PRACHTIGE BALLET-UITVOERING IN
BOLSJOI-THEATER
HET
vond maasmachine uit
Soldaat Iwan Brovkin laat de
Russen lachen
JEUK
'D.D.D.
Britse vakbonden
stellen eisen
f
Oude parapluie leverde het onmisbare haakje
PUZZLE
KRUISWOORDRAADSEL
Oplossing vorige puzzle
Maandag 31 October 1955
ZEEUWSCH DAGBLAD
pagina 4
Achter het IJzeren Gordijn
Film van het anti-proton
,'an onze correspondent Alfred van Sprang.)
MOSKOU 1955.
De telefoon in mijn luxueuze apartement in het oude Hotel Natio
nal belt op bescheiden wijze. Aan de andere kant van de lijn
is een van de meisjes van het alles-verzorgende staatsreisbureau
Intourist. Ze wil weten of ik er iets voor voel naar een speciale voor
stelling in het Bolsjoi-theater te gaan.
„Wat wordt er gegeven
„Lac des Cygnes
„Goed....?"
„Natuurlijk, het is een gala-avond voor Grotewohl
„Wat voor plaatsen zijn ex
„Op de zevende rij
„En wat kosten die.7"
„Drie-en-dertig gulden
Het is een heleboel geld, maar
tenslotte gebeurt het niet dagelijks
dat ik Tsjaikovky's onsterfelijke
ballet „Het Zwanenmeer" in gezel
schap van Oost-Duitslands minis
ter-president Otto Grotewohl en
een hele rits Russische leiders in
het wereldvermaarde Bolsjoitheater
kan bijwonen. En dus bestel ik een
plaats.
Een van de nieuwste Russische film
is de klucht JSoldaat Iwan Brovkin".
De grote soldatenkop rechts maakt er
boven een van de 56 Moskouse bios
copen reclame voor.
huisd zijn) belonen hen eveneens met
een welgemeend applaus. Tenslotte
applaudiseert iedereen voor ieder
een. Het publiek voor de dansers.
De dansers voor Grotewohl. Grote
wohl voor het publiek. En het pu
bliek voor de ereloge. Het is voor
mij een geschikt ogenblik om naar de
vestiaire te gaan.
Propaganda
Rood en goud
Het begint om half acht.
Politie en militairen hebben een
zwaar cordon om de schouwburg ge
trokken vanwege het bezoek van de
Russische leiders en hun gasten. Er
is voor een gewoon* mens geen door
komen aan. Ook voor een buitenlan
der niei.
„Biljetten....' eist de politie.
„Gorosjo.
Ik laat mijn kaart zien.
Voor de schouwburg staan niettemin
verscheidene mensen zonder kaart.
Ze schieten op iedereen af in de hoop
alsnog- een kaart op de kop te kun
nen tikken. De hele zaal met haar
2300 zitplaatsen is zoals practisch elke
avond weer uitverkocht.
Het interieur van de schouwburg
is zeer conservatief. Het gebouw da
teert ook al van 1824 en er is sinds
dien eigenlijk weinig aan veranderd.
Het is een zeer hoge, ovale zaal met
vjjf rijen balkons versierd met de
gebruikelijke ornamenten en de kunst
symboliserende vrouwenfiguren. Het
Êlafond is fraai beschilderd. De ver-
ehting bestaat uit enorme luchters
en als kaarsen uitgevoerde kleinere
lampen. Het geheel is in twee kleu
ren: diep-rood en glinsterend-goud.
Het is eigenlijk erg protserig, maar
toch gaat er sfeer van uit. Deze zaal
roept herinneringen op aan de pracht
en praal uit de tsarentijd. Het com-
mnistische regiem heeft echter niet
nagelaten ook hier een krachtig stem
pel op te drukken. Boven het toneel
prijkt een grote wandschildering
waarop Lenin afgebeeld is, geflan
keerd door rode vlaggen. In het goud
kleurige doek heeft men de letters
CCCP (Russisch voor USSR), de com
munistische ster en het hamer-en-sik-
kel-embleem in een steeds terug
komend motief verweven. En de ha-
•,-r en sikkel versieren ook verschei-
ene loges.
