Eerste stuwstraalhelikopter in Europa
- een Nederlandse vinding
De roep om nieuwe Christelijke levensstijl
Met zelfinstellende hefschroef
Vliegkosten: de helft lager
Prijsstabilisatie nog nodig
voor vergeten groepen
Helikopter
stortte neer
op de Veluwe
Militaire diensttijd kan niet
worden verkort
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
Nederlandse ingenieurs deden opzienbarende uitvinding
pAMWtyducht
uitstekend
c^esirUct'C^'d
Snelheid: 100 km
Door 't oog van
een naald
GOEDE VRIJDAG
geen krant
Medio" mist Monaco
Sowjet-Unie heeft een voorsprong
Dansen blijven verbieden? - Neen!
zei dr. Dieperink tot Chr. leraren
.oofdkantoor: Goes, L. Vorststr. 00,
r'elefoon 2438 (b.g.g. voor redactie
f087. voor adm. 2970), Giro 274289.
iantoren: Middelburg: Korte Noord-
•traat 39. Tel. 2009, Tel. redactie 2347
fa 9l62j Vlissingen: Nieuwstraat 68,
el. 826; Terneuzeni Dijkstraat 26-28.
Exploitatie:
Oosterbaan La Cointre N.V., Goes.
Abonnementsprijs 0.47 per week,
ƒ2.p. maand, ƒ5.85 per kwartaal.
Losse nummers 13 cent.
Advertentieprijs 24 cent per m.m.
Rubriek Kabouters 10 cent per woord
Zeeuwsch Dagblad
11e Jaargang No. 3359
Wnd.-hoofdredacteur: Prof. Dr. J. J. de Jong - Directeur: Jacq de Smit Donderdag 29 maart 1956
Verlost van de stank
Zie pagina 2
Op- en ondergang van zon en maan:
Vrijdag: Zon op 6.21 u., onder 19.11
u. MMaan op u., onder 7.43 u.
Hoogwater vrijdag 30 maart:
Vlissingen: 4.09 u. 2.27 m., 16.35 u. 2.17
m. Terneuzen: 4.39 u. 2.41 m., 17.06 u.
2.31 m. Wemeldinge: 5.58 u. 1.65 m.,
18.22 u. 1.64 m. Zierikzee: 5.40 u. 1.38
m., 18.09 u. 1.38 m.
DEN HAAG, 28 maart Een groep Nederlanders is er na jaren
lange arbeid in geslaagd in ons land een helikopter te bouwen, die,
naar de vliegproeven aantonen, succesvol vliegt. Deze groep heeft
die arbeid zoveel mogelijk in het geheim verricht. Zij werd aange
voerd door de heer T. van Houwelingen, oud-directeur-generaal van
de P.T.T. en voorzitter van de stichting voor de ontwikkeling en
bouw van een experimenteel hefschroefvliegtuig (SOBEH).
De Nederlandse helikopter, „Kolibrie" genoemd, is een zeer een
voudig toestel dat verscheidene vindingen van Nederlandse geest in
zich verenigt. Het heeft een zgn. zelfinstellende hefschroef die het
een voor helikopters ongekende stabiliteit geeft. Het heeft aan elk
uiteinde van de tweebladige hefschroef een stuwstraalmotor, die geen
bewegende delen heeft.
Deze bijzonderheden zijn vanmid
dag aan de openbaarheid prijs gege
ven door ir. C. F. Verhage, een der di
recteuren van de eind 1955 opgerichte
Nederlandse Helikopter Industrie N.V.
Naar wij nader vernemen, verlopen
de vliegproeven met de „Kolibrie"
uitermate bevredigend. Men verwacht
dat het spoedig voor de produktie ge
schikt zal zijn en het in juni vlieg-
felaar te hebben.
De „Kolibrie", het eerste hefschroef
vliegtuig dat in ons land het prodnktie-
stadium bereikt, heeft verscheidene
bijzondere eigenschappen.
De door ir. Verhage uitgevonden
zelfinstellende hefschroelf bij kt, zo
vernemen wij, volkomen aan de ver
wachtingen te voldoen en mede dank
zij deze uitvinding bezit de „Koli
brie" een voor helikopters tot dus
verre ongekende stabiliteit.
