De P.D. waakt voor gezondheid van
Zeeuwse land-en tuinbouw
Er klopt
lagere
iets niet bij overgang van
middelbare school
naar
Honderden Zeeuwse landarbeiders
trokken naar de fabrieken
Paard toonde afkeer van H.S. en
en maakte rechtsomkeert
Onafgebroken keten van proberen,
adviseren en controleren
Parool van vandaag
spuiten spuiten
"AKKERTJES"
Gevolg van winterwerkloosheid
HAP MAAR RAAK!
Arbeiders vervoerd met
„eigen lijntje"
Onderzoek geestelijke ontwikkeling
van leerlingen laagste klassen
Zwemgelegenheid in Zak
van Zuid-Beveland
dringend noodzakelijk
ponderdaj 14 Juni 1956
ZEEUWSCH D/ BI.AD
Pagina 5
Onze fruitteelt wordt van alle kanten belaagd
GOES, 11 juni. Goes mag dan bij tijd en wijle een metropooltje
Schijnen, je staat toch wel even vreemd met je oren te wapperen,
Wanneer plotseling op een kantoor aan de Grote Markt allerlei Ara-
bis. 'he en Japanse klanken op een onschuldig journalist komen aan
waaien. Nu bleek weldra echter, dat het geen Arabisch of Japans
kon zijn geweest, maar voor uw verslaggever maakte dat geen ver
schil; abracadabra. Hier waren doodeenvoudig twee heren van de
Plantenziektenkundige Dienst kortweg P.D. die in vaktech
nische termen van gedachten wisselden.
Men ziet het deze mensen niet aan, dat het welzijn van de Zeeuwse
fruitteelt met hen staat of valt. Toch is dit geen overdrijving. Vraag
het een willekeurige fruitkweker. Hij zal de loftrompet steken over
het prachtige werk van deze P.D.-mannen. En tien tegen een dat hij
van hen zegt; ,,'t Zijn prachtkerels de wakers over onze fruit-
cultuur."
De P.D zal het nu, na al die drukte
van de aardappelexport, wel weer wat
rustiger aandoen, was onze gedachte.
Maar, o misrekening. Net is de laat
ste aardappel gecontroleerd, of daar
dient de fruitteelt zich aan: spuiten
spuiten-spuiten. En weer zijn de P.D.-
mannen in de weer, van vroeg tot laat.
Om eens te kijken, wat er zoal aan
dal werk vast zit, zijn we eens een
dagje op sta gegaan met het hoofd
van de P.D. op de Zeeuwse eilanden,
d heer J. Hertgers.
GOEDE VERWACHTINGEN
,e verwachtingen voor de komen-
d fruitoogst zijn vrij gunstig", meent
dt- lieer Hertgers, als we tussen de bo
menrijen van het fruitteeltbedrijf
„Valckeslot" te Goes lopen. Bij de pe
ren zien we een goede vruchtzetting,
uitgezonderd bij enkele rassen: Bonne
Louise d'Avranche, Triumphe de Vien-
ne, Doyenne du cornice (wisselend) en
Clapp's favorite (.matig)Gezien het
feit. dat heel Europa momenteel wei
nig peren heeft, is de hoop op rede
lijke prijzen zeker niet ongegrond.
Ook met de vroege appels lijkt het
niet ongunstig. De latere soorten laten
nog geen speculatie toe, daar er nog
van alles kan gebeuren.
Het zachte fruit staat er gunstig
voor. Brachten onlangs de glasaard
beien niet 7,50 per kg bij de vei
ling op? Er worden inderdaad al
flinke prijzen geboden in de voor
verkoop .Er zit n.l. geen „bodem in
de markt", zoals men het ontbreken
van voorraad in zakenkringen uit
drukt.
MEER PARASIETEN.
Eer al dat heerlijke fruit van de
bomen is neergedaald, heeft de kwe
ker ware veldslagen moeten leveren
tegen spint, schurft, meeldauw, blad
rollers en bladluizen. Het is de P.D.
die hierin zo'n belangrijk aandeel
heeft. Immers deze dienst waakt over
de gezondheidstoestand van land- en
tuinbouw.
Zeeland wordt ernstig belaagd door
al die parasieten. Geen wonder, Zee
land heeft hoogcultuur. Het is nu één
maal zo: hoe meer gecultiveerd des
te talrijker worden de parasieten.