Applaus
Het licht gaat uit.
Tegelijk flitsen vier grote schijn
werpers aan. Ze richten hun sterke
stralenbundels op de ere-loge met
aan weersstjden de vlaggen van Oost-
Dultsland en Sowjet-Rnsland. Het pu
bliek staat op en draalt aleh naar de
lege loge.
Dan splijten de rode gordijnen en
verschijnen Otto Grotewohl en
antwoordt. Het is de begroeting van
geestverwanten onder elkaar. Boel-
ganin en Kroesjtsjef staan er met een
vergenoegd gezicht naar te kijken.
Dan doven ineens de schijnwerpers.
Iedereen gaat zitten. Enkele ogenblik
ken later zet het orkest de inleidende
muziek tot Tsjaikovsky's ballet Lac
des Cygnes in. En niemand denkt
meer aan die loge vol communistische
leiders achterin de zaal.
Zonder das
De voorstelling duurt drie uur. Het
is een feest voor oog en oor. Het or
kest speelt perfect. De decors zijn
monumentaal van bouw en de cos-
tuums kleuren er prachtig in. En het
dansen is van een ongewone vol
maaktheid. De ballerina Plisetskaja
houdt de volle zaal in adembenemen
de bewondering. Kondratof vult haar
uitstekend aan. En het corps de bal
let weet de illusie van dansende
zwanen waar te maken. Het is een
onvergetelijke ervaring. Het publiek
is echter wel in scherp contrast met
het weelderige interieur van de
schouwburg en het sprookjesachtige
spectacle op het toneel. Men maakt
geen toilet zoals in het westen. Ook
op deze gala-avond niet. De ere
gasten zelf zijn niet eens in avond-
toillet. Ze dragen de zwart colbert-
costuums die min of meer het offi
ciële uniform voor feestelijke gele
genheden vormen. En de rest van
het publiek heeft zijn alledaagse kle
ren aan. De meesten zien eruit als
of ze zo uit de fabriek komen. Er
zijn tientallen mannen, die niet eens
een das dragen. Een slobberig, onge-
perst costuum, een overhemd met een
open boord en natuurlijk ongepoetste
schoenen.
En de vrouwen een eenvoudige ja
pon van bedrukt katoen en schoenen
met platte hakken. Maar ze genieten
even goed. En als het doek zich na
een happy ending sluit bereiden ze
de artisten een ware ovatie. Keer op
keer moeten ze terugkomen. De ere
gasten (die na de eerste acte naar
de eerste loge naast het toneel ver
touw, Walter Ulbricht,
zijn
Corosjllof,
KI het
in. JDaarna speelt het de Internatio
nale. Als de laatste tonen verstorven
zfjn barst er opnieuw een applaus
los. Boelganln en Kroesjtsjef klappen
ook. Grotewohl zwaait naar alle kan
ten. En Ulbrioht steekt zijn samen
gevouwen handen boven zijn hoofd
als een populair bokser, die de toe-
juiehtingen van zijn bewonderaars be-
"ngezonden Mededeling (Adv.)
Niet krabben. De beider
vloeibare D.D.D. kal
meert de Jeuk ln enkele
seconden, doodt de ziek
tekiemen en geneest tot
diep ln de huidporiën.
GENEESMIDDEL TEGEN
HUIDAANDOENINGEN
VLOEISTOF
p m de httldporiën.
BALSEM
ZEEP
Scherpe critiek op minister
Butler
LONDEN, 28 Oct. Het indienen
van de Britse „noodbegroting" is on
middellijk gevolgd door industriële
looneisen. Het bestuur van het 700.000
leden tellende mijnwerkersverbond
heeft medegedeeld, dat het met kracht
looneisen zal stellen, omdat de finan
ciële maatregelen de levensstandaard
van de leden aantasten. Eenzelfde
verklaring is uitgegeven uit naam van
het 300.000 leden tellende verbond
van spoormannen.
