GEVAPAN
GEWELDIG
VAN ALGIERS HAAR CASABLAHCA
EEH WERELD YAH VERSCHIL
Het verwisselde testament
„Allemaal goed!"
„DE SCHELDE"
een jeugdige mannelijke
administratieve kracht
Het nieuwe Marokko (I)
In rustige stad zijn geen
patrouillerende soldaten
R. W. Hendrlksen
H. A. Reddingi us
A. A. Elzerman
rolfilm
Bezoekt de grootste
RINGRIJDERIJ 1956
140 deelnemers
M.V. Koninkl. Maatschappij
wat een pracht REGENMANTELS Falcon Gabardinemantels en Jassen
f en -JASSEN in
189.-, 94.— en 105.-
f29.-, 36.-. 45.en 65.—
Big Ben mantels en Jassen
f 11.75 en 14.75
Bruin en zwart lederen mantels en Jassen
f 138.—, 169—, 184—
OUD ENGELS
VERHAAL
Cantor in Zeebrugge
Vrijdag 17 augustus 1956
ZEEUWSCH DAGBT.AD
pagina 4
Met grote blijdschap geven
wij kennis van de geboorte
van onze zoon
WOUTER BERNARD.
J. AARTSEN.
H. AARTSEN-KOK.
Goes, 15 augustus 1956.
J. D. van Mellestraat 53.
TANDARTS, YERSEKE,
AFWEZIG
van zaterdag 18 aug. tot
maandag 27 aug.
TANDARTS, VLISSINGEN
AFWEZIG
van 18 aug.8 sept.
DIERENARTS, GOES,
AFWEZIG
van 18 aug.2 sept.
Praktijk waarnemen colle
ga's M. Gaakeer, J. Klaas-
sen en G. Boneschanscher.
Verklaringen afhalen dins
dags en vrijdags van 1.30
2.30 uur.
Zaterdags van 910 uur.
Het maximum aantal
geslaagde foto's per rolfilm -
déér gaat het oml Kies daarvoor
altijd de „gemakkelijkste" rolfilm,
die u de grootst mogelijke speling
bij de belichting toestaat: Gevapan!
Geschikt voor elke camera!
Telkens weer een
hand vol treffers!
op 18 augustus, bij het Postkantoor
(Stenenbeer) te Vlissingen.
De grote finale, waarin de cracks van Walcheren
uitkomen, begint om 3 uur n.m. Op ringrijderij-
gebied het ongeëvenaarde sportevenement.
Bij de
TE VLISSINGEN
kan geplaatst worden:
Pas afgestudeerden voor diploma h.b.s. of m.u.l.o.
genieten de voorkeur.
Persoonlijke aanmeldingen of sollicitaties te rich
ten aan de afdeling Personeelszaken.
Adres van het Hoofdkantoor:
Glacisstraat 165,
Vlissingen.
Uoa^tmxmfi ktkdmryncu^aqijri Middelburg
33-35 Popeline mantels en -Jassen
CASABLANCA, augustus.
(Van onze reiscorrespondent Link van Bruggen).
Het is vier uur vliegen van Algiers naar Casablanca: vier uur van
aangenaam vertoeven in een comfortabele DC 4 van de Air France,
die van de Atlantische Oceaan tot aan Lybië het luchtruim boven
Noord-Afrika beheerst. De toestellen zijn tegenwoordig tot de laatste
plaats bezet. Je moet dagen van tevoren boeken om van een stoel
verzekerd te zijn, ofschoon de dienst tussen Algerije en Marokko en
omgekeerd een grote frequentie bezit.
„Die tussenlanding In Oran is de reden voor al die drukte", verklaarde een
Fransman, die naast me zat. „De onzekere toestand maakt het reizen per trein
in Algerije weinig aantrekkelijk en vandaar, dat zoveel mensen nu het vliegtuig
nemen
Diezelfde onzekere toestand is er ook oorzaak van, dat je momenteel met weinig
plezier in een stad als Algiers verblijft. Dit geldt niet alleen voor de vreemdeling,
maar ook voor iedere ingezetene, die in rustiger tijden door vele Europeanen
kon worden benijd vanwege het prachtige klimaat, waarin hij dagelijks verkeert
driehonderd dagen van het jaar zonder jas, onder kleren bedolven landgenoten!
en het steeds weer imponerende landschapsschoon, waarmee hij omringd wordt.
