AFSLUITING HARINGVLIET
KOMT HET EERST AAN DE BEURT
Het woord is nu aan de Staten-Generaal
fif Éi
VERBINDINGEN IN EN MET DELTAGEBIED
WORDEN AANMERKELIJK KORTER
Geen beweegbare kering in
Ooster-Scheldedam
Bevrijdt U
Wegenstelsel zal geheel moeten
worden aangepast
Mogelijkheden van zoet water visserij
in de bekkens
Vrijdag 18 November 1955 ZEEUWSCH DAGBLADpagina 2
j&rietl*
r f>u «EN
fleveétsL*
MOfijfsCMS
WAARD
ifiVSLAI
SÓORD
r¥&l««
naaR
,AWCW£KPEN.
UITVOERING DELTAPLAN DUURT
25 (AAR EN KOST 2400 MILLIOEN
DEN HAAG, 17 November -Het woord is nu
aan de Staten-Generaal, Zij zullen zich binnenkort
moeten uitspreken over een project, zoals dat nog
nimmer tevoren in de geschiedenis van Nederland
(en wij mogen wel zeggen van Europa) is ontwik
keld. Het Deltaplan: een woord, dat voor millioenen
reeds een begrip is geworden, nog voordat de Neder
landse regering officieel haar standpunt had weer
gegeven. Dammen en dijken zullen, als de volksver
tegenwoordiging met de plannen instemt, over 25
jaar Zuidwest Nederland een volkomen ander aan
zien hebben gegeven. Het isolement zal zijn verbro
ken, de maatschappelijke ontwikkeling zal omgebo
gen worden. Een bedrag van 2400 millioen gulden
Vervolgens zal een dam worden ge
legd door de Grevelingen van Bruinis-
se op Duiveland over de grote zand
plaat met een schutsluis door de bocht
van Sint Jacob naar Flakkee in O.-N.
O.-richting. Omdat deze dam de wa
terstand in het Brouwershavense Gat
bij storm zal verhogen, zullen Weste
lijk van deze dam, waar nodig, de dij
ken van Schouwen-Duiveland en Goe-
ree-Overflakkee worden verhoogd
Hierna volgen de dammen door het
Brouwershavense Gat, Westelijk van
Brouwershaven en aansluitend op de
Goereese duistrook en door de Ooster-
Schelde van de Noordbevelandse kust
naar Burghsluis op Schouwen. Welke
van deze twee reuzendammen het
eerst zal worden gelegd, zal van wa-
terstaattechnische overwegingen in de
toekomst afhangen.
De buiten de dammen blijvende wa
terkeringen zullen moeten worden
versterkt en verhoogd, waarbij ook aan
de duinen voorzieningen nodig zijn.
De dijksverhoging rond de Wester-
Schelde kan onafhankelijk van de
Deltawerken worden uitgevoerd. Zoals
bekend is de voorbereiding van de uit
voering van het Drie-eilandenplan al
in volle gang.
En nu de kosten. Van de reeds ge
noemde 2400 millioen zal voor het
Deltaplan zelf 1800 millioen nodig zijn.
De afdamming der Ooster-Schelde zal
400 millioen vergen en de verhoging
en versterking van de waterkeringen
langs de Waterweg met afdamming
van de Oude Maas 150 millioen. De
dijksverhoging langs de Wester-Schel
de vraagt 400 millioen. Tenslotte zal
de verbetering aan de waterkeringen
ten Noorden van Hoek van Holland, de
Zeeuwsvlaamse kust, de Wadden
eilanden en voor zover nodig de
Hollandse en F1-:--:-Groningse kusten
nog ongeveer 200 >r vergen.
