Zwakbegaafder» en licht-debielen
worden bruikbare arbeiders
Ma cJe tceMlo& h-o-tpi
Russische jeugd naar minder-
ontwikkelde gebieden
Middenstandsbonden wenden
zich tot Tweede Kamer
Samenhang
of samen hangen
ZEEUWSCH DAGBLAD
Belangrijk experiment in Breda
Opleidingen voor constructie
bankwerker, schilder, gieten en vormen
en schoenmaker
Vliegfeesten Eelde
op 21
mei
A.N.W.B.-wegwijzers voor Curagao
Was Surinaamse
minister in gebreke?
Deense stakers moeten
voorstellen aanvaarden
Oproep voor
„vrijwilligers'
Vonnissen in Tsjedio-Slowakije
herzien
AANBESTEDING
Pleidooi voor huurder
onderhuurder
Werken aan liet kanaal door
Walcheren.
Proeven met televisie
onder water
Duits experiment in Rotterdam
ZONDAG 15 APRIL 1956
Zaterdag 14 april 1956
pagina 5
(Van onze §-redacteur).
BREDA, lü april. Voor zwakbegaafde en l'icht-deblele Jongens Is het le
ven vaak een lijdensweg. Op de lagere school kunnen ze niet meekomen. Ze
blijven meermalen zitten en bereiken nooit de eindstreep. De poorten van de
lagere technische school (ambachtsschool) blijven voor hen gesloten. Ze wor
den loopjongen of krullejongen hier of daar, doch meestal loopt het uit op
de bekende twaalf ambachten en dertien ongelukken. Zwaarder nrisdeelden
als debielen en blinden hebben gelegenheid een vak te leren, doch zj) die tot
deze grote tussengroep behoren vallen overal tussen de wal en het schip. Ook
voor de ouders is deze situatie pjjnl(jk. En voor de maatschappij Is het een
ramp, want ruim 20 pet. van de jongens behoort tot deze groep, die nooit
helemaal op eigen benen kan staan.
ook van de Inspecteur-generaal van het
Nijverheidsonderwijs overtroffen. Geen
wonder dan ook, dat uit talloze plaat
sen verzoeken om Inlichtingen binnen
komen en dat men dit voorbeeld wil
volgen. Directeur en leraren hebben hun
ervaringen zelfs in een boekje moeten
vastleggen.
Het project-Breda verdient dan ook
overal navolging te vinden, want het
betekent levensgeluk voor duizenden
GRONINGEN, 13 april. De Aero-
club Eelde zal op 21 mei, tweede
Pinksterdag, op het vliegveld Eelde
het traditionele vliegfeest in ere her
stellen. Men heeft de oude sfeer ge
handhaafd in enkele programmapun
ten, zoals die met lichte motor- en
zweefvliegtuigen. Daarnaast zullen
Nederlandse kunstvliegers deelnemen,
alsmede vliegers uit de Ver. Staten,
Zweden en Tsjechoslowakije. De Tsje
chen komen met een kunstvluchtgroep
en met parachutisten. De Marinelucht
vaartdienst zal op grote schaal mede
werking verlenen. Deze zal een raket
start van een „Seafury" demonstreren.
Amerikaanse vliegers van het squa
dron, dat op Soesterberg is gestatio
neerd, zal met „Sabre"-straaljagers in
ouders en een belangrijk voordeel voor een groep in duikvlucht de geluidsbar-
de maatschappij, riere doorbreken.
Gezien deze situatie is het een waar
lik groots experiment, wat men daar
in Breda heeft ondernomen. In 1953
kwam daar door samenwerking van
de r.k. school voor buitengewoon on
derwijs en de gemeentelijke lagere
technische school, een speciale tech
nische school voor zwakbegaaf-
den en licht-debielen tot stand. Deze
school is als een afdeling Buitenge
woon Nijverheidsonderwijs aan de L.
T. S. verbonden, doch gevestigd in 'n
afzonderlijk gebouw. Er kwamen op
leidingen voor constructie-bankwer
ker, voor schilder, voor gieten en vor
men en voor schoenmaker.
