Op Wederopbouwdagherdenken
danken
en
nieuwe
van
om er
CARRUGAN
w
Goesse Lyceum krijgt nieuwe
school met 24 leslokalen
gemeenschapszin
te maken
H
i
Hl
Nieuwe woningen, nieuwe straten
maar vooral
iets goeds
i®
I I
"TM
w
i I
bibb
nu
8BBI
B Md :i
Jina g
1-
I
X.
i
H
Er is maar één
Maakt werkelijk slank!
Beslist onschadelijk
In 1958 gereed?
KRO
Warenkennis voor de
HQ
I
origineel
Zweeds melkdiëet
Onze bloemen prijken in
Pretoria
vrouw
ZEEUWSCH DAGBLAD
- =rg
11
'B-
I
H Zaterdag 17 September 1955
Opdracht voor Architectenbureau
Rothuizen-’t Hooft
|gi
en NCRV geven samen:
Gevecht om materiaal
Ga /e gang maar
'«'B
B
Dorpshuis
Hij wist de 7 gangen van
het diner nog.,...
pagina 7
-a
B
-
Beplanting
Nieuw raadhuis
Maar men begon
BI
Hertenkamp
X'B:
een
44
J
B:
4<'
het
burgemeester zal er, voor het eerst,
Ingezonden Mededeling (Adv.)
de
geschonken door Radda
sportvelden aan te leggen.
a
1
en
en
de
Gemeenschappelijk bezit
het hertenkamp
HILVERSUM, 14 Sept. De KRO
en de NCRV gaan dit winterseizoen
samenwerken bij het maken van een
programma voor de vrouw, dat beoogt
voor
64.000
k
e
g
er-
■ste
‘ds,
ien
Jns
2.15
de
ws.
en
i.55
en.
Fr.
en.
nc.
nc.
uz.
ld”
er-
m.
we
eel
W^s-
Voor
10.00
11.43
-and.
land,
eded.
rsen.
eden
rlan-
15.15
3 Gr.
Voor
u ws.
i Or-
!ege-
r. A.
ond-
isse-
uws.
'rou-
22.30
ram.
4
)s
it
e
:e
>t
is
e
1.
5
r
r
f
's toren ziet men
een nieuw dorp, het Van der Lek de
Clerqplein met daar achter de nieuwe
wijken.
-o-
B
■■B
MUZIEK EN HANDENARBEID
Tot zijn groot genoegen kon de heer
Snijders ook mededelen dat er een mu-
zieklokaal in de school zal worden in
gericht alsmede een lokaal voor han
denarbeid, waar de leerlingen zich
kunnen bekwamen in hout- en metaal
bewerking.
Een nouveauté vormt de leerlingen
bibliotheek.
Het Goese Lyceum, de oude R.H.B.S.,
is hard aan vernieuwing toe. Het ge
bouw dateert uit 1865 en heeft voor de
meer dan 270 leerlingen, die de school
thans telt, slechts zeventien lokalen
de leraarskamer meegerekend ter
wijl er 21 klassen zijn. In Mei van het
vorige jaar begon de heer Snijders
plannen voor vernieuwing te maken.
Dat men nu reeds zover is gevorderd
geeft reden tot optimisme. In het nieu
we gebouw komen vaklokalen voor
scheikunde, plant- en dierkunde en na
tuurkunde met practicums en bijbeho
rende kabinetten voor de uitvoering
van practisch werk. Een gymnastiek
lokaal met was- en douchegelegenheid
en kleedkamer zal eveneens deel uit
maken van de nieuwe school. Het ligt
in de bedoeling by de school twee
I
is
|s- I
•r-
in
'ii,
n.
ot
f-
jn
in
tij
ie
Na het bergen van de slachtoffers
moest een begin worden gemaakt met
iet opruimen van puin en de bergen
aangespoeld hout en stro. Er was haast
geen beginnen aan. Bij de toren lag
een complete boerenschuur. En had
men nu maar voldoende materiaal ge
had, dan was het nog wel sneller ge
gaan. Maar dagen lang achtereen heeft
de burgemeester moeten vechten om
ben dragline te pakken te krijgen.
