In Amerika groeit de belangstelling
het kerkelijk
leven
voor
voor
menische beslissing
uit
Geref. Kerken stellen
„oecu-
tt
Betekenis van Evanston
Chr* sociaal handelen
Zondagsscholen voor jong en
oud
Ex-admiraal on vrije voeten
Amsterdam steunt bouw
kernreactor
Engelse winnares van
E 55-prijsvraag
Gouverneur van de
Faroer vastgehouden
THORSHAVN, 28 Sept. De bevol
king van het dorp Klaksvik op de Fa
roer, die zich in het voorjaar tegen de
Deense autoriteiten verzette om de
verwijdering van haar dokter, dr Hal
vorsen, te voorkomen, heeft de Deense
gouverneur van de Faroer, Hansen,
vastgehouden. Men eist, dat de dokter,
die vijf maanden geleden werd over
geplaatst, terugkeert.
Het Westen in
grote zorgen
r
fel®
Dag voor sociaal-
paedagogen
Spreekt Wereldraad
met kerkelijk gezag?
Deputaten voor onderzoek
kerkelijk leven
naar stand
Br
wie
a
pagina 11
ZEEUWSCH DAGBLAD
Donderdag 29 September 1955
Soldaten zongen Kerstliederen in de bus
1
door Dolf Odé
materie bestuderen
DEZE KINDEREN
Dep ut a ten gaan moeilijke
Leden Commissie Autovervoer
personen herbenoemd
Prot. Chr. Nazorgverband
In Klaksvik
Rede van Dr C, L. Patijn
Egypte krijgt wapens van
communisten
SS
M
ES
(opwekkingssamenkomsten)
Iwl im vaiier
mevrouw”.
HOOFDSTUK 7.
(Wordt vervolgd).
door
Caret van der Hoek
Dit
de
De regering van de Mongoolse volksrepu
bliek heeft de voorzitter van de Alge
mene Vergadering, José Maza, om toe
lating tot de Ver. Naties verzocht.
dadelijk kunnen verlaten. Dit is in
middels geschied.
SE.
AMSTERDAM, 28 Sept. B. en W.
hebben de gemeenteraad een voorstel
doen toekomen als bijdrage in de kosten
van het in Nederland te verrichten kern-
physisch speurwerk, dat geraamd wordt
op 28.000.000,een bedrag beschikbaar
te stellen van 1.054.000,te bestemmen
als bijdrage in de kosten van de bouw
van een kernreactor.
-o-
DEN HAAG, 28 Sept. Bij K.B. zijn
opnieuw benoemd tot leden van de com
missie, bedoeld in artikel 10 van de Wet
Autovervoer Personen, mr E. G. M. Rool-
vink te Almelo, mr N. Bolkestein te Mid
delburg en mr J. van Andel te Den Haag.
opgemerkt, dat te benoemen deputaten
het oecumenisch vraagstuk in studie moe
ten nemen en daarbij bijzondere aandacht
dienen te schenken aan de vraag van de
pluriformiteit der kerk, daarbij uitgaande
van wat de artikelen 27-29 der Ned. Ge
loofbelijdenis leren aangaande het wezen
en de openbaring der kerk, teneinde bij
de zich voordoende deformatie der kerken
na te gaan in hoeverre daarin nog iets
blijkt van het wezen en de openbaring
der kerk en bovendien een onderzoek in
te stellen naar ontwikkeling van de oecu
menische bewegingen in Wereldraad, In
tern. Raad van Chr. Kerken enz. Op grond
van dit onderzoek zal de commissie bepa
len welke houding de Geref. Kerken heb
ben aan te nemen om haar oecumenische
roeping te vervullen.
