BALATONMEER MOET TOERISTEN
NAAR HONGARI|E TREKKEN
warm U dan aan
heerlijk bord
een
erwtensoep
Zo spreekt men in ons
land en in België
Logeren in kasteel van
aartshertog Jozef
ALFRED VAN SPRANG
OVER HONGARIJE
(4)
N.C.R(eis)V. richt
kampeerclub op
Atoomschepen voor
Amerikaanse marine
Ook de dialecten van de Zeeuwse
eilanden bestudeerd
ct voor 4 diepe borden
Jo Boogaard
Bakkersbediende
Winkeljuffrouw
Woensdag 11 Januari 1956
ZF.KHV
DAGBLAD
pagina 4
Dialecienatlas samengesteld
(Van onze correspondent Alfred van Sprang)
TIHANY, najaar 1955.
De oude liftbediende van het Duna Hotel ziet aan mijn sporthemd
en de twee camera's over mijn schouder dat ik niet van plan
ben de dag in Boedapest door te brengen.
„Gaat u een tocht maken informeert hij nieuwsgierig.
„]aantwoord ik.
„Naar de Balaton7"
„Inderdaad
„Dat is de moeite waard, mijnheerHet Balatonmeer (op de
atlas staat Plattenmeer) is het uitverkoren vakantieoord van de Boe-
dapesters. Het ligt niet te ver van de hoofdstad (ongeveer 120 km)
en het verschaft de Inwoners van een land zonder zeekust een alles
zins bevredigend substituut voor het gemis daarvan. De Hongaren
beweren dat het meer met zijn lengte van bijna tachtig kilometer en
zijn oppervlakte van zeshonderd kilometer het grootste meer in Midden-
Europa is. En dat het water ervan Kwaliteiten bezit waarop geen
enkel ander meer kan bogen.
huizen waar zij ver van de grote stad
kunnen werken en rusten. Eén van
de kastelen van graaf Esterhazy huis
vest bijvoorbeeld letterkundigen. De
luxe en de exclusiviteit zijn nu natuur
lijk geheel verdwenen.
Buitenlanders
Motorfietsen
We starten vroeg.
Het is een zonnige dag en de weg
is goed. Veel verkeer is er echter niet.
Er zijn maar weinig particulieren, die
zich de luxe van een auto kunnen per
mitteren. Als men een eigen vervoer
middel heeft is het meestal een over
jarige motorfiets, al of niet met zij
span. Het zijn echter zulke oude
beestjes, dat het een veel voorkomend
schouwspelis om de berijders ervan
langs de weg bezig te zien de dingen
weer wat nieuw leven in te blazen.
Verreweg de meeste bezoekers van
het Balatonmeer reizen echter per
trein. Dat het spoorwegverkeer ook
nog niet alles is bewijzen de in som
mige treinen meelopende goederen
wagons waar wat houten banken in
gezet zijn om personen te kunnen ver
voeren.
„Iedereen gaat tegenwoordig naar
de Balatonmerkt mijn gids op.
„Ook op weekends
„O, ja
Het landschap is vriendelijk en af
wisselend. Het zijn meest akkers met
hier en daar wat bomen en een klein
dorp. In de buurt van een waterput
loopt een grote kudde paarden te gra
zen onder het toeziend oog van een
donkerharige zigeuner. Een eind ver
der zijn militairen aan het oefenen
met tanks.
„Hoeveel procent van de boeren
neemt nu deel aan de collectieve land
bouw.vraag ik.
„Dat weet ik niet precies, maar
steeds meer boeren zien in dat ze
veel beter af zijn als ze zich aanslui
ten. Maar iedereen is natuurlijk vrij
voegt mijn gids eraan toe. Het
is een nogal vaag antwoord.
En dat is begrijpelijk want andere
(minder officiële bronnen) hebben mij
verteld dat niet veel meer dan dertig
procent van de boeren tot de coöpera
ties toegetreden zijn. De anderen blij
ven liever zelfstandig. Weliswaar zijn
zij niet verplicht om die zelfstandig
heid op te geven, maar er wordt wel op
allerlei manleren (door zwaardere be
lasting bijvoorbeeld) druk op hen uit
geoefend.
Metamorfose
We rijden ruim twee uur. Dan zijn
we in Balatonfüred; een van de vele
badplaatsen aan het meer. Het is een
aardig plaatsje met verscheidene ho
tels en sanatoria voor hartpatiënten,
die er bij de vermaarde bronnen gene-
Lunchtijd op het terras van het
Park Hotel, eens een kasteel va,,
aartshertog Jozef
zing komen zoeken. Het smalle strand
krioelt van de mensen.
