ZULLEN DE SOCIALISTEN ROET
IN 'T ETEN GOOIEN
Uitwisseling elektrische stroom
tussen Engeland en Frankrijk
Brede basis nu zeer wankel
De beste paarden kwamen naar Den Bosch
Kortsluiting
P.v.d.A. wil Drees en Mansholt
toch handhaven
Informateur gaat door, desnoods
zonder de socialisten
Uitbreker
aangehouden
Ernstige financiële toestand
bij Ned. Radio-Unie
Het
weer
Verdachte ont
kent schuld
Rassenvraagstuk
irs de V.S,
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
Nederiands protest in
Egypte
Suezmij. kan rente
niet betalen
Artis kreeg een Okapi
„Vreedzame oplossing
kwestie Suezkanaal
Verhoging van luisterbijdrage?
Kabel door Het Kanaal
in Europa
Eisenhower gaat niet
met Russen praten
Hieuw Groene Kruis-
gebouw te Stavenisse
Hoofdkantoor: L. Vorststraat 90, Goes.
Telefoon 2488 (b.g.g. voor redactie
3987, voor adm. 2970), Giro 274289.
Kantoren: Middelburg: Korte Noord-
etra^t 85. Tel. 2009, Tel. redactie 2847
en 3162; Vllssingen: Nieuwstvaat 68,
Tel. 326; Terneuzen: Dijkstraat 26-28.
Exploitatie;
Oosterbaan Le Cointre N.V., Goes.
Abonnementsprijs 0,47 per week,
ƒ2,— p. maand, ƒ5,85 per kwartaal.
Losse nummers 13 cent.
Advertentieprijs 24 cent per m.m.
Rubriek Kabouters 10 cent per woord
Zeeuwsch Dagblad
12e Jaargang No, 3493 Wnd.-hoofdredacteur: Prof. Dr. J. 3. de Jong - Directeur: Jacq de Smit Donderdag 6 september 1956
r
"N
Uw nieuwe abonné
er al?
(pae. 3)
Qp- en ondergang van Zon en Maan:
Vrijdag: Zon pp 6.01 u., onder 19.15
tl. Maan op 9.38 u., onder 19.54 u.
Hoogwater vrijdag 7 sept. 1956:
Vlissingen: 3.15 u. 2.61 m., 15.80 u. 2.55
rn. Terneuzen: 3.44 u. 2.75 m., 16.03 V.
2,69 m. Wemeldinge: 5.10 u. 3.01 rn,,
17.27 u. 1.83 m. Zierikzee: 4.59 u. 1.76
m., 17.10 u. 1.68 m.
Op het ogenblik, dat wij deze regels
schrijven, is de situatie rona de ka
binetsformatie nog uiterst verward.
Nauwelijks heeft de informateur, prof.
De Gaay Fortman, besloten om nu de
zo dringend geboden vaart achter zijn
pogingen te zetten, of de socialisten
trachten opnieuw de spaak in het wiel
te steken. Of hun dit is gelukt zullen
wij waarschijnlijk in de loop van van
daag wel aan de weet komen. Een ding
staat evenwel thans al vast. Te weten,
dat wellicht de grootste en in ieder ge
val een uiterst belangrijke moeilijk
heid voor de informateur de omstan
digheid vormt, dat een extra-parle
mentair kabinet, gelijk hij zich dit
voorstelt, zo uitermate slecht past in
de socialistische opvattingen inzake de
volkswil, het parlementaire stelsel en
de positie van kabinet en regering. De
informateur streeft namelijk naar een
kabinet, dat geheel los staat van de
kamerfracties, die dus ook van haar
kant geen enkele binding zouden heb
ben en volkomen vrij zouden staan.
Uiteraard staat het iedere individuele
als minister aangezochte persoon vrij
overleg te plegen met wie hij wil, maar
daar blijft het dan ook bij. Het aan
vaarden van het ministerambt is lou
ter persoonlijke verantwoordelijkheid
en van enige politieke medeverant
woordelijkheid van een of meer Twee
de Kamerfracties is in de opzet van de
informateur geen sprake.
Zijn opzet houdt mede in, dat er over
het program, de zetelverdeling en de
persoonskeuze als nu na breder oriën
tatie en studie van prof. De Gaay Fort
man aan de aan te zoeken ministers
voor te leggen in ieder geval niet meer
door of namens een kamerfractie kan
worden onderhandeld.
Eigenlijk is er voor eventuele ver
gaderingen van kamerfracties in deze
gedachtengang geen plaats, laat staan
voor nog breder overleg in eigen kring,
bijv. door het bijeenroepen van partij
bestuur, de partijraad of een dergelijke
Instantie.