In afwachting van het resultaat van dit
onderzoek besloot de synode zich te ont-
UTRECHT, 27 Sept. Met de or
ganisatie voor de nazorg van oud-leer-
lingen van Prot. Chr. scholen gaat het
de goede kant op. In enkele plaatsen
van ons land (Rotterdam, Den Haag)
wordt deze arbeid reeds in volle dag
taak door een sociaal-paedagoog ver
richt. In Utrecht en (regionaal of pro
vinciaal) in Friesland, Noord-Holland,
de Rijnstreek en in Zeeland zijn de
voorbereidingen meer of minder ver
gevorderd, zó, dat het er naar uitziet,
dat binnen afzienbare tijd, stellig in
1956, zo’n functionaris kan worden
aangesteld. In andere streken of pro
vincies, o.m. in Groningen en Drente,
hoopt men in de loop van 1957 hetzelf
de te bereiken.
Intussen wordt tot nu toe deze na
zorg meestal nog uitgeoefend door per-
gehouden. De predikant gaat eerst met
enkele ouderlingen op pad om rand
en buitenkerkelijken op te zoeken.
Daarna worden in een bepaalde week
in de kerk elke avond diensten belegd
(toespraak, meditatie, zang, enz). Dit
werk wekt grote belangstelling voor
het kerkelijk leven en draagt rijke
vrucht.
BIJBEL-VACANTIESCHOLEN
Typisch Amerikaans is ook de in
stelling van de z.g. „Bible Vacation
Schools”. De lagere scholen in de USA
zijn in de zomer voor een lange tijd
gesloten. Om de kinderen bezig te hou
den en wat bij te brengen geven de
plaatselijke kerken hun enig onder
richt en ontspanning. Deze scholen, on
dergebracht in de aangrenzende ge
bouwen van de kerk, zijn tijdens de zo-
mervacantie geopend en worden 1 of 2
weken gehouden voor jongeren van
512 jaari Het personeel hiervoor be
staat meestal uit de Zondagsschool-
staf.
Met enkele, assistenten lejdde ik^egn
groep Juniores (1012 jaar). We be
gonnen met de kapeldienst, die geheel
door de jeugd verzorgd werd, daarna
werd classicaal een (bijbels) verhaal
verteld, waarop discussie volgde. Na
de pauze werd het expressie-werk in
kleinere groepen ter hand genomen
(tekeningen maken, liederen leren
enz.).
KERKELIJKE VERHOUDINGEN
De verhouding tussen de Protestant
se kerken is algemeen genomen soe
pel. Kleingeestigheid ook op kerkelijk
gebied is de Amerikaan vreemd. Na
tuurlijk komen ook daar wel enkele
wrijvingen voor. Zo is er zelfs sinds de
Amerikaanse Burgeroorlog een breuk
gekomen in de Presbyteriaanse kerk.
Men treft in Amerika de Zuidelijke en
de Noordelijke Presbyteriaanse kerk
aan. Men beweert wel, dat deze laatste
ruimer van opvatting is.
Toch is het oecumenisch besef vrij
levend in de U.S.A. Kondigt een be
paalde kerk b.v. opwekkingssamen
komsten voor haar leden aan, dan
vindt men deze annonce ook in andere
kerkelijke kringen.
ROTTERDAM, 28 Sept. Er gaat 13%
liter water verloren, wanneer men door
onachtzaamheid gedurende vijf minuten
eën eminer water laat overlopen.'Dit was
de oplossing van een prijsvraag, die de
gemeentelijke drinkwaterleiding op de
E 55 had uitgéschreven. De bedoeling was
de aandacht te vestigen op hét vaak zp no
deloos verloren gaan van water. Met het
aanschouwelijk voorstellen op de stand
van de 55 werd echter 1400 kubieke me
ter water verspildmaar, de kosten
gaan voor de baat, zo meende de directie
van het bedrijf, waar vanmiddag de oplos
sing van de prijsvraag werd bekend ge
maakt.
De organisator van de E 55, Jac. Klei
boer, trok uit de bak met de 819 goede
oplossingen er waren 250.000 inzendin
gen in tctaal binnengekomen de kaart,
die de winnaar van de eerste prijs, 500,
moest vermelden. Het bleek mrs M, F.
Turner, 18 Dogsthorpe, Petersborough in
Engeland te zijn. Op de tweede kaart, die
de heer Kleiboer trok, bleek de naam te
staan van de heer G. van der Werff, Gro
ningen. Hij krijgt de tweede prijs, 250.