Snuf inrichtingen
Voor de lozing van water uit het
zoetwaterbekken van Grevelingen en
Ooster-Schelde denkt men aan spui-
Inrichtingen in de dammen bij Brou
wershaven en Burghsluis, bij Hans-
weert en eventueel hij Bath. Er zal
een „schijf" van een meter dikte ge
middeld voor bevloeiing van omlig
gende gronden beschikbaar zijn. Het
bekken krijgt vooral watertoevoer uit
Hollands Diep via Hellegat en Volke
rak. Is het eenmaal krachtig doorge
spoeld, dan zullen de diepe geulen
wellicht nog zout zijn in de onderste
waterlagen, maar dit zal niet meer van
invloed zijn op de hogere en bruikbare
lagen.
In de inleiding van de memorie van
toelichting op het ontwerp Deltawet
wordt er o.m. op gewezen, dat onge
veer 15.000 km2 of wel de helft van
de oppervlakte van ons land beneden
de normale hoogwaterstand van de zee
ligt en dat in dit gebied rond 6 millioen
mensen of 60 pCt van de gehele be
volking woont. Bovendien liggen hier
de steden Amsterdam, Rotterdam en
Den Haag, alsmede de provinciale
hoofdsteden Middelburg, Haarlem,
Zwolle en Leeuwarden. De dijken zijn
steeds aangepast aan de op dat moment
bekende hoogste waterstanden, maar
als regel liep men hierbij achter de
feiten aan. Herhaaldelijk teisterden
grote rampen door overstromingen de
laaggelegen gedeelten, waarvan een
opsomming wordt gegeven.
De stormvloed van
1 Februari 1953
Sprekend over de stormvloed van
1 Februari 1953 wordt gezegd, dat ho
gere stormvloedstanden mogelijk zijn
en dat het niveau van het lage deel
van Nederland ten opzichte van het
gemiddelde niveau van de zee nog
steeds zakt.
Minister Algera herinnert het oor
deel der Deltacommissie, die eenstem
mig tot afsluiting der zeearmen advi
seerde en zegt daarin aanleiding te
hebben gevonden een wetsontwerp in
te dienen, dat de basis vormt, waarop
aan het advies der Deltacommissie ge
volg zal kunnen worden gegeven. Te
vens wordt daarin de aanpassing aan
hoge stormvloedstandcn van bestaan
de waterkeringen geregeld, gelegen
buiten het eigenlijke Deltagebied, zo
dat in het wetsontwerp de zorg voor
de kust in haar geheel is betrokken.
De definitieve plaats en afmetingen
van de afsluitdammen en de aanpas-
singswerken zijn nog niet bekend,
maar toch is het ontwerp ingediend,
dat voor de nadere uitwerking ruime
mogelijkheden openlaat.
(Zie vervolg pagina 5)
zal dit alles kosten. De Nieuwe Waterweg blijft
open, evenals de Wester-Schelde. Maar de dijken
rondom zullen aanmerkelijk worden verhoogd. Het
eerst komt aan de beurt de afsluiting van het Haring
vliet en de aanleg van grote uitwateringssluizen. De
dam komt zover Westwaarts als met het oog op de
golfaanval mogelijk is. Hij is geprojecteerd van ten
Westen van Hellevoetsluis op Voorne tot bij Stellen
dam op Goeree. Dan komt het Volkerak aan de
beurt met een dam bij de Oostpunt van Flakkee in
de richting van de Brabantse kust Noordelijk van
Dintelsas. In de dam komt een doorlaatwerk voor
de lozing van zoet water. De Oude Maas zal worden
afgesloten tussen IJsselmonde en de Welplaat.
Ingezonden Mededeling (Adv.)
"an rheumatiek spit, ischias, hoofd
en zenuwpijnen. Neemt daarvoor
regelmatig Togal, het middel bij
uitnemendheid, dat baat waar andere
falen. Togal zuivert door de nieren
en is onschadelijk voor hart en maag.
