H
„ouweh&nös öieRenp&Rk" treki duizenden bezoekers
£eft &ec£e, dat Mm do-oA de 9&e&t
yetuiyeti mayen
Ontwikkeling
Ontspanning
Gezelligheid
Rembrandt-Bijbelsrijke schat van Bijbelse
voorstellingen met bijbehorende teksten
Wanneer komt
het nationaal
za.e
WAARHEEN
't Zeeuwsch Weekend
Gedurende gehele maand juni
I
ii|
KWALITATIEF op hoog niveau staande reprodukties van werk
van Rembrandt worden zulks uiteraard in verband met de
geboortedag van de grote schilder, thans 350 jaar geleden ge
durende de gehele maand juni geëxposeerd in de provinciale biblio
theek te Middelburg.
Het is een kleine, doch opvallende tentoonstelling. De reprodukties
van tekeningen en etsen zijn gedeeltelijk afkomstig uit de map
Flechsig „Zeichnungen alter Meister im Landesmuseum zu
Brauschweig" en ten dele uit de map Becker „Handzeichnungen
Hollandischer Meister". Deze reprodukties mogen zeer voortreffelijk
worden genoemd en benaderen op een zodanige wijze het origineel,
dat zij zowel materieel als kunsthistorisch een grote waarde verte
genwoordigen. Het geëxposeerde, dat tevens een groot aantal fraaie
boekwerken over het leven en de werken van de grote meester om
vat, werd bijeengebracht en ingericht door de bibliothecaris, de heer
H. Pieters.
in Prov. bibliotheek
ie Middelburg
geen eigenlijke Bijbeltekst voorhanden
is.
Deze Rembrandt-Bijbels waren het
geschenk van de bezoekers bij de ope
ning van de bibliotheek.
In de expositie, die in de leeszaal
is ondergebracht, zijn tevens enkele
reprodukties opgenomen van tijdge
noten van Rembrandt, zoals
bert Doomer, Maerten Stoop
Leupenius.
Oostenrijker winnaar
van internationaal
orgelconcours
Q e ter gelegenheid van het zesde inter
nationaal orgelconcours te Haarlem
uitgeschreven prijsvraag voor het compo
neren van een sonatine voor orgel heeft
als resultaat gehad, dat uit dertien landen
zeven-en-veertig inzendingen werden
ontvangen. De jury, bestaande uit Henk
Badings, drs. M. Geerink Bakker en Al-
bert de Klerk, heeft de uitgeloofde prijs
van 400,toegekend aan Josef Frie-
drich Doppelbauer uit Wels (Oostenrijk).
In het op 13 juli te geven concert voor
Lam- I orgel en orkest in het concertgebouw te
en J. Haarlem, zal de organist Albert de Klerk
I deze compositie uitvoeren.
Deze laatste heeft ervoor gezorgd
uit eigen bezit! dat het eerste boek
werk, waarover iets over Rembrandt
wordt gerept, het in 1642 van de hand
van de Leidenaar Philips Angels ver
schenen „Lof der Schilder-Konst", niet
op de tentoonstelling ontbreekt.
Reprodukties, die het origineel
zeer Jicht benaderen
t t
Wanneer de auteur over Rembrandt
verhaalt, dan spreekt hij van „be
rucht", „is dien wijt beruchten Rem
brandt" met berucht bedoelde men
in die tijd beroemd; de betekenis van
het woord heeft zich sedertdien danig
gewijzigd!
De prov. boekerij van Zeeland kan
zich met het bezit van dit boekje bij
zonder gelukkig prijzen: slechts van
drie exemplaren is het bestaan bekend.
Het werkje is zó kostbaar, dat het,
gescheiden van de andere boekwerken
waarvan men de waarden even
eens niet moet onderschatten in
en vitrine werd gelegd.
Ni;uwste standaardwerk
Het nieuwste, in Engeland ver
schijnende standaardwerk over het
tekenwerk van de schilder is op de
expositie te zien. Deze uitgave zal
zes delen omvatten; vier verschenen
er reeds en deze vier zijn in de bi
bliotheek in de Abdijgebouwen te
zien.