Maar dan staat daar de P.D. als
een rots in de branding. Zij verzorgt
ln samenwerking met de voorlich
tingsdiensten en Je proefstations de
waarschuwingsberichten voor de ra
dio (half één) en de waarschuwings
kaarten, die de Zeeuwse telers ont
vangen. Zo komt een ieder aan de
weet, welke bestrijdingsmiddelen moe
ten worden gebruikt, op welk tijdstip
en in welke mate.
PROEVEN.
„Met de huidige bestrijdingsmidde
len is, bij juiste toepassing een goede
bestrijding mogelijk", zo zegt de heer
Hertgers. We zijn verder gereden naar
het proefstation te Lewedorp, waar
vakkundige P.D.ers op grote schaal
roeven nemen met nieuwe middelen,
ie heren G. W. S. Schriever en C.
Joziasse zullen juist enkele spuitproe-
ven nemen. Met een kleine motor-
nevelspuit, die door zijn typische
bouw doet denken aan de Oosterse
„ricksha", experimenteren zij hier met
spuitmiddelen van verschillende sa
menstelling en concentratie op diver
se rassen.
SPUITEN.
L>e gemotoriseerde bespuiting is iets
van de laatste jaren. Vroeger, in de
dertiger jaren, was men aangewezen
op de rugspuit. Toen kwam de motor
sproeier, die met drie man bediening
een volwassen boomgaard kon bespui
ten met 4.000 1. per ha. Snel volg
den de verbeteringen elkaar op. De
nevelspuit eiste twee man en veel
minder water (200300 1. per ha), en
de snelspuit, de „blow-sprayer", kan
door één man worden bediend.
„Dit is een typisch Zeeuwse ma
chine", wist men ons te vertellen.
Het was de heer Zuidweg te Kats,
die enkele jaren geleden met deze
machine experimenteerde. En met
succes, want de blow-sprayer bleek
sneller, prettiger en veiliger en
voor het aan goed water arme Zee
land van groot belang zuiniger
met water (15002000 1. per ha). In
de betrekkelijk korte tijd zijn er nu
een dertigtal in onze provincie in
gebruik.
Met de auto-nevelspuit, die dit jaar
voor het eerst werd gebruikt, is het
nog sneller gegaan. Op rond 25 schat
ten insiders het aantal, dat nu reeds
ln gebruik is.
OOK KLEINE BEDRIJVEN.
In de hele ontwikkeling van de
sproei machines blijkt wel een sterke
tendens naai- een efficiënte bespuiting
met /.o v.'emig mogelijk vloeistof en
een minimum aan personeel.
De gedachte, dat deze nieuwe snuf
jes uitsluitend rendabel zouden zijn in
grote bedrijven, is niet geheel juist.
motornevelspuit (zie foto Lewedorp)
kunnen kleine kwekers op uitstekende
wijze van de moderne middelen profi
teren.
De handel in bestrijdingsmiddelen
heeft een niet minder grote vlucht ge
nomen. Zeeland kent tientallen bo
nafide handelaren. Bij een van hen, te
Kapelle, hebben we eens achter de
schermen geneusd.
MEER DAN 1000.
Voor de oorlog kende ons land mis-
Twee ambtenaren van de P.D. be
zig' met de uitvoering van een
proefbespuiting te Lewedorp. Hier
vullen de heren C. Joziasse (links)
en G .W. S. Schriever juist de tank
van de kleine motornevelspuit, die
uitstekende diensten bewijst in de
kleine bedrijven.
Ingezonden Mededelin" -1
Kunt U
niet slapen
van de pijn?
flitsen Uw klachten weg
In september provinciale
ploegwedstrijd
GOES, 13 juni. Ook dit jaar zal
er weer een provinciale ploegwed
strijd om het kampioenschap van Zee
land worden gehouden. Eind septem
ber, begin oktober zal deze wedstrijd
plaats hebben.
De deelnemende organisaties zijn;
ZLM, CBTB, NCLB, LJG, CJBTB,
NKBL en RKJB.