Da Labour-partij heeft een motie
ingediend, waarin de regering „in
competentie en nalatigheid" wordt
verwmen. De regering wordt ervan
beschuldigd in April een „verkiezings
begroting" te hebben ingediend en
concessies aan de belastingbetaler toe
gezegd. Over de motie zal Maandag
gedebatteerd worden.
Galtskell, de vroegere Labour-
minister van Financiën, zei, dat mi
nister Butler door omkoperij zijn
stemmen had vergaard en thans ge
dwongen werd zijn omkoopsom onbe
taald te laten. Gaitskell noemde één
en ander een „meesterwerk van mis
leiding" en eiste het aftreden van
Butler. De aangekondigde maatrege
len hebben ten doel te grote uitgaven
tegen te gaan, aldus Gaitskell, doch
de begroting van April had deze juist
in de hand gewerkt.
Op het plein voor het Bolsjoi-thea
ter is het nog druk. Er bevinden zich
hier nog twee andere theaters. En
verscheidene bioscopen. In één ervan
vertoont men een nieuwe soort drie
dimensionale film. Het is een sy
steem waarvoor men geen groen-rode
bril nodig heeft. Inplaats daarvan
moet men de blik concentreren op
een bepaald punt op het waaier
vormige doek. Als men dat punt vast
houdt ziet men alles zuiver drie-
dimensionaal, maar zodra men het
hoofd even beweegt dekken de beel
den elkaar maar half en wordt alles
wazig. Het geheel is meer interes
sant dan practisch, maar het publiek
heeft er graag zes gulden voor over.
Maar nog meer belangstelling be
staat er voor de nieuwe Russische
film „Soldaat Iwan Brovkin". Deze
film draait in niet minder dan ne
gentien van de zes-en-vijfiig biosco
pen van Moskou. En wat meer zegt:
voor volle zalen. Het is voor ons
westerlingen een communistische pro-
pagandaf'im van het zuiverste wa
ter, maar de Russen zelf zijn blijk
baar zo doordrenkt van die propa
ganda dat ze het niet eens meer
zien. En alleen maar schateren om
de erg flauwe en naïeve avonturen
van een demme boerenjongen, die in
militaire dienst gaat.
De film is eigenlijk een verheer
lijking van twee dingen: het collec
tieve landbouwbedrijf en het leger.
En de makers van de film slagen
erin daarvoor goede propaganda te
maken zonder dat het publiek het
in de gaten heeft. Maar het is voor
kritische ogen allemaal wel erg mooi.
Een voorbeeldige collectieve boerde
rij met metershoog graan, met al-
tijd-lachende meisjes, met zingende
en; dansende boeren, die er zo trots
op zijn dat hun Iwan uitverkoren is
voor dienst in het Russische leger
dat ze hem een feestavond en een
fiber koffer ten afscheid aanbieden.
En een leger met modelkazernes,
waarin alleen maar echte kamera
den en vaderlijk-voelende officieren
dienen, geleid door een ontroerend-
aardige kapitein, die buddy-buddy
met de accordeon spelende recruut
Iwan op een kist gaat zitten om sa
men met hem een sentimenteel lied
ten gehore te brengen. En dat alles
in een decor waarin de beeltenissen
van Lenin en Stalin steeds weer ver
schijnen om het publiek er vooral
maar aan te herinneren aan wie ze
al dat plezier uiteindelijk te danken
hebben.
Maar: in vergelijking met vroeger
is er ook op dit terrein vooruitgang
te bespeuren. Toen gold de liefde
uitsluitend machines en fabrieken.
Nu heeft dat eeuwenoude instituut
van de liefde van mens tot mens
zich ook weer een plaats op de com
munistische bioscoopdoeken ver
overd. Nadruk verboden.)