Onder glas zijn de waarlijk schitte
rende reprodukties uitgestald. Het ge-
exposeerde is het resultaat van een
zeer willekeurige keus, beoogt daarom
niet een didactisch overzicht te zijn
Van alle perioden van de schilder; an
derzijds is het tentoongestelde rijk,
niet alleen door het onbetwiste mees
terschap van de schilder, doch ook
door de variatie, die in het tentoon
gestelde werd gebracht. Naast zijn ro
mantische landschapskunst liggen er
studiebladen van de meester, waarop
men kan volgen hoe zijn figuren rijp
ten. Zoals dat bij elke Rembrandt-ten-
toonstelling het geval is, kan men zich
verbazen over de (moderne) opvattin
gen van de schilder omtrent de licht
val
J[it eigen bezit
Dan zijn er de Rembrandt-Bij
bels geëxposeerd, eveneens uit
eigen bezit. Deze werden in het
begin van deze eeuw uitgegeven,
ter gelegenheid van de'herdenking
van de 300ste geboortedag van de
schilder; het werk, dat twee delen,
het Oude en het Nieuwe Testa
ment omvat, werd toen opgedra
gen aan de Koningin Moeder. Uit
de rijke schat van Bijbelse voor
stellingen, die de meester met pen
seel, tekenstift en etsnaald in
beeld bracht, is toen een keuze ge
daan. Met de bijbehorende teksten
zijn deze in de volgorde der Hei
lige Schrift gebundeld.
Bij de voorbereidingen tot de samen
stelling van deze Rembrandt-Bijbels
die vele jaren vergden bleek reeds,
dat de stof voor de geschiedkundige
Bijbelboeken in voldoende omvang
voorhanden was. Anders lag dit met
de Oud-Testamentische boeken: Levi
ticus, Numeri en Deuteronomium, de
dichterlijke boeken Psalmen, Spreu
ken, Prediker, Hooglied en de Profeten
en in het N.T. de brieven der Aposte
len en de Openbaring van Johannes.
Deze moesten in opname enigszins te
kort schieten, een verschijnsel, dat
evenwel in de aard der zaak ligt en
zich bij alle geïllustreerde Bijbeluitga
ven voordoet. Daarnaast werden enige
voorstellingen opgenomen, waarbij
Er is nog lang geen geld genoeg
REVBRANDTHIIIUMENT?
(Van één onzer verslaggeefsters.)
et bestuur der Stichting
Rembrandtherdenking 1956
heeft nog geen beslissing
genomen, of het aan een beeldhou
wer een opdracht zal geven voor
het maken van een nationaal Rem-
brandtmonument, dat te zijner tijd
in Leiden geplaatst zal worden".
Dit heeft de vice-voorzitter van 't
bestuur, de heer T. M. H. van Wa-
veren, medegedeeld. Waarschijn
lijk zal er wel toe worden over
gegaan een vaste opdracht te ver
strekken. Of dit aan een Neder
lander dan wel aan een buitenlan
der zal zijn, daaromtrent is even
min een besluit gevallen.
De verwezenlijking van het plan
voor een nationaal monument in de
geboortestad van de schilder is af
hankelijk van de gelden, die het Ne
derlandse volk hiervoor ter beschik
king zal stellen. Om deze financiën
bijeen te brengen, houdt de stichting
een loterij (100.000 loten van fl.
Het lot is uitgevoerd in een acht pa
gina's tellend boekje, dat een korte
biografie en reproducties van vijf
etsen en tekeningen van Rembrandt
bevat. Op elke tweeduizend verkoch
te boekjes wordt een prijs verloot,
bestaande uit een reis voor twee per
sonen ter waarde van circa f 400 naar
een museum in Europa, waar Rem-
brandts hangen.
Ook omtrent de plaats waar het
monument in Leiden zal worden
opgericht, is nog geen beslissing
genomen. Het aanvankelijke plan
van het bestuur, een prijsvraag,
waaraan drie Nederlandse en drie
buitenlandse beeldhouwers zouden
kunnen deelnemen, heeft men laten
schieten, omdat dit volgens de des
kundigen tot een mislukking zou
leiden.
