FRANSEN WERKEN IN DE SAHARA
AAN EEN VERJONGINGSKUUR
Rijk Rijkse uit Yerseke is Zeeuws
damkampioen en schaapherder
H
Een droom of werkelijkheid?
Investeringsvraagstuk probleem
nummer één
Nuschke wist
geen antwoord
„Egypte zal Suezkanaal nog
liever vernielen....!"
Staking in Egypte?
Kinderspel
Het nieuwe Eindhovense station
Polio-epidemie in
Chicago
Weslduitse studenten
tegen dienstplicht
„Maar uit handen geven?
Nooit
Ook in 1952 veroverde hij de iitel
Zijn grootste kracht ligt in het
eindspel; in middenspel kwetsbaar
Maandag 13 augustus 1956
ZEEUWSCH DAGBLAD
pagina 5
Tien liter water per dag is een
normaal rantsoen voor een man
die 's zomers in de woestijn moet
werken. De flessen worden op een
hoop gesmeten en honderden ki
lometers verder weer gevuld.
FRANKFORT. 10 aug. (D.P.A).
De Oostduitse vice-premier Otto
Nuschke heeft vrijdag op de kerkdag
van de Duitse Evangelische Kerk te
Frankfort (West-Duitsland) een neder
laag moeten lijden.
Toen een spreker uit Berlijn hem
verweet, dat hij de christenheid „in de
rug heeft aangevallen" en de atheïsti
sche jeugdwijding in Oost-Duitsland
niet duidelijk genoeg heeft afgewezen,
verliet Nuschke met zijn vrouw lang
zaam de zaal. Tegenover honderden
afgevaardigden uit Oost- en West-
DuitSland, die hem voor de congreszaal
omringden, kon hij echter de beschul
diging niet weerleggen.
Tevoren had de vice-premier tegen
over de acht- tot tienduizend deelne
mers aan de werkgroep „volk en poli
tiek" verzekerd, dat in Oost-Duitsland
het facultatieve godsdienstonderwijs is
gewaarborgd, de kerken door de staat
worden gesteund en ook aan christe
lijke studenten beurzen worden ver
leend. Hij had ook gepleit voor een
oproep van de Evangelische Kerk te
gen de proeven met kernwapens.
O
Lorraine Crapp bleef beneden
wereldrecordtijd
BRISBANE, 10 aug. Lorraine
Qr pp, de „hoop" van Australië voor
de olympische spelen te Melbourne,
heeft tijdens de training op de 440
yards vrije slag een tijd gemaakt van
3 min. 5,5 sec. Zij bleef hierdoor 0,4
sec. beneden het wereldrekord dat zij
op 18 februari van dit jaar te Sydney
bracht op 5 min. 5,9 sec. Uiteraard zal
deze nieuwe tijd niet voor erkenning
als rekord in aanmerking komen.
CAIRO, 11 aug. Reuter. In Cairo
is op een massa bijeenkomst op het be-
bevrljdingsplein aangedrongen op het
houden van een algemene staking in
alle Arabische en Mohammedaanse
landen op vijftien augustus, de dag
voor het begin van de Londense con
ferentie over het Suezkanaal.
Er werd een resolutie aangenomen,
waarin werd opgeroepen tot vrijwil
lige mobilisatie van Arabische en Mo
hammedaanse jongeren ter verdedi
ging van president Nasser en de na
tionalisatie van de Suez-kanaalmaat-
achappij.
De bijeenkomst werd bijgewoond
door jongeren uit alle Arabische en
verscheidene communistische landen,
waaronder communistisch China en
Zuid-Slavië. Het merendeel van deze
jongeren woont in Egypte.
'EL GOLEA, augustus 1956.
(Van onze reiscorrespondent Link van Bruggen)
ET is niet gemakkelijk de Sahara in geografisch opzicht te om
lijnen. De natuurlijke grenzen van deze onvoorstelbare woes
tenij lopen, ruw genomen, van de Atlantische Oceaan via Sene
gal en Nigeria naar de Nijl, en via de kust van Lybië en het Atlas
gebergte weer terug. De totale oppervlakte bedraagt niet minder dan
vier miljoen vierkante kilometer. Het inwonertal loopt tegen de twee
miljoen, waarvan ongeveer de helft uit nomaden en semi-nomaden
bestaat en de andere helft zich blijvend bij de oasen heeft neergezet.