In het historische Bolsjoi-theater in het centrum van de stad worden
prachtige ballet- en opera-uitvoeringen gegeven dooor de beste kunste
naars van de Sowjetunie.
nuor de universiteit van Californië in Berkeley en ue Amerikaanse com
missie voor atoom-energie is, zoals bekend, kortgeleden het bericht vrij
gegeven van de ontdekking van een nieuw atoomdeeltje, het antiproton,
welke ontdekking vermoedelijk de weg naar een volkomen nieuw tijdperk
in de geschiedenis van het kern-onderzoek heeft opengelegd. Het anti-proton,
ook wel negatief proton genoemd werd verkregen uit energie, opgewekt in
het gigantische cyclotron te Berkeley,'t „bevatron", de machtigste installatie
voor atoomsplitsing ter wereld. Het ontdekken van het anti-proton is de
bekroning van het belangrijke werk, waarvoor de commissie voor atoom
energie negen en een half millioen dollar uitgaf voor het bouwen van het
cyclotron plus de jaarlijkse bijkomende gelden voor het onderzoek. Op deze
foto bekijken de bij het onderzoek betrokken drs Emilio Segre, Clyde
Wiegand en Owen Chamberlain (V.I.n.r.) een film met opnamen van een
oscilloscoop, welke de frequentie van het anti-proton registreerde. Momen
teel heeft men nog geen practische toepassing voor het anti-proton gevonden,
zodat men de uitvinding nog niet volledig op haar waarde kan beoordelen.
Westlriese boerin
Er staat op de Internationale
Tentoonstelling van Uitvin
dingen, die Zaterdag in Am
sterdam geopend werd, een maas
machine. Mazen is sinds jaar en
dag uit de mode geraakt. Omdat
het te moeilijk is en omdat er heel
wat minder wollen kousen en sok
ken gedragen worden dan vijftig
jaar geleden. Er zijn brei-machines
en machinale inrichtingen voor
stoppen, maar er bestond tot dus
ver in de wereld geen maasmachine.
Geen instrument waarmee moderne
gebreide jurken en mantelpakken
zó hersteld kunnen worden, dat de
draad volkomen gelijk loopt met
die van de oorspronkelijke stof. In
feite een machine voor het machi
naal onzichtbaar repareren van alle
gebreide stoffen.
Inspiratie, transpiratie en
een beetje geluk!
Er zijn op deze Uitvinders-Tentoon
stelling veel, heel veel nieuwe en tech
nisch belangrijke uitvindingen te zien.
Maar de geschiedenis van de Maas
machine, een uitvinding van K. Eij lan
der uit Berkhout in Noord-Holland, is
een voorbeeld van de grote technische
en economische betekenis van de „Uit
vinder". En van de geestkracht en de
wilskrachte, die er nodig zijn om het
zover te brengen. De familie Eij lander
bewerkte de Noordhollandse grond.
Tot de oorlog in het Westfriese gebied
de houtbewerkingsindustrie vaste voet
deed krijgen. Zodat mevrouw Efjlander
zich het hoofd ging breken over aller
lei machines, waarmee hout tot ge-
DEZE KINDEREN
47)
Want over dit toonbeeld van ellen
de kon Rick de verwijtenstroom, in
deze slapeloze nacht overdacht, niet
uitstorten. Tegenover deze jammer
verloor hij alle gekrenktheid en was
er alleen maar een nameloos mede
lijden met het kleine, tere vrouwtje,
dat niet eens meer de energie scheen
te hebben haar misvormde figuur te
verbergen.
„De haard was uitgegaan en ik had
nog niet op u gerekend", verontschul
digde zfj. „Het is nog zo vroeg".
„Ik heb slecht geslapen", antwoord
de Rick. Maar tot een verklaring van
het waarom kwam hij niet.
„Ik ook", antwoordde zij. En ze
keek naar de kleine vlammetjes, die
begonnen door te komen.