De hier geschetste gedachtengang is
volstrekt vreemd aan de socialisti
sche visie. Volgens deze is de socialis
tische politieke partij voor alles een
strijdinstrument om geheel of gedeel
telijk de staatsmacht te veroveren ten
einde met behulp van deze tot een fun
damentele hervorming van de maat
schappij te komen. De socialistische
Kamerfracties zijn derhalve organen
van de partij en voor hun beleid ver
antwoording schuldig aan het partij
congres, dat bevoegd is richtlijnen te
geven. De socialistische ministers zijn
als het ware Vc jrposten van partij en
fractie in het te bezetten regeerkasteel,
Oorspronkelijk bepaalden reglemen
ten van de socialistische partij ten on
zent dan ook, gelijk thans bij de mees
te buitenlandse partijen nog het geval
is, dat uitsluitend het partijcongres
bevoegd was bindende beslissingen te
nemen over het al dan niet toetreden
van geestverwanten tot het kabinet en
zo ja, welke voorwaarden. In 1913 be
sliste het buitengewoon socialistisch
partijcongres krachtens deze bevoegd
heid tot weigering van de toen aan
enkele socialisten aangeboden porte
feuilles.
In de dertiger jaren werd deze in
Nederlandse ogen wel bijzonder
vreemde en starre regeling vervangen
door een soepelere: de kleine partij
raad zou voortaan belast zijn met het
nemen van beslissingen van grote po
litieke betekenis.
In 1939 was het deze partijraad, die
besloot „de partijgenoten Alberda en
Van den Tempel te machtigen toe te
treden tot het Kabinet".
De statuten van de Partij van de Ar
beid zijn op dit punt opnieuw ruimer:
de partijraad heeft thans tot taak van
advies te dienen „in omstandigheden,
die beslissingen van buitengewone
^ird door het partijbestuur of de
"weede Kamerfractie noodzakelijk ma
ken en het nemen van politieke beslis
singen van groot gewicht, indien het
niet mogelijk is of door het partijbe
stuur niet nodig wordt geoordeeld, een
buitengewoon congres te beleggen".
Een en andermaal heeft in de afge
lopen tien jaar de socialistische partij
raad zich dan ook bezig gehouden met
vraagstukken betreffende kabinetsfor
matie, terzake te stellen voorwaarden
en dergelijke. Terwijl uiteraard de
fracties met het partijbestuur op de
achtergrond zich zeer actief betoonden
In de talrijke en somstijds langdurige
mderhandelingen. Onderhandelingen,
die, zoals duidelijk zal zijn een onmis-
mare schakel in de socialistische ge
dachtengang vormen.
regen deze achtergrond, die typerend
is voor het socialistische denken en
ïandelen maar bij de andere democra-
:ische partijen ontbreekt, moet men de
alannen en handelingen van de infor
mateur zien. Dan is in een oogopslag
iuidelijk, waar de schoen wringt.
Hoewel er een gunstige ontwikkeling
in het socialistische optreden met
letrekking tot de werkwijze bij kabi
netsformaties, is voor hen de sprong
ïaar een extra-parlementair kabinet,
felijk prof. De Gaay Fortman op het
iog heeft als enige uitweg uit de moei-
ijkheden, wel een zeer grote.
Hier wreekt zich in laatste instantie
Ie onjuiste socialistische staatsbe-
tchouwing, die niettegenstaande zich
>ok op dit punt een onmiskenbare ont-
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG, donderdagochtend. De socialisten hebben aan de
informateur gevraagd hun definitief antwoord betreffende medewer
king aan de kabinetsformatie vier en twintig uur te mogen uitstellen,
maar gelijktijdig hebben zij de informateur te kennen gegeven be
zwaren te hebben tegen enkele onderdelen van het program en voor
al ook tegen het feit dat de ministers Drees en Mansholt niet meer
in het ministerie zouden terugkeren.
Men kan dus vaststellen, dat men
somber gestemd kan zijn over de po
gingen van de heer De Gaay Fortman
om een extra-parlementair kabinet op
brede basis te formeren. Het is veel
zeggend dat de bespreking, die heden
ochtend zou plaats vinden tussen de
informateur en de kandidaat minister
president, de heer Van Tilburg niet
doorgaat. De heer De Gaay Fortman
heeft reeds de eindbeslissing van de
socialisten op hun verzoek doen uit
stellen, want aanvankelijk wilde hij
reeds gisteravond definitief uitsluitsel
hebben. Vóór het dagelijks bestuur van
de Tweede Kamerfractie van de P.v.d.