Nog geen opdracht aan
beeldhouwer verstrekt
De geldinzameling
De stichting heeft zich om de no
dige gelden te verwerven tevens tot
alle provinciale- en gemeentebesturen
gewend, met het verzoek om een bij
drage, gebaseerd op een bepaald be
drag per inwoner (nog minder dan
één cent) beschikbaar te stellen. Een
zelfde verzoek werd gedaan tot alle
ondernemingen en verenigingen. Er
werd gevraagd maximaal een bedrag
van f 100.Zij, die dit bedrag schen
ken, ontvangen een exemplaar van
het boek „Rembrandt", geschreven
door mevrouw Henriëtte L. T. de
Beaufort. In de Pieterskerk te Leiden
zal donderdag 12 juli een herdenkings
bijeenkomst gehouden worden, waar
enkele Leidse hoogleraren en kunst
historici zullen spreken en waar de
Rembrandtcantate van Herman Stra-
tegier zal worden uitgevoerd.
„Het is ondenkbaar, dat het natio
naal Rembrandmonument een moder
ne abstractie in staal, buizen of
plastic zal worden", aldus formuleer
de de heer Van Waveren de gedach
te, die de voorzitter, mr. L. G. Kor-
tenhorst, en hijzelf erover hebben.
„Dit is niet nodig noch gewenst", zo
werd eraan toegevoegd. Alvorens tot
het verstrekken van een opdracht zal
worden overgegaan zal contact wor
den gezocht met de kring van beeld
houwers. „Alleen het allerbeste is
goed genoeg om Rembrandt te eren",
zo zei de heer Van Waveren.
De vice-voorzitter hoopt, dat als op
12 juli de herdenking wordt gehou
den, al zoveel geld door het Neder
landse volk bijeen zal zijn gebracht,
Kunstschilder
Pieter Ouborg overleden
De in Dordrecht geboren kunstschilder
Pieter Ouborg is op ruim 60-jarige
leeftijd in Den Haag overleden. Na zijn
schoolopleiding voelde Ouborg zich aan
getrokken tot het kunstschilderen. Hij
verbleef vele jaren in het toenmalige Ne-
derlandsch-Indië en keerde in 1939 naar
Nederland terug. Hij vestigde zich in Den
Haag. Pieter Ouborg heeft vele landen
van Europa voor het maken van studie
reizen bezocht. In 1950 behaalde hij met
zijn schilderij „Vader en zoon" de Jacob
Marisprijs, die ieder jaar door de ge
meente Den Haag wordt toegekend.
Ouborg was lid van de kunstenaarsver
eniging „Vrije beelden".
Sjeik Abdulla Mubarak van Koeweit
brengt op het ogenblik een tiendaags
bezoek aan Engeland. We zien de
Sjeik die een oom is van de heerser
over het Britse olieprotectoraat in' de
Perzische Golf Bij het verlaten van
een duikboot op de basis te Ports
mouth. Sjeik Abdulla is het hoofd van
de publieke veilingheidsdienst in
Koeweit.
„Och, ware het gehele volk des Heren profeten, doordat
de Here Zijn Geest op hen gave!" Num. 11 29b.
Het is Pinksteren geweest. Toen hebben we herdacht het feit, dat
de Geest van Jezus Christus in de kerk kwam wonen, om door het
levend getuigen van die kerk de wereld van de naam van Christus te
vervullen. Want de Heilige Geest kwam om Christus te verheerlijken.
Een mens, die de Heilige Geest ontvangen heeft, gaat profeteren. Want
hij staat in levende geloofsgemeenschap met de Here Jezus. Hij weet
het, dat Jezus voor zijn zonde geboet heeft aan het kruis van Golgotha.
En dat Hij, als de Opgestane en in de hemel verheerlijkte Middelaar
nu zijn Heiland is.
Wie door de Geest is aangeraakt is een ander mens en gaat zich
ook als een ander mens openbaren. Die gaat profeteren, getuigen met
woord en daad van zijn Verlosser en Heer. Die sjouwt maar niet uit
sleur en gewoonte wat naar de kerk, en werkt maar niet om de spijs,
die vergaat. Hij zwamt maar niet wat over ditjes en datjes en kletst
maar niet over die en die, en is geen wandelend nieuwsbureau. Hij
zemelt maar niet bij gelegenheid wat over God en Kerk en Godsdienst.
Neen, maar hij gaat profeteren. Hij gaat niet als een dooie diender,
maar als een lévend mens bezield getuigen. In huis, op het werk,
straks bij de stembus, op school en in de kerk en op de vereniging.