Het ideaal, dat men zich voor ogen
had gesteld, was om de jongens hier
een opleiding te geven tot half-ge-
schoold arbeider. Het niveau van de
all-round vakman was natuurlijk
onbereikbaar, maar in tal van be
drijven is juist een schreeuwend
gebrek aan half-geschoolde vaklie
den. Zouden deze jongens op dit
niveau kunnen worden gebracht, dan
konden zij in elk geval een behoor
lijke baan krijgen, wat ook hun zelf
respect zeer ten goede zou komen.
De eerste groep geslaagden van deze
nieuwe school is thans een zevental
maanden in de bedrijven werkzaam,
zodat nu begint te blijken of dit be
langrijke experiment geslaagd is. De
burgemeester van Breda, mr. dr. C.
N. M. Kortman, de wethouder van on
derwijs, drs. G. C. Stubenrouch, en de
directeur van de L.T.S., de heer P. G.
Van Dongen, hebben op een perscon
ferentie één en ander over de bereik
te resultaten verteld.
GOED GESLAAGD.
Die resultaten zyn verrassend goed.
Uit verreweg de meeste bedrijven ko
men over het werk en het gedrag
van de oud-leerlingen de beste rap
porten binnen. De jongens zelf wer
ken stuk voor stuk met veel plezier
en dikwijls maken z\j door grote ijver,
verantwoordelijkheidsgevoel en accu
ratesse goed, wat zjj aan Inzicht te
kort komen.
Hoe dit resultaat werd bereikt? Door
•en opleiding in kleine klassen van
maximaal 16 leerlingen, waarbij de
leraar steeds persoonlijk contact heeft
met elk van zijn pupillen. Door het
tot een minimum teruggebrachte theo
rie-onderwijs steeds onmiddellijk bij
de praktijk te laten aansluiten. Door
het scheppen van een eigen klimaat in
een afzonderlijke school, waarbij re
kening gehouden wordt met de per
soonlijkheidsstructuur van elke leer
ling en waarbij het tempo geheel aan
het opnamevermogen van de jongens
is aangepast.
Tijdens een rondgang door de
school prezen alle leraren de ijver
PARAMARIBO, 13 april. (ANP). -
Naar thans is gebleken houdt de ont
slagaanvraag uit zijn functie door de
Surinaamse minister van justitie, de
heer A. Karamat Ali, verband met on
geoorloofde manipulaties met de ver.
koop van contingenten voor de rijst-
Uitvoer. De heer Karamat Ali wordt
beschuldigd daaraan twee jaar gele
den (dus voor hij het ambt van minis
ter aanvaardde) te hebben meege
werkt, maar hij ontkent dit. Deze zaak
heeft nu een nieuwe wending geno
men. De regering heeft onlangs n.l.
aan mr. van der Schroeff, de advo
caat van de sedert enige maanden ge
arresteerde voorzitter der Indonesische
partij in Suriname, Soemita, een on
derhoud toegestaan, waarbij ook de
procureur-generaal werd ontboden.
Ook zijn twee personen aangehouden,
die jegens de heer Karamat Ali be
zwarende verklaringen zouden heb
ben afgelegd.
KOPENHAGEN, 13 april (A.F.P./Rtr.).
De Deense volksvertegenwoordiging
heeft met 153 tegen 9 stemmen, bij 5 ont
houdingen, het voorstel der (sociaal
democratische) regering goedgekeurd om
aanvaarding door de stakers van de voor
stellen der officiële bemiddelaars ver
plichtend te stellen.
De voorstellen, die voorzien in loons
verhoging en andere verbeteringen der
arbeidsvoorwaarden en die de lonen voor
de komende twee jaar bepalen, waren
reeds door de werkgevers aanvaard, doch
de vakverenigingen hadden ze verwor
pen. De voorstellen zijn een compromis
tussen de verlangens van werkgevers en
werknemers.
120.000 arbeiders zijn bij de stakingen
in Denemarken, die thans bijna een
maand duren, betrokken. De kosten van
de verbetering der arbeidsvoorwaarden
van de arbeiders bedragen 150.000.000
kronen (de waarde van de kroon is ca.