Ruim 2.000 werklozen (vooral op Tholen)
GOES, 13 juni. „De -werkgelegenheid voor de Zeeuwse land
arbeiders in de wintermaanden is niet naar wens verlopen", aldus
het jaarverslag 1955 van de Gewestelijke Raad voor Zeeland van
het Landbouwschap, aangezien door de Herverkaveling in tegen
stelling met de gedane toezeggingen veel minder arbeiders wer
den aangetrokken dan mocht worden verwacht. Hierdoor ontstond
vooral in Tholen een betrekkelijk grote werkloosheid, terwijl ook
in andere delen van de provincie geen voldoende werken aanwezig
waren om de losse arbeiders te kunnen opvangen. Eind december
waren in totaal meer dan 2000 landarbeiders als werkloos inge
schreven.
Kantonrechter Middelburg
Want dank zij het in de handel bren
gen van kleine modellen, zoals de ge
motoriseerde rugsproeier en de kleine
Er bestaat geen enkele reden,
om bang voor vergiftigd fruit te
zijn. Dit is overduidelijk komen
vast te staan na al de gesprek
ken die wij met verschillende
mensen, allen bij de fruitteelt be
trokken, hebben gevoerd om dit
probleem te onderzoeken. Een
probleem, inderdaad, want alom
doet het gerucht de ronde, dat er
in de tuinbouw met vergiften
wordt gewerkt.
„Vroeger, in de dertiger jaren,
was het veel gevaarlijker",
aldus de heer Straub, kweker te
Kattendijke, „toen werkte men
zelfs met arsenicum en er was
geen enkele controle."
Nu zijn er voldoende waarbor
gen voor veilig, gezond fruit.
Zeker, er worden nog wel giftige
bespuitingsmiddelen aangewend,
maar die kunnen geen enkele
schade aanbrengen, wanneer deze
middelen op het juiste tijdstip
worden gebruikt. En dat dit ge
beurt, dat garanderen drie con
trole-instanties. De Plantenziek
tenkundige Dienst, de Dienst
Volksgezondheid en de Keurings
dienst van Waren. Kan het veili
ger?
Bovendien gaan de giftige mid
delen er steeds meer uit. Telkens
komen er meer niet-giftige mid
delen, die hetzelfde effect sorte
ren. Hapt U dus maar lekker in
het vitaminerijke fruit! De schil
hoeft er heus niet af!
schien een stuk of tien bestrijdings
middelen, van elk drie of vier soor
ten. Maar na de bevrijding heeft het
aantal door de P.D. goedgekeurde mid
delen, de 1000 reeds overschreden.
Inderdaad, door de P.D. goedge
keurd. Want eerst met haar fiat, mag
er een nieuw middel in de handel wor
den gebracht. Elk middel wordt aan
een nauwkeurig onderzoek onderwor
pen, en op verschillende manieren
door de P.D.-ers „uitgeprobeerd".
Dit onderstreept weer eens het grote
belang van deze dienst.
„Vroeger hadden we meest buiten
landse produkten", vertelt ons de
handelaar in bestrijdingsmiddelen,
„maar tegenwoordig komen ze voorn'i-
melijk van Nederlandse industrieën".
VERTROUWEN.
De letters P.D. hebben een bijna
magische klank in Zeeland. Land
bouwers, fruitkwekers en hande
laren stellen vertrouwen in deze
dienst, want de praktijk heeft be
wezen, dat de mensen van de P.D.
voor hun taak zijn berekend en
onder alle omstandigheden hun
mannetje staan. „Als de P.D. het
zegt, dan moet het goed zijn",
wordt dikwijls gezegd, en uit dit
ene zinnetje spreekt een mateloos
vertrouwen.
De mannen van de P.D. zullen
dit vertrouwen zeker niet bescha
men. Daarvoor hebben zij hun vak
te lief. Zij zijn en blijven voor
al in Zeeland de wakers over
de gezondheid van land- en tuin
bouw.
MIDDELBURG, 13 juni. Op
de dag, waarop Nederland naar de
stembus trok, toog de 22-jarige
landbouwer L. M. uit Lewedorp
naar Middelburg, niet om zijn
stem uit te brengen, doch ter be
hartiging van zijn belangen voor
de plaatsvervangende kantonrech
ter te Middelburg, mr. M. Vla
ming. Want M.'s paard gaf er op
6 april j.l. de voorkeur aan de weg
van de hollende dieren in te slaan.