A. bijeen kwam (de ministers Drees,
Mansholt en Suurhoff en de heer Van
Tilburg woonden deze vergadering bij)
was de stemming in politieke kringen
al niet opgewekt. De informateur had
gisteravond van half vijf tot zes uur
weer met de heer Van Tilburg gecon
fereerd. Daarna heeft hij gesproken
met de heer Suurhoff.
Roet in het eten
De kabinetscrisis duurt vandaag 83
uagen. Als de socialisten het willen
presteren op dit moment om roet in
het eten te gooien, zullen zij daarvan
zelf de wrange vruchten moeten pluk
ken.
Eén ding staat namelijk wel vast, dat
de informateur vastbesloten is zijn po
gingen voort te zetten. Zijn opdracht
laat hem dit toe. Als de brede basis
niet lukt, komt er een intermezzo-ka-
DEN HAAG, 5 september De Ne
derlandse tijdelijke zaakgelastigde in
Cairo, mr. D. J. Slingenberg, heeft bij
de Egyptische regering mondeling ge
protesteerd tegen de weigering der
Egyptische autoriteiten de terugreis
mogelijk te maken voor de twee Ne
derlandse baggermolens, die hun werk
in het Suezkanaal hebben beëindigd.
De Nederlandse regering heeft in dit
stadium geen officiële protestnota doen
overhandigen.
binet, hoe dan ook samengesteld. Een
bevredigende oplossing ls dat niet,
maar de schuld daarvoor zou volledig
bij de socialisten liggen.
Om de tegenstellingen in eigen kring
te onderdrukken, heeft de socialisti
sche fractie zich plotseling achter de
heer Mansholt geschaard, wiens land
bouwbeleid in net kabinet meer dan
eens op verzet van dr. Drees is ge
stuit.
De moeilijkheid is, dat de heer Mans
holt eisen stelt voor zijn nieuwe minis
terschap. Hij wil dat er enige honder
den miljoenen op tafel komen. De an
dere fracties willen deze zaak in het
kabinet nog eens rustig bekijken en af
wachten, wat de S.E.R. (zoals wij gis
teren reeds schreven) zal adviseren.
Het zal spoedig bekend zijn hoe de
zaak zal uitpakken. De pessimisten
hadden vandaag echter de overhand.
PARIJS, 5 september (Reuter) -
De Suezkanaalmaatschappij heeft be
kendgemaakt, dat zij op 1 september
j.l. niet in staat was de jaarlijkse rente
op haar 3 procent obligaties te betalen
en dat zij evenmin de op die datum
vervallende obligaties heeft kunnen
aflossen.
De maatschappij deelde in een com
muniqué mede, dat zij vóór de natio
nalisatie gelden in Egypte had om deze
betalingen te verrichten. Daaraan werd
toegevoegd, dat zij er van in kennis
was gesteld, dat de bank in Egypte de
betalingen niet heeft kunnen doen als
gevolg van de inbeslagneming door de
Egyptische regering van de activa der
maatschappij na de nationalisatie.
De Chinese communisten hebben het
gehele binnenlandse bestuur van Tibet
in handen gegeven van Tibetanen na
dat eerder van het jaar in het noord
oosten van het land monniken in
stand waren gekomen.
In Amsterdam is een vijftienjarige
jongen spelenderwijs te water geraakt
en verdronken.
op-
wikkeling ten goede heeft voltrokken,
ten dienste geen raad weet met de oor
sprong van het overheidsgezag en de
zelfstandigheid en het eigen recht van
de overheid. In dit stadium van de
formatie botsen plotseling twee in
zichten, dat van de prot. chr. informa
teur en dat van de socialistische par
tijleiding in alle felheid op elkaar met
als gevolg, dat principiële kortsluiting
nu ieder ogenblik mogelijk is of mis
schien zelfs al heeft plaats gehad.
Prof. Dr. J. J. de Jong.
Voor het eerst in zijn 118-jarige ge
schiedenis heeft „Artls" in Amsterdam,
dank zij een geschenk van de Belgi
sche regering, een Okapi in zijn collec
tie. Het is tevens de eerste maal dat
een levende Okapi, een tot de familie
der Giraffen behorend dier, dat pas in
1901 in de Belgische Congo werd ont
dekt, in Nederland te bewonderen
valt, alle vorige pogingen een Okapi
naar Nederland te brengen faalden n.l.
omdat de dieren tijdens het transport
stierven. .(Zie ook artikel elders In dit
blad).