0.55).
en de animo, waarmee de jongens
werken. „Het is alsof ze voelen, dat
ze een speciale kans krijgen, die aan
gegrepen moet worden", zo zei de
directeur. Toen er een middag ijs
vrij was gegeven aan een klas, kwa
men 15 van de 16 leerlingen tochj
naar school, omdat ze liever wil
den werken.
PSYCHOTECHNISCH
ONDERZOEK.
De jongens zijn bij de aanvang van
de cursus psychotechnisch onderzocht
op hun geschiktheid voor één der vier
genoemde beroepen. Wilden ze be
slist schilder worden b.v. en zei het
psychotechnisch rapport, dat ze hier
voor ongeschikt waren, dan mochten
ze toch hun eigen keus volgen. In alle
gevallen zonder uitzondering is geble
ken, dat deze jongens in het vak hun
ner keuze slaagden.
Het experiment heeft de stoutste ver
wachtingen van alle betrokkenen en
Er zijn er een half miljoen nodig
MOSKOU, 13 april. A.F.P.
Partijsecretaris Chroesjtsjef heeft
in een rede tot een congres van
jonge constructie-arbeiders ver
klaard, dat er 300.000 tot 500.000
vrijwilligers nodig zullen zijn om
de plannen voor de minder-ont-
wikkelde gebieden ten uitvoer te
leggen. Hij hoopte, dat deze men
de „Komsomol", de Sowjet-jeugd-
sen uit de 18,5 miljoen leden van
beweging, zullen voortkomen.
Hij waarschuwde de jongeren voor
de moeilijkheden, die hun te wachten
staan in gebieden, zoals Siberië en de
Centraal-Aziatische republieken. An
derzijds verklaarde hij, dat deze stre
ken veel natuurschoon hebben en rijk
zijn aan grondstoffen. „In de tijd van
de Tsaren diende Siberië als dwang-
arbeidskamp, vroeger maakte men de
mensen bang met Siberië en men heeft
het ware beeld van dit land op grove
wijze vertekend", aldus Chroesjtsjef,
die Siberië nu een „opmerkelijk en
uiterst rijk gebied" noemde.
De partijsecretaris deelde mee, dat
nieuwe ondernemingen niet meer in
de bestaande centra zullen worden ge
vestigd, doch in de onvoldoende be
volkte en minder ontwikkelde gebie
den van de unie.
Hij oefende scherpe critiek op de
neiging bij de Sowjet-jengd om na het
voltooien van de middelbare-schoolop-
leiding geen arbeider te willen wor
den. De ouders zonden de jongeren in
deze „kleinburgerlijke opvatting" sta
ven.
„Dergelijke verkeerde en schadelij
ke opvattingen moeten streng aan de
kaak worden gesteld als een overblijf
sel van het kapitalistische tijdperk. De
communistische partij heeft zich ten
doel gesteld aan alle Sowj et-burgers
middelbaar onderwijs te geven. Maar
dat betekent geenszins, dat iemand,
die dat onderwijs heeft gevolgd, geen
werk zou behoeven te zoeken in de fa
briek en in de kolchosen", aldus
Chroesjtsjef.
PRAAG, 12 april Reuter. In
Tsjecho-Slowakije is een aantal men
sen, o.w. „eerlijke en oprechte" leden
van de communistische partij, die ten
onrechte gevangen gezet waren, vrij
gelaten. De straffen van een aantal
Voor het eerst sinds de A.N.W.B. is
begonnen met het vervaardigen en
■plaatsen van wegwijzers en „padde
stoelen" is nu een opdracht op dit ge
bied voor buiten Nederland uitgevoerd.
Er zijn nu n.l. 116 borden gemaakt, die,
bevestigd aan 37 wegwijzers, langs de
wegen van Curagao zullen komen te
staan, hetgeen niet alleen een grote
verbetering is voor het snelverkeer,
maar ook voor het toerisme. Aange
zien de plaatselijke bezienswaardig
heden op de borden vermeld staan.
De foto laat zien hoe een schilder de
laatste hand legt aan één van de bor
den, kort voor deze werden verzonden.
Ingez. Med. (Adv.)
Ongunstige onteigeningsprocedures
's-GRAVENHAGE, 13 april.
