Opstand in West-Polen tegen
communistische onderdrukkers
KOFFIESOORTEN WORDEN NU
10 EN 20 CENT DUURDER
Engeland drijft snel: 6 m per eeuw
DE TOESTAND IN POSEN
Boer verdronk bij
zijn weiland
Opoe d'Hondt in
Oostburg is 102
Vliegtuig boven
Bonn ontploft
Kabinetsformateur Dr. Dreess
'Spit- en graafwerk gaat door'
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
12e Jaargang No. 3434 Wnd.-hoofdredacteur: Prol. Dr. J. J. de Jong - Directeur: Jacq de Smit Vrijdag 29 juni 1956
N.C.R.V.-Vossen] acht
te Goes
Stakingen gevangenisbrand omvergeworpen trams
RADIO-ACTIEVE KAAS?
Ongeregeldheden bedwongen met
militaire troepen en tanks
Slachtoffers
.ZOMER" 1956" - SLAGVELD DER ZONNEBADERS
Talrijke doden
Iedereen blij
Officiële verklaring
Stoorzender vernield
DE BILT ZEGT:
Op moment van verzachting in communistisch bewind
Telegram aan de Prins
Aardenburg heeft nu
een Reinaerfstraat
„Niet alleen Hulst"
Alleen de goedkoopste
blijft gelijk (f 1,72)
Oud-Gouverneur Tjarda
Minister van Staat
Vandaag bespreking met
minister Staf
Werelddelen drijven
meer uit elkaar
„Merkwaardige uitlating"
Met gouden kunstgebit
JUWELEN LAGEN OP
VUILNISBELT
Telefoon 1488 (b.g.g. voor redactie
§987, voor adm. 2970), Giro 274289.
Kan.jren: Middelburg: Korte Noord-
«traat 35. Tel. 2009, Tel. redactie 2347
in 3162; Vllssingen: Nieuwstraat 68,
Tel. 826; Terneuzen: Dijkstraat 26-28.
Exploitatie:
Oosterbaan Le Cointre N.V., Goes.
Abonnementsprijs 0.47 per week,
2.— p. maand, ƒ5.85 per kwartaal.
Losse nummers 13 cent.
Advertentieprijs 24 cent per m.m.
Rubriek Kabouters 10 cent per woord
Zeeuwsch Dagblad
Zie pag. 2.
Op- en ondergang van Zon en
Zaterdag: Zon op 4.21 u„ onder 21
U. Maan op 23.42 u., onder 12.11 U.
Hoogwater zaterdag 30 juni:
Vlissingen: 6.17 u. 1.80 m., 18.27 U. l.<
m. Terneuzen: 6.42 u. 1.98 m., 18.56
1.84 m. Wemeldinge: 7.53 u, 1.68 E
20.07 u. 1.84 m. Zierikzee: 7.37 u. l.i
m., 19.45 u. 1.12 m.
16
DELFT, 28 juni. De student L. te
Delft kwam bij de politie aldaar ver
tellen, dat hij in een restaurant een
verkeerde actetas had meegenomen en
wel van zekere De V. De laatste had,
meende hij, zijn tas meegenomen en
daarin bevond zich een stuk kaas.
Nu was hij weliswaar niet zo aan dat
stuk kaas gehecht, maarde tas had
naast een radio-actief preparaat ge
staan en wellicht was daardoor de kaas
ook radio-actief geworden en dus
schadelijk voor iemand, die er van zou
eten.
AMSTERDAM, 28 juni. Naar wij uit vakkringen vernemen,
zullen de prijzen van sommige soorten koffie met ingang van morgen
verhoogd worden, tengevolge van de stijging der grondstoffen. Het
pakje van f 2.38 zal 20 cent ln prijs stijgen en dat van f 2.08 met
10 cent. Het pakje van f 1.72 zal echter niet in prijs worden verhoogd.
WARSCHAU, 28 juni. (Reuter). Een woedende menigte heeft van
morgen in het door de Russen bezette Posen (in West-Polen) aan
vallen gedaan op het hoofdkwartier van de Poolse (communistische)
verenigde arbeiderspartij en andere gebouwen. Een gevangenis werd
in brand gestoken, trams werden omgeworpen en een Russische vlag
werd afgerukt.