Al deze, tot de plezierigste kant van
het leven behorende omstandigheden
houden echter op mee te tellen, als de
veiligheid van de burger op straat en
zelfs in huis op een bedenkelijk laag
peil gekomen is. Je kan beter in rust
en vrede Siberisch koude dagen en
gure regenbuien doorstaan dan in een
heerlijk klimaat elk uur van de dag in
een sfeer van wantrouwen leven. Ha
gelstenen, die in stormachtige vlagen
op straat neerkletteren, zijn beslist
aangenamer van gehoor dan ricoche-
rende kogels of ontploffende bommen
Wat verder het gewone straatbeeld
betreft, het geeft het hart meer vreug
de in hun kraag verscholen burgers op
de trottoirs te zien lopen Jan in khaki
gestoken soldaten met de mitraiïlette
onder de arm.
Je voelt je, vooral 's avonds hijzonder
onveilig in Algiers. Alleen als het niet
anders kan, waag je je in het donker als
wandelaar op straat, alsmaar wensend
ogen aan alle zijden van het hoofd te heb
ben. Je doet je hotelramen dicht, als ze,
op welke wijze ook, van de straat af be
reikbaar zijn, of, als je dat te benauwd
is, improviseer je een grendeling, die 't
minste risico oplevert.
Overal Marokkanen
Hoe anders is dit allemaal in Casablan
ca, Casa, zoals men hier in Noordafrika
zegt. Als het vliegtuig boven de stad cir
kelt om te landen, merk je 't bijna al.
Marokkaanse politie agenten be
horen tegenu ordig lot het straat
beeld van de stad.
Een bekoorlijke, over een grote opper
vlakte verspreide metropool strekt zich
beneden je uit. De gebouwen cn buizen
zijn wit de plaats heeft er zijn naam
aan ontleend de boulevards zijn breed
en met machtige palmen beplant en de
haven, die aan het grijze water van de
Atlantische Oceaan ligt, is een en al be
drijvigheid.
Als je op het kleine, maar drukke vlieg
veld de machine verlaat, wordt je niet,
zoals in Algiers, door een bataljon grim
mig kijkende soldaten opgewacht. Je ziet
in feite geen helm en geen geweer, iets
wat op zichzelf al een opluchtende uit
werking heeft.
Direct valt ook op, dat in alle takken
van dienst Marokkanen ingeschakeld zijn.
Je ziet ze als vliegveld-employ', als dou
anier, als veiligheidsbeambte bij de pas-
poortenccntrole en als loketbediende bij
het geldwisselbureau. Ze werken er mis
schien maar pas, deze inheemsen. Maar
hun arbeid verloopt efficiënt en vlot en
doet niet onder voor die, welke de Fran
sen op andere vliegvelden in Noord-Afrl-
ka verrichten.
Als je een half uur later in de stad arri
veert, merk je pas goed, dat Marokko een
zelfstandige staat is. Dwars door de Fran
se invloedssfeer heen Franse burgers,
Franse straatnamen, Franse produkten
enz. zie je het rijk van Sultan Moham
med V gestalte krijgen. Caïds in lange,
witte gewaden en met de fez op het hoofd
rijden in sleeen van wagens door de stra
ten. Volkomen Europees geklede Marok
kanen zitten in de restaurants en op de
caféterrassen en het personeel van bijna
elk hotel bestaat voor 't grootste deel uit
Arabieren.
Casablanca draagt de duidelijke stigma's
van een stad, waar de inheemsen de Eu
ropeanen aan 't verdringen zijn. Achter
de schermen zal alles nog wel niet zo
gesmeerd gaan, maar men kan moeilijk
verwachten, dat een volk, dat eigenlijk
van de dag op de nacht zelfstandig is ge
worden, onmiddellijk over dezelfde be-
stuurservaring beschikt als een volk, dat
in dit opzicht op een rijke traditie kan
bogen.