De commissie van overleg van de
middenstandsvakcentralen heeft
in een adres aan de Tweede Ka
mer naar aanleiding van het wets
ontwerp tot vervallenverklaring
van het vervreemdingsbesluit
niet-landbouwgronden, wijziging
van de onteigenings-wet, van de
wederopbouwwet en van de wet
op de vervreemding van land
bouwgronden er de aandacht op
gevestigd, dat bij de onteigenings
procedures, die naar aanleiding
van vele plaatselijke wederop
bouw- en saneringsplannen wor
den gevoerd, de positie van de
verhuurder-eigenaar een veel
gunstiger zou zijn dan die van de
huurder-onderhuurder.
Voor deze laatste categorie, waartoe
talloze middenstanders behoren, be
staan niet die mogelijkheden tot scha
deloosstelling, die de eigenaar krach
tens de bepalingen der onteigenings-
en wederopbouwwet toekomen.
Daarnaast zijn de beperkte mogelijk
heden tot schadeloosstelling, die de
huurder-onderhuurder van een be
drijfspand dat onteigend wordt heeft,
enerzijds zeer sterk verouderd, ander
zijds zeer onvoldoende.
Een nieuw vestigingspunt is dikwijls
moeilijk te verkrijgen (vooral Indien
op grote schaal wordt onteigend), en
andere veroordeelden zijn verminderd, werd aangehouden.
MIDDELBURG, 12 april. Door
de directie Zeeland van de Rijks
waterstaat werd aanbesteed het
vernieuwen van de boordvoorziening
van de schutkolk van binnenkeer en
schutsluis en gedeelte boordvoorzie
ning rond de Tweede landtong be
horende tot het kanaal door Walche
ren, te Vlissingen, waarvoor de in
schrijving luidde: G. J. Eland, Vlis
singen f 43.900.K. W. Dekker,
Veere f44.300.Fa K. R. Haver
land, Zwolle f 46.500.L. v. d. Klip-
pe, Vlissingen f48.500.J. laGasse,
Koudekerke f49.100.De gunning
ROTTERDAM, 13 aprü. Met mede
werking van rijkswaterstaat zijn enige
dagen lang in de Waalhaven proeven ge
nomen met een televisiesysteem, waarbij
het mogelijk is om boven water op een
scherm geprojecteerd te krijgen wat er
zich onder water, bv. op de rivierbodem,
aan obstakels bevindt. Deze proeven ver
keren evenwel nog in een experimenteel
stadium, want de oorspronkelijke vin
ding was slechts te gebruiken bij stil
staand en helder water. Het water van
onze grote rivieren, vooral daar waar eb
en vloed hun invloed doen gelden, is ech
ter zeer troebel. Met het oog daarop had
een Duitse firma de aanvankelijk Engelse
vinding willen vervolmaken. Zou dit ge
lukken, dan wordt het werk van de dui
ker in de toekomst aanmerkelijk verlicht
en bekort, omdat bij reeds van boven af
georiënteerd is. De Duitse firma heeft
het willen proberen met een soort trech
tervormige verlichte duikerklok, maar
de bereikte resultaten zijn nog niet van
dien aard, dat men er tevreden over kan
zijn. Aan het apparaat zullen enige wij
zigingen worden aangebracht, waarna
men opnieuw met experimenteren kan
beginnen.
Ingezonden Mededeling (Adv.)
AAGTEKERKE: H: 10 ds. Theunissen,
2.30 ds. v. d. Wind. A. J. POLDER: G:
10 en 2.30 ds. Koolstra. ARNEMUI-
DEN: H: 10 ds. Verweü, 2.30 idem; G:
10 en 2.30 ds. Poelman; GG: 9.30, 2 en
6 leesd. BAARLAND: G: 9.30 leesd.,
6.30 ds. Dondorp. BERGEN OP ZOOM:
H: 10 ds. v. d. Rhee (jeugdd.), 7 ds.
Elseman; G: 9.30 en 5.30 ds. Smit;
GV: 9.30 en 5 ds. v. Herwijnen (H.A.)
