Heft $perft
B
Zeeuwse renners drukten hun
Heikant
van
Zeeuwse clubs sloegen geen gek figuur
in landelijke competitie
I
I
stempel op ronde
De heer J. Zuidweg (V.V.D.)
definitief tot wethouder gekozen
Joodse begraafplaatsen moeten
blijven bestaan
BRYLCREEM
de natuurlijke glans
gezond haar
I
«S1 al«l«el>cr d
September-
vriendschapsmaand
Uitslagen Goese
etalagewedstrijd
Zeeuwse Hervormden
te gast in Duisburg
z
Rechtse raadsleden
teleurgesteld
WISSEKERKE, 19 Sept.
Beschutte werkplaats te
Zierikzee spoedig open
J Zeeuwse Wandelingen
Tekort aan organisten op
Schouwen-Duiveland
Geslaagd voor diploma
zwemvaardigheid II
Competitieverloop was
onbevredigend
ZEEUWSCH DAGBLAD
Dinsdag 20 September 1955
Din:
Pagina 2
-
van
I
VERKOCHTE
Heeren kreeg de bloemen,
maar
1
Synagoge in Middelburg werd in 1705 geopend
Hier is mijn nieuwe abonné!
RINGRIJDERIJ
Oostkapelie-Serooskerke
93-113
WaterpolocompetHie beëindigd
Yi^iScKE
Sprintkampioenschap van
Nederland op de weg
WERELDRECORDS
TE BELGRADO
Athletiekvereniging in
W.Z.-Vlaanderen opgericht
BRYLCREEM houdt
In de raadsvergadering van Wissekerke
Vele synagogen voor
andere doeleinden
gebruikt
HAIRDRESSING
BRYLCREEM geeft
een fraaie, natuurlijke glans
aan Uw haar
BRYLCREEM kleeft
niet, plakt niet, droogt het
’S WERELDS MEEST
Synagogen
Joden-verdelging
-
■BIMDHMR!
Ingezonden Mededeling (Adv.)
-o-
mogelijk ook nog met Bruinvis.
De dames
van
ongeslagen
Naam
Adres
Woonplaats
per week/maand/k war taal
Deze nieuwe abonné wil betalen
Aangebracht door Uw abonné
te
ZIERIKZEE, 19 Sept. Binnenkort zal
de werkplaats voor minder valide arbeids
krachten, die in de voormalige kleuter
school aan de Wevershoek te Zierikzee
gevestigd is, geopend worden. Met vier
mensen zal worden begonnen, doch over
geheel Schouwen-Duiveland komen onge
veer 120 personen voor tewerkstelling in
aanmerking.
Enkele bedrijven uit Zierikzee deden
reeds toezegging voor het plaatsen van op
drachten.
8
8
7
8
7
7
3
3
2
0
6
6
6
6
10
4
4
3
3
1
1
0
3
2
2
0
1
0
2
2
4
4
6
5
5
0
1
2
6
20
11
10
8
6
3
2
9
8
7
0
I
3
2
1
0
de tweede
als volgt:
Bruinvis
Luctor
TZV II
Baronie
Surae II.
Alle drie
SZV
Luctor II
Schelde
Zeehond I
Scheldestr.
Bruinvis II
Zeehond II
stand is hier;
Zeehond
SVZ
Luctor I
Luctor II
-o-
ST. ANNALAND
Schietwedstrijd. Het ligt in de bedoeling
van de schietvereniging „Prinses Juliana’’
om op Zaterdag 1 October a.s. een vrije-
baanwedstrijd te organiseren.
r:
r
s]
V
S
n
S1
v
V
g
t:
b
s
k
v
i
s
l
s
SEROOSKERKE, 17 Sept. De Land-
bouwjongeren afdelingen Serooskerke en
Oostkapelle hebben Zaterdag te paard de
strijd tegen elkaar aangebonden. Het was
een zeer vriendschappelijke strijd, die
werd uitgevochten op de baan naar dé
kleine metalen ring. Deze ringrijderij
werd door de Serooskerkse landbouwjon-
géren gewonnen. Oostkapelle stak 93 rin
gen, Serooskerke 113.