Langs het water is een schaduwrijk
plantsoen waar banken staan en
kraampjes waar de bezoekers alles
kunnen kopen van watermeloenen en
souvenlers tot vers-gekookte kukorica
(maiskolven), welke de Hongaren
eten als wfj een haring. Verder is er
een kleine jachthaven waarin wat
zeilbootjes klaar liggen om uit te va
ren.
Het meer zelf is zo glad als een
spiegel. Heel vaag zijn de heuvels aan
de overkant door de nevel te zien. In
de verte komt de witte veerboot uit
Siófok aan.
„En hoe vindt u het hier..." vraagt
mijn gids verwachtingsvol.
„Heel mooi...." geef ik toe.
„Het is ook een heel geliefde plek...'
Door de eeuwen heen is het Bala
tonmeer een uitverkoren vakantieoord
geweest. Voor de oorlog was het voor
al het domein van de beter-gesitueer-
den. Vele adellijke families hadden er
een villa of een buitenverblijf. Er wa
ren luxueuze hotels en kuuroorden
waar degenen, die het be,talen konden,
maanden achtereen bleven.
Het communisme heeft uiteraard
grote veranderingen veroorzaakt.
De villa's en kastelen zijn onteigend.
Vele doen nu dienst als vakantieko
lonie voor de jeugd. Andere zijn
overgedragen aan de verschillende
vakbonden, die de bij hen aangeslo
ten arbeiders in de gelegenheid stel
len er tijdens hun vakantie tegen
een kleine vergoeding gebruik van
te maken.
Ook de kunstenaars hebben er te-
Zo ziet het Balatonmeer er op een
zonnige zomerdag uit. Het meer
is gemiddeld slechts 3 meter diep
en bevat veel vis (snoek, baars,
elft, enz.).
We bezoeken verschillende andere
plaatsen. Het is overal in grote lijnen
hetzelfde: mensen, die aan de oevers
van het prachtige, ondiepe meer ge
nieten van een zonnige dag. In het
Park Hotel in Tihany gebruiken we
de lunch. Het is oorspronkelijk een
kasteel van aartshertog Jozef. Het
ligt sprookjesachtig tegen de bergen
van het schiereiland met een vrij uit
zicht over het water. Iedereen die er
het geld voor heeft kan er logeren. De
prijzen zijn echter zodanig dat ze meer
binnen het bereik van de elite (leiders
van regering en partij, bekende dok
toren en kunstenaars) liggen dan bin
nen het bereik van de gewone arbei
der.
Als de directeur van het hotel hoort
dat er een Nederlandse journalist op
het terras zit komt h(j een praatje ma
ken. De Hongaren proberen namelyk
het toerisme weer een beetje op gang
te brengen teneinde op die manier bui
tenlandse valuta te verdienen. En het
Balatonmeer is daarbij een van de be
langrijkste pijlen op de boog.
„Hoeveel kost een kamer...?" vraag
ik hem.
„Veertig gulden per dag met vol
ledig pension. We hebben ook enkele
suites. Die zijn tachtig gulden
„Dat is nogal duur voor westerse
beurzen
„Toch hebben we regelmatig bui
tenlandse gasten
„Uit de andere communistische
den
„Ja, maar ook uit Engeland, Frank
rijk, Oostenrijk, België, Nederland
Een groot percentage van deze bui
tenlanders zijn gasten van de Hon
gaarse regering. En verder komen er
ook wel leden van de in Boedapest
gevestigde diplomatieke vertegen
woordigingen. De gewone toeristen
zijn echter nog zeer schaars. Maar men
overweegt de mogelijkheid een spe
ciale, gunstige wisselkoers voor toe
risten in te stellen om daarmee het
bezoek uit het westen te stimuleren.
„Wat kunnen de mensen hier
doen.
„In de eerste plaats natuurlijk
zwemmen en zeilen en zonnebaden
Er is een tuin van tien hectare bij 't
hotel. Er wordt thans een tennisbaan
aangelegd. En verder zijn er bioscopen
en andere ontspanningsgelegenheden
in de buurt
Het is voor het huidige Hongarije
misschien heel wat. De mensen in het
westen zijn echter heel wat meer ge
wend. Ook wat de verzorging in een
internationaal hotel betreft. Weliswaar
verwisselt een kellner in een groeze
lig-wit jasje haastig de witte, stenen
borden, de alluminiumachtige vorken
en lepels en de papieren servetten
voor eetgerei van porcelein, zilver en
linnen maar de service laat toch heel
wat te wensen over. Het duurt zo lang
voor we de eenvoudige lunch van ge
bakken vis en sla opgediend krijgen
dat de gids er zenuwachtig van wordt
en de kellner een fikse uitbrander
geeft. Het gebak wordt ten slotte nog
's-GRAVENHAGE, 10 jan. Het
hoofdbestuur van de Ned. Chr. Reis
Vereniging heeft besloten over te gaan
tot de oprichting van een kampeer
club als onderdeel van de vereniging.