Ongeveer in Mei kon men beginnen
aan het herstel van de beschadigde
mden.
Maar met het herstel alleen was men
er niet. Er moesten nieuwe woningen
komen. De gemeente had zelf geen
grond en er moest dus onderhandeld
worden. Het ging in ijltempo; de
gtondeigenaars gaven volledige mede
werking. Men kon dus gaan bouwen.
„Als alles precies volgens de voor
schriften had moeten gaan”, aldus bur
gemeester Verburg, „dan was er nog
geen steen gelegd”. Hij lachte even:
„Het wederopbouwplan is nog niet
eens goedgekeurd en de woningen
staan er al”.... En hij vervolgt:
.„Prachtig was de medewerking. Ze zei
den in Den Haag: „Ga je gang maar”
en we hébben gebouwd”
Ja Stavenisse hééft gebouwd. Eerst
negentien houten Noorse woningen.
Wie herinnert zich niet meer het be
zoek van Koning Haakon en de ver
rassing, die de schoolkinderen hem be
reidden door het Noorse volkslied te
zingen? En ze zingen het nog steeds!
44
meentehuis
P 30 SEPTEMBER gaat Stavenisse zijn wederopbouwdag vieren. Het wordt geen
groots feest, doch men wil, nu 1
uit alle lagen der bevolking herdenken
Het is een ander Stavenisse, dat ge
weg naar het dorp mondt niet meer
breed plein met een verkeerszuil en
ultra moderne kleuterschool zal komen. En niets, zo zou men
aan die vreselijke dagen, waarin dit stille dorp honderd drie en
Maar juist dat ruime plein en
4
B'
van warenkennis. Met ingang van 1
Januari 1956 zal dit programma elke
morgen om 9.25 uur worden uitgezon
den.
De cursus is door de twee omroep
organisaties met medewerking van
de verschillende bedrijfsgroepen sa
mengesteld. De teksten van de cur
sus zijn van de hand van mevrouw
•Betty Kortekaasde Haan, presiden
te van de Nederlandse Huis, oudraad.
Aan de luisteraarsters woroc op ver
zoek een boekje verstrekt in de trant
van de schoolradio-brochures, waar
in alle gegevens zijn opgenomen.
ize
Jat
?rs,
len
!en
GOES, 16 Sept. Wanneer het getij gunstig verloopt zal bij het begin van
de cursus 1958 „Het Goese Lyceum” het gebouw aan de A. J. Kade verlaten
en een nieuwe school betrekken. Naar de rector, mr W. G. D. Snijders, ons
heeft medegedeeld hebben de departementen van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen en van Financiën overeenstemming bereikt over deze nieuw
bouw. De nieuwe school krijgt in totaal vier en twintig leslokalen, die in
totaal aan driehonderd vijftig tot vierhonderd leerlingen ruimte bieden. Door
het Ministerie van Wederopbouw is als architect aangewezen het architecten
bureau irs A. Rothuizen en P. J. ’t Hooft.
’s-GRAVENHAGE, 14 September.
Ds W. van Limburgh, emeritus-predi-
kant van de Ned. Herv. gemeente te
Amsterdam, is als erkenning van zijn
vele verdiensten voor het Ned. Bij
belgenootschap benoemd tot buiten
gewoon lid van het hoofdbestuur. Hij
is na dr H. C. Rutgers, prof, dr F. W.
Grosheide en dr W. G. Harrenstein de
vierde die deze onderscheiding mocht
ontvangen als blijk van grote waar
dering voor zijn jarenlange toewij
ding.
Want er komen nogal eens vreem
delingen en onder hen vele Noren
naar Stavenisse. Zo gauw de kinde
ren Noorse klanken horen, zingen zij
het volkslied. Spontaan, zoals kin
deren dat kunnen dóen.
Ja, het opmaken van een wederop-
bouwplan was het eerste waaraan ge
werkt werd. Het architectenbureau
Wesselo -en Van Voortst uit Bussum
werd ingeschakeld en maakte een een
voudig schetsplan. Zo kwamen er vijf
tig woningen. Toen de particulieren za
gen, dat er gebouwd werd begonnen
ook zij te bouwen. Van de vijftig wo
ningen, die de gemeente liet zetten,
werden er 46 verkocht aan ramp
slachtoffers en van de 19 Noorse wo
ningen werden er 17 overgedragen.