In de middag werden schoten afgevuurd, toen de betogers zich
;oor het hoofdbureau van politie bevonden. Hierbij vielen verschei
dene doden. Om half drie verschenen er tanks op het centrale plein.
In de stad bevinden zich duizenden buitenlandse bezoekers ter gelegenheid
van de jaarbeurs, die na die van Leipzig de grootste is in Oost-Europa.
komen instellen naar de looneisen van
de arbeiders.
de officiële verklaring van de
Volgens ooggetuigen, die uit Posen
te West-Berlijn aankwamen, is er in
ue Poolse stad een algemene staking
uitgebroken. Sinds de vroege ochtend
lagen het verkeer en het werk stil. Een
Britse zakenman verklaarde: „Wij za
gen groepen arbeiders, kennelijk uit
de staalindustrie, die in overals op or
delijke wijze door de straten marcheer
den. Zij droegen een grote Poolse vlag
voor zich uit. Ook hadden zij aanplak
biljetten en zij zongen iets. Ik liet me
vertellen dat het was „Wij willen
brood".
De betoging scheen te zijn georgani
seerd, want het merendeel van de win
kels had de rolluiken laten zakken en
alle trams stonden stil en waren door
de bestuurders verlaten. Voertuigen,
die poogden door te rijden, werden
door de menigte tegengehouden.
„Later hoorde ik wat afzonderlijke
schoten niet aanhoudend vuren,
maar twee of drie schoten tegelijk, als
of er over de hoofden van een menigte
werd geschoten. Tegen de middag be
vonden zich tanks voor het gebouw van
de Nationale Bank van Polen en er
werden troepen samengetrokken.
In de verte kon men andere tanks
horen dreunen. Iedereen scheen ech
ter erg blij", aldus de Britse zakenman.
Langs de buitenkant van de stad was
hij naar het vliegveld gebracht.
Het vliegtuig, waarmee de Britse
ambassadeur, Sir Andrewnoble naar
Posen onderweg was voor een bezoek
aan de jaarbeurs, werd zonder opgaaf
van reden naar Warschau terugge
stuurd.
Door radio-Warschau werd later een
officiële verklaring omgeroepen, waar
in werd gezegd, dat de incidenten te
Posen „een provocatie, georganiseerd
door de vijanden van ons land" waren.
Het Westberlijnse telefoonkantoor
kon geen verbinding met Posen krij
gen, doordat „de lijn was gestoord".
Reizigers uit de Poolse stad meldden,
dat stakende arbeiders communistische
vlaggen hadden afgerukt en hadden
geroepen „Geef ons brood!"
Buitenlandse bezoekers hadden ook
gezien, dat twee Poolse pantserauto's
op groepen demonstranten schoten.
Voorts wordt gemeld, dat betogers
communistische functionarissen uit
hun bureaus haalden en hen zegevie
rend aan de menigte toonden. Verder
zouden de demonstranten een Poolse
stoorzender hebben vernield en delen
er van op straat hebben gesmeten.
Tegenover buitenlanders hadden de
betogers zich correct gedragen.
Rondom het stadhuis waren Poolse
troepen samengetrokken om te verhin
deren, dat het door de betogers werd
bestormd.
Volgens een ooggetuige is de staking
begonnen in de Stalin-locomotieven-
fabriek, waar arbeiders een boodschap
aan premier Cyrankiewiecz hadden ge
zonden om te Posen een onderzoek te
LOPIK, 28 juni. De 67-j. landbou
wer D. B. van Elk te Lopik is van
morgen met zijn rijwiel in een sloot
gereden en verdronken. De man had
met zijn kleinzoontje een koe naar de
weide gebracht. Maar op de terugweg
.niste de kleine jongen plotseling zijn
grootvader. Hij keerde terug en zag
hem in de sloot liggen, Daarop heeft
de jongen hulp gehaald, doch deze
kwam te laat.
o
In
Poolse regering wordt gezegd, dat er
levens zijn verloren gegaan, maar dat
de orde thans is hersteld. Er waren
straatongeregeldheden geweest en er
waren aanvallen gedaan op gebouwen.