De beschikbaar gestelde prijzen gingen
naar: 1. C. Abrahamse 6; 2. M. Koole 6;
3. P. Wondergem 6; 4. J. Poppe Kzn 6; 5.
M. Louwerse 5; 6. Z. Maljaars 5; 7. I.
Wisse 4; 8. D. Vos 4; 9. Z. Francke 4.
Van de afdeling Serooskerke werd het
hoogste aantal volgringen gestoken door
M. Koole 5. Voor Oostkapelle was dit J.
Poppe 4.
De potlepel was voor A. Maljaars, Oost
kapelle.
De wisselbeker ging naar M. Koole, die
het hoogste aantal ringen stak, 15.
’8
Ma;
hoe
kin
var
mis
E
Ha:
wa
pre
we
voc
me
lij!
va<
da)
on:
gei
va
da
en
ce:
ee
oo
0.1
de
de
de
zo
de
ei
ta
w
d
m
st
je
d:
d<
ir.
te
1c
rr
st
d
n
Pereira, Gomez de Silva, Mendes da
Costa.
Op twee stenen zijn twee opgeheven
zegenende handen uitgebeiteld, dit zyn
priestergraven. Zo’n steen is er ook op
het kerkhof te Vlissingen. Dit stille
hoekje dicht bjj de Leeuwentrap heeft
ongeveer 15 stenen. De laatste is van
1906. Op de hekpaal staat in het Hol
lands en Hebreeuws „De geborenen
zijn bestemd te sterven, de doden om
weder te leven’’.
Het andere kerkhof te Middelburg
„buiten deSeispoort” is in 1704 in
gericht door de Hoogduitse Joden, te
gen betaling van een jaarlijkse cijns
Schule). Maar dit lukt niet altijd. In
tal van plaatsen, waar vroeger de Jo
den op sabbat naar de synagoge gin
gen, wonen sinds de vernietiging on
der Hitler geen Joden meer. Er is
geen geld om de gebouwen te onder
houden, geen gemeente om ze te vul
len, en daarom zijn er al heel wat
verhuurd of verkocht.
Burgerlijke stand. Gehuwd: J. L. Kwist,
21 jaar te Tholen en A. Schot, 19 j.; L.
Nieuwenhuize, 22 j. en A. L. Akkerman,
18 j. te Wieringen.
0 1
3
1
3
1
UTRECHT, 19 Sept. De wedstrijd
om het sprintkampioenschap van Ne
derland op de weg, welke dit jaar voor
het eerst is ingesteld, zal op a.s. Zater
dag, 24 September te Utrecht worden
verreden.
De K.N.W.U. heeft dit kampioen
schap ingesteld om de animo van jonge
sprinters voor dit onderdeel te bevor
deren. De organisatie is opgedragen
aan de Utrechtse wielervereniging „Het
Stadion”.
van 8.aan de gemeente. Nog steeds
wordt hier begraven. De meeste ste
nen staan rechtop. Op de Portugese
begraafplaats liggen ze alle.
Verleden jaar September is hier een
monument onthuld voor de in de laat
ste oorlog gevallen Zeeuwse Joden.
Op twee stenen zijn de namen van 72
Joodse landgenoten ingebeiteld.
Zo zijn er in ons land 125 kerk
hoven, waarvan de meeste door nie
mand onderhouden worden en er
verwilderd en verwaarloosd bij lig
gen.
De oudste begraafplaats (1614) is
die van de Portugese Joden te Ouder
kerk aan de' Amstel, waar prachtige
grafmonumenten van kunsthistorische
waarde zijn opgericht, maar ook veel
ZIERIKZEE, 19 Sept. In de Za
terdag onder leiding van ds S. P. de
Roos uit ’s-H. Hendrikskinderen ge
houden algemene vergadering van het
district Zeeland van de Ned. Organis
tenvereniging werd een uitvoerige be
spreking gewijd aan het organistente
kort op Schouwen en Duiveïand.