Er bestond ook groot gebrek aan een
dorpshuis. In de zomer van 1953 werd
aan de Oecumenische Stichting voor
hulp aan kerken en vluchtelingen te
Utrecht een verzoek gericht of het niet
mogelijk was een dubbelwandige ba
rak te verkrijgen. Het verzoek werd
ingewilligd en nog meer: men kreeg er
300 stalen stoelen met 25 tafeltjes bij.
Het sanitair en de verlichting werden
geschonken door de Prinsesjes die zelf
een avond verzorgden en de opbrengst
aan de gemeente gaven.
Het gebouw werd in Augustus 1953
in gebruik genomen. Sindsdien heeft
het prachtige diensten bewezen aan de
gemeenschap.Geen avond gaat voor
bij of er is wel een vereniging die er
gebruik van maakt. Naast het jeugd
werk doet het ook dienst bij huwelij
ken en recepties.
Naast de woningbouw werd een rio-
lerings- en stratenplan ontworpen. De
riolering loopt naar een centraal punt,
een zuiveringsinstallatie, die binnen
kort aanbesteed zal worden. De nieu
we riolering betekende, dat in het oude
dorp de riolering vervangen moest
worden en aangepast aan de eisen van
de tijd.
Maar het belangrijkste onderdeel
van het opbouwplan was de verdwij
ning van de nauwe doorgang achter
de kerk. Hier is, zoals reeds gezegd,
een ruim plein ontstaan, genoemd
naar de ambachtsheer Van der Lek
de Clerq. Aan dit plein komt de
nieuwe kleuterschool te staan.
Tijdens de Wederopbouwdag vormt de
eerste steenlegging van deze kleuter
school één der hoogtepunten. Het
wordt een school, zoals er nog maar
weinig in Zeeland zijn. Ze is namelijk
ontworpen door Mevr. Lambert Anema
uit Bilthoven, die ook de opzet van
Kees Boeke’s „werkplaats” ontwierp.
Bouwtechnisch is de school ontworpen
door het architectenbureau Rothuizen
en ’t Hooft. Ze biedt aan 60 kinderen
plaats en krijgt twee lokalen. De in
ventaris- is geschonken door Radda
Barnen.
De Amerikaanse kapitein bij
de mariniers Richard McCutchen
slaagde erin om in een wedstrijd
de televisie de topprijs van
dollar, dus ongeveer
240.000 gulden, in de wacht te
slepen. Hij gaf een juiste op
somming van de zeven gangen
van een diner, dat koning Geor
ge de zesde en Koningin Eliza
beth in 1939 op het paleis
Buckingham aan de Franse pre
sident Lebrun en diens echtge
note hebben aangeboden. Toen
men de kapitein aan het begin
der uitzending vroeg, of hij het
bij de 32.000 dollar zou laten
welke hij een week tevoren met
het juiste beantwoorden der vra
gen op het gebied van voedsel
en koken had verdiend, of ver
der wilde gaan, antwoordde hij,
dat hij deel uitmaakte van een
trotse organisatie en zich om der
traditie wil verplicht achtte,
door te zetten. Zijn vader, een
gepensionneerde kapitein bij de
marine, die hem, naar hij zei, de
kennis van het koken had bij ge
bracht, stond hem bij zijn op
gave terzijde. Vader en zoon
onderhielden zich fluisterend in
het glazen hok, afgesloten van
het studiopubliek. Toen het ant
woord op de zeven gangen van
het bewuste diner goed bleek te
zijn, viel hun een ovatie ten
deel.
„is het feit, dat de jeugd liefde heeft Vanuit Stavenisse s
gekregen voor de plantsoenen. Geloof
maar gerust, dat, als er één zou probe
ren het natuurschoon te vernietigen,
de anderen hem onmiddellijk op de
huid zullen springen”. Hij lachte: „Op
het Van der Lekplein staan jonge bo
men. U zult het wel gezien hebben.