Ook in het verband van onze tekst gaat het over profeteren door
de Heilige Geest. Ja, daar was een voorproefje van Pinksteren. Zeven
tig mannen uit de oudsten en oversten van het volk Israël in de
woestijn moesten bij de tent van samenkomst worden geïnstalleerd,
om Mozes te helpen bij de leiding van het volk. De Here daalt dan
neer, spreekt met Mozes en geeft hun deel aan de ambtsgeest, die
Mozes bezit. Die Geest greep hen aan, zodat ze direct in vervoering
begonnen te spreken in wonderbare klanken. Zij spraken van de gro
te werken van God, en vermaanden het volk zich te bekeren. Ze wa
ren in opstand gekomen in de woestijn. Het was begonnen bij de
mensen van gemengd bloed, die meegetrokken waren, de Rode zee
door, de woestijn in. En het duurt niet lang, of heel dat volk mort
over het voedsel, dat ze kregen: „niets, dan alleen maar datzelfde
manna! Vlees wilden ze hebben, vlees!"
Mozes zoekt in de nood zijn toevlucht bij de Here ja, hij komt in
opstand. „Laat mij liever sterven", zo zegt hij.
Maar dan blijkt, dat God nog veel lankmoediger is dan de geduldig
ste mens. De Here wil Mozes' last verlichten door de aanstelling van
de 70 mannen, die de Geest ontvangen en aan het profeteren slaan.
Maar twee van de 70 waren buiten de orde. Ze verschenen niet. Maar
God, Die goed is en mild, geeft ook deze wegblijvers de Geest, en zij
profeteren in het leger. Dat gebeuren verwekte groot opzien. Een
knaap gaat het ijlings aan Mozes vertellen. Mozes moet dit beletten.
Maar Mozes beseft, dat Hij niet over de souvereine Geest beschikt.
En hij is er geweldig blij mee, dat ook deze wegblijvers de Geest ont
vingen. Hij roept uit: „Och, dat heel het volk van de Here profeten
ware, doordat de Here Zijn Geest op hen gave!" Ja, deze bede was
gepast. Want hoeveel wonderen van genade had de Here dat volk be
wezen door de bevrijding uit Egypte's slavendienst, door Zijn wondere
leiding en bewaring in de woestijn. Door de gave van verbond en ta
bernakel. O, wat zal dat volk, met zoveel gunsten overlaün, die trouwe
Heer voor Zijn gena vergelden? Ge vindt het droeve antwoord in ons
teksthoofdstuk: Geen dank is er, en geen vertrouwen. Ggen dankbaar
getuigen. Hun hoogste idealen zijn inderdaad weergegeven in die kreet:
„vlees, vlees, vlees!" Het zijn leden van de kerk zónder de Heilige
Geest. En is die bede ook vandaag nog niet gepast, nu de kerk de
komst van de Heilige Geest in de Nieuw-Testamentische kerk her
dacht heeftIs ons leven vervuld van Christus en bezield door de
Geest? Laten we het getuigen en profeteren niet vaak maar over aan
de enkeling, die getuigt en belijdt, die roemt en ijvert, en die soms
moedeloos met Mozes zucht: „het wordt mij te zwaar!"? En is het
getuigen van mensen, die buiten de orde zijn, niet een onbetaalde re
kening van de kerk?
Of zijn wij leden van de kerk, maar zónder de Heilige Geest en daar
om zónder Christus? Is ons diepste ideaal aan te duiden in het woord
„vlees!"
Drie boekwerkjes over
Zeeuwse
HAVENS
VERTELSELTJES
BODEM
rie boekwerkjes, die op Zee- het
fj land betrekking hebben,
gen al enige tijd op bespre
king te wachten. Het zijn uitgaven,
die niets met elkaar te maken heb
ben, omdat zij volslagen verschil
lende onderwerpen behandelen.
