HET KONINKLIJK BEZOEK, EEN
HOOGTEPUNT IN DE HISTORIE
DRIE-EILANDENPLAN VERGT
ZEER VEEL STUDIE
Zonder hereniging van Duitsland
geen
De laatste dag op Curagao
Gerben Sonderman met
vliegtuig neergestort
en omgekomen
PROTESTANTS CHRISTELIJK BLAD VOOR ZEELAND
Drie-eilandenplan
Gala-receptie
op plein van
Fort-Amsterdam
Een drukke dag
Grotere Indonesische ver
tegenwoordiging in Nederland
Oud-voorzitter Raad van Europa:
Maar wil Rusland wel vrede?
Tijdens demonstratievlucht in V.S.
Hij vloog het Koninklijk Paar
op bijna alle tochten
Druk bezig met voorbereidende werkzaamheden
Oostelijke dam krijgt verkeersweg
van zes meter breedte
Stroommetingen
belangrijk
Rusland wenst
organisatie voor
kernenergie
HITLERS SCHEDEL
NAAR MOSKOU?
Pakistan blijft links
houden
CJïtgava:
Stichting „Zeeuwsch Dagblad"
Giro 274289.
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorststr.
90, Tel. 2438 (b.g.g. voo-redactie
2435, voor advent, enz. 2970),
Kantoren: Vüssingen: Nieuwstr.
68. Telef. 326; Middelburg: Korta
Noordstr. 35. Tel. administratie
2009, Tel. redactie 2347; Ter-
neuzen: Dtjkstraat 26-28.
Exploitatie:
Oosterbaan Le Cointre N.V.,
Goes
ZEEUWSCH DAGBLAD
lie JAARGANG No. 3228
Abonnementsprijs 0.47 per week,
2.p. maand, 5.85 p. kwartaal.
Losse nummers 13 cent.
Advertentieprijs 21 cent per m.m.
Rubriek Kabouters 10 ct per woord.
Waarnemend-hoofdredacteur Prof. Dr J. J. de Jong
VRIJDAG 21 OCT. 1955
Directeur: JACQ DE SMIT
Medewerkers: J. A. van Bennekom, Middelburg; Ds W. C. van Burgeier, Kruiningen; A. I. Catsman, Aardenburg;
Ds D. J. van Dijk, St. Annaland; J. S. Hoek, Middelburg; J. Hommes, Nieuwdorp; J. Huiissen, Terneuzen;
Ds J. Karelse. Goes; Ds J. Kwast, Vlissingen; J. Laport Goes; J. Lodder, Vüssingen; J. iVloli, Vüssingen;
K. C. van Spronsen, Goes; A. H S. Stemerding, Souburg; R. Zuidema, Goes.
(Zie pag. 1 en 7)
WILLEMSTAD, 20 October. -
Aan een hoogtepunt in de geschie
denis van Curasao, het bezoek van
Koningin Juliana en Prins Bernhard
is vannacht een einde gekomen.
Een grote gala-receptie op de
binnenplaats van Fort Amsterdam,
achter het paleis van de gouverneur
was vanavond het slot van de drie
onvergetelijke dagen, die het Ko
ninklijk Paar op Curagao door
bracht. Het waren drie dagen,
waarin de banden tussen Oranje en
dit deel van de West steviger dan
ooit zijn aangehaald, ^rie dagen, die
als blijde herinneringen zullen blij
ven bestaan onder de bevolking van
Curagao.
Meer dan duizend gasten, gekleed in
een witte tropen-smoking of een ele
gante avondjapon hadden zich in carré
langs het plein opgesteld toen de Ko
ningin, begeleid door de Gouverneur
en Prins Bernhard aan de zijde van
minister-president Jonckheer, de sta
tige trap van het paleis afliepen.
Vriendelijk groetend maakte men een
rondgang langs de gasten en daar een
hand drukkend of een praatje makend.
Er was op deze receptie tegens ge.
legenheid tot het aanbieden van ge
schenken. Zo ontving de Koningin
van een aantal dames een bijzonder
fraai linnen geborduurd lunch-set.