Rond die bomen moet nog een afras
tering komen voor bescherming van
de stam. De bewoners hebben er nu
goudsbloemen rond gezet. En kijk eens
in de tuintjes. Geen sla meer staat er,
net als vroeger, maar bloemen”
Nieuw Stavenisse. Eens bloedend
in diepe rouw. Nu,
alles wat men
na zoveel tegen-
zal Wederopbouwdag
goed gevierd kunnen worden. De
Aan gezien 53% der leerlingen van
buiten komt zal een overblijf lokaal
worden ingericht waar 200 leerlingen
tussen de middag hun brood kunnen
nuttigen. In een centrale garderobe
zullen zij hun jassen kunnen drogen.
Het gymnastieklokaal zal tevens als
Natuurlijk is bij dit herstel aandacht
geschonken aan de beplanting. Voor
zover mogelijk is het oude dorp herbe-
plant. Staatsbosbeheer maakte een be-
plantingsplan en de raad heeft onlangs
besloten dit najaar ook de andere de
len van het dorp te laten beplanten.
Op het plein achter de kerk zal een
rotspartij aangelegd worden met bosjes
en een gezellig zitje voor de ouden
van dagen.
Nog meer vertelt de burgemeester.
Over het nieuwe torenuurwerk, dat
nog deze maand in werking gesteld zal
worden en verlichte wijzerplaten
krijgt. Het werkt volautomatisch op
een zgn. moederklok die, mocht de
stroom onverwachts eens uitvallen, di
rect bijsehakelt.
Bij heel deze vernieuwing hangt één
ding nog in de lucht: de vraag wat er
met de haven zal gebeuren, zal het
Provinciaal Bestuur besluiten tot de
aanleg van een keersluis of niet? Als
de haven verdwijnt, aldus de burge
meester, zouden we op deze plaats een
sportveld willen aanleggen. Stavenis
se hoopt echter, hoewel men een sport
veld graag zou hebben, dat de haven
niet verdwijnt!
En zo is een nieuw Stavenisse ver
rezen op het puin. Een nieuw dorp met
ruime, goed ingerichte huizen. En een
bevolking, die dapper de felle slagen
te boven is gekomen. Vijftienhonderd
inwoners telt de gemeente nu. Ver-
scheidenen, zijn na hun evacuatie dus,
niet teruggekeerd. Stavenisse is altijd
een rustig besloten dorp geweest. Na
de ramp is er echter een nieuwe wind
gaan waaien en er vond een vernieu
wing plaats. Men kocht practisch meu
bilair, verving ,met gemeentelijke
steun, het tonnenstelsel door closets en
men ging over tot aankoop van was
machines en geysers.
En ook het gemeentelijke vereni
gingsleven onderging als het ware een
verfrissing. De „Dorpsgemeenschap”,
in 1947 opgericht, geeft op haar jeugd-
avonden aan tientallen jonge mensen
leiding. Het zijn gezellige wintermaan
den, die men zo doorbrengt. Het werk
dat ds Sinke, wijlen dr Bernardi en
burg. Verburg samen begonnen, krijgt
grote waarde. De leiding is nog in
handen van vrijwillige krachten, doch
men wil nu trachten hiervoor een
„vast kader” aan te trekken.
„De culturele belangstelling is gro
ter geworden”, zegt burgemeester Ver
burg. „Wij organiseren ook film- en
voordrachtsavonden. En weet u wat zo
plezierig is. Door al dit werk komen
En dit is nog niet alles. Wie des
avonds over het eiland rijdt ziet reeds
vanuit de verte Stavenisse liggen. Het
dorp kreeg n.l. een prachtige nieuwe
electrische straatverlichting met aan
de haven natriumlampen. Het vroege
re „Oranjehotel” krijgt nu ook een an
dere bestemming. Het wordt de zetel
van het gemeentebestuur, dat het oude
te klein geworden raadhuis op de hoek
van de Molendijk zal gaan verlaten.
Het Oranjehotel wordt nu geheel ver
bouwd en zal waarschijnlijk op 1 Jan.
a.s. gereed zijn om betrokken te wor
den.