Ook het genre is geheel verschil
lend. Het eerste boekwerkje geeft
beschrijvingen van de Zeeuwse
havens, het tweede bevat een aan
tal Zeeuwse vertelseltjes en het
derde wil de belangstellende leek
aan het verstand brengen hoe Zee
land in de schemering der eeuwen
is ontstaan en geworden is tot wat
Bij
Ze!
zai
een
munischai in de gronc
I n november 1949 vonden arbeiders, die
langs de rijksweg Ertvelde-Azelzate
(Oost-Vlaanderen) een sloot uitgroeven,
op geringe diepte een veldfles van aarde
Werk, die 460 munten uit de Karolingische
periode bleek te bevatten. De rijksdienst
voor het oudheidkundig bodemonderzoek
deelt nu mede, dat het aan prof. J. Dhont
en de heer A. van de Walle te danken is
geweest, dat 362 munten gedetermineerd
konden worden.
De bewerkers van de vondst menen, dat
de schat van Zelzate omstreeks 840 be^
graven moet zijn. De onderzoeker K. Boh
ner stelt dit tijdstip iets later, tussen 870
en 880, en brengt het verstoppen van het
geld in verband met het gevaar der Noor
mannen. De fles is een stuk aardewerk
van gele klei. Twee platte handvormige
oren verbinden hals en schouder. Aan
beide zijden is een donker roodbruine
versiering aangebracht. Het onderzoek
heeft uitgewezen, dat de fles niet tot de
produktie van Pingsdorf behoort, maar
dat zij waarschijnlijk uit Noord-Frankrijk
afkomstig is. De fles en het grootste deel
van de munten zijn eigendom geworden
van het museum de Bijloke te Gent.
Met de opnamen van een film over
Joh. Ses. Bach, die in opdracht van de
Lutherse kerken in Amerika vervaardigd
wordt, is thans een begin gemaakt. Er
werken vermaarde Amerikaanse en Duit
se musicologen en musici aan mee.
ven buiten Rhenen, ongeveer
op het hoogste punt van de
door de oorlog zo bekend ge
worden Grebbeberg, ligt Ouwe
hands Dierenpark. Ieder jaar ko
men er zo'n drie- tot vijfhonderd
duizend bezoekers plus nog eens
tussen de honderd en tweehon
derdduizend schoolkinderen naar
Rhenen om dit beroemde dieren
park met eigen ogen te aanschou
wen. De attrakties, die dit park
biedt, zijn vele. De aanleg van het
park is werkelijk schitterend, er is
een grote speeltuin en na afloop
van de rondwandeling kan men in
een aardig restaurant of op een
gezellig terrasje een koele dronk
de vakantie?
in
nuttigen. Maar, bij een dierenpark
spelen de dieren de grootste rol en
dat is ook hier het geval. Het em
bleem van Ouwehand is de zebra.
Het is dan ook geen wonder, dat
het eerste hok of liever gezegd
het eerste omheinde gedeelte
van het park bewoond wordt door
twee zebra's, die trots aan alle kij
kers hun gestreepte camouflage
pakje laten zien.
Het leuke van dit dierenpark is, dat
er maar heel weinig dieren achter
tralies of gaas zitten. De aanleggers
hebben veel met rotsblokken gewerkt,
die een natuurlijker omheining vor-
Om ie onihouden
Kinderen tot en met negen
jaar betalen 50 centouderen
één gulden voor hun toegangs
kaartje. Voor groepen geldt een
zekere reductie. Ouwehands Die
renpark is per bus te bereiken
vanaf Amersfoort, Utrecht en
Arnhem. Bovendien vertrekken
dagelijks vanuit Arnhem salon
boten naar Rhenen en vice versa.
Op deze luxe boten kan men
eveneens toegangsbewijzen voor
het dierenpark kopen.
men dan een traliehekje. Zo wande
len er een paar leeuwen over het
leeuwenterras. De eerste neiging die
bezoekers hebben, wanneer zij op dit
punt van het park aankomen, is Om
vliegensvlug de benen te nemen.
Het lijkt namelijk op het eerste
gezicht net of er alleen maar een
paar vrij lage stenen liggen tussen
de grommende dieren en het wan
delpad. Bij een nader onderzoek
komt men echter al gauw tot de
ontdekking, dat er tussen de rotsen
en het terras een diepe gracht is.
En de koning der dieren houdt nu
eenmaal niet van water, net zomin
als zijn kleine neefje, onze poes.