Na de taptoe begaven Koningin Ju
liana en Prins Bernhard zich naar
hun vertrekken in het paleis. De gas
ten bleven nog enige tijd gezellig
.bijeen.'
Instituut voor kinderen
De dag was voor de Koningin begon
nen met een bezoek aan het mgr. Ver-
riet Instituut. In dit instituut worden
73 kinderen verpleegd afkomstig van
de Antilliaanse eilanden en uit Cura
sao. Het zijn kinderen die ernstige
lichaamsgebreken hebben of lijden aan
geestelijke afwijkingen. Koningin Ju
liana bleef ongeveer een half uur in
het Instituut en liet zich door de direc
trice uitvoerig voorlichten over dit. be
langrijke medisch-sociale werk.
Nadat Koningin Juliana hartelijk af
scheid had genomen, maakte zij nog
een rondrit door de stadswijk van Cu
rasao Otjrabanda. Een ogenblik werd
gestopt bij de club der Surinamers, J.
P.F.
Later op de dag voer de Koningin
met het jacht van de gouverneur via
de St Annabaai en het Schottegat naar
het terrein van de oliemaatschappij
Een rondrit van twintig minuten werd
gemaakt door Emmastad, het woon
oord rond de raffinaderij. Het eind
punt was het huis van de directeur dr
ir H. ter Meulen, waar een kopje kof
fie werd gedronken.
Zaken
Prins Bernhard werkte intussen op de
morgen ook een druk programma af,
De dag begon met een uitvoerige be
spreking met vooraanstaande zaken
deden. De teruggang van Curasao als
'verlaadhaven, de kwestie van het in
stellen van een vrije handelszone en
het sch-:;pen van een gunstig klimaat
voor h..- bedrijfsleven en het toerisme
vormden onderwerpen van het ge
sprek.
Later op de morgen begaf Prins
Bernhard zich naar het Waterfort,
waar hij de eerste steen metselde
voor het nieuwe toeristenhotel „El
Curasao". Nadat de Prins de steen
had gemetseld en een door hem ge
tekende oorkonde, verpakt in een
bronzen koker, in een steen had aan
gebracht, gaf de heer Norman Chu-
maceiro, lid van de directie de Prins
een gouden troffel met inscriptie ter
herinnering aan dit gebeuren.
De lunch werd gebruikt in de Pisca-
derbaai club, In gezelschap van verte
genwoordigers van sportorganisaties
op het eiland.
In de middaguren bezocht Koningin
Juliana het Oostelijke deel van het
DJAKARTA, 20 Oct. Zes van de elf
ambtenaren, die de Indonesische regering
ter versterking van de Indonesische ver
tegenwoordiging in Nederland naar Den
'aag zal zenden, zijn reeds uit Djakarta
vertrokken. Onder hen is de heer Kami],
die zal optreden als eerste secretaris.
Da oud consul-generaal in Hongkong,
Kwee Djie Hoe, zal de rang van minister
hebben. Hij vertrekt Vrijdag uit Djakarta.
Het is nog niet bekend wie als ambassa-
leur in de speciale missie zal optreden.
Het Koninklijk Paar tijdens een
rijtoer door Curagao
eiland. De tocht ging langs de met vele
vlaggetjes versierde huisjes, waarvan
de bewoners langs de weg of in hun
tuin stonden om de Vorstin toe te
juichen naar de Brakkeput. Hier wa
ren de meisjespadvindsters bijeen, die
de Koningin ontvingen.
Spelevaren
Hierna volgde een plezierige tocht
met de „Beatrix", het jacht van de
gouverneur om te genieten van het ad
miraalzeilen van de watersportliefheb
bers in het Spaanse water.
Prins Bernhard bracht inmiddels
een onverwacht bezoek aan de drie
belangrijkste bankinstellingen op
Curagao. Dit bezoek legde de Prins
te voet af. Hij werd meermalen door
het publiek herkend en eeninaal
klonk spontaan: „Hallo Prins, hoe
gaat het".