Van de heer J. Rijn, Middelburg
werd een suggestie overgenomen om
zich tot de kerkvoorgdijen te richten
met een verzoek om steun bij de orga
nistenopleiding. Dit punt zal op de
contactbijeenkomst van districtsvoor-
zitters, die te Utrecht wordt gehouden,
naar voren worden gebracht.
Voor de splitsing van het district
Zeeland en onderbrenging van een
deel bij West-Brabant, voelde de ver
gadering niets.
De eerstvolgende vergadering zal in
November te Goes worden gehouden.
Na afloop van deze bijeenkomst
werd het orgel in de Grote Kerk te
Zierikzee (dat dateert uit 1848 en pas
van een nieuw register is voorzien)
bezichtigd.
BELGRADO, 19 Sept. Tijdens In
ternationale athletiekwedstrijden te
Belgrado werden twee wereldrecords
verbeterd. Mikael Krivonosov (Rus
land) slingerde de kogel 64,57 meter en
zijn landgenote Nina Otkalenko liep de
800 meter in 2 min. 6,4 sec.
Doorhalen wat nief wordt gewenst.
U wilt dit formulier vel uitknippen én zenden aan
„zeeuwsch Dagblad”, afdeling abonnementen, Goes
GOES, 19 Sept. In West Zeeuws
Vlaanderen bestaat sinds enige tijd de
athletiekvereniging ’t Zwin. Deze vere
niging heeft thans in een vergadering
een definitief bestuur gekozen.
De nieuwe vereniging besloot zich
aan te sluiten bij de KNAU. De komen
de wintermaanden zal propaganda wor
den gemaakt door het vertonen van
athletiekfilms.
haar niet uit
Uw hoofdhuid fris en gezond,
draafde- hij voor de groep uit die hem
tenslotte in de kraag greep.
Na halfkoers kregen we een grote
splitsing met een kopgroép van 9 man
w.o. alle favorieten en een tweede en
derde groep die slechts geringe ach
terstand hadden op de koplopers.
Door toedoen van Bram van Sluijs
en Jaap Huissoon kwam tenslotte al
les weer broederlijk bijeen.
Drie ronden voor het einde viel
pas de definitieve beslissing, toen
Huissoon en Van Wijchen kort
daarop gevolgd door Heeren het
hazenpad kozen. Zij wisten hun
verkregen voorsprong van c.a. 300
meter te handhaven tot de eind
streep onder hun wielen was door
gegleden.
Een pluim pp zijn wielerpet ver
dient Jo de Roo voor de wijze waar
op hij in de laatste twee honderd
meter van de groep wegliep en al
dus op een fraaie vierde plaats be
slag wist te leggen.
De uitslag luidt: 1 W. Heeren (St.
Willebrord) 102 km in 2 uur 45 min.;
2 Th. van Wijchen (Goes); 3 J. Huis
soon (Yerseke); 4 J. de Roo (Schore);
5 Gentiel Saelens (Stekene); 6 H. v.
Glerum (St. Willebrord); 7 B. de Vree
(Breda); 8 A. van Sluijs (Vlissingen);
9 C. v. d. Zande (Halsteren); 10 A.
Roks (Sprundel); 11 J. Konings (Bre
da); 12 S. Verhoef (Rotterdam); 13
P. Rentmeester (Yerseke); 14 M. Ver-
helst (Axel); 15 A. van Meel (Wouw).
Sommige doen dienst als christelijke
kerk, maar verder hebben ze de meest
uiteenlopende bestemming gekregen
(garage, slagerij, pakhuis, fabriek,
school, badhuis, jeugdgebouw, woon
huis, winkel), enkele al vóór de oorlog
trouwens.
Van de 125 die in de oorlog ge
spaard gebleven zijn, is Zeeland de
enige provincie die er nu geen enkele
meer bezit.
Die in Vlissingen is jaren geleden
al afgebroken, toen uitbreiding van
„De Schelde” dat nodig maakte.
Dé synagoge van Middelburg werd
juist 250 jaar geleden in gebruik ge
nomen. (1705). De eerste voorganger
nomen (1705). Het was een zoge
naamde schuilkerk, die niet in het
oog mocht lopen en dus wat achteraf
moest staan. Door een klein poortje
met Hebreeuws opschrift (tijdens de
Duitse bezetting werd het overge
schilderd) in de Herenstraat en een
smalle gang kwam men bij een flink
gebouw met een boven- en beneden
kerk: boven op de galerij zaten de
vrouwen.