B1EZELINGE: H: 10 ds. Schneider, 6
jeugdd. (ds. A. Schneider, Amster
dam); CG: 10 en 2.30 leesd; GG: 3 x
leesd. BIGGEKERKE: H: 9.30 ds. Ab-
bing, 2 ds. Hoffman. BORSSELE: H:
9.30 en 2 ds. Vrijlandt; G: 10 en 2.30
ds. v. Veen; GG: 9.30, 2 en 6 ds. Heer
schap. BRUINISSE: H 10 en 5 ds. v.
d. Brink; G: 10 leesd., 5 ds. Koolstra;
GG: 10 en 5 ds. Mallan; OGK: 10 en
5 leesd. COLIJNSPLAAT: H: 10 ds.
v. Schuppen, 2.30 ds. Veldman; G: 10
leesd., 6 ds. Kersten; GG: 3 x leesd.
DOMBURG: H: 10 ds v. Willenswaard,
7 ds Richard; G: 10 ds. v. Nes, 2.30
ds Dondorp. DRIEWEGEN: H: 9.30 ds.
Das; G: 9.30 dr. Stam, 2 leesd. GA-
PINGE: H: 10 ds de Boer; G: 9.30 en
2 ds Spoelstra. GEERSDIJK: H: 10 en
2.30 dhr Kraak. GOES: H: Grote kerk
10 ds. Strating, 5 ds Odé, Aula 10.30 ds
Odé. Jeugdkerk P. v. O. 10 dhr Cor
net; G: Aula 9 ds Brederveld, 10.30
Westwal idem, 5 dr. Stam; CG: 9.30
leesd., 5.30 ds Slagboom; GG; 3 x ds.
Honkoop; Doopsgez. Gem.: 10.30 dra.
Bakker; GV: 2 en 6.30 ds. Wiskerke;
VEG: 10 en 5 ds Karelse; Leger des
Heils: 10 en 7.30 ma. Hordijk. 's-GRA-
VENPOLDER: H: 9.30 ds. Kluiver, 2
ds. Plantinga; G: 10 en 2.30 ds. Veld
huizen; GG: 9.30, 2 en 6 ds. Cabaret;
OGG: 19 April: 7.30 ds. Mieras.
GRIJPSKERKE: H: 10 ds Wisse, 2.30
G: 10 en 2.30 ds. Goumare (afsch.).
HAAMSTEDE: H: 10 en 7 ds. v. Vliet;
G: 10 en 5 ds. Meijer (H.A.); CG: 10
3 leesd.; GG: 10 en 2.30 leesd. '»-H.
AB'iSKERKE: H: 10 en 2 ds. v. d. OOSTKAPELLE: H: 10 ds. Richard,
Werf. 's-H. ARENDSKERKE: H: 10.2.30 ds. v. Willenswaard; G: 10 en 2.30
ds. Plantinga, 2.30 ds. Kluiver. 's-H.
HENDRIKSKINDEREN: H: 10 ds. de
Roos, 2 vic. De Wilde. HEINKENS-
ZAND: H: 10 ds. Metselaar, 2.30 ds.
Mooij; G: 10 en 2.30 ds. Kouwenho-
ven. HOEDEKENSKERKE: H: 9.30 en
2 ds. Hulsbergen; GG: 9.30, 2 en 6
leesd. KAPELLE: H: 10 en 2.30 ds.
Jebbink; G: 10 en 2.30 ds. v. d. Leek.
KAMPERLAND: H: 9.30 en 2.30 ds.
Postma (HA.); G: 9.30 en 2.30 ds.
Radder. KATTENDIJKE: H: 9.30 en
2 dr. Breek. KATS; H 10 ds. Boon
stra, 2 ds. Morreau. KLEVERSKER-
KE: H: 2 ds v. Woerden. KLOETIN-
GE: H: 10 en 2.30 ds. Kloosterman.
KORTGENE: H: 10 ds Veldman, 2.30
dienst. KOUDEKERKE: G. 9.30 en
2.30 ds. Elshout. KRABBENDIJKE:
H: 9.30 en 2.30 ds. v. Leeuwen; G: 9.30
en 2.30 ds. v. Til (H.A.); GG: 9.30, 2
en 6 ds. Bel; VEG: 6.30 ds. Timmer
man. KRUÏNINGEN: H: 10 en 2.30 ds.
v. Burgeier; G: 10 en 2.30 ds. v. d.
Stoel. LEWEDORP: H: 10.45 ds v. d.