Prins Bernhard vereerde de Curacaose
padvinders ook nog met een bezoek om
daarna ooggetuige te zijn van het
feest in het Spaanse Water. En natuur
lijk nam de Prins ook nog een verfris
sende duik in zee.
DE BÏLT ZEGT:
Lagere middagtemperaturen
Veranderlijke bewolking met plaat
selijk enige regen. Overwegend mati
ge Zuidwestelijke wind. Middagtem
peraturen over het algemeen lager
dan gisteren.
STRAATSBURG, 20 Oct. De ont
spanning in de internationale politieke
toestand moet tot een werkelijke vrede
leiden en zonder de hereniging van
Duitsland is een werkelijke vrede ir
Europa niet mogelijk, heeft de oud
voorzitter van de Raad van Europ:
Francois de Menthon, heden, verklaar
bij de opening van het debat over 6
algemene Europese politiek.
Maar hij vroeg zich af of de Russe
een werkelijke vrede willen, dan wc
of zij, met stilzwijgende toestemmin
van het Westen, eenvoudig willen pre
fiteren van de voordelen die de statu
quo hun biedt.
Deze voordelen waren volgens
hem velerlei, namelijk: verminde
ring van de militaire uitgaven, nor
malisatie van de handelsbetrekkin
gen, verhoging van de levensstan
daard, grotere veiligheid, verzwak
king van de NAVO door verminde
ring van de vrees voor communisti
sche agressie, rehabilitatie van de
communistische partijen in de Wes
telijke landen, en de mogelijkheid
van vorming van zogenaamde
„volksfronten" in die landen, waar
door een neutralistische politiek zou
kunnen worden bereikt.
HAGERSTOWN, 20 October. Gerben Sonderman, de 47'jarige
bekende reserve luitenant-kolonel-vlieger en privé-piloot van Prins
Bernhard, is vandaag in Maryland, bij Hagerstown neergestort. Hij
kwam hierbij om het leven.
Gerben Sonderman maakte met een Fokker S14 een demonstratie
vlucht vanaf het vliegveld van de Fairchild Aircraft Corporation. Het
vliegtuig maakte plotseling een duik en stortte op een boerderij, op
korte afstand van het gemeentevliegveld van Hagerstown gelegen. Het
toestel vloog in brand. Luit.-kolonel Sonderman kon zich niet meer uit
de cabine bevrijden. Sonderman was nog maar kort in de V.S. om de
monstratievluchten met de Fokkers S—14 rrnchtrainer" t- 'V-vn,
Gerben Sonderman heeft het Ko
ninklijke Paar en ook de Koningin en
de Prins afzonderlijk op vrijwel alle
vliegtochten begeleid.
De Fokker S14, waarmede het on
geluk is gebeurd, was een van de
vliegtuigen van een serie van 25, die
voor de Nederlandse Koninklijke
Luchtmacht wordt gebouwd. Gerben
Sonderman heeft een groot aandeel
gehad in de ontwikkeling van deze
Fokker S—14.
Hij was gisteren met het Fokker
toestel van het vliegveld La Guardia
bij New York overgevlogen naar het
vliegveld van Fairchild.
Gerben Sonderman is op 29 Decem
ber 1908 geboren in Drachten. In Oc
tober van het jaar 1936 werd hij twee
de luitenant-vlieger en nog voor de
tweede wereldoorlog bevorderd tot
eerste luitenant-vlieger.
Tijdens de oorlog en vooral na de
bezetting van Nederland heeft Gerben
Sonderman tekenen van moed, dap
perheid en volharding gegeven.
Telkens slaagde Gerben Sonderman
er in aan de achtervolging der Duit
sers te ontkomen. Zijn diensten, die
hij op deze wijze aan de bevrijding
van het land bewees, kunnen niet
hoog genoeg worden aangeslagen.
Na de bevrijding, in Mei 1945, werd
Gerben Sonderman bevorderd tot ka
pitein-vlieger en later tot majoor
vlieger.
In 1948 werd hij benoemd tot adju
dant in buitengewone dienst van H.M.
Koningin Juliana. In 1954 volgde zijn
bevordering tot res. luitenant-kolonel-
vlieger.