M. bracht zijn anderhalf jarig
paard naar de weide, in de rich
ting van de Piet-Polder. Maar bij
de overweg gekomen kreeg het
dier plotseling, bij het aanschou
wen van de rails, de schrik te pak
ken, rukte zich los M. had het
paard aan een touw liet de
baas de baas en ging er in zijn
enigheid je van door.
M. beweerde voor de kantonrechter,
dat het paard een halster aan had.
Voorts zei hij het paard „door en
door" te kennen vanaf de geboorte.
Daarom verwonderde de kanton
rechter zich erover, dat M. er niet
Op het fruitteeltbedrijf „Valcke
slot" te Goes wordt met veel suc
ces met de blow-sprayer gewerkt.
Op de foto ziet men de heer P.
Boudeling bezig met de bespuiting.
Hij kan het alleen af; zijn ma
chine blaast en sproeit naar harte
lust.
mee op de hoogte was, dat het paard
een kennelijke afkeer had van alles
wat maar enigszins met de spoor
wegen verband houdt. Verder was er
niets van gebleken, dat het dier een
halster droeg. Het paard richtte op
zijn vlucht nog wat schade aan, zo
dat de ambtenaar van het O.M., mr.
T. Lebret, thans de opmerking „ge
vaarlijk spel" lanceerde.
Wat is er verder met het paard
gebeurd?" informeerde de laatste.
„We hebben het weer naar de wei
gebracht", antwoordde M. met het
stoere, laconieke flegma van de recht
geaarde Zeeuwse agrariër. M. hield
vol, dat het paard niet halsterloos
naar de weide werd gebracht.
De ambtenaar wilde toch f 15.- subs.
3 d. vorderen; de kantonrechter deed
er nog vijf gulden af; f 10.subs.
2 dagen.
OOTMOED?
Een andere bewoner van Zuid-
Beveland, de vertegenwoordiger A. v.
d. E. uit Borssele, had iemand, die
in zijn dienst was, met een auto laten
rijden zonder werkboekje. Het betrof
hier personenvervoer, vallend onder
het rijtijdenbesluit.
Deze verdachte zei, dat hij er juist
niet bij had stilgestaan, dat het ook
nog wel eens op hemzelf van toepas
sing kon zijn....
„U had U op de hoogte moeten
stellen", vond de kantonrechter.
„Ja", zei verdachte, „want als
Nederlander wordt ik geacht dit
te weten."
Of dit nu klare ootmoed of bit
tere ironie was, kwam verder niet
ter sprake; wij houden het maar
op het eerste.
Mr. Lebret vroeg daarom een for
mele boete van f 5.subs. 1 d., waar
bij de kantonrechter zich aansloot.
Schoolarts constateert in zijn jaarverslag
GOES, 13 juni. In het jaarverslag over 1955 van de School-
artsendienst op Walcheren, Noord- en Zuid-Beveland (West) heeft
de schoolarts 1. D. Fransen van de Putte een probleem, aangesneden,
dat bijzondere aandacht verdient. „Er klopt iets niet bij de overgang
van de kinderen van een lagere naar een middelbare school", zo
constateert genoemde arts. „Dikwijls worden de leerlingen het
slachtoffer van een soort misplaatste eerzucht van de ouders of van
de hoofden van de scholen met als gevolg, dat het kind te weinig
tijd krijgt om te spelen enom kind te zijn. Velen slagen wel
voor het toelatingsexamen, dank zij een gedegen dressuur, maar zijn
dan nog lang niet rijp voor het middelbaar onderwijssysteem. Zij
moeten te veel tijd aan het huiswerk best eden (vaak met hulp van
de ouders), gaan te laat naar bed en er ontstaat een grote geprik
keldheid, zowel bij de ouders als bij de kinderen, juist in de meest
kwetsbare periode van de puberteit".
enige malen bij klachten der ouders
aangaande de huisvesting, een huis
bezoek gebracht. In de meeste ge
vallen was de huisvesting uiterst
bedroevend. Waarschijnlijk beseffen
nog heel veel mensen niet hoe
slecht ook ten plattelande de huis
vesting kan zijn".
