Pr©i Gerbrandy doet beroep op
Rooms-Katholiek volksdeel
VIJF DODEN BIJ VER
KEERSONGEVALLEN
Vijftien jaar geëist tegen
Ambonees wegens moord
Belg moet vier millioen franc
hoete betalen
r
Verscherpte
controle op
grote wegen
Pater Stokman „Priester had
Haarlems huwelijk niet mogen
sluiten"
PROTESTANTS CHRISTELIJK BLAD VOOR ZEELAND
HET
DELTA-GEBIED
HET VERSCHIL IN HUWELIJKSRECHT
Rotterdammer met auto te water en verdronken
Avontuur van Noors
kapitein
Grootste Russische
kern-explosie
Prinses van Luxemburg
verloofd met
Prins von Horenberg
Hevige regens in
Transvaal
Doodde vrouw, en
roofde twee
portemonnaies
Van Krieken bevindt
zich in Djakarta
«Pk*
En een half jaar achter
de tralies
Sabena koopt acht
helicopters Sikorsky
Uitgave:
Stichting „Zeeuwsch Dagblad"
Giro 274289.
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorststr.
90, Tel. 2438 (b.g.g. voo redactie
2435, voor advent, enz. 2970),
Kantoren: Vlissingen: Nieuwstr.
88. Telef. 326; Middelburg: Korte
Noordstr. 35. Tel. administratie
2009, Tel. redactie 2347; Ter-
neuzen: Dijkstraat 26-28.
Exploitatie:
Oosterbaan Le Cointre N.V.,
Goes
ZEEUWSCH DAGBLAD
lie JAARGANG No. 8252
Abonnementsprijs 0.47 per week,
2.p. maand, 5.85 p. kwartaal.
Losse nummers 13 cent.
Advertentieprijs 24 cent per m.m.
Rubriek Kabouters 10 ct per woord.
Waarnemend-hoofdredacteur Prof. Dr J. J. de Jong
DONDERDAG 24 NOV. 1955
Directeur: JACQ DE SMIT
Medewerkers: J. A. van Bennekom, Middelburg; Ds W. C. van Burgeier, Kruiningen; A. I. Catsman, Aardenburg;
Ds D. J. van Dijk, St. Annaland; J. S. Hoek, Middelburg,- J. Hommes, Nieuwdorp; J. Huiissen, Terneuzen;
Ds J. Karelse, Goes; Ds J. Kwast, Vlissingen; 3. Laport Goes; J. Lodder, Vlissingen; J. Moll, Vlissingen;
K. C. van Spronsen, Goes; A. H. S. Stemerdlng, Souburg; R. Zuidema, Goes.
(Zie pagina 2)
V.J
Minister kondigt aan:
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG, 23 Nov. Binnenkort
is een verscherping van de controle
door de rijkspolitie op de grote wegen
te verwachten. Dit zal geschieden door
de verkeersgroepen van de rijkspolitie,
met of zonder auto. Minister Donker
zeide vanmiddag in de Tweede Kamer
bij de behandeling van zijn begroting,
dat het hier gaat om een systematische
toepassing van de preventieve controle.
Zolang er een personeelstekort is zul-
ien deze verkeersgroepen "minder be
langrijke taken voorlopig gedeeltelijk
laten rusten.
De bewindsman van Justitie zeide
dat er in alle gevallen met de meeste
gestrengheid zal worden opgetreden.
Hij veelde niets voor de suggestie om
de verkeersovertreders direct in de ge
legenheid te stellen hun overtreding af
te kopen. Er worden maatregelen ge
troffen om de verkeersdelicten sneller
voor het Kantongerecht te brengen.
VUURWAPENS
Over het gebruik van vuurwapens
zal binnenkort een beslissing genomen
worden, en met medewerking van de
burgemeesters algemene voorschriften
worden gegeven. Minister Donker gaf
toe dat het voorkomt dat de politie te
snel gebruik maakt van het vuurwa
pen, maar anderzijds is dit vaak nodig
om zich uit een moeilijke situatie te
kunnen redden. Dit zeide hij n.a.v. een
betoog van Prof. Gerbrandy (A.R.) die
de ongewapende Engelse politieman
ten voorbeeld stelde. Juist dit ongewa
pend zijn schept daar een goede ver
houding tussen publiek en politie.
Het gratiebeleid zal niet veranderd
worden. Momenteel zitten nog 365 po
litieke delinquenten gevangen, waar
van er 151 tot levenslang zijn veroor
deeld. Zij allen behoren tot de zeer
zware gevallen.