Koningin Juliana dankt de heer
Coroa voor het verzameld bedrag
voor de bouw van jeugdhuizen.
GOES, 20 Oct. Hoewel er nog heel wat water door de Zandkreek zal stromen,
voordat het wordt tegengehouden door de dammen van het Drie-eilandenplan Is
men reeds druk bezig met de voorbereidende werkzaamheden. De aanleg van de
dammen, en de sluizen, de afwatering van de gronden rondom de kreek en de
nieuwe gronden In de kreek, de aanpassing van de tijhaventjes, dit alles vergt veel
studie en verscheidene diensten zijn hier dan ook mee belast.
Zodra echter de Deltawet is aangenomen en de détailwetten, die betrekking
hebben op de onderdelen van het werk, de Staten-Generaal zijn gepasseerd,
kan begonnen worden met het gigantisch werk, dat op tal van punten een
„generale repetitie" zal worden voor het nog grotere karwei, het Deltaplan.
Trouwens men experimenteert nu reeds met asfalt, met mijnsteen en zelfs
met plastic. Niets wordt onbeproefd gelaten om het project te doen slagen.
De afsluitingswerken, de dam door 't
Veerse Gat en de dam door de Zandkreek,
tweehonderd meter ten Westen van Katse
Veer, worden in Den Haag ontworpen
door de Directie Landaanwinning, de
nieuwe benaming voor het Technisch
Bureau der Domeinen. De sluis in de
Oostelijke dam wordt ontworpen door de
Directie Sluizen en Stuwen in Utrecht.
De aanpassingswerken worden in Goes
uitgewerkt. De grootste moot, de afwa
tering van het oude land - het eiland
Noord-Beveland en grote delen van Zuid-
Bev. is in handen van de Cultuur
technische Dienst. Soortgelijke werken in
de gronden die droog zullen vallen,
in totaal 1800—2000 ha., wor
den bestudeerd door de landbouwkundige
afdeling van de N.O.P.-werken. Ook het
toekomstige peil van de Zandkreek maakt
onderwerp van studie uit en wel van de
Cultuurtechnische Dienst en de land
bouwkundige afdeling van de N.O.P. sa
men.
UITVOERING.
Aan de Parallelwegweg te Goes staat,
verscholen in het groen, een klein hou
ten gebouw. Naast de voordeur hangt
een bord met daarop in keurige witte let
ters: Rijkswaterstaat, Uitvoering Drie-
eilandenplan.
Van de metingen, die o.m. verricht
werden, en worden, vormen de stroom
metingen een belangrijk onderdeel en
wel in verband met de sluitgaten in de
twee dammen. Bij normale sluitingen
blijft na aanleg van de dam een sluit
gat over, dat zo groot is dat de stroom
snelheid 4 m/sec. blijft. Wanneer ech
ter bij de sluiting van de dam in het
Veeregat deze snelheid wordt bereikt,
zo heeft men berekend, dan zal het
sluitgat nog vierhonderd meter breed
zijn. Deze breedte is te groot om de
sluiting met een of twee manoeuvres te
voltooien. Daarom zullen er zgn. klep-
caissons gebruikt moeten worden,
caissons dus, die open kleppen hebben
waardoor liet water vrij heen en weer
kan stromen en waarvan de kleppen
op commando allen gelijk gesloten
kunnen worden.
Zoals bekend heeft men de ver
wachting uitgesproken, dat in 1960
de afsluiting van de Zandkreek een
feit zal zijn. En men heeft hiervoor
een nauwkeurig tijdschema in elkaar
gezet. Dit tijdschema nu wordt be
heerst door het tijdschema van de
sluisbouw in de Oostelijke dam die
bij Katse Veer is geprojecteerd. Men
hoopt in 1958 de sluis gereed te heb
ben. De plaats van deze sluis is be
paald op de zandplaat ten Noorden
van de vaargeul. Tegelijk met de
bouw van deze sluis begint men met
de dijkaanleg vanaf de sluis naar de
dijk van de Jonkvrouw Annapolder
op Noord-Beveland.