Zwemonderricht
Voorts wordt in het verslag opge
merkt, dat van de mogelijkheid tot
Een ander probleem betreft de
huisvesting. Genoemde schoolarts
schrijft daarover het volgende: „Hoe
wel ik weet een uiterst griezelige
materie aan te raken, heb ik toch
het geven van zwemonderricht niets
meer wordt vernomen. In Middelburg
bestaat nu een gelegenheid, maar een
centrale zwemgelegenheid bijv. in de
Zak van Zuid-Beveland (hierbij
wordt in het bijzonder aan Heinkens-
zand gedacht) zou wel zeer gewenst
zijn. „Ook Noord-Beveland met zijn
vooruitstrevende gemeentebesturen
zou hierover eens kunnen denken..
Onderzoek
Het ligt in de bedoeling in de loop
van dit jaar een systematisch onder
zoek in te stellen in de laagste klas
sen der lagere scholen naar leerlin
gen, die eigenlijk niet op de gewone
lagere school thuishoren voor wat be
treft hun geestelijke ontwikkeling.
Er zijn nog steeds te veel kinde
ren, die geestelijk een te zware taak
op de schouders gelegd wordt, het
geen zeer ongewenst is. De weer
standen op dit gebied zijn vele. In
de eerste plaats van de zijde van
de ouders, maar ook zijn vele onder
wijskrachten nog niet voldoende
doordrongen van de bezwaren, die
gewoon lager onderwijs voor derge
lijke kinderen met zich brengt.
Cijfermateriaal
Van de scholen op de dorpen van
Noord- en Zuid-Beveland (west) wer
den 2852 kinderen onderzocht. De al
gemene voedingstoestand is goed te
noemen en 239 scholieren hadden een
afwijking aan het gezichtsvermogen.
139 kinderen reageerden positief bij
het onderzoek op t.b.c. door middel
van de reactie van Von Pirquet.
Op de dorpen op Walcheren werden
4349 kinderen onderzocht. Tien kinde
ren hadden 'n onvoldoende voedings
toestand en bij 4 pet liet de houding
te wensen over, terwijl voor zeven
kinderen heilgymnastiek werd aange
vraagd.
De betreffende schoolarts, mej. J. C.
P. Tazelaar te Middelburg, merkt ln
dit verband op, dat op de meeste dor
pen gymnastieklokalen ontbreken
evenals bevoegde leerkrachten voor
het gymnastiekonderwijs. De - school'
gebouwen verkeren op de meeste
dorpen in goede staat en voor wat de
verlichting betreft kan worden ge
zegd, dat ook hierin veel verbetering
is aangebracht.
In de steden
Te Vlissingen werden 4629 school
kinderen aan een onderzoek onder
worpen. Bij 25 werd een onvoldoende
voedingstoestand geconstateerd en tien
pCt van de kinderen heeft een slech
te houding, terwijl voor 23 kinderen
heilgymnastiek werd aangevraagd.
Het is dringend noodzakelijk, aldus de
schoolarts, dat voor de lagere scholen
een bevoegde leerkracht wordt aan
gesteld voor het geven van gymna-
stiekonderricht. Ook dient te worden
voorzien in het tekort aan gymna
stieklokalen.
4525 kinderen werden op t.b.c.
onderzocht, van welk aantal er 125
positief reageerden.
In de Zeeuwse hoofdstad werden
2939 kinderen onderzocht. De voe
dingstoestand was goed te noemen.
Tweehonderd en zeventig kinderen
hadden een afwijking aan het ge-
zichtsLi megen en 328 reageerden po
sitief bfj het onderzoek op t.b.c.
Voor de landbouw
verloren gegaan
De commissie nam contact met de
Cultuurtechnische Dienst op voor uit
voering op grote schaal voor BW 1
en BW 2 objecten, maar het bleek
niet mogelijk hiermee op korte ter
mijn gunstige resultaten te verkrijgen.
Een en ander had tot gevolg, dat
niet onbelangrijke aantallen arbeiders
door de industrie, speciaal in West-
Brabant, werden aangetrokken, en het
laat zich aanzien, dat een groot deel
van deze arbeiders voor de landbouw
verloren is.
INGRIJPEN.
Daarom is het noodzakelijk, dat ill
de toekomst in samenwerking met
de directie voor arbeidsvoorziening
en de Cultuurtechnische dienst al
het mogelijke wordt gedaan om de
losse landarbeiders ook in de winter
maanden van werk te verzekeren, op
dat men over enkele jaren niet voor
het feit komt te staan, dat de indu
strie de landbouw een slag voor is
geweest, met alle gevolgen van dien,
aldus de sociale commissie.