Addis en Abeba
Addis en Abeba hebben eveneens
veel bekijks. De oorzaak hiervan is
een groot bord, waarop staat vermeld,
dat üij een geschenk zijn van keizer
Haile Selassie van Ethiopië. In 1953
was de oude leeuw Max aan zijn pen
sioen toe. De verzorger trok de stofte
schoenen aan 6h Schreef aan zijne
majesteit de keizer, waarin hij hem
om een paar leeuwen verzoent. En
is. Drie onderwerpen, drie!
genres, maar ook: drie interessante
uitgaven.
In de serie „Schip en haven" (.Uit
geverij C. de Boer Jr, Amsterdam),
verscheen van de hand van de Rot
terdamse journalist A. C. W. van der
Interessant,
ontspannend,
instructief
zowaar, een half jaar later arriveer
den twee jonge leeuwtjes in Rhenen.
Zij zijn vernoemd naar Ethiopië's
hoofdstad Addis Abeba.
Er zijn natuurlijk nog veel meer
dieren te zien dan de paar zebra's en
leeuwen waar wij over verteld heb
ben. Maar om een juiste indruk van
het geheel te krijgen kunt u het beste
zelf eens een kijkje nemen. Er is ook
iien aquarium, een vogelhuis en een
babydierentuin, waar de kinderen zo
veel als ze willen met de die ren kun
nen omgaan, Ër wordt op het ogen
blik met man en macht gewerkt aan
een nieuw zwembad naast het dieren
park. Half juni hoopt men alvast het
instructiebad, het kleuterbad en de
zonneweide voor de bezoekers open
te stellen.
Binnenkort zal het inwonertal van
het park nog met twee worden uit
gebreid: de kinderen van Pakistan
schenken de Nederlandse kinderen
namelijk een baby-olifantje en een
baby-kameeltje. De schoolklas die de
wedstrijd (wie verzint de leukste
namen voor de dieren?) wint, mag op
kosten van de directie een dag in het
dierenpark doorbrengen, wanneer on
geveer half juni de overdracht zal
plaats hebben in het bijzijn van de
Pakistaanse ambassadrice en vele
andere autoriteiten.
Vet het boekje over de Zeeuwse ha
vens. Het is een zeer vlot geschreven,
in hoofdzaak feitelijk relaas van deze
havens en een goed staaltje van jourr
nalistiek vakmanschap. Al zouden wij
graag willen, dat de heer Van der Vet
bij bepaalde punten wat langer was
blijven stilstaan en de ruimte daar
voor had gevonden in ruil voor wat
minder cijfers! Tussen de regels door
en ook in de regels.gevoelt de lezer
de liefde, die deze journalist voor
Zeeland heeft.
Achtergronden
Prettig is, dat de schrijver allerlei
met de havens samenhangende proble
men aan de orde stelt, waardoor de
lezer een duidelijker inzicht krijgt. Be
grijpelijk moest ook dit in telegram
stijl gebeuren, hetgeen echter niet al
tijd bevredigt. Zo wordt in enkele
volzinnen het deltaplan even bespro
ken. Zou het niet beter zijn geweest
alleen maar het woord te noemen en
verder niets?
Waarschijnlijk tengevolge van een
al te snel werken en te vluchtige in
formaties zijn enkele feitelijke on
juistheden in het boekje geslopen.
Veere b.v. heeft weer al lange tijd
een carillon en tevergeefs zal men
hier reeds des morgens de visafsïag
kunnen meemaken. Ook moeten de
Walchenaren maar niet al te boos
worden, als zij lezen, dat Zuid-Beve-
land Zeelands tuin wordt genoemd!
Maar ondanks al deze aanmerkingen:
een werkje, dat in kort bestek veel
wetenswaardigs geeft over de Zeeuw
se havens. Het is met fraaie foto's ver
lucht.
Vertelseltjes
Zoals reeds gezegd is het tweede
boekje, dat wij willen bespreken, van
geheel andere aard. Het is geschreven
door mevr. L. N. Huijsman-Griep, het
heet „Zeeuwse vertelseltjes" en- is uit
gegeven door de Fa. G. W. den Boer
te Middelburg.
Mevr. Huijsman, bekend door haar
werk als declamatricë en als stu
wende kracht in de plattelands
vrouwenbond, is een prima vertel
ster, die haar onderwerpen in de
heel gewone dingen van het leven
weet te vinden en over een verfris
sende humor beschikt. Zij kent het
platteland en weet wat er daar
leeft, boven en onder de opper
vlakte.
(Zie volgende pagina)