De uitslagen van de ter gelegenheid
van de fruitweek gehouden etalage
wedstrijd luidt als volgt:
Mooiste étalages: Wisselbeker fa.
Clement, Ganzepoortstraat; le pr. Lu-
teijn, Lange Kerkstraat; 2e pr. Mode
huis Dominicus, Grote Markt; 3e pr.
Parfumerie „Liberty”, Lange Vorst-
straat.
Meest verkoopkrachtige étalages: le
pr. Joosse, Klokstraat; 2e pr. fa. A.
Vermaire, Lange Vorststraat; 3e pr.
Frits Gerritsen, Lange Kerkstraat.
Origineelste étalages: le pr. J. P. van
Sabben, Klokstraat; 2e pr. Sporthuis
„Olympia”, Ganzepoortstraat; 3e pr.
Bos kledingmagazijn, Lange Vorststr.
De prijzen zullen vanmiddag per
soonlijk door de fruitfee worden uit
gereikt. Dit zal tussen 2 en 4 uur ge
schieden.
In de
vandaag onder leiding van burgemees
ter J. van Halst gehouden raadsver
gadering werd de tijdelijke wethouder
J. H. Zuidweg (V.V.D.) definitief (in
verband met de benoeming van de
heer Van Halst tot burgemeester) tot
wethouder benoemd. De heer Zuidweg
wist zes stemmen te verzamelen, ter
wijl de heer M. de Noojjer (A.R.) een
stem minder kreeg. De heer Zuidweg
zei zijn benoeming gaarne te aanvaar
den en bracht dank voor het in hem
gestelde vertrouwen.
Naar aanleiding hiervan sprak de
heer Dingemanse (A.R.) er zijn te
leurstelling over uit, dat er geen
A.R.-wethouder was gekozen, maar
hij hoopte, dat de verstandhouding
goed zal blijven en dat het gemeen
tebelang op de eerste plaats zal
staan.
Ook de heer Bustraan (S.G.P.)
sprak zijn teleurstelling over dit feit
uit, terwijl de heer De Smit (C.H.)
de mening toegedaan was, dat de
A.R. te veel aan een persoon vast
houdt.
Na een kort openingswoord van de
voorzitter werden de geloofsbrieven
van het nieuw benoemde raadslid, de
heer P. G. A. de Lange (vacature Van
Halst) onderzocht en werd tot toela
ting besloten. Na beëdigd te zijn werd
de heer De Lange geïnstalleerd.
Naar aanleiding van de brandweer-
rapporten sprak de heer Westerweele
zijn voldoening uit over de prestaties
van het korps te Kamperland, dat bij
de laatste brand bewees volkomen
voor zijn taak berekend te zijn.
Het bestuur van de Veersdijkpolder
verzocht de Kaaiweg op kosten van de
gemeente met een laag teer te bedek*
den. B. en W. waren echter van de
noodzakelijkheid hiervan niet door
drongen. De Kaaidijk daarentegen be
hoeft wel verbetering. Als proef is nu
de oprit met een laag teer bedekt. Bij
houdbaarheid zal de gehele weg wor
den geteerd.
Aan de Chr. U.L.O.-school werd
862,55 beschikbaar gesteld ten be
hoeve van de aanschaf van leermid
delen voor de opleiding voor het mid
denstandsdiploma.
GOES, 19 Sept. Het kleine grens
plaatsje Heikant (gemeente Sint Jan
steen) bracht Zaterdag een gerenom
meerd veld van amateurs aan de start,
w.o. de Nederlandse kampioen Schalk
Verhoef en zjjn Belgische rivaal Gentiel
Saelens. Geen van beide prominenten
heeft echter de zege In de wacht kun
nen slepen omdat zjj in de slotfase
kennelijk de bus misten op het moment
dat de moedige Zeeuwen Theo van
Wijchen en Jaap Huissoon in gezel
schap van Bram Heeren een kleine
bres wisten te slaan tussen hen en de
groep die echter later beslissend zou
blijken.