In bestuurlijk opzicht is de Sahara minder moeilijk in te delen.
Vijfenzeventig procent staat onder Frans beheer. De rest wordt be
stuurd door Lybië en Egypte en tegenwoordig ook door de nieuwe
staat Marokko.
Hoewel negentig procent der „Sahariennes" in de Franse gebieds
delen woont, betekent dit niet, dat zij er gelijkelijk over zijn ver
deeld. Het barre klimaat maakt zeker tachtig procent van de woestijn
totaal onbewoonbaar en zonder moderne hulpmiddelen zou geen
mens het er 's zomers langer dan 48 uur kunnen uithouden.
RIO DE JANEIRO, 10 aug.
AFPDe grote prijs van de
Braziliaanse „Sweepstake", 20
miljoen Cruzeiros vier miljoen
gulden), is dit jaar gewonnen
door een baby van veertien da
gen.
Het gelukskind, een meisje,
had het winnende lot enige da
gen geleden van een oom gekre
gen als geschenk bij de geboorte.
De ouders van het meisje hebben
haar nu de bijnaam „Victoria"
gegeven.
Van de economische en strategische
betekenis van de Sahara zijn de Fran
sen zich wel bewust. Zij hopen van dit
enorme waterhoofd van Afrika een
voorraadschuur voor het westen te
kunnen maken, een bron van minera
len en vooral inkomsten, die de Fran
se maagd in staat zal stellen een ver
jongingskuur te ondergaan. Vele, lei
dende Fransen gaan zelfs zo ver om
voor het in exploitatie brengen van dit
dorre land slechts een halve eeuw te
nemen. „Over vijftig jaar", zeggen
deze optimisten, „is de Sahara vrucht
baar, is het klimaat er verbeterd en
zullen er de kostbaarste mineralen ge
dolven worden."
Op zichzelf klinkt dit zeker niet on
geloofwaardig. Het zal niet de eerste
keer zijn, dat erosie door beplanting kon
worden stopgezet, dat woestijnen door ir
rigatie vruchtbaar werden gemaakt (Is
raël, Mexico) en dat de klimatologische
omstandigheden zich als gevolg van dit
alles gewijzigd hebben.
Wat het Saharaproject echter zo moei
lijk maakt, is het feit, dat er ter plaatse
weinig water van betekenis gevonden
wordt. Er zijn geen rivieren, geen beken,
geen natuurlijke reservoirs. De zoge
naamde wadi's sporadisch voorkomen
de uithollingen, waarin zich regen- of
grondwater bevindt staan 't grootste
deel van het jaar droog en zoetwater
bronnen vindt men vrijwel uitsluitend in
het noordelijk gelegen berggebied. De
waterputten, die zich in oasen of op de
vlakten bevinden, zijn verder van be
perkte capaciteit en vloeien niet altijd
even regelmatig.
Zont water is er genoeg. Er bevinden
zich onuitputtelijke voorraden in de bo
dem, die meestal reeds op geringe diepte
aan te boren zijn. Zolang er evenwel geen
goedkope methode bestaat om zout water
in zoet water te veranderen, zullen deze
reservoirs onaangeboord blijven en ner
gens voor kunnen dienen.
Er zijn Fransen te over, die met de
gedachte spelen water via een pijplijn
van de Algerijnse kust naar de Sahara te
brengen. Maar een irigatiesysteem als dit
is eigenlijk alleen maar in theorie moge
lijk, omdat de kosten, die hieraan verbon
den zijn, een veelvoud van de opbrengst
van de bodem zouden bedragen.
Bovendien liggen er ten noorden van
de woestijn nog tienduizenden hectaren
ongeïrrigeerd bouwland, die een zeer
schrale oogst opleveren. Zolang men
nog niet aan de irrigatie van deze ge
bieden is toegekomen, moet de bevloei
ing van de Sahara, waar voorlopig al
leen maar dadelpalmen kunnen groeien,
wel als een niet te verwezenlijken
droom worden beschouwd.