Made; G: 9.15 en 2.30 ds. Oegema.
MELISKERKE: G: 9.30 en 2.30 ds.
Verschoor. MIDDELBURG: G: Hof-
pleinkerk 9.30 ds Meister (H.A.), 2 ds.
de Boer (H.A.), 5 ds. de Boer, Noor-
derkerk 9.30 ds de Boer, 5 ds Meister;
GG: 9.30, 2 en 6.30 ds. Ryksen; Eglise
Wallonne: 10.30 le pasteur Risseeuw;
CG: 9.30 en 3 ds. Slagboom, 's-Gra-
venzande; GV: 8.30 ds Trlmp, 4.30
leesd.; GG in Ned.t 9.30, 2 en 6 leesd.
(veiling); Kruisleger: 10 en 7.30 kol.
Schuil. NIEUW- EN ST. JOOSLAND:
H: 10 ds. v. 't Hot 2.30 ds. v. Haarlem.
NIEUWDORP: H: 10 ds. Don, Mdb.
2.30 ds. v. d. Made. NISSE: H: 9.30 en
2 ds. Don; GG; 8.30, 2 en 6 leesd.
ds. Pontier; GG: 10 en 2.30 leesd.
OUD-VOSSEMEER: H: 10 ds. v. Roon,
6.30 ds. Breure; G: 10 en 2.30 ds. Ko
ning; CG: 10, 2.30 en 6 leesd. OVE-
ZANDE: H: 2 ds Das. POORTVLIET:
H: 10 leesd., 2.30 ds Lam; G: 10 leesd.,
2.30 ds Bakker; GG: 10, 2 en 6 leesd.
RILLAND-BATH: H: 10 en 2.30 ds.
Amesz; G: 10 en 2.30 ds. Stoffels; GG:
9.30, 2 en 6 leesd.; VEG: Bath: 10 en
2.30 kand. Nijkamp, Utrecht. SCHER-
PENISSE: H: 9.30 ds. Brons, 2.30 ds.
v. Roon; GG: 9.30, 2 en 6 leesd. SE-
ROOSKERKE (W.): H: 10 ds. v. d.
Wind, 2.30 ds. Theunissen; G: 10 en
2.30 ds. v. Wouwe. ST. ANNALAND:
H: 10 ds. Breure, 2.30 ds. Brons; GG:
9.30, 2 en 6 leesd. VGG: 9.45, 2.15 en
6.15 leesd. ST. LAURENS: G; 10 ds.
Boon, 2.30 ds. Meister. ST. MAAR
TENSDIJK: H: 9.30 leesd., 2 ds. Bou-
ter, Rehob. 6.30 ds. Swijnenburg,
Amersfoort; OGG en OGK: 9.30, 2 en
6 leesd. ST. PHILIPSLAND: H: 9.30
ds. v. Dieren, 2.30 leesd.; GG: 10, 2.30
en 6 leesd.; OGG: 9.30, 2.30 en 6 leesd.
SOUBURG: H: 9 en 11 ds. Haitjema
(H.A.). 7 ds. v. Duyne, 9.30 jeugdk.
„Conc. G: 9.30 en 2.30 ds. v. d. Laan,
Helpman; GV: 9.45 en 2.30 ds. Douma.
STAVENISSE: H: 10 ds. Bouter, 6 lees-
dienst; OGG: 9.30, 2 en 6 dhr Slager.
THOLEN; H: 10 ds. Lam, 3 ds. van
Dieren; G: 10 en 5 ds. Bakker; GG:
10, 2.33 en 6.30 leesd.; CG: 10 en 6.30
leesd., 18 april 7 ds. de Jong, Kat
wijk; NPB: geen dienst. VEERE: Hl
10 ds. Don; G: 10 en 2.30 ds. Streef
kerk; GV: 9 ds Zomer. VLISSINGEN:
H: St. Jacobskerk 10 ds. Kwast, 5 ds.
de Groot; Johanneskerk 10 ds. Maas,
7 ds. Kwast; Havendorp 10 ds. de
Groot; Engelse kerk 9.30 voor jonge
ren; Vrijz. Herv. 7 ds. v. d. Wael; G:
9.30 en 5 ds. Flinterman; GV: 8 leesd.,
4.45 ds. Douma; CG: 9.30 drs. de Vuijst;
Leger des Heils: 10, 18.45 en 19.30 sa-
menk. VROUWENPOLDER: H: 2 ds.
de Boer; G: 10 en 2.30 kand. A. L.