„Hij brandt alweer", deed Rick
luchtig.
Ze knikte, had hem niet verstaan.
Waar bleef nu de moed, waar zjj van
nacht zo vurig om had gebeden? Hier
stond ze nu in al haar schamelheid,
met vuile handen en onverzorgde ha
ren, misschien had ze wel roetstrepen
op haar gezicht.
„Ikik heb.... gelogen gister
avond... En u... hebt het gehoord."
Er viel een traan over haar wang
en liet een duidelijk spoor na.
,Ja", zei Rick. Maar er was geen
triomph in zijn stem. Niets was er
meer over van de heerlijkheid van
het rechterschap, zoals hij zich dat
had voorgesteld. Haar bekentenis
woog hem, alsof hij zelf had gelogen.
Ze keek hem treurig aan. „Ik ben
slecht", zei ze zo zacht, dat hij haar
nauwelijks verstond. „Vergeef het
mij."
„Ik ben ook slecht", antwoordde
Rick. „U moet mü mijn gedachten
van gisteren vergeven."
Hij liep naar de kast, waar hij het
gebak had opgeborgen. „Ik wil niet
beter schijnen dan ik ben, mevrouw.
Dit had ik u terug willen geven.
Maar nu niet meer."
Ze stonden tegenover elkander. En
heel even gleed over het ernstige ge
laat der jonge vrouw een blij lachje.
Toen zei ze: „Ik dank u".
Riek keek haar na. Hij dacht: kin
derenwe zijn allebei nog kinde
ren.
Doch zijn hoop, dat de dagen van
weleer zouden terugkeren, ging niet
in vervulling. Eline deed met bijna
pijnlijke nauwgezetheid haar plich
ten, doch hield angstvallig de kinde
ren bij zich in de keuken. En Rick had
niet de moed haar te vragen, waar
om ze zelfs niet in de gang mochten
spelen en steeds maar moesten blij
ven in dat kleine vertrek, waar het
nooit goed warm werd.
Totdat hij op een ijskoude Zater
dagmiddag tegen Kerstmis na een be
zoek aan de dorpskapper bij het in
de schuur zetten van zijn fiets, de
ruiten van de tuindeuren bijna vrij
van ijsbloemen zag. En terwijl hij bij
de haard de schoenen van zijn bijna
gevoelloos geworden voeten deed,
hoorde hij verrast Hannie's vrolijke
stemmetje vlak bij: „Kijk es, mam
mie, het balletje spuit!"
Riek glimlachte om de herinnering
aan zijn eigen kinderjaren, toen zijn
moeder hem ook had gewassen bij de
kachel in de woonkamer van hun
eerste pastorie en hij een tijdlang
spelen mocht in het warme water.
Dan had hij ook soms een gummi
balletje, waarin een gaatje zat. Een
door
Carel van der Hoek
pracht fonteintje.
„Niet doen, Hannie, denk om de
kachel. Er komen strepen op. Zal je
nu even zoet zijn en er niet uit ko
men? Mammie moet nog zo veel doen
met al die Zondagen op een rijtje."
Rick strekte zich behaaglijk uit.
Tegen de ruiten tikten de takken van
de kale beuken. Een ijzige wind joeg
sneeuwzware wolken langs de som
bere hemel. De velden lagen witbe-
vroren. Maar hier was warmte en ge
zelligheid.
„Mammie! Het water wordt zo
koud!"
Het was even stil achter de suite
deuren. Zowel Rick als Hannie luis
terden of de moeder naar beneden
zou komen. Maar het kleine stemme
tje had haar niet bereikt.
„Mammie! Mammie!" En wat later,
zachter: „Oom! Oom!"
Rick schrok bijna op. „Ja, Hannie?"
„Het water is zo koud", klaagde het
kind.
Rick keek hulpzoekend om zich
heen. Op de haard stond een keteltje,
als elke Zaterdag, voor eigen gebruik.
