dit is waarschijnlijk ook
een gevolg van de omstandigheid dat hier
arbeiders en technici werken welker fa
milies al tientallen jaren in deze bedrij
ven werkzaam zijn, en die vader op zoon,
al generaties lang, werktuig- en optiek
makers zijn. De zoons volgen de vaders
op in het bedrijf. Zij hebben een traditie,
die in stand wordt gehouden.
Behalve kleinbeeld-camera's worden
in deze fabrieken eveneens wereldbe
roemde optische precisie-apparaten ver
vaardigd. Wéér zet een zoon het werk
voort, die tijdens zijn leven wetenschap
en kunst bevorderde en altoos een een
voudig, sociaal-voelend en denkend mens
bleef.
Beide bekroonde romans zullen door de
K.F.F.B, worden uitgegeven.
De Nederlandse Televisie Stich
ting heeft zich bereid verklaard tij
dens de Najaarsbeurs van 11 t/m 20
september speciale uitzendingen te
verzorgen ten behoeve van de expo
santen, die op de electrobeurs tele
visie-apparaten demonstreren.
Deze uitzendingen zijn dagelijks
van 10.00 tot 11.30 uur en van 13.30
tot 14.30 uur. Het programma wordt
rechtstreeks uit Bussum uitgezon
den.
Op de avonden van dinsdag 18 en
woensdag 19 september, wanneer de
electrobeurs voor het publiek geo
pend zal zijn, kunnen de normale
televisieprogramma's worden opge
vangen.