Bij onderzoekingen, die voornamelijk
na de tweede wereldoorlog werden ver
richt, is gebleken, dat de Sahara een ver
zamelplaats van mineralen is. Vooral ijzer
erts is in grote hoeveelheden aangetrof
fen. Aan de exploratie is men echter nog
nauwelijks toegekomen, omdat deze een
veelvoud van problemen oproept, die niet
van de dag op de nacht kan worden opge
lost. Men heeft water nodig, arbeidskrach
ten, die, omringd door het noodzakelijke
comfort op de afgelegen en vrijwel onbe
treden terreinen kunnen werken en wo
nen, spoorwegverbindingen, wegen etc.
Een astronomisch bedrag aan investerin
gen zal moeten worden uitgegeven, alvo
rens de eerste spade in de grond kan wor
den gestoken.
Mauretania bijvoorbeeld, dat in de
zuidwestelijke hoek van de Sahara ligt,
zou een rijkdom van erts met een hoog
ijzergehalte in zijn bodem herbergen.
Om deze velden in exploitatie te kunnen
brengen en om over een periode van een
kwart eeuw van een jaarlijkse opbrengst
van vier miljoen ton verzekerd te kunnen
zijn, zal een kapitaal van 225 miljoen gul
den bijeengebracht moeten worden.
Ook niet-ijzerhoudende ertslagen en
mangaan zijn op verschillende plaatsen
ontdekt. Zo moet er in het hart van de
woestijn tweehonderdduizend ton lood
liggen en In het noorden en zuidwesten
onschatbare hoeveelheden koper en tin.
Hier en daar is men al met delfwerk-
zaamheden begonnen, maar voor het
winnen van non-ferro metalen gelden
precies dezelfde problemen als voor dat
van ijzererts.
Hoewel de Fransen nog nergens in de
Sahara uranium hebben gevonden, is veel
van hun hoop op dit kostbare mineraal
gevestigd. Hun redenering is, dat de Con
go, waar veel uranium gevonden wordt,
bijna aan de Sahara grenst en dat de for
maties daar niet veel met die in de bodem
van de woestijn verschillen. Kolen ten
slotte schijnen er ook genoeg te zijn.
Sinds het begin van deze eeuw worden
in mijnen in de omgeving van Colomb-
Béchar al kolen gedolven, maar de totale
produktie mag nog geen naam hebben.
De lagen bij het Atlasmassief zouden zeer
rijk zijn, evenals die in het uiterste zuiden.
Wat het winnen van olie betreft, zijn
vier maatschappijen momenteel doende
extensieve boringen te verrichten. De
consessiegebieden, die in woeste, onbe
woonbare streken in het zuiden liggen,
zijn uitgegeven aan de R.E.P.A.L. (Frans)
de C.F.P. (Frans)de C.P.A. (Royal Dutch
Shell) en de C.R.E.P.S. (FransRoyal
Dutch Shell). Alleen de laatste maat
schappij heeft tot nu toe olie aangeboord,
alhoewel de hoeveelheid (tachtig ton per
dag) de produktie lang niet economisch
verantwoord maakt. De enorme trans
portkosten, die moeten worden gemaakt
om de olie naar de kust te brengen (Al
giers: 1700 kilometer; Tripoli: 1100 kilo
meter) maken haar eigenlijk onbetaal
baar. Aan een pijplijn valt helemaal niet
te denken, daar de aanschaffings- en on
derhoudskosten hiervan nog veel meer in
de papieren lopen.
Verschillende maatschappijen overwe
gen dan ook het zoeken naar olie in de
Franse Sahara te staken. Sinds 1954 heb
ben ze gezamenlijk een bedrag van ge
middeld 75 miljoen gulden per jaar aan
de boringen besteed, zonder eigenlijk er
gens resultaten te boeken.
In het Lybische gedeelte van de Sahara,
op dezelfde hoogte als de plaats waar de
C.R.E.P.S. wat olie gevonden heeft, zijn
inmiddels nieuwe concessies aangevraagd
en ook verkregen. De Fransen hebben
hier echter naast gegrepen, omdat het
nieuwe Frans-Lybische verdrag nog
steeds niet door Parijs is geratificeerd en
Lybië het niet verlenen van concessies aan
Franse oliemaatschappijen als een stok
achter de deur heeft trachten te gebrui
ken.