II
In de veemarkthallen te Den Bosch
is dinsdag en woensdag de 24ste grote
nationale paardententoonstelling en
-keuring van de Koninklijke Vereni
ging „Het Nederlandsche Trekpaard"
gehouden. De foto geeft een beeld van
het voorleiden tijdens de keuring in de
categorie „vierspannen merriën van
een eigenaar".
(Voor verslag zie pag. 2)
Eisenhower herhaalt:
WASHINGTON, 5 sept. Beuter.
President Eisenhower heeft te Wash
ington verklaard, dat de Ver. Staten
zich vast voorgenomen hebben een
vreedzame oplossing van het geschil
om het Suezkanaal te zoeken en dan
alleen een oplossing waardoor de vrije
vaart door het kanaal voor alle volke
ren, zowel in oorlogs- als in vredestijd
verzekerd is.
DEN HAAG, 5 september De 24-
jarige H. van den D. uit Hoogkerk, die
op 24 augustus, samen met Van den
B. uit Hendrik-Ido-Ambacht uit de
Scheveningse strafgevangenis is ont
snapt, is vandaag te Groningen aange
houden. Zoals bekend is zijn kameraad
Van den B. enige dagen geleden al ge
grepen, toen hij trachtte in te breken
in een warenhuis te Dordrecht.
HILVERSUM, 5 sept. „De Neder
landse ftadio-Unie zit financieel ge
sproken met het hoofd tegen het pla
fond. Zij ls niet in staat het hoofd te
bieden aan de stijgende kosten, vooral
veroorzaakt door de personeelslasten.
Verruiming van de financiën van de
radio is noodzakelijk. Zoals de situa
tie op het ogenblik is, is het onmoge
lijk aan het personeel van de N.R.U.
per I september 6 procent loonsverho
ging te geven. Men zou voor die loons
verhoging moeten putten uit de reser
ves, en dat zou dwaasheid zijn.
Dit heeft de voorzitter van de Ne
derlands Christelijke Radio Vereni
ging, mr. A. B. Roosjen, op een pers
conferentie, waarin de staf van de N.C.
R.V. mededelingen deed over het pro
gramma voor het nieuwe seizoen.
Mr. Roosjen achtte het vooral met
het oog op de financiën noodzakelijk,
dat de definitieve radiowet zo spoedig
mogelijk tot stand komt. De toestand,
dat de radio wordt geregeerd bij mi
nisteriële beschikkingen noemde hij
hoogst onbevredigend. Het uitblijven
van de omroepwet noemde hij dan ook
het grootste probleem, waarvoor de ra
dio zich thans gesteld ziet.
Aangaande de nodig geachte verrui
ming van de financiën der radio merk
te de voorzitter der N.C.R.V, voorts op,
dat de minister de luisterbijdrage zou
LONDEN, 5 sept. Reuter. Het En
gelse centrale gezagsorgaan voor elek-
trloltelt heeft bekendgemaakt, dat En-
Seland en Frankrijk voornemens zijn
et volgende jaar te beginnen met het
leggen van een kabel over het Kanaal
voor de uitwisseling van elektrische
stroom tassen beide landen. De kabel,
welke naar schatting ongeveer 40 mil
joen gulden zal kosten, zou in 1960 ge
legd en gereed voor het gebruik moe
ten zijn.
De bedoeling van het leggen van de
kabel ls, dat elk van de beide landen
tijdens hun seizoensperioden, waarin
de vraag een hoogtepunt bereikt,
stroom van het elektriciteitsnet in het
andere land kan betrekken.
Frankrijk is meest aangewezen op
de hydro-elektrische centrales, waar
van de produktie veranderlijk is en
heeft.te weinig elektriciteit In de dro
ge zomermaanden en te veel geduren
de een deel van de winter. Engeland
heeft hoofdzakelijk kolenstokende
elektrische centrales met een constante
produktie, waardoor dit land meer dan
DE BILT ZEGT»
Meer wind
Enkele opklaringen, maar ook en
kele buien. Matige tot krachtige en
aan de kust mogelijk tijdelijk harde
zuidwestelijke wind. Dezelfde of iets
lager temperaturen.
Stockholm, zwaar bewolkt
Kopenhagen, zwaar bewolkt
Londen, regen
Parijs, zwaar bewolkt
Nice, zwaar bewolkt
Berlijn, half bewolkt
Frankfort, zwaar bewolkt
Genève, zwaar bewolkt
Wenen, onbewolkt
Innsbruck, onbewolkt
Rome, onbewolkt,
voldoende stroom in de zomer heeft,
doch niet altijd aan de zeer grote
vraag in de winter kan voldoen. Ook
lopen de perloden, gedurende welke
dagelijks de vraag naar stroom een
hoogtepunt bereikt, in beide landen
uiteen.