Janse de Jonge, Heerjansdam; GV: 11
en 3 ds. Zomer. WAARDE: H: 9.30 dhr
Allewijn, 2 ds. Schneider; GG: 9.30, 2
en 6 leesd. WEMELDINGE: H: 10 en
2.30 ds. v. Ieperen; G: 10 en 2.30 ds.
de Ruiter; GG: 10, 2 en 6 leesd. He
denavond 1 ds. Cabaret; VEG: 10 en
2.30 ds. Hamers. WESTKAPELLE: H:
9.30 en 2.30 ds. Oosthoek; G: 9.30 ds.
Dondorp, 2.30 ds. Boon; GG: 9.30, 2
en 6 leesd. WILHELMINADORP: H:
10 ds. Cornelder, 7 ds. Veldman; WIS-
SEKERKE: H: 10 ds. Morreau, 2.30 ds.
Boonstra; G: 10 en 2.30 ds. Kersten.
WOLFAARTSDIJK: H: 10 en 2.30 ds.
Ponsteen; G: 10 en 2.30 ds. Bouw-
knegt; GG: 9.30, 2 en 6 leesd.; GV:
10.30 en 4.30 ds. Wiskerke, Schouwer
zijl. YERSEKE: H: 10 dhr de Zwart,
2.30 ds Reijenga; G: 9.30 leesd., 4.30
ds. v. d. Stoel; VEG: 10 en 2.30 ds.
Timmerman. ZIERIKZEE: H: Grote
kerk 10 dhr Sijthoff, 7 dhr Bakker.
Ver. geb. 10 ds. v. Ooyen; Ev. Luth.:
10 mej. dra. Moens, Dordrecht: G: 10
en 5 ds. Booy; CG: 10 leesd., 6 ds. v. d.
Klis; GG: 10, 2 en 6 leesd. Leger des
Heils: 10, 12 en 7.30 samenk. ZOUTE-
LANDE: H: 9.30 en 2.30 ds. Wagener;
GG: 10 en 2.30 leesd.; GV: 10.30 en
2.30 ds Trimp.
H -X Herv. Kerk; G Geref. Kerk;
GG Geref. Gemeente; GV Geref.
Kerk (art. 81); O Chr. Geref Kerk;
OG Oud Geref. Gemeente; VEG
Vr(je Evang. Gemeente; DG =r Doops
gezinde Gemeente; NPB Ned. Prot.
Bond; WG: Waalse Gemeente; WH
Ver. Vrijzinnig Herv.; EL Evang.
Luth. Gem.; VGG Vrije Geref. Gem,
by deze nieuwe vestiging dient ook
rekening te worden gehouden met een
zeker aanvankelijk aanzienlijk
debietverlies. De zeer hoge verplaat
singskosten, die op f 10.000.tot
f 100.000.kunnen worden becyferd,
en de genoemde factoren scheppen een
toestand, die een zeer ernstig probleem
vormt.
De bonden doen daarom een beroep
op de Tweede Kamer het daarheen te
leiden, dat de regering voor de huur
der-onderhuurder, met name van be
drijfspanden, de totstandkoming van
aanmerkelijk betere voorzieningen zal
bevorderen.
Wanneer niet alle voortekenen be
driegen, dan zal de komende
stembusstrijd een buitengewoon
scherp karakter dragen.
De Partij van de Arbeid is voorne
mens alles op alles te zetten om een
geweldige doorbraak te forceren en
met name ook de Protestants Christe-
ïyke partijen onder de voet te lopen.
Het is niet de eerste maal, dat een
dergeiyke poging wordt ondernomen.
Men kent de historie. Reeds tijdens de
oorlog ontstond de Nederlandse Volks
beweging, die ten doel had een nieuwe
geestelijke instelling van ons volk. Eén
der vruchten van deze beweging was,
dat na de oorlog de P.v.d.A. werd ge
boren. Partyen en organisaties op
godsdienstige- of zoals dat in deze tyd
heet op levensbeschouwelijke basis,
moesten verdwijnen en voorzover de
kiezers niet tot de conservatieven ge
rekend wilden worden, behoorden zy
zich op te stellen achter de banier van
van P.v.d.A.