Al met al kan men zeggen, dat er inder
daad mogelijkheden bestaan de sinds
eeuwen braak liggende Sahara tot een
vruchtbaar land te maken. Delfstoffen
zjjn er eveneens voldoende, zodat er bloei
ende mijncentra zouden kunnen ontstaan
en er vele takken van industrie zouden
kunnen worden gevestigd.
Maar de mogelijkheden hebben op dit
moment eerder een theoretische dan een
praktische betekenis. Zolang het water
probleem niet is opgelost, zolang er geen
spoorwegen worden aangelegd en zolang
er geen arbeidskrachten kunnen worden
gevonden, die bereid zijn een pioniersbe-
staan te leiden, zullen de rijkdommen der
woestijn voor 't grootste deel verborgen
moeten blijven.
Het probleem van de Sahara is
op de eerste pjpats een financieel
probleem. Er zijn miljarden en nog
eens miljarden nodig om in deze
barre woestenij welvaart te kun
nen brengen, nog afgezien van de
vraag of deze miljarden ooit hun
rente zullen kunnen opbrengen.
De Britse marine heeft bekend ge
maakt, dat het Britse koninklijke
jacht „Brittannia" op weg naar Kenia
om Kaap de Goede Hoop zal varen in
plaats van door het Suez-kanaal. De
„Brittannia" vertrekt eind augustus uit
Portsmouth naar Mombasa.
De foto geeft een overzicht van het
nieuwe station van Eindhoven. Rechts
op de foto staat het uit de toon val
lende postkantoor, dat echter vermoe
delijk nog wel enige jaren zal blijven
staan. Op de voorgrond het fraaie 18
Septemberplein en het nieuw aange
legde plantsoen met het standbeeld
van wijlen dr. A. Philips.
L
Het grote probleem van de Sahara
is water. Grote tankwagens hob
belen dag en nacht door de
woestijn om deze kostbare vloei
stof naar de olieboringen te bren
gen.
Geslaagd voor kraam
verzorgster
GOES, 11 augustus. Voor het diplo
ma kraamverzorgster slaagden de dames
J. Brouwer te Souburg, S. Corré te Oost-
kapelle en P. W. Jonker te Middelburg,
allen opgeleid te Middelburg, uitgaande
van de Stichting Centrum voor Kraam
zorg van het Groene Kruis op Walcheren.
De 72-jorige wielrijder J. D. Cooper
is in aanrijding gekomen met een be
stelauto. Met ernstige hoofdwonden is
hij naar een ziekenhuis vervoerd en
aldaar overleden.
Reeds 676 gevallen
CHICAGO, II aug. (AFP). In Chi
cago zjjn alle medische diensten gemobi
liseerd om het hoofd te bieden aan een
epidemie van kinderverlamming.
Geluidswagens rijden door de stad om
de ouders op te wekken hun kinderen te
laten vaccineren.
Vrijdag zijn 23 nieuwe gevallen bekend
geworden, waardoor het totale aantal ge
vallen sedert het begin van de epidemie
tot 676 is gestegen.
Er zijn 18 dodelijke gevallen bekend.
BONN, 11 aug. (DPA) Vijf dienst
plichtige studenten hebben bij het Hof
voor grondwetszaken te Karlsruhe be
zwaar aangetekend tegen bepaalde ar
tikelen in de in juli aangenomen wet
op de dienstplicht, welke naar hun
mening in strijd met de grondwet
zijn. Onder de studenten bevindt zich
een zoon van Martin Niemoeller, de
voorzitter van de Evangelische kerk
in Hessen.
Als vertegenwoordiger van de stu
denten treedt de vooraanstaande so
ciaal-democratische afgevaardigde in
de Bondsdag en jurist dr. Adolf Arndt
op. Volgens hem zijn de artikelen be
treffende de dienstweigering en het
vervullen van burgerlijke diensten
voor dienstweigeraars in strijd met de
grondwet, omdat alleen rekening ge
houden wordt met personen, die geen
elk gebruik van wapens tussen alle
staten met hun geweten in overeen
stemming kunnen brengen. Twee van
de betrokken studenten hebben n.l.
alleen in een verdeeld Duitsland ge
wetensbezwaren tegen het vervullen
van dienstplicht.