Bij apoth. en drog. f 0.95, f 2.40, f 8.88
IHliilllIBIIIM
U Deze kaart geeft een duidelijk s
p overzicht van de consequenties,
H die de uitvoering van het Delta- j
j§ plan heeft op het „gezicht" van B
S Zuidwest Nederland. De dammen, p
waarvan overigens de juiste B
B plaats nog niet definitief vast- H
ffl staat, zijn erop aangegeven en |j
ook de geprojecteerde wegen, die g
met een vette lijn zijn aange- B
geven.
v-c
Isolement zal verdwijnen
's-GRAVENHAGE, 17 November. Dat de afsluitdammen de gelegenheid
zullen scheppen tot betere verbindingen van de verschillende eilanden onder
ling en tussen deze gebieden en overig Nederland wordt ook in de memorie
van toelichting op het ontwerp Deltawet met tal van argumenten onder
streept. Het isolement wordt verbroken, de huidige veerdiensten zullen
belangrijk aan betekenis inboeten dan wel geheel kunnen worden opgeheven,
terwijl op het reizen vrijwel geen invloed meer kan worden uitgeoefend door
de weersgesteldheid en de reizen ook minder zullen gaan kosten. Voor de
Zeeuwse eilanden zullen de dammen tevens een meer directe verbinding met
het Noorden betekenen. De rij-afstand tussen Rotterdam en Zierikzee wordt
verminderd van 98 tot 50 km, de reisduur wordt van 2J4 tot uur bekort.
De afstand Middelburg-Rotterdam, nu 143 km, wordt teruggebracht tot 81 km.
Van dit alles zal het gevolg zijn een of waarbij de duur van het vervoer
kostprijsverlaging der goederen zowel
binnen het Deltagebied als daarbuiten,
alsmede van de goederen, die in de
vorm van grondstoffen en consumptie
artikelen in het gebied worden inge
voerd. Arbeiders zullen in de aangren
zende gebieden meer dan voorheen
mogelijk was werk kunnen vinden,
maar op de eilanden kunnen blijven
wonen. Welke de gevolgen zullen zijn
voor de sociaal-economische structuur,
kan moeilijk worden gezegd. De vesti
gingsvoorwaarden voor bedrijven van
handel en nijverheid zullen in het al
gemeen verbeteren. Een zekere ver
schuiving in de landbouwsector, naar
de teelt van producten, welke gevoelig
zijn voor beschadiging bü het vervoer
van invloed is op de kwaliteit van het
product is te verwachten.
Bovendien moet worden verwacht,
dat bij de plotselinge wijziging van de
verkeersconstellatie de door de eeuwen
gegroeide sociale en maatschappelijke
verhoudingen daarvan de invloed zul
len ondergaan. Het is de taak van de
instellingen, die zich op dit gebied be
wegen, deze schok zoveel mogelijk op
te vangen en de onvermijdelijke wijzi
gingen zo geleidelijk mogelijk te doen
verlopen.
HET WEGENSTELSEL
Minister Algera is van mening, dat
niet kan worden volstaan met zonder
meer leggen van wegen op de afsluit
dammen, die op zo kort mogelijke af
stand aan het bestaande wegennet hun
aansluiting vinden. Het kan zelfs nood
zakelijk zijn, teneinde een meer har
monisch wegenstelsel te krijgen, naast
de ontworpen dammen extra oeverver
bindingen aan te brengen in de vorm
van dammen of bruggen, waarvan de
uitvoering door de voltooiing van de
primaire Deltawerken zowel technisch
als financieel meer binnen het bereik
komt te liggen.
Men zal zich echter hebben te hoe
den voor een te lichtvaardig trace
ren van wegen op nevenoeververbin
dingen, omdat deze duur zijn. Reeds
geruime tijd bestudeert Rijkswater
staat het ontwerpen van een systeem
van hoofdwegen in het Deltagebied.