Volksopinie aanwezig
Er lopen en rijden nog Fransen genoeg
in Casablanca. Het zjjn hoofdzakelijk bur
gers, maar er zijn ook groepjes militairen
hij, die geheel ongewapend zijn. Ze wor
den met rust gelaten, hetgeen, gezien de
wanordelijkheden, die zich nog maar
enkele maanden geleden in Marokko heb
ben voorgedaan en de strijd, die daar,
bijna op gelijke wijze ais op 't ogenblik in
Algerije, gevoerd is, van een ijzeren dis
cipline getuigt. De Marokkanen merken
deze Franse soldaten nauwelijks op. Ze
zitten, alsof er niets aan de hand is ge
weest, naast hen op hetzelfde caféterrasje,
alhoewel er nooit een woord gewisseld
wordt.
In Marokko is het voor een vreemde
ling ook weer mogelijk met vertegen
woordigers van de autochthone bevolking
in contact te komen, zonder voor een
spion of een collaborateur te worden aan
gezien. Er bestaat een openbare volksopi
nie, die je in Algerije miste, of beter: waar
je moeilijk achter kon komen, omdat nie
mand je ten volle vertrouwde. Vrijuit
wordt er gesproken over de onafhanke
lijkheidsstrijd, die werd gevoerd en over
de haat, die men nog altijd jegens de
Fransen koestert.
Een nationalist vertelt
Reeds een paar uur na aankomst kwam
ik met een jonge nationalist In aanraking,
die wegens zijn politieke gezindheid ruim
een jaar in een Franse gevangenis had
doorgebracht. De man, een jongen eigen
lijk nog, sprak met gloed en trots over de
bereikte zelfstandigheid, maar maakte
zich, als elke fanaticus, aan schromelijke
overdrijving en simplisme schuldig.
„De Fransen hebben hier een hard re
giem gevoerd," zei hij. „We zijn in Casa
blanca met twee revolvers begonnen en
hadden er spoedig meer dan we gebrui
ken konden. In Algerije zal het net zo
gaan als bij ons. Eens zullen ook daar de
rollen worden omgekeerd.
„Kent u het land?" vroeg ik, op de ver
schillen tussen beide landen doelend, die
er op letterlijk elk gebied bestaan.
„Nee," was het antwoord, „ik ben er
nog nooit geweest.Maar de dag is niet
ver meer, dat ik er zonder hindernissen
heen zal kunnen gaan om m'n broeders
daar te kunnen begroeten.."
Twijfel rees bij me op, twijfel omtrent
het politieke gevoel van deze jonge man.
In Casablanca mogen de bussen Franse en
Arabische opschriften dragen, evenals de
wegwijzers en diverse reklameplaten, ln
Algiers heeft de Arabische taal nog
slechts een officiëuze status.
Anders dan Algerije vormt Marokko
bovendien een eenheid, zowel ln politieke
als in etnologische zin.
Als mijn zegsman zich bewust zou
zijn geweest van de geschiedenis en de
structuur van Algerije, als hij de pres
tigeoverwegingen, die in ae Franse
politiek daar een grote rol zfjn gaan
spelen, in hun uiterste consequenties
had doorzien, dan zou hij waarschijn
lijk een heel ander geluid hebben la
ten horen.
Internationaal chachet
Casablanca is noch een typisch Franse,
noch een typisch Marokkaanse stad. De
plaats heeft iets weg van de „vrijhaven"
Tanger, waar een internationaal gezel
schap van mensen woont en die door
schepen van alle landen van de wereld
wordt bezocht. De handel, vooral de zwar
te, is er levendig en er zijn misschien wel
meer zakkenrollers dan in heel Frankrijk.
Op straat wordt je als vreemdeling dan
ook door alle mogelijke figuren aange
klampt. De ene wil (valse) dollars ver
onder de officiële koers aan je slijten, de
andere biedt je accijnzenvrije cigaretten
aan niet een of twee pakjes, maar dui
zenden sloffen tegelijk! en een derde
wil Je „echt goud" verkopen.
Het is meestal niet moeilijk deze louche
lieden van je af te sohudden. Je doet maar
net of ze lucht zijn en wandelt rustig ver
der. Spreek vooral niet tegen ze, gebruik
zelfs niet het woordje „nee", want dan
achtervolgen ze je straten lang en aarze
len niet je tot in je hotelkamer toe te ver
gezellen.