Ontvoerde Amerikaanse baby
MINEOLA, 5 sept. Reuter.
Angelo Lamarca, een Amerikaanse
monteur en taxi-chauffeur, die be
schuldigd wordt van ontvoering
van en moord op de baby Wein
berger, heeft woensdag voor het
gerechtshof te Nassau in New
York ontkend schuldig te zijn aan
het hem ten laste gelegde, omdat
hij ten tijde van het misdrijf
krankzinnig was.
Zijp verdediger voegde hieraan toe,
dat deze krankzinnigheid veroorzaakt
was door de steeds stijgende schulden
van Lamarca. Deze schulden bedroe
gen 2000 dollar. Volgens de politie was
dit juist het bedrag dat aan losgeld
werd geëist. De verdediger zei, dat hij
om een psychiatrisch onderzoek van
Lamarca zou verzoeken.
Een Russisch patrouille vaartuig
heeft zeven Japanse visserboten opge
bracht, die ervan worden verdacht
Russische territoriale wateren te heb
ben geschonden.
Een auto met koeien is in Wormer-
veer in een sloot gereden. Vier koeien
zijn verdronken.
De commissie Menzies heeft weer
een bespreking met Nasser gehad over
het Suezkanaal. „In uitstekende geest"
naar is medegedeeld.
kunnen verhogen om aan geld te ko
men.
Maar dan zou hij in strijd komen
met zijn ambtgenoot van economised
zaken, die de prijzen gestabiliseerd Wü
houden. Toch zal men hiertoe moeteh
overgaan als er niet op een andere ma
nier soelaas komt, namelijk door de
Wereldomroep in het vervolg uit
's rijks kas te betalen in plaats van lilt
de radioretributie, aldus mr. Roosjen.
„Aanvankelijk stond de minister afwij
zend tegenover dit Idee. Maar blijken^
recente uitlatingen schijnt de minister
voor deze oplossing toch wel iets té
zijn gaan voelen", Zo zei mr. Roosjen.
WASHINGTON, 6 sept. Reuter.
President Elsenhower heeft verklaar^
dat hij geen nieuwe conferentie op het
hoogste niveau met de leiders van dé
Sowjet-Unie zal beleggen, omdat het
doel van deze conferenite slechts kon
zijn het opnieuw indienen van ontwa
peningsvoorstellen, het weer aan dè
orde stellen van de hereniging van ver-
deelde landen en andere wereldvraag
stukken. Al deze kwesties had hij reeds
op de conferentie, die het vorig jaar in
Geneve is gehouden, ter tafel gebracht.
STAVENISSE, 5 sept. In tegen
woordigheid van een groot aantal ge
nodigden heeft vanmiddag burgemees
ter A. Sluymers het nieuwe Cj-roenè
In hó-
Kruis
officieel geopend.
gen
.uy-
tel Zeeland heette hij het gezelschap
hartelijk welkom. De burgemeester liet
in zijn openingswoord zijn gedachten
teruggaan naar de ramp in 1953; he
laas kunnen velen deze opening niet
bijwonen. „Onze gedachten gaan ook
uit naar onze bevriende naties en spe
ciaal naar het Zwitserse volk, die zo
spontaan de helpende hand heeft ge
reikt. Uit het vele leed werd toch iets
goeds geboren. Moge God aan 't werk
van het Groene Kruis Zijn
schenken", zo besloot de heer
mers.
Daarna werd het woord gevoerd
door burgemeester van Hoeven van
Tholen, namens de prov. vereniging
van het Groene Kruis, die een fraaie
klok aanbood; door de heer J. van Kla
veren, namens de boerenleenbank,
door dokter Bolk (zeer blij met dit ge
bouw, dat naar de eisen des tijds is in
gericht), door burgemeester van dep
Bos van Sint Annaland (een medisch
centrum voor het dorp)door ds. Bou-
ter, namens de Herv. gemeenten,
(hoopte op een goede verstandhou
ding) en door wethouder Hage. Na de
opening werd het gebouw bezichtigd.
Des avonds werd het publiek in de ge
legenheid gesteld dit te doen.
CLINTON (.Tennessee), 5 sept.
(Reuter) De voor de middelbare
school van Clinton, in de Amerikaanse
staat Tennessee, ingeschreven twaalf
negerleerlingen hebben woensdag,
zonder dat zich verdere moeilijkheden
hebben voorgedaan, voor de eerste
maal hun nieuwe onderwijsinrichting
bezocht.
Niet alle blanke leerlingen waren
aanwezig, doch er waren er meer dan
dinsdag j.l., toen slechts 257 van de
806 waren komen opdagen.