In de eindsprint had Bram Heeren
weinig moeite om zijn rivalen te klop
pen.
Er gingen 30 renners van start die
eerst drie grote ronden van 6 km
moesten afleggen en- daarna nog een
30-tal kleine ronden van circa 2800
meter. Rien Verhelst was de eerste
die de lont in het kruitvat stak maar
werd tot de orde geroepen evenals de
nieuweling Piet Rentmeester uit Yer
seke die in deze wedstrijd compen
satie gekregen had en mocht starten
tussen de „grote” broers. De kleine en
jonge Rentmeester heeft reeds deze
middag laten zien dat hij ook straks
in de rijen onzer amateurs zijn weg
wel zal vinden. Acht ronden lang
Op voorstel van B. en W. werd op
verzoek van de voetbalvereniging „De
Bevelanders” te Kamperland de huur
prijs van het sportterrein verlaagd tot
50,Deze huurprijs geldt eveneens
voor de V.V. „Wissekerke”. De heer
Bustraan stemde tegen.
BLUSWATER
Tijdens de rondvraag vroeg de heer
Hoveijn of er bij brand over voldoen
de bluswater kan worden beschikt.
Dienaangaande zijn voldoende maatre
gelen getroffen, zo vertelde wethou
der Leendertse.
n een vorig artikel zagen we,
dat drie eeuwen geleden de Por
tugese Joden Middelburg als
Een echt hatelijke streek van de
Duitse bezetters was het gebruik
van deze synagoge om er de inge
leverde radio’s in ontvangst te ne
men.
Bij de Engelse beschieting in Nov.
1944 werd het gebouw door enkele
granaten beschadigd. Nu staan er
nog slechts de muren van overeind.
Na de Franse tijd werd Middelburg
de hoofdsynagoge. Voor Schouwen
plaats. De eindstand luidt
14
9
5
5
1
3
3
3
0
■o—
MIDDELBURG, 17 Sept. In het
gemeentelijk zwembad te Middelburg
slaagde een groot aantal zwem
mers voor het zwemvaardigheidsdi-
ploma II van de KNZB. Het waren:
A. van Wiggen, A. Booy, W. Kunst,
W. Huiszoon, R. Mol, T. Suurland, A.
van Sluys, K. Koster, J. Sinke, A,
Vermeulen, A. Rótte, P. Risseeuw, P.
Dingemanse, L. Bouwense, T. Brugge-
mah, R. Verspoor, P. van Kamer, L.
Huser, A. van Boven, R. Luykx, L.
Jansen, A. Leynse, E. Jonkheer, N.
Geldof, M. Sandstra, A. Sandstra, I.
Mazure, M. Walraven, T. Gillissen en
E. Malipaard, allen uit Middelburg;
A. Prinse uit Vlissingen; L. Luyendijk
uit Ulrum; M. J. Botje uit Coevorden;
J. Sanderse, K. Sanderse, H. Goed-
bloed en P. Goedbloed, allen uit St.
Laurens; F. Rijnberg uit Terneuzen;
P. Rotte uit Oosterhout; I. Cornelisse
uit Yerseke; M. Visser uit Goes; J.
van Gendt uit Maassluis; B. Everaars
uit Veere; K. van Strien, B. Bosdijk
en L. A. Leynse uit Souburg; M. v. d.
Ende uit Hatuum; L. Zwartsenburg
uit Garkwert; J. Willems uit Arnhem;
B. Malipaard uit Den Haag; S. Bakker
uit Utrecht.
Beecham /Nederland) N.V. voor Engros Jacq. Mol N.V., Amsterdam
2
3
3
6
de Brabantse
kregen dus twee winstpunten in mïn*
45—19
1816
22—19x
17—32x
8—24x
zeventallen
b.
dering wegens niet opkomen.
HEREN KRING ZEELAND.
Bij de heren in de Kring Zeeland
ging de titel naar SZV in Souburg,
dat van het recht om naar de lan
delijke competitie te promoveren ge-
bruik zal maken en dus het volgen-
de seizoen zal uitkomen in de lan
delijke 3de klasse, samen met Luctor
en mogelijk ook nog met Bruinvis.