(Van onze parlementaire redacteur).
DEN HAAG, 23 November.
Prof. Gerbrandy (A.R.) heeft van
middag in de Tweede Kamer een be
roep gedaan op zyn „rooms-katholieke
broeders" om een oplossing te zoeken
voor het verschil in systeem van het
roomse huwelijksrecht en het burger
lijk huwelijksrecht. Is het mogelijk te
besluiten om geen huwelijk in te ze
genen voordat het burgerlek huwelijk
is gesloten?, zo vroeg hij aan pater
Stokman (Kath.) Naar zqn mening
heeft de Paus een dergelijke oplossing
ook aanbevolen aan de R.K. geeste
lijkheid in Duitsland. Deze speech
trok de algemene waardering door
haar warme en waardige toon.
Wij komen niet verder, zo zeide de
heer Gerbrandy, als we allemaal in
ons eigen hoekje leven. Daarom juist
is het bitter nodig dat de kwestie van
het rooms-katholieke huwelijksrecht
voor iedereen bevredigend wordt op
gelost. De A.R.-woordvoerder sprak
niet schamper over het Haarlemse ge
val, dat hij echter wel moeilijk te ver
teren vond. Hier is niet maar een on
gelukje gebeurd, maar de rooms-ka
tholieke kerk heeft de gevolgen wel
ter dege onder ogen gezien. Daarom is
het Haarlems geval des te erger. Dat
de rooms-katholieken zich buigen voor
de rechtsmacht van hun kerk vond
prof. Gerbrandy begrijpelijk. De moei
lijkheid is echter dat deze rechtsmacht
zich eigenlijk ook uitstrekt tot niet-
katholieken. Dat gebeurt als deze
kerk een huwelijk ontbonden ver
klaard als één der huwelijkspartners
niet rooms-katholiek is. En die rechts
macht noemde prof. Gerbrandy bui
tengewoon ingrijpend. Dan komen er
principiële conflicten naar voren en
dan blijkt ook het verschil met de Re-
NAARDEN, 23 Nov. Met vrij gro
te snelheid is vanavond op de Rijksweg
een personenauto op een vrachtauto
gereden, waarbij één dode te betreuren
valt.
Voor de bocht van de splitsing Rijks
wegAmersfoortse straatweg begon
de personenauto, die uit de richting
Amersfoort kwam, te slingeren, aldus
de lezing van de politie. De bestuurder
van een uit tegenovergestelde richting
naderende vrachtwagen heeft nog ge
tracht de auto te ontwijken. Hij is
daarin slechts gedeeltelijk geslaagd. De
personenauto botste met een enorme
klap tegen de vrachtwagen. De be
stuurder de enige inzittende, ver
moedelijk afkomstig uit Amsterdam
werd uit de personenauto geslingerd.
Hij moet op slag dood zijn geweest.
De bestuurder van de vrachtauto
liep geen letsel op.
TERSCHUUR. Op Rijksweg 29
kwamen vanmorgen twee personen om
het leven. Langs de weg stond 'n per
sonenauto geparkeerd. Een andere per
sonenauto wilde deze passeren. Op dat
moment naderde uit de tegenoverge
stelde richting een vrachtwagen. De
best"urder van de personenauto remde
met kracht, tengevolge waarvan zijn
auto slipte en toch tegen de vrachtwa
gen botste. De twee inzittenden van de
personenauto, mej. N. Vermeulen,
jaar, uit Naarden en de 48 jarige
Rekken uit Amsterdam werden uit de
wagen geslingerd en door een achter
op komende auto overreden en ge
dood.
Toeslag geslachte varkens
verhoogd
's-GRAVENHAGE, 23 Nov. In
verband met de verminderde afzetmo
gelijkheden van bacon heeft het be
drijfschap voor vee en vlees de toeslag
uit het vleesfonds voor geslachte var
kens in de gewichtsklasse van 63 t.m.
72 kg voorzover niet voor de bereiding
van bacon bestemd, met ingang van 28
November a.s. verhoogd tot 12 cent
per kg.
De toeslag voor de gewichtsklasse 72
t.m. 77 kg blijft gehandhaafd op 7 cent
per kg.
DE BÏLTZEGT:
Veel wind
Veranderlijke bewolking met enkele
buien. Matige tot krachtige en vooral
langs de waddenkust aanvankelijk nog
stormachtige tot harde noordwestelijke
wind. Iets kouder.