Rick had, daartoe gerechtigd door
het groene lichtje boven de kansel,
een plaats gezocht in het dorpskerk
je, en wachtte nu, gezeten tussen
twee stevige boeren in strakgespan-
(Van onze §-redacteur).
LUNTEREN, 27 September. Dr C. L. Patijn zag op de tweede bijeen
komst van de Chr.-sociale cursus de conferentie van Stockholm in 1925 als
een uiting van een keerpunt in het christelijk denken. „Kerk en wereld ont
moetten elkaar hier weer na drie eeuwen piëtisme”, aldus dr Patijn. De ge
hele industriële ontwikkeling van de 19e eeuwse maatschappij voltrok zich
buiten de kerk om. Het kerkelijk denken was geheel gericht op de verdedi
ging van de schriftuurlijke kernwaarheden tegen de opkomende critiek. Het
was ook sterk individualistisch. Het bewoog zich rond de verhouding van de
enkele mens tot God, maar had geen aandacht voor de collectiviteiten.
Vandaar, dat in Evanston vier concrete
vraagstukken werden aangepakt, n.l. de
rol x an de staat in het economisch leven,
de bijzondere kenmerken van de huidige
maatschappij, het communisme en de
achtergebleven gebieden. Aan de hand
van het in het conferentie-boekje af ge
drukte rapport verklaarde dr Patijn ten-
slotte, hoe en waarom men tot bepaalde
formuleringen gekomen was.
CHR. ORGANISATIES.
Tijdens de discussie werd spr. ook ge
ïnterpelleerd over het Amsterdamse rap
port, waarin gezegd wordt, dat het optre
den van chr. politieke partijen over het
algemeen gevaarlijk is. Het bleek, dat hier
in de Engelse tekst een woord staat, dat
zeker niet met „gevaarlijk”, doch met „een
waagstuk” moet worden vertaald. Volgens
dr Patijn werd hierbij niet gedacht aan de
Nederlandse situatie, maar aan landen
waar politieke partijen een machtspositie
innemen.
Ook werd gevraagd, hoe de Wereldraad
uitspraken kan doen en richtlijnen kan
geven voor het chr. leven in de maat
schappij, zolang men het binnen de Raad
niet eens is over de leer. Spr. toonde hier
op uit de geschiedenis der oecumenische
beweging aan, dat kerken elkaar nooit
kunnen vinden in discussies over confes
sies en kerkorde. Bij een discussie over de
practijk van het christelijk leven worden
de kerken echter gedreven naar de fron
ten van het bedreigde christendom. Dit
werk is de motor van de oecumenische be
weging en door deze confrontatie wordt
ook de sfeer geschapen, waarin confessio
nele discussies met enige vrucht moge
lijk zjjn. Daarom is men vast samen aan
het werk gegaan op de basis van een in
derdaad vrij primitief geformuleerde
grondslag.
Op de vraag, of de chr. sociale beweging
een bijdrage kan leveren bij de voortzet
ting van dit denken der kerken over de
maatschappij antwoordde dr Patijn, dat
de Prot. Chr. Arbeidersinternationale bij
de voorbereiding van Evanston betrok
ken was. Hij adviseerde met klem tot
deelname aan de studieconferenties, die
een voortzetting vormen van wat in
Evanston begonnen is.
BELANGRIJKE KWESTIE.
Belangrijk bleek de vraag te worden, of
het spreken van de kerken in Evanston
slechts gezien moet worden als een bij
drage tot het christelijk denken of dat
dit ook een belijdend spreken der kerken
is. Dr Patijn beklemtoonde, dat een as
semblee van de Wereldraad slechts een
samenwerking van de kerken „ad hoe” is
en dat de uitspraken van de raad dus geen
enkel formeel gezag hebben.
De tweede referent, prof, dr G. Brillen
burg Wurth, fundeerde enige critiek op
het rapport van sectie III echter juist op
de overweging, dat hier z.i. kerken aan
het woord zijn, die dus spreken met het
gezag, dat hun door Christus zelf verleend
is. Hierdoor is aan dit spreken een grens
gesteld, zo zei deze spr. De kerken moeten
zich zo veel mogelijk beperken tot het
centraal getuigenis vanuit de Bijbel. De
chr. organisaties en politieke partijen zjjn
het naar zjjn mening, die dan de brug
moeten slaan tussen dit getuigenis en de
practische vragen.