Radio-Warschau voegde hieraan toe,
dat de regering en de partij er van
overtuigd zijn, dat iedere poging tot
provocatie op passende wijze door
het land en „alle burgers, wie het
welzijn van hun land ter harte gaat"
zal wor.den afgeslagen. De provoca
teurs zouden met alle strengheid
worden gestraft.
Premier Cyrankiewicz heeft zich met
een speciale commissie naar Posen be
geven. Het Poolse radiostation zei ook,
dat er met het oog op de gebeurtenis
sen in Posen speciale waakzaamheid
van het volk nodig is tegen daden, die
door de vijanden van Polen tegen de
staat worden gericht.
GOES, 28 juni. De ongeregeldheden in Posen hebben zich voor
gedaan op een ogenblik, dat er sinds enige maanden een algemene
verzachting in het communistische bewind in Polen is ingetreden.
Naar aanleiding van de Sowjetkritiek op de persoonsverheerlijking
van Stalin en het streven naar een collectief leiderschap had premier
Cyrankiewicz meer democratie, meer rechtvaardigheid en hogere
lonen beloofd.
Veranderlijke bewolking met plaat
selijk enkele buien, sommige met on
weer. Matige af en toe vrij krachtige
wind uit westelijke richtingen. Aan
houdend koud.
Als onderdeel van het „proces van
ma's", kondigde de premier toen een
het herstel van de Leninistische dog
amnestie voor 30.000 personen af. Ter
wijl tevens de organisatie voor de
staatsveiligheid werd gezuiverd. Ook
de regering werd gewijzigd.
In april jl. gebeurde het voor het
eerst, dat in het parlement, dat sinds
de verkiezingen van 1947 door de com
munisten wordt beheerst, een afge
vaardigde tegen een regeringsvoorstel
stemde. Het was een „progressieve ka
tholiek", die bezwaar maakte tegen het
toestaan van abortus in bepaalde ge
vallen. Polen is een overheersend R.K.
land met 26.500.000 inwoners.
De communisten kwamen er aan de
macht, nadat het land tijdens de twee
de wereldoorlog door de Russen was
bevrijd.
Te Forli (noord-Italië) moesten een
bisschop en een overvalcommando van
de politie zich naar een bruiloft haas
ten om de orde te herstellen. De gees
telijke had geweigerd het huwelijk te
voltrekken omdat hij vond dat de bruid
onvoldoende was gekleed, waarop de
bruidegom hem neersloeg.
In Amsterdam heeft Z.K.H. Prins
Bernhard donderdagochtend voor
de zevende maal zilveren anjers
uitgereikt.
De foto laat zien hoe Z.K.H. als
stichter en regent van het Prins
Bernhardfonds mevrouw J. E.
WestendorpOsieck uit Amster
dam de zilveren anjer opspeldt.
Links op de voorgrond Jhr. D. C.
Roëll, hoofddirecteur van 't rijks
museum te Amsterdam, geheel
rechts Mr. Domela Nieuwenhuls,
voorzitter van de vereniging van
vrienden van de Aziatische kunst.
Tja, het ziet er wel erg droevig uit
met onze zomer. Als U nog geen
vakantie hebt, troost U dan maar,
dat het op het ogenblik aan het
strand zeker geen lolletje is. Om
dat te bewijzen drukken wij hier
een plaatje af, dat donderdag op
het Bloemendaalse strand werd
genomen.
—O—
AARDENBURG, 29 juni. Vandaag
vrijdag viert de weduwe Natha-
Ua Bernardina d'Hondt-Jacques, (in
Oostburg bekend als opoe d'Hondt),
in het St. Antonlusgestlcht te Oostburg
haar 102e verjaardag.
Opoe d'Hondt werd geboren ln Aar
denburg en heeft daar steeds gewoond,
totdat zij in 1940 wegens haar hoge
ouderdom haar intrek moest nemen in
het St. Antoniusgesticht. Zij is nog
helder en vrolijk van geest, maar loopt
enigszins moeilijk, doordat zij op reeds
gevorderde leeftijd gevallen is.