ROTTERDAM. Vanavond om
streeks zeven uur is de 52-jarige W.
Sligeland uit Kapelle a.d. IJssel om
het leven gekomen, nadat hij met zijn
motor bij Rotterdam had moeten uit
wijken voor een tankauto, waarbij hij
van de weg afvloog en in een sloot te
recht kwam.
's-GRAVENHAGE. Vanavond is
de 39-jarige Rotterdammer F. R. met
zijn bestelauto in het water langs de
Nieuwe weg te 's-Gravenhage (bij
Loosduinen) geraakt en verdronken.
Een bewoonster daar, die de lichten
onder water zag schijnen, waarschuw
de haar man, de heer De Wilde, die
zich direct te water begaf. Samen met
een even later toegeschoten politie
agent slaagde hij erin het portier van
de wagen, die op de zijkant lag, te
openen en de bestuurder aan de wal te
brengen, doch hulp mocht niet meer
baten.
formatorische kerken, die het burger
lijke huwelijksrecht accepteren.
PATER STOKMAN
Daartegenover stond het standpunt
van pater Stokman (K.V.P.), dat de
kerk slechts rechtsmacht heeft over
haar eigen leden. Maar deze macht
kan zich ook wel eens uitstrekken tot
hen, die met rooms-katholieken in re
latie willen treden. Pater Stokman
wilde het positieve recht niét opzij
zetten, maar toch kunnen er omstan
digheden zijn dat de burger zich door
zijn geweten moet laten leiden. Gode
moet men eer gehoorzaam zijn dan de
mensen.
Dit wil niet zeggen dat de K.V.P.-
fractie waardering had voor de gees
telijke in Haarlem, die het veelbespro
ken huwelijk heeft ingezegend. Deze
priester had dit niet moeten doen. Het
huweUjk kan volgens r.k. opvattingen
door twee mensen worden gesloten,
onder het voorbehoud dat beide par
tyen rooms-katholiek zijn. De kerke-
lyke inzegening heeft niet te maken
met de heiligheid van dit sacrament.
De kerk kan in zulke gevallen vol
staan met dit huwelijk te registreren.
Als dit in Haarlem was geschied, dan
zou de priester het burgerHjk recht
niet hebben overtreden.
Minister Donker kon dit uiterst
principiële debat over zich heen laten
gaan. Hij vond dit een zaak van de
Kamer. Wel zeide hij dat er vermoe
delijk nóg een rooms-katholiek huwe
lijk is gesloten in strijd met het bur
gerlijk recht. Maar daarover is een
onderzoek gaande.
KAAPSTAD, 23 Nov. Roa
Hansen, de Noorse gezagvoerder
van de Britse walvisvaarder
„Setter IX", heeft een hachelijk
avontuur beleefd. Twee dagen
nadat zijn schip Dakar had ver
laten, op weg naar het Zuiden,
werd hij vermist. De walvisvaar
der luendde de steven en voer
dertig mijl terug, waarna weer
vijftien mijl in Zuidelijke rich
ting werd gevaren, maar er was
van de vermiste geen spoor te
bekennen. Toen men nog eens
een stuk terugvoer, werd Hansen
tenslotte met behulp van zoek
lichten teruggevonden. Hij had
zeven uur rondgezwommen,
slechts gekleed in hemd en broek.
De lijn, die hem werd toege
gooid, negeerde hij en hij klom
op eigen kracht aan boord. Hoe
wel hij spoedig van de emoties
was hersteld, zal hij de expedi
tie niet verder meemaken.
Dinsdagmiddag heeft, zoals gisteren
gemeld, op een onbewaakte overweg,
onder de gemeente Mynsherenland
een zware, met suikerbieten geiaden,
vrachtwagen de uit zeven wagons sa
mengestelde tram van de R.T.M. ge
ramd. Een reiziger werd gewond en 25
personen werden gewond. De bestuur
der van de vrachtauto kwam er onge
deerd af, doch was volkomen overstuur.
Op de foto een heeld van twee van
de zwaar beschadigde tramwagens.
WASHINGTON, 23 Nov. - De
Amerikaanse commissie voor atoom
energie deelt mede, dat de Russen
hun grootste kernexplosie tot nu toe
hebben teweegebracht. De kracht
stond gelijk met millioenen tonnen
t.n.t. Het is vermoedelijk een water
stofbom geweest.