Prof. Wurth meende dan ook, dat in het
rapport deze grenzen enigermate over
schreden zijn. Het is juist, dat men vol
komen zakelijk spreekt over vragen, die
nu aan de orde zjjn, maar men moet het
juiste evenwicht bewaren tussen de Bij
belse openbaring en de actuele vragen
onzer samenleving. De sociologie mag in
het spreken der kerken de theologie niet
verdringen.
De grote betekenis van Evanston zag
prof Wurth hierin, dat de voorstelling uit
de weg werd geruimd alsof eschatologie
en ethiek, het gelovig uitzien naar de toe
komst en de trouwe dienst in en aan deze
wereld, tegenstellingen zouden zijn. Evan
ston heeft een duidelijk woord gesproken
over de chr. hoop tegenover de hopeloos
heid van de moderne wereld, aldus spr.
Een zwak punt is, dat het verband tussen
dit hoofdthema en de concrete uitspraken
op maatschappelijk gebied van sectie III
niet duidelijk genoeg naar voren komt.
In sectie VI werd een geslaagde poging
gedaan om het verband te ontdekken tus
sen de chr. hoop en de maatschappelijke
roeping.
Op Stockholm volgde in 1937 de confe
rentie van Oxford, wier zeer belangrijke
rapporten jarenlang het christelijk denken
hebben begeleid, aldus spr. Hier werd
voor het eerst geponeerd, dat alle econo
mische activiteit ligt onder het oordeel
Gods.
De eerste assemblee van de Wereldraad
van Kerken, in 1948 te Amsterdam gehou
den, was niet alleen belangrijk omdat voor
het eerst officiële vertegenwoordigers van
kerken in een georganiseerd verband sa
men kwamen. Zij weerspiegelde ook de
verschuiving van het chr. denken tijdens
de oorlog. De dreiging van de robot-ach-
tige, vertechniseerde maatschappij met
haar eigenwettelijkheid stond op de voor
grond.
Hier werd als antwoord het begrip
„verantwoordelijke maatschappij” gevon
den en het rapport van sectie III wil een
antwoord geven op de vraag, hoe deze
maatschappij er uit moet zien. Het is een
maatschappij, die zorgt voor de econo
misch zwakken, maar ook één waar de
mens kan leven naar zijn eigen verant
woordelijkheid. Twee punten van critiek
op dit rapport hielden ons sterk bezig tij
dens de voorbereidingen voor Evanston
en hebben hun stempel gedrukt op het
rapport, dat sectie III daar produceerde,
aldus spr. Men verweet ons en enigszins
met recht, dat wij in Amsterdam te veel
negatief hadden gestaan t.a.v. het econo
misch leven en ook, dat wij slechts spra
ken over de chr. levenshouding tegenover
algemene, doch niet tegenover bepaalde
actuele problemen.
Gouverneur Hansen ging Dinsdag
naar Klaksvik als voorzitter van de
commissie voor het plaatselijke zieken
huis, dat vroeger onder leiding stond
van dr Halvorsen. Ook de andere leden
van de commissie zouden zijn vastge
houden.
De Deense premier heeft kort na
middernacht de autoriteiten van
ZONDAGSSCHOOL
De catechisatie onder- leiding van
een predikant kent men er niet. Daar
tegenover staat, dat de Zondagsschool
niet ophoudt met je 14de jaar, doch
opehstaat voor alle leeftijden. Vaak
zag ik nog mensen van in de 70 jaar
trouw naar de „Zondagsschool” ^aan.
Zij wordt gehouden één uur, vóór de
morgendienst. Uiteraard is deze Zon
dagsschool soms geopend met ge
meenschappelijke Schriftlezing, zang
en gebed gesplitst in klassen, naar
de bevatting van de verschillende
leeftijdsgroepen. De volwassen mannen
en vrouwen komen apart tezamen.