Zij vindt het leuk, dat zij op de
zelfde dag jarig is als Prins Bern
hard en heeft hem een gelukstele
gram laten zenden.
Bij haar 100ste verjaardag werd zij
door de gemeenteraad van Aardenburg
tot ere-burgeres der gemeente be
noemd.
o
AARDENBURG, 28 juni. Met al
gemene stemmen heeft de gemeente
raad van Aardenburg het voorstel van
enige raadsleden, een der straten in
het uitbreidingsplan de naam Rei
naerfstraat te geven, aangenomen.
De raad wil hiermee tot uitdrukking
brengen, dat hij de historie van Rei-
naert de Vos niet alleen als een aan
gelegenheid van de stad Hulst be
schouwt.
BONN, 28 juni. Een Britse gloster
Meteoor straaljager is donderdagmid
dag op geringe hoogte boven de West-
duitse hoofdstad, Bonn, ongeveer 800
meter van het parlementsgebouw,
ontploft.
De drie bemanningsleden konden
met hun valschermen het toestel ver
laten. Twee van hen hebben bij het
neerkomen verwondingen opgelopen.
Door de in het rond vliegende wrak
stukken zijn verscheidene gebouwen,
waaronder de Britse ambassade, licht
beschadigd. Een burger liep lichte ver
wondingen op. Een vleugel van de Me
teoor trof een vrachtauto, doch de
chauffeur bleef ongedeerd.
De kwaliteit der koffie-overschotten
is van dien aard gebleken, dat het ge
ringe kwantum goede koffie de prijzen
juist deed stijgen. Tenslotte heeft da
kleine oogst, welke voor 1950 en 1957
verwacht wordt, ook invloed uitge
oefend op de stijging der koffieprijzen
op de wereldmarkt.
Terwijl de koffiebranders aanvanke
lijk het geleidelijk stijgen van de
grondstoffenmarkt aangezien hebben
zonder tot prijsverhoging over te gaan,
is dit thans niet langer mogelijk ge
bleken. Een matige stijging der détail-
prijzen is noodzakelijk geworden, al
dus deze vakkringen.
NU 5 KG NAAR BUITENLAND
Met ingang van 1 juli wordt, bij uit
voer van geschenk- en toeristenzendin
gen, de gewichtslimiet voor koffie ver
hoogd van 1 kg tot 5 kg. Voor het ar
tikel koffie geldt derhalve dan dezelfde
gewichtsgrens als voor de overige le
vens- en genotmiddelen.
Steeds moet echter rekening worden
gehouden met de invoerbepalïngen In
zake geschenk- en toeristenzendingen
van het land van bestemming, dia la
gere limieten kunnen inhouden.
's-GRAVENHAGE, 28 juni.
Aangezien jhr. mr. A. W. L. Tjar
da van Starkenborgh Stachouwer
enige tijd geleden de pensioenge
rechtigde leeftijd heeft bereikt,
heeft hij eervol ontslag uit de bui
tenlandse dienst verzocht. Wegena
de uitzonderlijke diensten, die hit
in velerlei functies den lande heeft'
bewezen, heeft het hare majesteit
de Koningin behaagd hem bij be
sluit van 28 juni te benoemen tot
Minister van Staat.
Jhr. mr. Tjarda van Starkenborgh
Stachouwer, die in 1688 te Groningen
geboren is, is tussen 1915 en 1925 hi
diplomatieke dienst geweest te Wash
ington, Par(js en Berlijn.
Van 1925 tot 1933 was hij commissa
ris der Koningin in de provincie Gro
ningen, van 1933 tot 1930 gezant f#
Brussel, van 1936 tot 1945 Gouverf
neur-Generaal van Nederlands Indle,
van 1946 tot 1948 ambassadeur te Pa
rijs. In 1950 werd hij parmanent ver»
tegenwoordiger bij da raad voor het
Noord-Atlantisch Pact.
's-GRAVENHAGE, 28 juni.
Nadat de kabinetsformateur, dr.
Drees, gisteren een onderhoud had
met prof. Beel, heeft hij vanmid
dag op het ministerie van algeme
ne zaken een bespreking gehad
met de minister van oorlog uit het
demissionaire kabinet, ir. Staf. Dit
gesprek, waartoe de kabinetsfor
mateur ir. Staf heeft uitgenodigd,
duurde vijf kwartier.