Een van de drijfveren bij het nemen
van dit besluit is geweest, aldus deelt
de N.C.ReisV. mede, dat vele kam
peerders op de tegenwoordige terrei
nen de sfeer, die zij zoeken, missen.
Het ligt in de bedoeling dat de N.C.-
Reisvereniging ten behoeve van de le
den van de kampeerclub in Nederland
plaatselijke contactgroepen opricht en
kampeertochten voorbereidt. Hierbij
zal gebruik worden gemaakt van eigen
kampeergelegenheden, waartoe een
beroep zal worden gedaan op bezit
ters van landgoederen, bossen, heide
velden en andere gelegenheden, waar
een tent kan worden gezet.
In het buitenland zullen eveneens
kampeertochten worden gehouden.
Hier zal onderscheid worden gemaakt
voor hen, die een vast kamp prefe
reren en voor hen, die liever een trek
tocht houden. Ook zal het bestuur van
de N.C.ReisV. trachten kampeerter
reinen in het buitenland te verkrijgen.
Reeds heeft het beslag weten te leg
gen op een terrein in de Eifel. Hier
heen zullen in de vakantie pendel
diensten per autobus worden gehou
den, zodat hele gezinnen op een ge
makkelijke wijze het terrein kunnen
bereiken.
Tenslotte zal een korps kampeerlei-
ders worden gevormd.
Voor de nieuwbouw van de Ned. Herv.
Kerk te Kootwijkerbroek hebben twee
gemeenteleden elk een bedrag van 1000
aan de kerkvoogdij geschonken.
met het papier erom geserveerd en de
koffiekopjes zien eruit als of ze de
hele dag nog niet omgewassen zijn.
Het is dan ook geen erg beste lntro-
duktie van het naar buitenlandse be
zoekers verlangende Park Hotel. En de
directeur zal er dan ook goed aan doen
in het stille winterseizoen een flinke
dosis zelfkritiek tot zich te nemen.
WASHINGTON, 10 jan. (AFP).
..De Amerikaanse marine zal het con
gres vragen in de begroting voor 1958
kredieten beschikbaar te stellen voor
de bouw van een vliegdekschip met
atoomaandrijving", aldus de Ameri
kaanse minister van marine, Charles
Thomas, op een persconferentie in
Washington.
Aan plannen voor een lichte kruiser
met atoommotor wordt gewerkt. De
reactor van dit schip zal het midden
houden tussen de atoominstallatie van
de duikboot „Nautilus" en de reactor
die men van plan is te bcfuwen voor
het vliegdekschip.
De plannen voor de bouw van een
vliegdekschip van 60.000 ton per jaar
staan los van de plannen voor atoom
schepen, aldus de minister. Hij deelde
tevens mede, dat zijn ministerie alle
krachten inspant om te komen tot het
verbouwen van gewone oorlogssche
pen tot schepen met atoomaandrijving.
Voorts werkt de marine met de lucht
macht samen aan het ontwerpen van
een watervliegtuig met atoommotor.
De regering zal voor het volgende
belastingjaar aan het congres onge
veer twee miljard dollar ten behoeve
van de marineluchtmacht vragen, te
gen 750 miljoen in het afgelopen jaar.
DEN HAAG, 10 januari. Prof. Dr. E. Blanquaert uit Mariakerke in
•Oost-Vlaanderen, hoogleraar aan de Rijksuniversiteit te Gent, heeft met
jarenlange subsidie van de Ned. organisatie voor Zuiver Wetenschappelijk
Onderzoek een dialectenatlas van het gehele Nederlandse taalgebied samen
gesteld. Prof. Blanquaert, die filologie en historische grammatica doceert,
kreeg daarbij steun van Dr. P. J. Meertens, en andere taalkundige mede
werkers.
moeten over een behoorlijke dosis ge
duld, mensenkennis ,takt en volhar
ding beschikken. Bovendien moeten zti
een goed gehoor hebben en getraind
zijn in het gebruik van het fonetisch
schrift en de diacritische tekens. ZjJ
moeten als het ware het „gehoorbeeld
even snel kunnen schrijven als gewoon
schrift.
De vragenlijsten zijn bijzonder inte
ressant en zij geven ondermeer een
vergelijking van de uitspraak van be
paalde woorden en zinswendingen In
verschillende streken en steden van
ons land.
Wie er iets meer over wil weten
kunnen we verwijzen naai' een tweetal
publikaties van de hand van Prof,
Blanquaert n.l. „Na meer dan 25 jaar
dialectonderzoek op het terrein" en
naar „Les atlas regionaux de la Bel-
gique Flamande et des Pays Bas dö-
puis 1949".