BRUSSEL, 23 Nov. De 28 jarige
prins Franz Ferdinand von Hohenberg,
een kleinzoon van aartshertog Franz
Ferdinand van Oostenrijk, die in 1914
te Serajewo werd vermoord, heeft zijn
verloving met prinses Elizabeth van
Luxemburg bekend gemaakt.
De prinses verbleef met haar familie
gedurende de tweede wereldoorlog in
Engeland en Canada, waar zij werkte
voor het Britse Rode Kruis.
De prinses, thans 33 jaar, is de oud
ste dochter van de Groothertogin.
JOHANNESBURG, 28 Nov. Het
gebied van Johannesburg en Pretoria
in Transvaal is Dinsdagavond door de
hevigste regenval sedert 1949 geteis
terd. Een inheemse is verdronken. In
enige voorsteden van Pretoria is door
hagel grote schade aangericht. De
spoorlijn tussen genoemde steden is
weggespoeld. De telefoonverbindingen
zijn verbroken en de gewassen vernie
tigd. In andere delen van Transvaal,
waar grote droogte heerste, was de re
gen welkom.
Woensdag heeft H.M. de Koningin het Ned. Herv. Diaconessenhuis te Arn
hem officieel geopend. Het hoogtepunt van de plechtigheid kwam, toen H.M.
een oorkonde, welke zy had getekend, bij een dergelijke oorkonde, getekend
door Koningin Emma (in 1930), voegde, waarna beide oorkonden in een nis
in de hal van het gebouw werden geplaatst. De nis werd afgesloten met
een gedenkplaat.
We zien hier het ogenblik, waarop H.M. de Koningin de oorkonde om de
oorkonde van Koningin Emma rolt; naast haar staat de voorzitter van het
bestuur, mr C. E. E. Kuntze (de burgemeester van Barneveld).
(Zie ook pag. 3).
In hoger beroep
DEN BOSCH, 23 Nov. De advo
caat-generaal by het gerechtshof te
's-Hertogenbosch, mr J. Hustinx, heeft
vanmiddag een gevangenisstraf van
vijftien jaar met aftrek en ter be
schikkingstelling geëist tegen de 30-
jarige Ambonees B. S. wegens moord
op de 33-jarige tuindersvrouw L. J.
uit Wellerloi (Limburg), moeder van
zes kinderen.
De rechtbank van Roermond had S.
voordien veroordeeld wegens doodslag
tot een gevangenisstraf van acht jaar
met aftrek en terbeschikkingstelling.
Zowel de officier van justitie, die de
moord bewezen achtte en levenslang
had geëist en de verdachtp, die de
door de rechtbank opgelegde gevange
nisstraf te hoog vond, waren tegen het
vonnis in beroep gekomen.
Verdachte, vader van drie kinderen,
woonde in een woonoord in Well en
raakte daar bekend met het tuinders-
gezin L. waar hij enige tijd heeft ge
werkt.
Hij werd daarna beheerder van de
cantine in het woonoord doch de ad
ministratie werd door hem echter niet
goed gevoerd, zodat hij by enkele le
veranciers in het krijt kwam te staan,
o.a. bij een kruidenier in "het dorp voor
f 69,—.
IN HET NAUW
Deze laatste had de cantinebeheer-
der gemaand en de Ambonees werd
klaarblijkelijk in hét nauw gedreven
door de gedachte zijn „gezicht" te zul
len verliezen, wanneer die schuld op
de afgesproken datum iD.x door hem
zou worden vereffend. Hij is in de
avond van 6 September van het vorig
jaar daags vóór de bewuste datum
naar het huis van de tuindersfamilie
in Wellerloi gegaan. De tuinder zelf
was die avond op enkele honderden
meters van het woonhuis in de schuur
bezig met sorteringswerkzaamheden
en de tuindersvrouw was reeds naar
bed gegaan. Zij heeft S. niettemin
opengedaan, omdat hij een goede be
kende was, met wie de familie veel
op had, getuigp het feit, dat een foto
van de Ambonees in de huiskamer
hing. Na een gesprek over alle moge
lijke onderwerpen heeft verdachte de
vrouw aangegrepen en haar met ver
schillende messteken om het leven ge
bracht. Hij heeft vervolgens een twee
tal portemonnaies uit de kast gehaald
en meegenomen.
's-GRAVENHAGE, 23 Nov. Naar
wij van bevoegde Indonesische zijde
vernemen, bevindt de politieman Van
Krieken zich in Djakarta. Verdere in
lichtingen over deze kwestie wenste
men niet te „geven.