Ik kan dit allemaal uit eigen ervaring
vertellen, ondanks het feit, dat ik, terwijl
ik dit sohrijf, nog geen 48 uur geleden in
Casablanca aangekomen ben. Toen ik na
melijk in de buurt van m'n hotel aan 't
fotograferen was, beging ik de stommi
teit een man, die me in 't Engels dollars
te koop vroeg, te antwoorden ,dat ik Hol
lander was en als zodanig niet over dol
lars beschikte.
De aanhouder
Het heerschap minstens zeven
gouden tanden in de mond en een
groot litteken op de rechterwang
haakte hier onmiddellijk op in. Hij
begon me te vertellen hoe mooi hij
Holland altijd weer vond „Ik ga er
elk jaar naar toe, weet u?" maar
uit z'n verhaal was zonder meer op te
maken, dat hij waarschijnlijk nog nooit
buiten Marokko was geweest.
Ik had nog geen tijd gehad iets terug te
zeggen, of hij begon avances tegen m'n
camera te maken. Hij wilde er onmiddel
lijk tweehonderdduizend frank voor ge
ven en begon het geld al uit te tellen.
„Nee," zei ik, „hou je valse geld maar
en laat me met rust.
Casablanca is een moderne stad
met grote, ruime pleinen en hoge
flatgebouwen.
29)
„Ja, hij is een beste man", zei vrouw
Forse hartelijk.
„En dan wou ik u nog wat vertel
len, vrouw Forse," ging Pansy voort.
„We gaan naar Londen, vader en ik.
Maandagmorgen vroeg gaan we op
reis.
Vader zegt, dat ik eens iets van de
wereld moet zien, omdat ik geen kind
meer ben, maar ik zal het toch ner
gens zo mooi vinden als in Herford.
Ik kan mij niet voorstellen, dat ik
ergens anders gelukkig kan zijn. Maar
ik ga wel graag eens naar. Londen; we
blijven drie maanden weg, tot het
einde van mei. Grootmoe is boos, om
dat de dokter zegt, dat ze niet mee
mag. Ze had er de hele winter op ge
rekend, en ze zegt, dat ze een andere
dokter wil hebben, die haar wel ver
lof geeft, maar vader zegt, dat ze niet
mee moet gaan, als er gevaar is voor
haar gezondheid. Vrouw Forse, heb je
ooit twee zulke beste mannen gekend
als mijn vader en dominee Cunliffe?"
„Neen, freule Pansy", zei ze harte
lijk, „en mijn eigen oude man er bij.
Ja, Herford is een rijk gezegend
plaatsje.
Ik denk wel eens, dat het evenals
Kapernaüm vanouds, tot de hemel toe
verhoogd is, en wanneer de mensen
zich niet bekeren, kan het ook wel
eens tot de hel toe neergestoten wor
den. Er gebeuren hier geen grove zon
den, die jonker Justin en de dominee
zouden kunnen zien, doch daar ge
beurt toch veel verborgen kwaad.
Maar kom, wees niet verdrietig, Her
ford is een gezegend dorp."
HOOFDSTUK XIII.
Gedurende de laatste tien jaren had
mevrouw Herford in alles haar eigen
gang kunnen gaan. Justin was een
van die mannen, die in het bewust
zijn van eigen kracht, uiterst toegeef
lijk zijn voor de vrouwen van hun
omgeving en die oordelen, dat het to
nen van hun gezag tiranniek zou zijn.
Hij was uiterst zorgvuldig in zijn rid
derlijke eerbied jegens haar, en dat
des te meer, omdat hij wist, dat er in
het diepst van zijn hart geen grote
hoogachting voor haar woonde. Daar
om was het voor haar een ondragelijk
leed, dat ze nu niet met haar zoon
en haar kleindochter naar Londen kon
gaan.