Niet-ambtsdragers vertellen de Bijbel
se verhalen. Na afloop volgt er discus
sie.
Tot de opbloei van het geestelijk le
ven worden in verschillende kerken
aan het begin van het winterseizoen
revivals
Binnenkort hoopt men ook weer te
komen tot één Presbyteriaanse kerk.
Dat Presbyterianen jn een Methodis
ten- of Baptisteh-kerk de dienst bij-:
wonen of omgekeerd komt vrij
geregeld voor, al ligt een vaag kerke
lijk besef hier e meermalen aan ten
grondslag.
bit neemt niet weg, dat ik in dit
welhaast technisch gepeffectionneerdé
werelddeel veel spontaan en onrecht
geestelijk leven heb aangetroffen. De Klaksvik gelast orde en rust te herstel-
diepe zin van het „ONZE Vader” vindt len, zodat de vastgehoudenen de plaats
daar meer weerklank, dan ik vermoed
had, zowel voor het persoonlijk leven
I
Jix-Admiraal hhich Raeder, in de
tweede wereldoorlog opperbevel
hebber van de Duitse vloot, die
als oorlogsmisdadiger in de Ber-
lijnse gevangenis (Spandau) was
opgesloten, is zoals bekend, op
vrije voeten gesteld.
De foto toont Erich Raeder met
zijn vrouw kort na zijn vrijlating
op het Berlijnse vliegveld Tempel
hof.
LEEUWARDEN, 28 Sept. De generale synode der Geref. Kerken heeft
zich in hoofdzaak verenigd met de conclusies der commissie voor de oecume
nische vraagstukken, waarvan dr C. Stam uit Goes rapporteur was. Deze
commissie had een zeer groot aantal brieven, opmerkingen, voorstellen en
adviezen van kerkeraden, classes, particuliere synoden, gemeenteleden enz.
met betrekking tot dit voor de Geref. Kerken zo belangrijke vraagstuk be
studeerd. Uit al deze stukken bleek, zo merkte dr Stam op, dat de bestaande
toestand niet bevredigt. Bij dit vraagstuk komt ook het voor onze tijd klem
mende probleem van de pluriformiteit der kerk ter sprake. Daarnaast bestaat
er behoefte aan een uiteenzetting van het verloop der ontwikkeling van de
verschillende oecumenische verbanden. De generale synode zal tot een on
derzoek hieromtrent opdracht dienen te geven. Een beslissing op dit moment
zonder voorafgaande studie is niet verantwoord.
In het voorstel der commissie werd o.m. houden van aansluiting bij enige oecume
nische beweging met uitzondering van
de Geref. Oecumenische Synode en
evenmin door het zenden van waarnemers
op de in de toekomst te nemen beslissing
min of meer vooruit te lopen.
KERKELIJK LEVEN.
Vervolgens heeft prof, dr W. H. Gispen
opnieuw gerapporteerd over de stukken,
die ingekomen zijn met betrekking tot de
toestand van het kerkelijk leven in de
Geref. Kerken. De synode verenigde zich
met de volgende conclusie:
De synode, overwegende dat, zowel de
uit de kerken gehoorde klachten over
verschraling van het geloofsleven en over
vermindering van het kerkelijk besef, als
mede het geuite verlangen om de organi
satie van het kerkelijk leven meer te doen
beantwoorden aan de eis van deze tijd,
bezinning nodig maken, besluit: vijf de
putaten te benoemen met de opdracht te
onderzoeken hoe het over het algemeen
met het geestelijk leven en het kerkelijk
besef in de Geref. Kerken gesteld is; van
mogelijke inzinkingsverschijnselen de oor
zaak op te sporen; na te gaan welke mid
delen hiertegen kunnen worden aange
wend en tevens te overwegen of en zo ja
hoe de organisatie van het kerkelijk le
ven meer in overeenstemming met de
eisen van de tijd dient gebracht te worden
en hiervan aan de volgende synode rap
port uit te brengen en voorts een schrijven
tot de predikanten en andere ambtsdra
gers te richten met de oproep om onder
biddend opzien tot God zichzelf te onder
zoeken en te beraadslagen of in de bedie-
nigin des Woords de prediking der genade
en der verzoening wel voldoende centraal
gesteld wordt, in de catechese en pastorale
zorg er alles op gericht is om de zielen
die aan hun bearbeiding zijn toevertrouwd
hoe langer hoe meer hun zondige weg te
leren kennen, des te begeriger te maken
om de vergeving der zonde en de gerech
tigheid van de Here Jezus Christus te
zoeken en te vinden en zo door voortgaan
de bekering dagelijks in liefde en gehoor-
zamheid voor Gods aangezicht te wande
len.