Zeer lage prijs
Een tweede bijzonderheid vormen de
aan de hefschroefuiteinden bevestigde
stuwstraaimotoren, geconstrueerd door
ir. J. Meijer Drees, hoofdconstructeur
Minister Zijlstra in Eerste Kamer:
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG, 28 maart Durf
Ik na de jongste loonbeslissing nog
de verantwoordelijkheid voor de
prijsstabilisatiepolitiek te dragen?"
Deze vraag stelde minister Zijlstra
zichzelf in de Eerste Kamer. En 't
antwoord luidde: het feit dat ik
hier sta is reeds een bevestiging.
Maar het zal een moeilijke doch
goede zaak zijn. Een zaak die
waard is geprobeerd te worden.
Als wij er werkelijk in slagen de
prijzen in de hand te houden dan
zal er in 1956 iets groots zijn ver
richt. Dan zijn de lonen niet geste
gen ten koste van de vergeten
groepen.
Minister Zij Is tra was er dus van
overtuigd dat ook in 1956 de prijssta
bilisatiepolitiek moet slagen. „Of zjj
zal slagen zullen we zien", zo voegde
hij daaraan toe. Hij wees er op, dat de
loonvorming per bedrijfstak juist is.
En dat de loonsverhoging niet in de
prijzen mag worden doorberekend als
zij hoger Is dan 3 pet. Besluit een be
paalde bedrijfstak tot een loonsverho
ging van 4 pet. en er zijn ondernemin
gen in die bedrijfstak die deze vier
procent niet kunnen betalen, dan zul
len deze ondernemingen zich maar
moeten redden. „Wij kunnen niet op
iedereen passen", aldus de bewinds
man van economische zaken.
Een loonsverhoging tot 3 pet. geldt
alleen voor de minder renderende be
drijfstakken. Tot 3 pet. mag men de
loonsverhoging in de prijzen vercalcu-
leren. Maar volgens de minister zullen
dit maar uitzonderingen zijn.
Hij onderscheidde een prijsstabilisa
tiepolitiek in drie fasen:
In 1955 moest er rust zijn in de prij
zen en de lonen.
Hier ziet men invlleger R. J. v. d.
Harten tijdens een van de goed
geslaagde proefvluchten met de
stuwstraalhelikopter „Kolibrie"
van de Ned. Helikopter Industrie
N.V., waarvan in nevenstaand ar
tikel wordt verteld.
der NHI. Deze voortstuwers bezitten
geen bewegende delen, hetgeen vele
complicaties uitsluit, en kunnen, ais
eerste der wereld, gewone petroleum
als brandstof gebruiken. Wegens zijn
goedkope en uitermate eenvoudige
constructie zal de „Kolibrie" tegen e n
zeer lage prijs aan de markt gebracht
leunen worden.
100 km per uur
Het toestel, waarvan de hefschroef on
geveer tien meter lang is, en dat le
dig slechts 20 kg weegt (een twee
persoons automobiel weegt min
stens driemaal zoveel) bereikt een
kruissnelheid van 100 km per uur en
kan op simpele wijze worden inge
richt voor vervoer van personen, ge
wondentransport, gewassenbespui-
ting of andere doeleinden. Proeven
voor het verkrijgen va neen bewijs
van luchtvaardigheid zijn reeds on
der toezicht van de Rijksluchtvaart
dienst begonnen.
De NHI, die voor de „Kolibrie" zo
wel nationaal als internationaal goede
afzetmogelijkheden verwacht, zal het
assembleren van „Kolibrie"-helikop-
ters in een fabriek op de luchthaven
Rotterdam ter hand nemen. De onder
delen voor het toestel worden bij Ne
derlandse industrieën in haar opdracht
vervaardigd.
De ontwikkeling van de „Kolibrie'
geschiedt met steun van het Neder
lands instituut voor vliegtuigontwikke
ling. In de jaren 1954 en 1955 werd het
prototype voltooid en ongeveer een
jaar geleden begonnen de vliegproe
ven. De „Kolibrie" is Europa's eerste
stuwstraalhelikopter.
In een onderhoud dat wjj met ir. G.
F. Verhage en Ir. J. Meijer Drees heb
ben gehad hebben beiden er de nadruk
jp gelegd, dat de „Kolibrie" tot stand
is gekomen door de eendrachtige sa
menwerking van een groep landgeno
ten, waarbij de leiding van de 73 jarige
heer T. van Houwelingen zeer vrucht
dragend is geweest.
Gedurende de oorlogstijd heeft de
43 jarige ir. Verhage te Rotterdam uit
liefhebberij een bij hem opgekomen
vraagstuk uitgewerkt dat tot resultaat
heeft gehad een zelfinstellende rotor.