Het sluitgat van de Oostelijke dam
komt ten Zuiden van de sluis.
Reeds volgend voorjaar begint
men met de aanleg van de bouwput
voor deze sluis. En tegelijkertijd ook
met de aanleg van de werkhaven en
het bouwdok bij Veere.
De bestekken voor dit alles zullen
aan het eind van dit jaar, begin vol
gend jaar gereed komen. Het bestek
voor de bouwput is zelfs reeds ge
maakt.
DE DAM BIJ KATSE VEER
De plaats van de dam bij Katse Veer,
nl. 200 m. ten Westen van de steiger
is weloverwogen gekozen. Niet alleen
omdat het economiscsh de beste plaats
is, maar ook uit verkeerstechnisch oog
punt. Voor de visserij betekent deze
plaats de minste schade terwijl de stei
ger van het veer naar Zierikzee in vrij
water blijft.
In het begin is, zoals men zich zal
herinneren gesproken over de moge
lijkheid de dam meer Oostelijk aan
te leggen doch in dit gebied bestaat
groot gevaar voor zgn. oevervallen,
zodat men hier vanaf heeft gezien.
De verongelukte vlieger Gerben
Sonderman (staande), samen met
zijn collega Van Meel (in cockpit)
NEW YORK, 20 Oct. De Sowjet-
Unie heeft, in een antwoordnota op 'n
Amerikaans memorandum, verklaard
bereid te zijn met acht Westelijke lan
den de Verenigde Staten, Groot-
Brittannie, Canada, Frankrijk, Aus
tralië, Portugal, België en Zuid-Afrika
te onderhandelen over het instel
len van een internationale organisatie
voor de kernenergie. Zij is bereid het
Westerse ontwerp daarvoor als „basis
voor de opstelling van een statuut" te
aanvaarden.
De Sowjet-Unie stelde voor de on
derhandelingen eventueel ook door
Tsjecho-Slowakije te doen bijwonen.
FRIEDLAND, 20 Oct. Een voor
malige majoor van de lijfwacht van
Hitler, Karl Schneider, heeft vandaag
in het Westduitse doorgangskamp voor
oud-gevangenen uit de Sowjet-Unie
verklaard, dat de Russen begin Mei
1945 het gebeente van Hitier en Eva
Braun hebben opgegraven en de sche
dels voor onderzoek naar Moskou heb
ben gezonden.
Schneider zeide, dat hij 180 blikken
benzine heeft laten halen voor ver
branding van het lijk van Hitier en
Eva Braun.
Onder de 255 gevangenen die van
daag naar West-Duitsland zijn terugge
keerd, bevindt zich de tandarts, dr
Helmut Kunz, die ooggetuige is ge
weest van Hitiers afscheid van z'n per
soneel kort voor de Duitse dictator
zelfmoord pleegde. Volgens Kunz gaf
Hitier zijn medewerkers de raad door
de linies van de Russische belegeraars
heen naar het Westen uit te wijken.
KARATSJI, 20 Oct. De uitvoering
van de plannen om het verkeer in Pa
kistan van begin volgend jaar af rechts
in plaats van links te laten houden, is
wegens wijdverbreide oppositie voor on
bepaalde tijd uitgesteld. De regering had
de verandering gewenst, omdat daardoor
deviezen bespaard konden worden. Ame
rikaanse auto's, waarin het stuurwiel links
zit, zijn n.l. goedkoper dan Britse.
BONN, 20 Oct. De Westduitse
Bondskanselier Adenauer heeft van
daag vanaf zijn ziekbed een politieke
verklaring uitgegeven, waarin hij de
hoop uitspreekt dat de Saarlanders
Zondag a.s. het statuit, waardoor het
Saargebied een Europese status zou
verkrijgen (dit in afwachting van
een definitieve regeling in een Duits
vredesverdrag) zullen goedkeuren.
In Berlijn heeft de Westduitse minis
ter van Buitenlandse Zaken Von Bren-
tano verklaard, dat aanvaarding van
het statuut een „goede oplossing" en
een „grote stap voorwaarts" zou zyn.