Een groep Franse grotdeskundigen
heeft nabij Grenoble een. wereldrecord
gebroken, door tot op meer dan dui
zend meter diepte af te dalen.
De 25—j. Louis Angoff, die in Day
ton (Ohio) had gewed dat hij binnen
twee uur zestien cocktails zou drin
ken overleed aan alcoholvergiftiging
kort nadat hij zijn weddenschap haa
gewonnen.
Nassers vertrouweling SALEM verklaart:
LONDEN, 10 aug. AFP. Het
Egyptische volk zal het Suezka
naal liever vernielen dan de con
trole erover verliezen, zo heeft
majoor Salah Salem, voormalig lid
van de revolutionaire raad en op
het ogenblik „vriend en vertrou
weling" van president Nasser, ver
klaard in een vraaggesprek.
Egypte zal zich tegen internationa
lisatie verzetten, zo zei hij, en als
Engeland zijn houding handhaaft, is
geen compromis mogelijk. Oorlog zal
dan het resultaat zijn.
Ge kunt onze troepen in de pan
hakken, zo voegde Salem hieraan toe,
doch ge zult nooit het kanaal bezitten.
Wij kunnen het gemakkelijk onbe
vaarbaar maken door de oevers aan
weerzijden op te blazen. Elke centi
meter van het kanaal kan vernield
worden. U kunt het opnieuw aanleg
gen, doch dan zullen er miljoenen sol
daten nodig zijn om -het te bewaken.
Egyptische deelneming aan de Lon
dense conferentie heeft volgens Salem
geen zin.
BINNENVAART
HANSWEERT, 10 augustus 1956. Ge
passeerd 10 aug. voor 4 uur: Rido, Paul
Valery, Golden River, Pirma, Martha,
Eendracht, Henja, Vauvenarges, Raab
Karcher 73, Paganini, Montini, Saumur,
Onderneming, Villo, Cahteau Pavie, Tou-
raine, Rheinstein 2, Hartmut, Artemisia,
Frama, Gerja, Bavaria, Express 61, Han.
Kurier 22, Rhein 91, Lenie, Elisabeth,
Steinachtel, Helene Schepens, Maloya,
Persia, Amethyste, Pro et Contra, Rhei-
nunion 6, Scaldia, Santmaar, Volkerak,
Johanna, Storno, Helene, Heta, Speranza,
Denzo, Wiljaco, Purfina 29, Rapana, Ma
ria, Louis, Elodie, allen België; Butania
3, Wandria, Gazelle, Antoing, Liege, Anna,
Luctor et Emergo, 4 Gebroeders, Han.
Kurier 10, Suze Gerard, Neeltje, Pieter-
nella, 2 Gebroeders, Veur, allen Rotter
dam; Luctor, Polonia, beiden Amsterdam!
Hoop, Nema, Crigee, Linquenda, allen
Werkendam; Mathilde, Gerdi, beiden
Kerkdriel; Wuta, Wormerveer; Vertrou
wen, Dordrecht; 8 Gebroeders, Haaften;
Gedi, Heerewaarden; Casino, Wemeldin-
ge; Volharding, Groningen; Tony, Urkl
4 Gebroeders, Hansweert; Espero, U-
trecht, Sija, Utrecht; Hagrie, Dordrecht!
/7 Is U soms in de omgeving van Yerseke toevallig eens een
«/L jongeman van zo om en nabij de 25 jaar ontmoet, die een
kudde schapen onder hoede heeft, zal waarschijnlijk niet di
rect de gedachte bij U opgekomen zijn, dat dit de persoon is, die
momenteel de titel van Zeeuws damkampioen achter zijn naam
heeft staan. En tochheeft deze eenvoudige schaapherder, die
luistert naar de naam van Rijk Rijkse, al heel wat belangrijke zet
ten op het houderdruitige bord gedaan. Zetten, die dikwijls zijn
tegenstanders te machtig waren en hen tot capitulatie dwongen.