Snelbesloten nam hij het er af en
liep geruisoos naar de achterkamer.
Het ging mevrouw Refting niets aan,
dat hij Hannie even hielp, heel even
maar.
Bibberend zat het kind in haar
grote teil en ontving hem met een
juichkreet. Haar blauwe lipjes deden
echter Ricks hart overstromen van
medelijden. „Ach jij, klein ding....
Ik zal eens in de keuken zien of er
nog meer is."
Hij kwam terug met een pan vol
en goot die voorzichtig leeg. „Lek
kerlllekker fffijn...." bibberde
Hannie.
bruiksvoorwerpen bewerkt kon wor
den.
NIEUWE MOGELIJKHEDEN
En tóen later door de buitenlandse
concurrentie deze oorlogshoutindustrie
het loodje moest leggen, had de familie
Eij lander zoveel ervaring in de ma-
clüne-bguw opgedaan, dat men zich
ging beraden over nieuwe mogelijkhe
den. Over het maken van iets wat er
nog niet was.
En mevrouw Eijlander had in eigen
kring de moeilijkheden van het aloude
mazen meegemaakt en omdat er op de
hele wereld geen maasmachine be
stond, besloot men dat die er dan maar
moest komen. Nn is er octrooi op ver
leend en nu staat het eerste model op
de Internationale Tentoonstelling van
Uitvindingen in de ApoUo-ITal te Am
sterdam.
Het heeft jaren werk gekost uit
vinden is een combinatie van ideeën en
van hard werken, van 10 inspirat:
en 90 transpiratie. En van een he
klein beetje geluk. Zoals in dit geva
toen er voor de maasmachine een be
paald haakvormig stalen instrumentje
gemaakt moest worden. Geen van do
metaalbewerkende bedrijven of van de
instrumentenfabrieken wilde eraan be
ginnen en in de handel was het onder
deeltje niet te krijgen. En toen, op een
goede dag joeg de wind een oude pa
rapluie in de tuin van het huis van de
familie Eijlander. En bij het opruimen
van het parapluie-skelet zat er aan één
van de baleinen precies dat haakje, dat
er aan de maasmachine nog ontbrak.
Waarmee een einde kwam aan het zoe
ken van vele maanden.
GESTAAG WERKEN EN DENKEN
Misschien was er nimmer een maas
machine geconstrueerd, indien niet do
stilte van het vlakke Noordhollandse
land deze beide uitvinders de tijd en
de rust had gegeven om gestaag wer
kend en denkend alle moeilijkheden op
te lossen, alle tegenstanden van de ma
terie te overwinnen. Er is in Berkhout
nog tijd voor doelbewust zoeken en
denken. Nu... heeft de wereld er het
voordeel van!
VANDAAG EENS
HORIZONTAAL: 1 Moed, durf; 6.
dierenroep! 8. contra; 10. ruiker; 12.
zangnoot; 13. noordoost; 14. pers. voor
naamwoord; 16. reeds; 18. wettig;.. 20.
-wijfje van het hert; 21. lidwoord; 22.
ongestadig.
VERTICAAL: 2. Te kennen geven; 3.
rondhout; 4. met graagte; 5. standel-
kruid; 7. stamvader der Hebreeën; 8.
voorzetsel; 9. verlaagde toon; 11. on
zin; 15. vlinder; 17. Chin, maat; 19. wa
ter in Friesland; 21. een tiende liter.
HORIZONTAAL: 2. Valk; 6. krent;
8. L.K.; 10. ara; 11. ma; 12. ale; 14. pi;
15. passement; 17. A,P.; 18. tor; 10. ar;
20. ego; 22. rij; 23. crepe; 25. baan.
VERTICAAL: 1. Ik; 2. verdelgen; 3.
ana; 4. Lt; 5. slap; 7. ra; 9. klaar; 11.
minor; 13. esp; 14. pet; 16. trijp; 20.
era; 21. op; 23. ca; 24. el.