Zoals bekend is de heer Van Krieken
destijds, na een infiltratiepoging in
Nieuw Guinea, meegevoerd naar Indo
nesië.
Deze mededeling is van belang in
het licht der komende Nederlands-In
donesische onderhandelingen. In poli
tieke kringen in Den Haag heeft men
kunnen vernemen, dat het voor Neder
land hijzónder moeilijk moet zijn om
tot onderhandelingen op ministerieel
niveau ter verbetering van de betrek
kingen met Indonesië te komen, wan
neer bepaalde in de openbare me
ning ernstig opgenomen vraagstuk
ken, zoals de verdwijning van de poli
tieman Van Krieken en de voortduren
de onbevredigende gang van zaken met
de processen tegen Schmidt en Jung-
schlaeger, niet tot klaarheid zijn ge
bracht.
Hei einde van grootscheepse sigarettensmokkel
-
BRUSSEL, 23 Nov. (A.N.P.) In de
nacht van 25 op 26 October bemerkten
leden van de rivierpolitie op de Schei-
dé te Antwerpen een lichter, die op
zonderlinge wijze over de stroom voer
om daarna aan te leggen naast een Ne
derlands schip dat gemeerd lag aan de
Scheldekade, het motorschip „Alkaid".
Toen de politie bemerkte dat een man
uit de schuit aan boord van het schip
klauterde, besloot zy een onderzoek in
te stellen.
De binnenschipper, die de politie-
boot zag naderen voer met volle
kracht stroomopwaarts. Onmiddellijk
werd de achtervolging ingezet en de
snelle politieboot slaagde er al spoedig
in de lichter te enteren. Een vluchtig
onderzoek van dit schip leverde niets
op en het besluit lag voor de hand:
als het hier om smokkelwaar ging,
dan moest dit zich aan boord van de
.Alkaid" bevinden. Met medewerking
van de douanediensten werd het zee
schip omsingeld. De identiteit van al
le leden der bemanning werd nauw
keurig nagegaan en hierbij kwam vast
te staan dat zich één Belg aan boord
bevond die niet op de scheepsrol
voorkwam, n.l. een taxichauffeur uit
Niel (België), Leopold Janssens.
HALF MILLIOEN
ROKERTJES
Bij het doorzoeken van de ruimen
vond men onder een lading aardappe
len een party van 70.000 Amerikaanse
sigaretten en in een koelkamer onder
een partij bevroren vlees nog eens
140.000 sigaretten. De Belg legde on-
middeliyk een bekentenis af en voeg
de hieraan toe, dat Irfj in twee maan
den tyd niet minder dan een half mil-
lloen Amerikaanse sigaretten via Rot- helicopterljjnen vervangen,
terdam naar Antwerpen had laten
overbrengen.
Dit geschiedde natuurlijk met mede
plichtigheid van sommige leden der
bemanning van het Nederlandse zee
schip. Dezen waren het trouwens, die,
wanneer ze smokkelwaar aan boord
hadden, de Belg telegrafisch waar
schuwden met de zin: „Passagiers aan
boord". Dit betekende dan dat de lei
der van de smokkelbenden 's nachts
aan boord werd verwacht en de siga
retten in een lichter konden worden
overgebracht. Deze schuit leverde dan
de koopwaar af aan een verlaten kade
te Boom waar de Belg dan klaar stond
om deze naar veiliger oorden te ver
voeren. Behalve Janssens werden ook
de schipper van de lichter, Bouvard,
alsmede de Nederlandse kok en hof
meester van het zeeschip aangehouden
Deze smokkelzaak diende nu voor
de rechtbank te Antwerpen. Leopdd
Janssens werd veroordeeld tot een ge
vangenisstraf van zes maanden en een
geldboete van fr 4 millioen. Bovendien
werd de auto, die voor het vervoer
van de sigaretten had gediend, ver
beurd verklaard. Hendrik Bouvard,
die ziek was, zal later voorkomen.
De Nederlandse kok en hofmeester
zijn niet te Antwerpen voorgekomen.
Zij zijn indertijd na storting van een
borgsom vrijgelaten en zullen fiscaal
worden vervolgd.
's-GRAVENHAGE, 28 Nov. De be
stuursraad van de Sabena lieeft beslo
ten tot de aankoop van 8 helicopters
van het type Sikorsky S58. De afleve
ring zal beginnen in het voorjaar van
1956. Zjj zullen de S55 op de bestaande