Een woordvoerder van de kabi
netsformateur heeft vanochtend
medegedeeld, dat het „spit- en
graafwerk" van dr. Drees nog
voortduurt en nog wel enige tijd
in beslag zal nemen.
Hij bevestigde, dat Dr. Drees dezer
dagen aan minister Witte heeft ver
zocht advies uit te brengen over de
praktische uitwerking en de alterna
tieven van de denkbeelden, die bestaan
Voor een Canadees luchtfeest dat in
september te Toronto zal worden ge
houden, zal ook een Russisch TU104
vliegtuig uitgenodigd worden, dat dan
via de Noordpool naar Canada zal Vlie
gen.
LINDAU, 28 juni. De Britse
professor Blackett heeft donder
dag op de internationale conferen
tie van Nobel-prijswinnaars ver
klaard dat de werelddelen met een
gemiddelde „snelheid" van drie
meter per eeuw van elkander van
daan drijven.
De continenten drijven in het
algemeen in noordelijke richting.
Engeland drijft „bijzonder snel",
bijna zes meter per eeuw. Boven-
dient draait het eiland langzaam
rechtsom.
Naar de Britse professor voorts
meedeelde, is uit een onderzoek
van het magnetisme in gesteente
gebleken, dat de magnetische
Noordpool 200 miljoen jaar gele
den in het Noorden van de Stille
Oceaan, ten oosten van Siberië en
ten noorden van Japan, lag.
Het Afrikaanse continent is in
de afgelopen 300 miljoen jaar via
de Zuidpool naar zijn huidige
plaats gedreven. India lag 70 mil
joen jaar geleden ten zuiden van
ie evenaar.
's-GRAVENHAGE, 28 juni. Van
bevoegde zijde heeft men de uitlatin
gen van schout-bij-nacht W. J. Kruys
(zie pag. 3) „merkwaardig" genoemd.
Hierbij werd er op gewezen, dat van
de zijde van de formateur geen enkele
verklaring is afgelegd, die leidt tot de
conclusie, waartoe schout-bij-nacht
Kruys is gekomen. „Hij heeft zich ge
baseerd op speculaties, die nergens eni
ge officiële bevestiging vinden", voeg
de men hier aan toe.
ten aanzien van de huurkwestle.
Op het ministerie van volkshuisves
ting en wederopbouw wordt daaraaa
nu gewerkt, doch het advies zal meer
t(jd vergen dan aanvankelijk was ver
wacht. Zo werd minister Witte woens
dag in beslag genomen door de ver
dediging van een wetsontwerp betref
fende zijn departement in de Eerste
Kamer.
DERDE ONTMOETING
Het „spit- en graafwerk" gaat Inmid
dels ook op andere terreinen verder.
Dr. Drees heeft hierbij tal van gesprek
ken met deskundigen uit de ambtelijke
wereld, waarbij in dit stadium van het
voorbereidende werk een groot deel
telefonisch wordt afgedaan.
Het is nog niet bekend, wanneer
eventueel een derde ontmoeting met dê
bij het overleg betrokken fractieleider»
zal plaatshebben en of de formateur
hen vóór een nieuwe ontmoeting een
schriftelijke uiteenzetting zal geven
over de stand van zaken.
EEKLO, 28 juni. Een vodde-
raper uit Oost-Eeklo (België),
Theofiel van de Veire, heeft op
een vuilnisbelt te Evergem een
ijzeren doos gevonden, waarin 25
ringen, een armband en een
kunstgebit lagen. De voddenra
per, die de waarde ervan niet
vermoedde, stak de ringen en de
armband in zijn zak, maar gooide
het gouden kunstgebit weg.
In een herberg ruilde hij de rin
gen voor enkele glazen bier. De
veldwachter, die dit te weten
kwam, stelde een onderzoek in.
19 van de 25 ringen zijn reeds te
ruggevonden en wachten op het
rechtmatige eigenaars.
Men weet niet hoe de doos met
deze juwelen op de vuilnisbelt is
geraakt.