Ze was nu een weinig over de zes
tig, en de tijd had op haar gelaat heel
weinig sporen achtergelaten. Er wa
ren geen fijn getrokken lijnen van
verdriet of van peinzing op haar glad
de voorhoofd, en haar lichtblonde haar
toonde nauwelijks enig grijs, terwijl
haar rechte gestalte nog bepaald jeug
dig was. Wanneer ze goed gekleed
was, en zij kleedde zich tegenwoordig
altijd goed, dan kon ze best doorgaan
voor vijftien jaar jonger dan zij was,
en niets deed haar dan ook zoveel ge
noegen dan wanneer vreemdelingen
meenden, dat zij Justins vrouw was.
Ze leek geen vrouw van zestig, en ze
was het ook niet in haar gevoel, om
dat haar geestelijk leven niet verdiept
was sedert haar huwelijk met Richard
Herford, nu drie-en-dertig jaar gele
den. Haar geest was zo ontwikkeld als
hg worden kon, gedurende de tijd van
haar eerste huwelijk en haar weduw
schap, maar 't was haar gegaan ais
een vrucht die rijpt op schrale en
steenachtige grond, en die niet geel
wordt, maar groen en hard blijft.
Ze had er haar zinnen op gezet, dat
ze het voorjaar in Londen zou door
brengen, maar ze had een aanval van
bronchitis gehad, en dokter Vye had
haar de reis verboden, vooral om de
verandering van klimaat.
In de Medina, de inheemse wijk,
is het nu weer rustig. Voordat
Marokko tot een onafhankelijke
staat werd geproclameerd, broei
den in deze straten de haarden
van verzet.
Onverstoord leuterde de men verde».
Hij had me iets aan te bieden, nou, dat
had ik m'n leven nog niet gezien. Hjj
toverde een hevig glinsterende armband
uit z'n broekzak, hield het bengelend*
ding voor m'n neus en sprak van 22 ka
raat goud.
„Nee," zei ik, „ik draag geen armban
den en verdwijn alsjeblieft.."
Ik was inmiddels m'n hotel genaderd ep
dacht, dat hij 't nu wel opgeven zou. Maat
nee, onversaagd stapte hij mee naar bin
nen en begon over sigaretten te zeuren.
Hij wist een adres 't ging nu allemaal
fluisterend achter de hand waar ze
echte Amerikaanse rokertjes verkochten.
Óf ik.enz.
„Nee," zei ik, „ik voel er niets voor om
me te laten rollen en scheer je nu weg.
Terwijl ik m'n kamersleutel aan
de receptie opvroeg, waagde het
heerschap e enlaatste poging. Of
ik misschien een sigaret voor hem
hadHet klonk nogal ridicuul
na die aanbieding van daarstraks,
maar ik gaf hem er toch een.
„En nou, meneer", zei ik toen
dreigend, „als je
De man hoorde of zag me niet
meer. Hij stevende recht op een
„echte Amerikaan" af, die aan
de andere kant van de hal stond,
om daar hetzelfde liedje af té
draaien.
o
Veel medewerking toegezegd
ZEEBRUGGE, 16 Aug. (Belga).
De Amerikaanse zakenman Cantor,
die van plan is met super-pakketbo
ten een nieuwe transatlantische ver
binding tot stand te brengen, heeft te
Zeebrugge verklaard dat zijn voor
keur gaaf naar deze haven, niettegen
staande de Britse autoriteiten bereid
zijn voor hem een afzonderlijke aan
legplaats te bouwen.
Het bezoek dat Cantor aan Zeebrug
ge bracht duurde vrij lang. De burge
meester van Brugge en een ambtenaar
van het departement van openbare
werken hebben de Amerikaanse za
kenman de verzekering gegeven, dat
zij, indien zijn keuze definitief op Zee-
brugge valt, deze haven zullen uitrus
ten met nieuwe kaden, ontvangstza
len en hotels. Anderzijds zullen bag-
gerwerken uitgevoerd worden om de
vaargeul tot ongeveer 40 voet te ver-
Kunsttentoonstelling
in Zicrikzec
'S-QRAVENHAGE, 16 aug. De
burgemeester van Zierikzee zal zater
dag a.s., des middags in de meuseum-
zaal van het stadhuis aldaar een ten
toonstelling van hedendaagse kunst
openen. De expositie toont werk van
rar. C. K. J. V. Werkman te 's-Graven-
hage.