Groninger automobilist bij
Eext gedood
GRONINGEN, 10 jan. De 02-jaT
rige heer H .Jonkers uit Groningen lf
vanmiddag met zijn auto tussen Anf
nen en Eext in Drente tegen eeij
boom gereden en vrijwel op slag ga-
dood. Vermoedelijk is de auto geslipt»
De heer Jonkers was directeur vart
Jonkers instituut voor redekunst eil
persoonlijkheidsvorming te Gronini
gen.
De dialectenatlas is samengesteld uit
zestien regionale atlassen van België
en Nederland. Op het ogenblik zijn
acht van deze atlassen verschenen,
doch compleet zullen de dialecten van
niet minder dan tweeduizend plaatsen
zijn opgenomen.
De acht verschenen atlassen bevat
ten de volgende gebieden: Klein Bra
bant (het overgangsgebied tussen Bra
bant en Vlaanderen); zuid-oost Vlaan
deren; noord-oost Vlaanderen en
■Zeeuwsch Vlaanderen, Vlaams-Bra
bant, de Zeeuwse eilanden; Frans
Vlaanderen en West Vlaanderen;
Noord-Brabant en Friesland.
De opnemingen in Frans Vlaande
ren en West-Vlaanderen waren reeds
in 1940 gereed en Prof. Blanquaert
had toen de grootste moeilijkheden
met de Duitsers, die hem onder pres
sie zetten om de kaarten zo spoedig
mogelijk te laten verschijnen. Maai
de hoogleraar begreep, dat hierach
ter niet direct een dialectologische
belangstelling school, maar veeleer
een politieke het gehied verfranst
daar door de vele franse arbeiders
die er komen werken wist de
zaak zo te traineren, dat de bezetters
geen profijt van zijn werk hebben
kunnen trekken.
GEDULDWERK
De opnemers van de dialecten, ge
schoolde krachten, gerekruteerd uit be
kwame studenten en onderwijzers,
MAGGI
Rijwielhandel
,,'t Centrum"
JUNCKER SPORT- EN
TOURRIJWIELEN
vanaf ƒ169.50
MOSQUITO Hulpmotoren
H.M.W. Hulpmotoren en
Onderdelen
Kromme Weele, Middelburg
Tel. 3409
gevraagd
niet boven 18 jaar.
P. J. BEUN, Bakkerij
Lange Delft 18, Middelburg
GEVRAAGD.
Brood- en Banketbakkerij
J. C. DE WOLFF, Nieuwe
Burg 21, Middelburg.
TE KOOP
HUISORGEL, merk Horü-
gel 15 reg. mahonie kast. z.g.
a.n.. Pr. 400 gld. Br. bur. no.
A 4578 bur. v. d. blad te Goes. I
mm of te ruil: beste kalfkoeien,
waaronder Stamboek met
melklijsten, welke onder ga
rantie worden verkocht. Te
zien Stal Pottenmarkt. Frans
Leijnse, Korte Burg 7, Tel.
3315 Middelburg.
DIVERSEN:
Nog steeds uurwerken van
de fabriek. 10 tot 30 pet kor
ting en volle gafantie „Suisse",
Vlasmarkt 52, Middelburg.
Geen beschadigde wasma
chine of met zgn. schoonheids
foutje, maar 'n nieuwe en gave
Bico wasmachine met volle
garantie vanaf 159,Koop
dat bij uw handelaar, dan hebt
u iets goeds.
COSTUUMS, regenjassen,
regenmantels, demi's, winter
mantels, mantelcostuums 10
maandelijks. Schrijf aan SU
PER STANDING, Statenlaan
41, Arnhem. Kleur en maat
vermelden.
Fa J. Konraad en Zn. Ijzer
handel, Middelburg. Hudora
rolschaatsen.
Gaarne bestellen wij voor U,
Voederbieten-Zaad, Gras- en
Klaver-Zaad. Aanbevelend
L. KOOLE, St Laurens. Don
derdags Café de Eendracht,
Middelburg.
Pootaardappelen, Zaal-gra
nen, Agent N.V. Wed. P. de
Jongh. L. KOOLE, Noordweg
102, St Laurens, Tel. K 1180—
2296.
ALLE SOORTEN VOGELS
Prima zaad en graan. Natuur
lijk in de Speciaalzaak. „DE
EDELZANGER", 's-H. H. Kin-
derenstraat 19, Tel. 3832, Goes.
Boeken, Prenten en gehele
bibliotheken uit particulier
bezit worden door ons tegen
de hoogste prijs gekocht. J.
Couvreur, Wagenstraat 142a
's-Gravenhage. Tel. 111074.
Kienzle horloges stellen niet
teleur. Door jarenlange repa
ratie-ervaring weten wij wat U
koopt. Koopt dus een Kienzle
a 13.65. Horlogerie D. Lie-
vense, L. Vorststraat 87, Goes.
.Zeeuwsch Dagblad" geelt
het allerlaatste nieuws