nen zwarte jassen, op de komende
dingen. Voorlopig hield hij zich bezig
met rond te zien, en vermaakt stelde
hij vast, dat de aandacht der langzaam
groeiende schare vrijwel ongedeeld op
hem gevestigd was. Soms zelfs zag hij
hoofden naar elkaar buigen en wist
hij zich befluisterd. Ze zouden hem in
zijn lichte zomerkleding wel een gro
te zondaar vinden, dacht hij.
Het binnentreden van de kerkeraad
deed een stilte vallen. En eerst nu
merkte Rick op, dat het orgel gespeeld
had. Hij verwonderde zich er over,
dit niet eens gehoord te hebben. Zo
iets overkwam hem niet gauw. Maar
bij het inzetten van het preludium
van de voorzang luisterde hij critisch
toe. Het spel bevredigde hem echter
niet, en hij voelde het als een bevrij-
ding, toen de gemeente haar slepende
zang aan ving. Jammer van het aar
dige orgel, dacht hij, toen bij het na
spel een dissonantenregen op hem
neerdaalde. Hoe was het mogelijk, dat
ze zo’n beul op dat goede instrument
hadden losgelaten. Bij zoiets kwam je
ganse op wijding ingestelde ziel in
opstand.
„Met doopattest overgekomen van
de kerk van Haveningen Rickert
Tornberg, adres Zegge 12”. Ziezo,
Heuvelsum wist nu hoe hij heette.
Met doopattest! Misschien maakte hij
daarmee bij deze plechtstatige schare
wel een goede beurt: iemand die het
niet zo licht opnam. Of zouden ze juist
denken, dat hij een onverschillige
broeder was?Kijk, zat daar Lee
man niet in de ouderlingenbank?
Prettig toch wel een bekend gezicht
te zien.
ruimte voor haar te maken. Maar zij
deed alsof zij niets zag. Ze plaatste
het dienblaadje met het koffiekopje
naast hem op de bank en.vroeg: „Gaat
u morgenochtend naar de kerk, me
neer?”
„Verwachtte U het tegendeel?”
Ze schudde het hoofd. „Ik wilde u
alleen aanraden op de fiets te gaan.
Het dorp ligt nogal ver; en het is te
warm om de naaste weg te nemen.
Die gaat over de hei. Als u de Zegse-
laan rechts afslaat, komt u op het
heipad. Maar onder de bomen van de
Oude Postweg is het beter”.
„Ik zal er rekening mee houden.
Maar waarom gaat u niet zitten?”
Eline neep nerveus de vingers in el
kander. Zoiets kon je immers niet
zeggen? Begreep hij dan niet, dat ze
het niet doen kon om Wim?
„Ik zit graag achter, meneer”.
Rick had haar echter beter begre
pen dan ze wist. „Mag ik misschien
uw krant lezen?” vroeg hij. „Ik heb
de mijne opgezegd”.
„Ik heb ook geen krant meer....”
Hij stond op, veinsde haar verle
genheid niet op te merken. „Dat tref
fen wij dan allebei slecht”, lachte hij.
,,’k Zal dus maar een boek halen,
want de avond is nog lang”.