Uit een oogpunt van doorgaande
wegverkeersverbindingen vormt het
eilanden gebied van Zuid-Holland en
vooral Zeeland een vacuum. De be
langrijkste route, die Hollands cen
trum verbindt met het Zuiden (Rijks
weg Rotterdam-Moerdij k-Princenhage-
grens) loopt Oostelijk langs de eilan
den heen. In dit gebied liggen als be
langrijkste kernen Middelharnis, Zie
rikzee, Middelburg, Vlissingen en
Goes. Deze plaatsen dienen met de
kernen in het randgebied te worden
verbonden, waarbij echter de Wester-
Schelde vooralsnog een onoverkomen-
lijke hindernis vormt, welke ook een
doorgaande landverbinding tussen het
gebied Gent-Brugge- Terneuzen en 't
Zoutwaterbassin in de Grevelingen?
"'s-GRAVENHAGE, 17 November. De mogelijkheid de Ooster-Schelde
niet volledig af te sluiten, maar te voorzien van één beweegbare kering, wel
ke normaal een beperkte getijbeweging toelaat en waardoor binnen de dam
het water een bepaald zoutgehalte zal behouden, terwijl die kering bij nade
rende stormvloed gesloten wordt, moet helaas worden verworpen. De voor
delen voor de landbouw (zoet water) zouden hierdoor vervallen, terwijl de
scheepvaart op de route Wester-Schelde-Hollands Diep twee sluizen m„er
zou moeten passeren dan tegenwoordig. Er kan ook niet aan worden geilacut,
(omdat de financiële consequenties van dit ten behoeve der visserij uit te
voeren project buiten verhouding zouden staan tot het voor de visserij te
bereiken resultaat.
Ook kan men zich afvragen, of het
aanbeveling verdient het bekken van
het Brouwershavense Gat en de Gre
velingen in te richten als zoutwater
bassin ten behoeve van de schaal- en
schelpdierkwekerij, temeer, daar een
dam door de Grevelingen toch nodig
zal zijn. Dit en andere door de Rijks
waterstaat opgestelde plannen worden
in verband ook met andere nog op te
lossen kwesties, in samenwerking met
deskundigen op het gebied van de vis
serij, bestudeerd. Overleg met de Com
missie van Dertien en verschillende
bij dit vraagstuk betrokken Rijksin
stanties vindt nog plaats.
Ten aanzien van de kreeftenkweke
rij en de verwaterplaatsen voor de van
elders aangevoerde mosselen bestaat
goede hoop, dat een bevredigende op
lossing wordt gevonden, waarschijnlijk
door verplaatsing van deze bedrijven
in Zeeland. De verwachtingen dien
aangaande zijn wat betreft de oester
teelt niet hoog gespannen.
Wat de garnalenvisserij aangaat (die
hoofdzakelijk in de monden van de
zeegaten in de Wester-Schelde wordt
uitgeoefend) zal het nodig zijn, dat
voor deze visserij de nodige havenac-
comodatie beschikbaar blijft. Maar
ook dan moet worden verwacht, dat
de garnalenvisserij een niet geringe
terugslag van de afsluiting der zeear
men zal ondervinden.
OVERSCHAKELING
De ansjovisvisserij op de Ooster-
Schelde uitgeoefend als weervisserij
zal naar moet worden gevreesd geheel
verloren gaan. De riviervisserij zal
waarschijnlijk van karakter verande
ren door overschakeling op de zoetwa
tervisserij in de bekkens.
Daarbij zal de palingvisserij de be
langrijkste bron van inkomsten
vormen. Zo mogelijk zullen maatre
gelen moeten worden genomen om
het binnentrekken van de glasaal uit
zee te bevorderen. Waarschijnlijk zal
de uitbreiding der zoetwatervisserij
enige compensatie bieden voor het
verlies, dat in de ansjovis- en garna
lenvisserij zal worden geleden.
ALGEMEEN BELANG
In de memorie van toelichting wordt
gezegd, dat de zeer nadelige gevolgen
van het Deltaplan voor de visserij ern
stig moeten worden betreurd en dat
aan de sociale en economische aspec
ten daarvan bij het opstellen van de
plannen de grootste aandacht moet
worden besteed. Cijfers over de econo
mische betekenis van deze tak van be
staan worden genoemd, maar uiteinde
lijk „stelt het algemeen belang pri
mair als eis een zo groot mogelijke
verhoging der veiligheid tegen storm
vloeden, welke alleen kan worden be
reikt door afsluiting der zeearmen, met
name ook van de Ooster-Schelde en
het Brouwershavense Gat. Daarnaast
mag ook niet uit het oog worden ver
loren, dat de door afdamming te ver
krijgen economische voordelen ruim
schoots opwegen tegen de economische
belangen van de visserij", zo staat in
de memorie van toelichting te lezen.