Een rotor van dit ontwerp is een der
bijzonderheden van de „Kolibrie".
Deze twee jonge mensen hebben alle
reden om gelukkig te glimlachen. Zij
zijn nl. juist aan een ernstige lucht-
ramp ontkomen. De vlieger is nl. ge
zagvoerder Fred Jenkinson, de man,
die door een weergaloze duikvlucht
met zijn tweemotorig passagiersvlieg
tuig van de BEA boven Daventry op
centimetaers na een botsing voorkwam
met een in razende vaart uit de mist
opdoemende „V ampire"-straal j ager.
De jonge vrouw is Miss Betty Tren-
chard, de stewardess, die het angstige
avontuur meemaakte. Toen het toestel
van captain Jenkinson, een Elizabe
than, zijn plotselinge duik maakte wer
den meer dan veertig inzittenden van
de machine alemaal licht gewond, maar
daarbij bleef he tgelukkig. Wat de ge
volgen van een botsing zouden zijn ge
weest laat zich gemakkelijk raden
Morgen, Goede Vrijdag,
zal het Zeeuwsch Dagblad
niet verschijnen
Alle inzittenden gedood
STROE, 28 maart Aan de Hars-
kamperweg bij Stroe (Veluwe) is
vanmiddag een militaire helikop
ter (Hiller-H 23) van de vliegbasis
Deelen neergestort. Alle drie de
inzittenden kwamen om het leven.
Het toestel is geheel vernield. De
staart is gebroken, de propeller ligt en
kele tientallen meters van de plaats,
waar de helikopter is neergekomen. De
motor ligt geheel bloot.
De inzittenden van de helikopter, die
bij het neerstorten zijn omgekomen,
zijn: de 45-j. gehuwde majoor J. G. van
Streenbrugge uit Den Haag, de 49-j.
ongehuwde majoor M. Albeda uit Den
Haag en de 49-j. gehuwde adjudant on
der-officier J. Roos uit Amsterdam
(bestuurder).
Het ongeluk is vermoedelijk veroor
zaakt door een technische storing. De
stuurschroef schijnt te zijn afgeslagen
doordat de antenne van de boordradio
er mee in aanraking is gekomen.
De man die ook met de rotor te ma
ken had en wel met de daaraan be
vestigde stuwstraaimotoren is Ir. Mey
er Drees, een 33-j. Hagenaar.
Hij kwam in 1952 bij de Sobeh als
hoofdconstructeur. Hij had toen al eni
ge tijd gedokterd aan èen idee om een
stuwstraalmotor te ontwerpen, die af
week van de typen die elders in de
wereld werden gebouwd.
Toen de heren Verhage en Meyer
Drees elkaar hadden gevonden
bleek dat uit hun ideeën, die door
een groep deskundigen werden ge
toetst en daarna geconstrueerd, de
bouw van een helikopter van grote
eenvoud en veiligheid mogelijk
was.
MIDDELBURG, 28 maart De
volksdansgroep van de Middel
burgse gymnastiekvereniging
„Medioburgum", die was uitgeno
digd om het huwelijk van de
Prins van Monaco luister bij te
zetten, heeft vandaag het teleur
stellende bericht ontvangen, dat
dit geen doorgang kan vinden.
Carel Briels, de organisator van
de show, waarin 18 landen ver
tegenwoordigd zouden zijn, heeft
nl. geen toestemming van Prins
Rainier ontvangen. Ondertussen
voert Carel Briels besprekingen
in Parijs, teneinde daar de show
deze zomer te kunnen laten
doorgaan, zij het in enigszins ge
wijzigde voim. Mocht dit wel
doorgang vinden, dan zal „Medio"
van de partij zijn.
dan zal ehmeredz de partij zijn.
Naar het te Rome verschijnende recht
se blad „11 Tempo" bericht, is het stof
felijk overschot van Mussolini in het
geheim in de crypt van een francisca
ner klooster abij Forli (Noord-Italië)!
ingemetseld.
PARIJS, 28 maart Generaal Gruenther, opperbevelhebber van
de Navo-strijdkrachten in Europa, heeft woensdag tegen correspon
denten gezegd dat het uit militair oogpunt bezien, niet mogelijk is
de diensttijd te verkorten. Hij zei dat er geen Sowjet-satelietstaat is,
waar de diensttijd minder dan twee jaar bedraagt en dat in de mees
te gevallen de recruten zelfs drie jaar in dienst moeten blijven.