De eindstand luidt:
12
9
10
9
9
7
6
Zo mogelijk tracht men ook de sy
nagogen „de tent van Jakob” in stand
te houden, populair dikwijls sjoel ge
noemd (naar het Duitse woord
GOES, 19 Sept. Het schijnt in
Zeeland onmogelijk te zijn, de water-
polocompetitie vlot en normaal te
doen verlopen. Ook nu zijn lang niet
alle wedstrijden gespeeld en hoewel
de kampioenen wel bekend zijn, is
deze gang van zaken toch alleszins
onbevredigend en zal het aanbeveling
verdienen, daarin nu eindelijk eens
verandering te brengen door wat
straffere organisatie.
In de 3de klasse N van de lande
lijke competitie hebben intussen de
beide Zeeuwse clubs geen gek figuur
geslagen. Bruinvis uit Sas van Gent
werd kampioen en mag, doordat MZ
PC uit Maastricht van het spelen
van promotiewedstrijden heeft afge
zien, naar de 2de klasse promoveren.
Het is echter nog niet zeker, of de
Sr.ssenaren van deze gelegenheid ge
bruik zullen maken met het oog op
de financiële consequenties van deze
promotie.
Luctor uit Middelburg, dat lang de
leiding had, stelde in de slotfase te
leur, maar legde toch nog beslag op
woonplaats kozen en er een eigen
begraafplaats hadden. Volgens de
Joodse voorschriften mag een kerk
hof niet opgeruimd worden. Er
rust een eeuwig servituut op, het
moet intact blijven tot de jongste
dag. Door deze traditie kan men
soms zo’n begraafplaats midden in
een plaats vinden, waar al in geen
tientallen jaren Joden wonen.
Slechts bij hoge uitzondering
werden ze soms opgeruimd (b.v. bij
stadsuitbreiding of straatverbre-
ding), maar zo mogelijk moest er
dan een herinnering achterblijven,
een steen of een zuil.
DUISBURG, 19 Sept. Enkele
maanden geleden bracht het Neder
landse zangkoor „De Lofstem” uit de
Duitse industrie- en havenstad Duis
burg een bezoek aan Zeeland. En nu
hebben 25 Hervormden uit Middel
burg en naaste omgeving, met als reis
leider de heer J. Jonker, een tegenbe
zoek afgelegd. Zaterdagmiddag ver
trok het gezelschap en vanavond hoopt
men weer thuis te zijn. Onze provin-
ciegenoten zijn ginds uitermate harte
lijk ontvangen, en maakten o.m. een
autotocht door het Rijnland.
Een der hoogtepunten was wel de
kerkdienst van Zondag, waarin ds H.
Sanders, die als hulpprediker onder
de Nederlandse arbeiders en Rijn
schippers, die in Duisburg wonen, ar
beidt, de preek hield, en ds Van Woer
den uit Middelburg het Avondmaal be
diende.
Het Nederlandse koor, dat men
ginds heeft gevormd, staat nu al 25
jaar onder leiding van Karl Kettner,
een Duitser, die echter door de om
gang met de koorleden onze taal vrij
goed machtig is.
Een groeiende kring van vrienden is een weldaad in het leven.
Zo vergaat het ook de werkers aan „Zeeuwsch Dagblad”. De vrien
denkring van ons blad groeit. Dat blijkt heel duidelijk uit het aantal
abonné s, dat, uit pure vriendschap voor onze krant, zorgt voor de
nieuwe abonné in deze maand-van-vriendschap. Van vriendschap voor
„Zeeuwsch Dagblad”.
Het is verkwikkend te lezen, wat die abonné ons schreef toen hij zijn
nieuwe abonné opgaf „Het is niet moeilijk die nieuwe abonné te
wannen. Het goede woord, op z’ri tijd gesproken, doet het. Het
„Zeeuwsch Dagblad” wil men lezen”.