En terwijl hij naar binnen liep,
hoorde hij haar zacht achter zich her
halen: „Ja, heel lang”.
t N HOLLAND zijn velen de gedachte toegedaan, dat men in Amerika
I gemakkelijk aan de kerk voorbijloopt. Veeleer kan men echter zeggen,
A dat de kerk er een brede plaats inneemt. Ik ontmoette af en toe emi
granten, die zich daar wat gepasseerd voelden en meenden, dat de
oorzaak hiervan was, dat zij buitenkerkelijk leefden. Dit moet natuurlijk
een wat eenzijdig motief genoemd worden. Toch mag men zeker zeggen,
dat een groot percentage daar de kerk een warm hart toedraagt en dat
dit aantal van jaar tot jaar toeneemt.
Laat ik enkele cijfers noemen. Vol
gens de statistiek behoorde slechts 16%
van de bevolking in 1850 tot een kerk,
terwijl in 1950 dit percentage al tot 57
was opgelopen en in 1953 was dit ge
stegen tot 60%. Hieruit blijkt, dat het
aantal kerkleden in verhouding meer
toeneemt, dan de aanwas der bevol
king, vooral sinds 1940.
In de U.S.A, vindt men een groot
aantal verschillende kerken (een klei
ne 300). Evenals in Nederland win
nen de Rooms-Katholieken meer ter
rein dan de Protestanten. Ook het aan
tal secten neemt gestadig toe, wegens
de vrijheid van godsdienst, met als ge
volg de individuele interpretatie van
de Heilige Schrift.
PRACTISCHE VROOMHEID
In het algemeen kan worden opge
merkt, dat de godsdienst in het Zuiden,
waar ik werkzaam was, spontaan be
leefd wordt. Vroomheid kenmerkt ^de
religieuze laag der bevolking,
vindt men o.a. weerspiegeld in
kerkliederen. Verder behoort het ge
regeld houden van gebedskringen en
retraites, niet tot de uitzonderingen. De
vroomheid blijft evenwel niet slechts
naar binnen gekeerd. Zendingsdrang
doortrekt menige preek. Op godsdien
stig terrein wil de Amerikaan ook
practisch zijn. Bijbels uitgedrukt: het
geloof zonder de werken is dood.
Men schaamt zich het evangelie niet.
Kerstliederen om een voorbeeld te
noemen worden zonder reserve door
soldaten in een bus aangeheven, op
weg naar huis met Kerstverlof, zoals
ik dat meemaakte op een vacantietocht
r naar Michigan.
Veel dogmatiek wordt er niet van
de kansel gehoord. Dit klinkt de Ame
rikaan te theoretisch in de oren. Hij is
immers op het visuele ingesteld! Pre
ken in verhalende vorm vinden meer
ingang, al verliezen zij daardoor vaak
de Hollandse diepgang. Karakter-vor-
ming en het wijzen op de daad als
Christen is het centrale thema der
prediking.
Ook streng-wettische opvattingen
worden door sommige leden van on
derscheiden Protestantse kerken ge
deeld. Typerend is dat- men dan -met
name tegen het roken gekant is en
men geeft als reden op, dat het li-
chaam de tempel van de Heilige Geest
is.
Kenmerkend voor de kerken daar is,
dat zij sterk sociaal gericht zijn. De
kerk wil zoveel mogelijk de familie
band versterken, daar de uithuizig
heid onrustbarend toeneemt. Zo orga
niseert zij vaak maaltijden voor het
gezin in de kerk op Zondagavond,
voorafgegaan aan de dienst. Ook
Jeugdclubs meisjes en jongens te-
zaam prefereren een gemeenschap
pelijke maaltijd als ouverture op hun
avondprogramma’s (bijbelstudie, re
creatie). Verder worden af en toe pic
nic’s gehouden, die van de kerk mede
uitgaan.
22)
Aarzelend kwam ze de tuin in.
„Houdt oom vast, mammie!” riep
Hannie. Eline deed het niet. Doch een
schijnbeweging van haar was voor
Rick al voldoende om in het gras te
vallen, de armen stevig om zijn hoofd,
soneel der scholen in hun vrije tijd. Al- „Oh, Oh!” kermde hij. „Oom zal het
nooit weer doen, Hannie!”
„Hannie, houd op”, riep Eline ge
biedend. „Zie je dan niet, dat meneer
zich pijn gedaan heeft?”