De generaal zei dat men echter niet
uit het oog moet verliezen dat de Sow-
jet-Unie 400 onderzeeërs heeft. „Voor
In 1956 moet er rust zijn in de prijzen,
de loonsverhogingen moeten met dit
beginsel in overeenstemming zijn.
In 1957 komen we in een geheel andere
fase. Dan worden de huren verhoogd
en wordt de definitieve ouderdoms
wet ingevoerd.
Het is de vraag of deze zaken kun
nen geschieden zonder dat zij een
prijseffect met zich meebrengen. Dit
probleem zal echter nog nauwkeurig
bestudeerd moeten worden. Minister
Zijlstra achtte het een groot winst
punt, dat we in Nederland in ieder ge
val vroegtijdig zijn begonnen aan de
prijsstabilisatiepolitiek.
Terugblik
Aan het einde van een vierjarige
ambtsperiode vond prof. Zijlstra het
passend een terugblik te geven. Het
zijn jaren van economische voorspoed
en zegeningen geweest, al zijn nog veel
problemen niet opgelost, zoals bijv. de
huren en de woningbouw. Maar over
het algemeen, aldus de bewindsman,
is het economische beeld een beeld
van fleur en zonneschijn.
Moeten we het dansen blijven
verbieden? Dat was de vraag, die
de rector van het Chr. Lyceum te
Haarlem, dr. G. J. Dieperink, aan
de orde stelde op de 39e jaarver
gadering van de vereniging van
leraren bij het christelijk voorbe
reidend hoger en middelbaar on
derwijs, in zijn onderwerp: „Taak
en activiteit van het chr. V.H.M.O.
buiten de lessen".
Dr Dieperink was van mening, dat
deze vraag ontkennend moet worden
beantwoord. Vooral de kinderen uit
streng orthodoxe, Gereformeerde ge
zinnen vragen: waarom mogen we niet
dansen? In de praktijk blijkt dan, dat
juist deze leerlingen zich soms goed
kunnen bewegen op de dansvloer, om
dat zij het vertikken als muurbloemp
jes aan de kant te blijven staan. De
rector liet een waarschuwing horen om
t.a.v. dit probleem een negatieve hou
ding aan te nemen. Dat is gevaarlijk,
omdat veel leerlingen het dan toch el
ders zoeken.
Op het Haarlemse Chr. Lyceum zijn
vrijwel alle leraren het erover eens,
dat men een dansje als slot van een
klasse-avond niet zonder meer mag
verbieden.Als het er rustig en pret
tig toegaat kan de leraar, die de
avond leidt daarvoor toestemming
geven. Wat we niet willen, aldus dr.
Dieperink, is een dansavond voor de
honderden leerlingen of een grote
toneelavond met bal na. Een feest
met whiskey tot in de morgen is be
slist af te keuren.
CHRISTELIJKE DANSLERAREN
Wij hebben behoefte aan Christelijke
dansleraren, aan levende Christenen,
die het ais een opdracht van God zien
danslessen te geven, zoals wij wiskun
de of Frans geven. Maar wie helpt ons
daaraan? verzuchtte dr. Dieperink. De
V.H.M.O.-school heeft tot taak leiding
te geven aan de culturele gemeen
schapsuiting niet alleen, maar ook aan
het amusement.
Wij zijn geen Stoicijnen, maar Bij
belse Christenen. Het is gezond en
Christelijk om op zijn tijd eens uit de
plooi te komen. Het advies van prof.
Van Ruler om de geestelijke blijdschap
uit te leven verdient te worden opge
volgd: zit in de kerk en lacht in de
huiskamer! Als Christenen moetenwij
leren feest te vieren. Vaak teren wij op
onze feestavonden nog op oude kost:
droog en saai, soms grof.
Op verantwoorde wijze zal de school
en haar leraren leiding moeten ge
ven aan vreugde, plezier en ver
maak, daarbij de nadruk legend op
de verschillen tussen plezier en lol,
tussen zedelijk verantwoorde vro
lijkheid en schunnigheid, tussen de
gift van God en de gift van de dui
vel, aldus de Haarlemse rector.
VOOR DE OORLOG
Vóór de oorlog was het eenvoudig.