De tegemoetkoming, waarover wordt
gesproken, zal zoveel mogelijk zodanig
moeten worden verleend, dat de maat
schappelijke activiteit van belangheb
benden in het geheel niet of zo kort
mogelijk zal worden onderbroken. Zo
weinig mogelijk zal dit het karakter
van „steun" mogen dragen. Dit zou de
betrokkenen volgjns de ministers tot
een louter passieve houding dwingen
of verleiden.
MSMORIK
Zuidelijk deel van randstad Holland
verhindert.
Niettemin zal de afstand belangrijk
worden verkort door een rechtstreek
se verbinding tussen Vlissingen-Mid-
delburg met Holland, zij het dan, dat
de Wester-Scheldeveren de voordelen
zullen beperken. Een wegverbinding
over de dammen zou aan de gestelde
eisen voldoen, maar het tracé is nogal
bochtig en dus voor het verkeer min
der gunstig.
KORTERE VERBINDINGEN
De geprojecteerde afdamming van
het Volkerak opent de mogelijkheid
Goeree en Overflakkee met Noord-
Brabant te verbinden. Onmiddellijk
springt dan een tracé Rotterdam-Tien
Gemeten-Bergen op Zoom in het oog,
welk tracé eventueel tot Antwerpen
kan worden doorgetrokken. Hierdoor
wordt ook aan de vurige wens van
Westelijk Noord-Brabant voldaan
Door de verbinding over het Haring
vliet zal eveneens een kortere verbin
ding tussen Rotterdam en Zierikzee
mogelijk worden door gebruik te ma
ken van de ontworpen dam in de Gre
velingen en de bestaande Rijksweg Zij-
pe-Zierikzee. Als vervolg op deze rou
te ligt een veerverbinding Zierikzee-
Noord-Beveland met een doorverbin
ding naar Goes wellicht voor de hand.
Naast dit alles kunnen nog verschil
lende andere wegverbindingen worden
gedacht ter meerdere verbetering van
de communicatie tussen de verschil
lende delen van het Deltagebied. Maar
minister Algera meent daarop thans
niet verder te kunnen ingaan. Voorts
wijzen de ministers erop, dat de ge
noemde wegverbindingen geen onver
brekelijk geheel vormen met de eigen
lijke Deltawerken.
SCHEEPVAART
Ook over het scheepvaartverkeer is
een hoofdstuk opgenomen. Gezegd
wordt, dat na de afsluiting de getij-
stromen zullen vervallen en het
scheepvaartverkeer dus regelmatiger
kan worden afgewikkeld, terwijl het
schutten te Wemeldinge komt te ver
vallen. De wegbaggeren van drempels
en het afsnijden van bochten komt de
scheepvaart ten goede. Door het ma
ken van schermdammen langs bepaal
de gedeelten der vaarroute kan ook bij
storm of harde wind een goede be
schutting worden verkregen. Vaste
lichtopstanden op deze dammen zullen
goede bakens zijn des nachts.
De ministers volstaan verder met het
weergeven van de mening der N.S., dat
het leggen van een spoorlijn over de
dammen niet verantwoord is en dat
momenteel op voldoende wijze in de
behoefte wordt voorzien door de ver
binding via Roosendaal.
Apart wordt ingegaan op de grotere
mogelijkheden voor recreatie, welke
ontstaan door de uitvoering van het
Deltaplan: in de toekomst een geslo
ten duinenrij, vrijwel onbeperkte mo
gelijkheden voor watersport op het
binnenmeer enz.