Verder ontlenen wij aan het jaar
verslag, dat op advies van de Raad
door het Landbouwschap gewestelijke
commissies werden ingesteld voor so
ciale zaken, technische aangelegen
heden, grondgebruik, groententeelt,
bestrijding van plantenziekten en
-plagen en een commissie ad hoe voor
landbouwherstel. Ook werd besloten
acht districtsraden in te stellen. Wat
de plaatselijke organisatie betreft, was
aan het eind van het verslagjaar over
eenstemming bereikt over de instel
ling van: 30 plaatselijke sociale com
missies en 30 sociale verzekerings
commissies.
DIVERSE VRAAGSTUKKEN.
Naast de organisatorische aangele
genheden, behandelde de Raad diver
se vraagstukken op agrarisch terrein,
waarvan wfj als belangrijkste noemen:
voorstellen inzake de fondsvorming
voor consumptieaardappelen;
melkprijstoeslag 1945/55, waarbij
kon worden bereikt, dat aan de vee
houders op Schouwen-Duiveland en
te Kruiningen de halve toeslag wera
verstrekt;
de werkzaamheden van de Commis
sie Waterbeheersing en Ontzilting,
waarvoor van het Landbouwschap
voor 1955 een subsidie van f 2.000.
werd verkregen.
WILDE KOPPELBAZEN
De arbeidsvoorziening in de land
bouw bracht in 1955 geen problemen
met zich mee, dank zij de zeer gun
stige weersomstandigheden.
Het aantal zgn. wilde koppelbazen
breidt zich ln Zeeland echter nof
steeds uit, zonder dat met enig suc
ces tegen hen kan worden opgetreden.
Er is bij de bedrijfsvereniging voor
het agrarisch bedrijf en de hoofd»
afdeling sociale zaken nogmaals op
aangedrongen om deze koppelbazen
niet als werkgevers te beschouwen.
De Raad acht hiertoe mogelijkheden
aanwezig.
FRUITTEELT.
De commissie fruitteelt bracht een
gunstig advies uit over tien aanvra
gen om erkenning als bedrijfsgenoot
B. met in totaal 21.85 ha bestaande
beplanting en 2 ha uitbreiding, terwijl
eveneens gunstig werd geadviseerd
voor zes aanvragen voor uitbreiding
van boomgaarden tot een totaal van
4.80 ha en 3.60 uitsluitend voor
kersen.
De commissie landbouwherstel (ad
hoe) drong bij sde Herverkavelings
commissie aan op de gewenste spoed
bij de voorziening van bedrijven op
Schouwen-Duiveland met waterlei
ding en elektriciteit.
AARDAPPELMOEHEID.
De contactcommissie aardappelmoe
heid meldt, dat in 1955 ook weer alle
voormalige rampgebieden werden ge
karteerd van 16 mei tot 3 september.
226 manweken heeft het afwerken van
de rond 145.000 ha gekost.
Tengevolge van de herverkaveling
leverde het werk op Tholen nogal wat
moeilijkheden op, hetgeen in mindere
mate ook het geval was op Schou
wen-Duiveland, te Waarde en in de
Zak van Z.-Beveland. Het beschikbare
kaartenmateriaal voor deze gebieden
is verouderd, hetgeen diverse proble
men schept. In 1955 werden 219 ver
moedelijke overtredingen geconsta
teerd, hetgeen een vermindering van
45 betekent. In totaal werd in 178
gevallen ontheffing -verleend. De to
tale kosten der kartering bedroegen
pl.m. f22.500.—.
SANERING VOLKSTUINEN.
Het ligt in de bedoeling in 1956
aan te vangen met de vrijwillige
sanering der volkstuinen, aange
zien juist deze tuinen een gevaar
betekenen, en het voor Zeeland met
zijn hoge exportcijfer van het
grootste belang is, dat de aard
appelmoeheid wordt geweerd.
Tenslotte zegt het jaarverslag van
de Raad, dat de samenwerking met
de verschillende Rijksdiensten en de
provinciale overheid uitstekend is ge
weest.
Algerijnse opstandelingen hebben
dinsdagavond j.l. in het berggebied
van Boe Andas, in Klein-Kalibië, 22
Mohammedanen gedood.