Film, toneel, dans waren voor Christe
nen geen problemen. Ook t.a.v. sport
beoefening stond men afwijzend. Deze
negatieve, probleemloze houding kreeg
iets onbehaaglijks. Men zei wel, dat
men niet aan deze dingen „deed", maar
zij deden wat aan ons en dringen ons
tot nieuwe oriëntering.
Van het beschuttende gezin van
toen kan thans nauwelijks sprake zijn.
De onstuimige levenszee bruist door
de gezinnen. Als we ons terdege be
wust zijn van de gevaren, waarin we
ons met onze jeugd bevinden, moeten
wez oeken naar een positief-christelij-
ke levensstijl. Samen zoekend zal dat
levensverrijking voor ons betekenen:
alle dingen moeten medewerken ten
goede. Daarbij moeten we als leraren
niet lui of bang zijn. Hoewel het een
gevaarlijke en verantwoordelijke op
dracht is om hieraan leiding te geven,
het is een schone taak! zo zei dr. Die
perink.
HOGE EISEN
Er is een roep om een nieuwe
christelijke levensstijl. Wij hebben
de deur opengezet voor toneel,
film, ritmische gymnastiek en
terecht maar we moeten nu ook
de consequenties trekken. De uit
eindelijke bestemming van de
mens is: verheerlijking van God
en van Zijn werk. Dat betekent,
dat wij aan onze cultuur hoge eisen
zullen moeten stellen.
Calvijn leefde in het Genève van
zijn dagen als in een stinkend riool,
zodat hij er wel toe moest komen 'n
strijd op leven en dood te voeren
over deze dingen. Maar mensen, die
na hem leven trekken de door hem
getrokken lijnen onder vaak heel an
dere omstandigheden nog strakker
door dan Calvijn zelf ooit bedoeld
heeft. Wij moeten goed bedenken,
dat negativisme gevaarlijk, zelfs on
bijbels is.
Uit een door dr. Dieperink gegeven
opsomming bleek wel, dat aan het
Haarlemse Chr. Lyceum voldoende ge
legenheid bestaat zich te ontspannen.
Er is een schoolvereniging met ver
schillende clubs, er wordt een gesten
cild schoolblad uitgegeven, men kan
schaken of pingpongen of zingen, er
zijn interscholaire sportwedstrijden,
film-, muziek- en toneelavonden en
soms ook een bonte avond.
In verschillende discussiegroepen
werd de inleiding van dr. Dieperink
door de leraren druk besproken.
zijn vele divisies en zijn sterke lucht
macht kan de Sowjet-Unie een verkla-
aanvalswapen bij uitstek", zei hij.
ring geven, maar een onderzeeër is een
Ondanks alles aldus Gruenther, zou
den de Sowjet-Russen op dit ogenblik
een oorlog verliezen.
De generaal zei, dat het hoofdkwar
tier eveneens bezorgd Is over een ze
kere achteruitgang in de samenwer
king van de gecombineerde marine van
de NAVO. De marine-eenheden van de
kleine landen vertonen een neiging tot
veroudering terwijl schepen van de
grote naties opgelegd worden.
Daarom is voorgesteld, om deze op
gelegde schepen uit te lenen aan de
kleine mogendheden, die over het ge
oefende personeel voor deze voertuigij
beschikten. In het bijzonder wordt
hierbij gedacht aan Noorwegen, Grie
kenland, Denemarken en Turkije.
„De luchtverdediging is thans ons
grootste probleem", zei hij. „Wat wij
nodig hebben is:
1. betere radar.
2. meer geleide projectielen.
3. geïntegreerde onderschepping van
vijandelijke vliegtuigen door jagers
en geleide projectielen".
Het kandidatentoernooi
Stand na de 2e ronde:
1. Panno (Arg.) 1 Vi pnt; 2. Bronstein
(Rusl.) 1 pnt en 1 afgebr.; 3-4. Spassky
(Rusl.) en Szabo (Hong.) 1 pnt; 5-6-7.
Smyslov (Rusl.), Philip (Tsechsl.) en
Keresj (Rusl.) Vi pnt en 1 afgebr.; 8.
Gelier (Rusl.) 0 pnt en 2 afgebr.; 9-10
Pilnik (Arg.) en Petros jan (Rusl.) 0
pnt en 1 afgebr.
DE BÏLTZEGT:
Schraal weer
Over het algemeen zonnig weer met
een matige tot krachtige oostelijke
wind. Dezelfde temperaturen als gis
teren of iets hogere.