Rijk heeft het dus, ondanks het ge
mis aan algemene ontwikkeling, in
de damwereld een heel eind ge
bracht. Voor de tweede maal heeft
hfj nu de titel in de wacht gesleept,
want ook in 1952 bleek hij de sterk
ste. Dit jaar veroverde hij de titel na
een tweekamp met de Goesenaar Jan
Sinke, kampioen 1955. Sinke nam
in verband met de nationale titel-
wedstrijd niet aan het Zeeuwse
kampioenschap deel, maar had toch
het recht Rijkse uit te dagen. De
tweekamp tussen Rijkse en Sinke be
stond uit drie partijen. De eerste en
de derde leverden een overwinning
voor de Yersekenaar op, terwijl de
tweede in remise eindigde. De uit
slag (51) was dus overtuigend.
Sterk eindspel
Rijk Rjjkse is iemand, die van rust
houdt. Hoe kan het trouwens anders,
als men het beroep schaapherder
heeft gekozen en voor ontspanning
een tak van sport beoefent, waarvan
eveneens de nodige rust uitgaat. Hoe
weleen stevige partij dammen
ook dikwijls de nodige zweetdruppel
tjes kan kosten. Achter zijn schapen
en het dambord vindt Rijkse zich dus
in zijn element.
Wat 1956 hem bracht is wel
haast iedereen bekend.
Van het laatste heeft hij onge
twijfeld zijn grootste kracht in
het eindspel. Het beginstadium
levert meestal niet veel moeilijk
heden op, maar in het midden
spel voelt hij zich het meest
kwetsbaar. Als hij echter met ge
lijke kansen aan het eindspel gaat
beginnen, moet zijn tegenstander
van behoorlijk formaat zijn om
hem te overwinnen.
Met vier minder
R(jk Rijkse zette reeds op jeugdige
leeftijd, daartoe aangespoord door
zijn inmiddels overleden vader, die
ook een groot liefhebber van de dam
sport was, zijn eerste schreden op het
veelruitige bord.
De eerste partijen tussen vader en
zoon werden in het begin met die
verstande gespeeld, dat Rijkse Sr. al
tijd met vier schijven minder van
start ging dan zijn jonge spruit. En
dan nog gelukte het zoonlief niet al
tijd om papa te overtroeven. Maar
dit duurde niet zo heel lang. Toen
Rijk eenmaal zo ver gevorderd was,
dat hij met gelijke wapens vader
mocht bestrijden, was ook de dag niet
ver meer, dat Rijk hoe langer hoe
meer winstpartijen op zijn naam
bracht.
Naar de damclub-
in het najaar van 1946 gaf Rijk
Rijkse zich als lid op van de toen
bestaande damclub Yerseke. Hij kon
zich nu pas goed uitleven. Vanzelf
sprekend kwam hij niet direct aan
het eerste het beste bord te zitten.
Hij kreeg dan ook een bescheiden
plaatsje in het tweede team, maar
spoedig plaatste men hem aan bord
negen van het „eerste", dat toen in
de hoofdklasse van de Z.D.B. speelde.
Op deze plaats moest hij in een
wedstrijd, die zijn club tegen Mid
delburg speelde, aantreden tegen de
heer Boogaard, destijds een vermaar
de Zeeuwse crack. Rijkse liet zich
echter niet imponeren door de faam
van zijn tegenstander en won zijn
partij.
In 1948 speelde de Yersekenaar
voor de eerste maal mee om het per
soonlijk kampioenschap van Zeeland.
Anderson werd toen kampioen met
Blom zijn leermeester op de
tweede plaats. Rijkse deelde de der
de tot de zesde plaats met andere
dammers.
Achter liet eerste
Juist in dat jaar, toen Jan Blom
Yerseke verliet, gelukte het Rijk
se om beslag te leggen op de eer
ste plaats van zijn club. In 1951
werd de damclub Yerseke opge
heven en werd Rijkse lid van
G.D.C. in Goes. Op koude, gure
wintermaanden was de fietstocht
naar Goes nu niet bepaald een
pretje, maar het bloed kruipt
In 1952, toen Rijkse zich bij
G.D.C. achter het eerste bord
had genesteld, kwam tevens het
eerste grote succes: het verove
ren van de Zeeuwse titel.
De twee daaropvolgende jaren
bracht hij het tot de tweede
plaats en'in 1955 eindigde hij als
vierde.