Hebt U een candidaat-abonné, die eerst eens rustig kennis wil nemen
van „Zeeuwsch Dagblad”, geeft U ons dan maar het adres. Die can-
didaat krijgt ons blad een week gratis. Dat hebben wij in deze vriend
schapsmaand wel voor elkaar over.
En mocht het bijsluiten van onze pakkende propagandafolder nodig
zijn, dan doen we ook dat. Voor wat, hoort wat!
Voor Uw nieuwe abonné wilt U onderstaande bon wel gebruiken.
Reeds vooruit veel dank voor Uw blijken van vriendschap.
werd een ringsynagoge opgericht,
terwijl Goes een huissynagoge of bij
zondere bidplaats had, waar onder
toezicht van Middelburg een lid der
kerk de bijeenkomsten leidde. Deze
gemeenten waren erg klein en zijn in
net begin van deze eeuw opgeheven:
Goes in 1911, Zierikzee in 1922. De
synagoge van Zierikzee is omgebouwd
tot woonhuis.
De mooiste is wel de Portugese
Synagoge te Amsterdam, die alleen
met kaarslicht verlicht kan worden.
Dat is de reden dat ze tijdens de de
portaties der Joden niet als door
gangshuis gebruikt kon worden. De
prachtige koperen kronen hebben bij
de inhuldiging van Prinses Juliana
als Koningin dienst gedaan in de
Nieuwe Kerk te Amsterdam.
In Duitsland heeft Hitler 500 syna
gogen laten verbranden.
Toen in 1705 de nieuwe synagoge te
Middelburg in gebruik werd genomen,
moest deze dienst doen voor 13 fami
lies.
Vlak vóór de oorlog waren er in
Zeeland 60 a 70 Joodse gezinnen, to
taal ongeveer 200 personen, waarvan
zowat de helft in Middelburg woonde
en een vierde deel in Vlissingen.
Velen zullen zich nog wel bekende
Joodse namen herinneren als: Van Os,
De Groot, Wiener, Gobetz, Polak,
Boasson, Cohen, e.a.
Wiener Wener, afkomstig uit
Wenen. Cohen is het Hebreeuwse
woord voor priester, naar men zegt
een nakomeling van Aaron.
Polak Pool, afkomstig uit Po
len. De voorzitter van het Israëlie-
tisch kerkbestuur in Zeeland, de
heer M. Polak, is van 1942—IS*4
ruim twee jaar ondergedoken ge
weest in Colijnsplaat en heeft cue
gemeente uit dankbaarheid
klok geschonken ter vervanging van
de door de Duitsers geroofde.
In Zeeland woonden dus maar wei
nig Joden, als we de cijfers voor Et*
Nederland bekijken. In 1940 woona*'
er ongeveer 140.000 Joden in ons laim>
waarvan 60 in Amsterdam.
Nu zijn er nog slechts een 30.1W
overgebleven. Ongeveer evenveel a-,
in Duitsland, waar er vóór de ooi*
650.000 woonden. Daar is de vernw
tiging dus nog veel erger geweest.
Het Portugees-Joodse kerkhof te
Middelburg is hiervan een voorbeeld.
Dit stille hoekje aan de Jodengang is
wel eèns verwaarloosd geweest, de
zerken overgroeid met gras, maar nu
ziet alles er weer netjes uit.
De 93 stenen hebben voor ’t groot
ste deel Portugese opschriften, slechts
6 dragen Hebreeuwse namen. Mis
schien zijn dit graven van priesters of
rabijnen.
We lezen o.a. virtuoza (deugdzaam), stenen onder de aarde geraakt zijn,
bienaventurada (gelukzalig), honesta’
(eerlijk), meestal voor de naam. En
er achter: mulher de (vrouw van),
filha de (zoon van), falesceu (over
leden). Sommige stenen dragen ook
geslachtswapens, o.a. Lopez de Castro,
45-11
17-22
25-27
24-28
17-23
9-29
11- 20
DAMES.
Zeehond deden het
beter dan de heren, want zij behaal
den ongeslagen het Zeeuwse kam
pioenschap, ook al moesten zij van de
zes wedstrijden drie maal met een
gelijk spel genoegen nemen. De eind-
14- 4
12- 5
15- 5
0-27
voorkomt roos