By de verkiezingen van 1946 waren
de verwachtingen hooggespannen. De
vroegere Soc. Democraten, de Vryz.
Democraten en de Chr. Democraten,
die in de oude Tweede Kamer 31 ze
tels bezetten, hadden elkaar gevonden
en hun gelederen werden versterkt
door een aantal prominente figuren
uit de Kath. Volkspartij en de Chr.
Hist. Unie. En men twijfelde geen
ogenblik of vele kiezers die voorheen
laatst genoemde partijen steunden,
zouden dit voorbeeld volgen.
De bedoeling was met één slag een
geweldige doorbraak te forceren.
Men dacht hierby waarschijnlijk aan
wat tydens de oorlog door de Zwitser»
gedaan werd. Krachtige tankafdelin
gen daverden met onweerstaanbaar
geweld vooruit en baanden zich, on
middellijk gevolgd door de stoottroe
pen, een weg door de vijandeiyke li
nies. Met het gevolg, dat het gehele
front werd opgerold.
Zo zou het naar men verwachtte
ook nu gaan. De A.R.-partij zou voor
een goed deel van haar kracht worden
beroofd; en als vaststaand werd aan
genomen, dat de Chr. Hist. Unie in de
nieuwe Kamer hoogstens twee zetels
zou verkrijgen. En natuurlijk zou
ook de K.V.P. een geweldige aderla
ting ondergaan.
In elk geval wij leefden toen nog
in de tyd van de Schermerhornse fan
tasieën stond het naar men meende
vrijwel vast, dat de P.v.d.A. de vol
strekte meerderheid zou verkrijgen.
De uitkomst beantwoordde echter
niet aan de hooggestemde verwachtin
gen. De Prot. Chr. partijen kwamen in
totaal met 23 zetels uit de bus, da
K.V.P. met 32, terwijl de P.v.d.A. het
niet verder dan tot 29 zetels wist t#
brengen. De doorbraak was finaal mis
lukt.
Dit betekent evenwel niet, dat d«
propaganda voor de doorbraakge
dachte werd stopgezet. Rusteloos i(
sinds die tyd in woord en geschrift ge
arbeid om ons volk het besef bij ta
brengen, dat party en op godsdienstige
basis uit de boze zijn en dat ook be-
lydende christenen, voorzover zij op
de naam vooruitstrevend of progres
sief prys stellen, tot de P.v.d.A. be
horen toe te treden, of althans op da
kandidaten van deze partij hun stem
moeten uitbrengen.
Deze stelselmatige propaganda is
niet geheel zonder vrucht gebleven.
En nu zal bij de komende verkiezin
gen opnieuw getracht worden tot een
doorbraak te komen. Ditmaal zal geen
enkel middel onbeproefd worden ge
laten om het beoogde doel te bereiken.
Een bedrag van een miljoen gulden is
voor dit doel reeds byeengebracht. De
propaganda is tot in de puntjes ge
regeld. Een dichte regen van propa-
gandalectuur zal over ons volk worden
uitgestort.
Op de vraag of dit pogen zal slagen
vermag ik niet een antwoord te geven.
Het heeft trouwens ook geen nut ons
in voorspellingen te verdiepen.
Maar wel schijnt het mij goed in dit
verband te herinneren aan een uit
spraak van Benjamin Franklin, één
der voorvechters van de onafhanke-
lykheid der Amerikaans-Engelse kolo
niën.
In 1781, kort na de vrijheidsoorlog,
toen het erom ging een nationale re
gering te vormen en het gevaar dreig
de dat door de onderlinge onenigheid
de nieuw gevormde staat zou onder
gaan, waarschuwde Benjamin Frank
lin: „Wij moeten allemaal aan elkaar
hangen of we zullen allen afzonderlijk
gehangen worden."
Een waarschuwing, die de Protes
tants Christelyke partijen en elk harer
leden by de komende verkiezingen ter
harte mogen nemen.
G. Z-