Het kind trok zich geschrokken te
rug en keek met zo veel oprechte be
langstelling naar de gevallen reus,
dat Rick luid lachte. Eline’s eerlijke
ontsteltenis deed hem echter opsprin
gen. ,,’t Was allemaal maar gekheid,
mevrouw”, stelde hij gerust.
„Gelukkig”, zuchtte zij. „Ik dacht
al.
„Wat staat hij los, hè?” voltooide
Rick vrolijk. „Maar.... daar gaat de
kleine rèkel wéér!”
Eline draafde Hannie na, bracht
haar terug. Maar ditmaal schopte het
kind verontwaardigd. „Ik wil,...”
„Jij wilt niets”, antwoordde Eline.
„En pas maar op, anders loopt de pop
weg. Van zo’n ondeugend kind houdt
ze niet”.
Ze verdwenen in huis. Rick zette
de wagen in de gang, haalde een si
gaar en zette zich toen op de bank
onder zijn slaapkamerraam. De Zater-
dagavondstilte stond bijna tastbaar
om hem heen. En genietend keek hij
de naar het donkere lover der zware
beuken opkringelende rookwolkjes
na. Hij zat er zo volkomen zonder ge.
dachten, dat hij eerst bij Eline’s te
rugkeer bemerkte, dat de tijd was
voortgegaan. Hij schoof wat opzij om
len, die in Prot. Chr. kring dit sociaal-
paedagogische nazorgwerk uitoefenen,
in fulltime ofwel als parttimers, zijn
door het bestuur van het Prot. Chr.-
Nazorgverband bijeengeroepen op een
dag voor sociaal-paedagogen.
Deze zeer druk bezochte bijeenkomst
werd te Utrecht gehouden onder lei
ding van de voorzitter, drs R. Westera
van Hilversum.
De heer G. J. v. d. Ploeg, oud-hoofd
van de Ds Heldringschool te Rotter
dam en thans in volle dagtaak werk
zaam als directeur-secretaris van het
P.C.N.V., heeft niet minder dan drie
inleidingen gehouden, alle over de
practijk van het sociaal-paedagogische
werk, gezien in het gehele kader van
de arbeid van het P.C.N.V. Hierbij
kwamen allerlei vraagstukken over de
methode van het werk, over de be
roepskeuze van de pupillen en hun
plaatsing, over de taak van de bijzon
dere bemiddeling, over het aandeel
van de psychiater enz. enz. aan de or
de.
Na ieder referaat ontstond er een
levendige discussie. Met het door het
bestuur tot nu toe gevoerde beleid in
zake planning voor nazorgdistricten en
zijn „subsidie-politiek” was de verga
dering zeer tevreden.
Het organiseren van deze sociaal-
paedagogendag b'eek een goede greep
van het bestuur te zijn geweest.
LONDEN, 28 Sept. Egypte’s be
sluit wapens achter het ijzeren gordijn
te kopen heeft de Westelijke mogend
heden geschokt en voor een ernstige
moeilijkheid geplaatst. In Londen acht
men het vanzelfsprekend, dat het com
munistische aanbod tot wapenleveran-
ties deel uitmaakt van de vriendschap
der Arabieren.
Door dit Egyptische contact met de
communisten staat het Westen voor
twee problemen. In de eerste plaats is
het mögelijk, dat de communisten zul
len trachten in het grootste deel van
de Arabische wereld wapens te ver
kopen en op deze wijze de kwetsbare
positie yan het Westen in het Midden
oosten in gevaar brengen. Voorts
dreigt het evenwicht in bewapening
tussen Israël en de Arabische landen
verloren te gaan.
De V.S. hebben Egypte niet de in
Juni verzochte wapens geleverd, om
dat zij vreesden het evenwicht in het
Midden-Oosten in gevaar te brengen.
Van gezaghebbende zijde werd verno
men, dat Egypte de V.S. en Groot-Brit-
tannië had verzocht om straalbom-
menwerpers, zware tanks, oorlogs
schepen en zware stukken geschut.
Ook konden beide Westelijke landen
niet voldoen aan de Egyptische ver
zoeken wat betreft aantal, type en
prijs van de wapens.