In het nieuwe raadhuis zal één ka
mer „we hebben er dan toch ge
noeg” zegt de burgemeester dienst
gaan doen om een maquette onder te
brengen. Het wordt een watersnood-
maquette, aldus de burgemeester, die
al een heel plan heeft uitgewerkt en
er een „levende maquette” van wil
maken opdat de bewoners van Stave
nisse nog vele jaren later kunnen zien
hoe het dorp door de verraderlijke
vloedgolf in de rug werd overvallen,
terwijl men op de havendijk vocht om
het water te keren.
PARIJS, 15 Sept. Generaal
Gaulle heeft zijn nationale organisatie
„op ijs gezet”. Alle provinciale func
tionarissen moeten hun activiteiten
stopzetten en ophouden met het innen
der contributies. De generaal wil zijn
partij „bevriezen” tot na de komende
verkiezingen, maar zijn volgelingen
zijn vrij zich individueel candidaat te
stellen voor de parlementsverkiezin
gen van volgend jaar.
Maar men begon. Moest beginnen.
Ondanks de slechte verbinding met het
achterland, ondanks het gebrek aan ar
beidskrachten, aan materiaal. „Eerst
de slachtoffers”, besliste de burge
meester, „en ook het verdronken vee
moet weg”. Tot eind April 1953 heeft
men gezocht. Die eerste dagen kwam
er een marinevaartuig de haven bin
nen. „Om slachtoffers te halen”
In Dordt verwachtte men
vaartuig dezelfde dag terug.Nie
mand mocht het dorp in zonder spe
ciale doorlaatpas. Aan het eind van
de dijk, die nauwelijks anderhalve
meter breed, de verbinding vormde
met St Annaland, stond strenge be
waking. En wie herinnert zich niet
de zinken kuip met ontsmettings
middelen, waarin men de laarzen
moest afspoelen, voordat men het ge-
mocht betreden? Dat
moest allemaal. De volksgezondheid
eiste het.
„Het was merkwaardig” aldus bur
gemeester Verburg, met wie wij deze
herinneringen ophaalden, „het was
merkwaardig, dat de meeste slachtof
fers niet onder het puin lagen. Zij wa
ren de polder ingedreven en men
heeft ze daar ook lange tijd nadien nog
gevonden”.
Alle slachtoffers heeft men kunnen
identificeren. Zij zijn elders begraven.
Nog denken we aan die droevige 4e
Juli van het rampjaar waarin de her-
begraving plaatsvond. De doden van
Stavenisse rusten nu weer in hun eigen
»emeente. Niet zolang geleden zijn de
''outen bordjes op de graven vervan-
g n door gelijkvormige grafmonumen-
Wie de nuchtere cijfers ziet, kan haast niet begrijpen, hoe men deze slag
teboven is gekomen. In totaal werden 136 panden en 10 boerderijen vernield
en 387 panden en 11 boerderijen zwaar beschadigd en temidden van al dat
puin en de wrakstukken die in de polder dreven, lagen de verdronken dieren;
bijna vierhonderd runderen, tachtig paarden, ruim 300 varkens en 2500
kippen. Honderdduizenden guldens bedroeg de schade aan woningen en boer
derijen en dan spreken we maar niet over de twee en een half millioen totale
landbouwschade.
p het puin bouwde Stavenisse’n nieuw dorp
gewond en
dankbaar voor
mocht bereiken
slag. Zo
Aan de grote nijverheidsten-
toonstelling in Pretoria hebben
Nederlandse chrysanthen, die
steeds per K.L.M. vers worden
aangevoerd, een kleurige noot
gegeven. Op deze expositie, die
deel uitmaakt van het Preto-
riaanse nationale eeuwfeest, trekt
de Nederlandse inzending, me
de dank zij de kleurige bloëm-
versiering, aller aandacht. De
inzending demonstreert tevens
weer eens de goede handelsbe-
trekkingen tussen beide landen.
Jaarlijks worden goederen “ter
waarde van een milliard gulden
naar de Unie uitgevoerd, en ver
scheept Zuid-Afrika voor rond
vierhonderd millioen gulden naar
ons land.
aula dienst kunnen doen en krijgt
daarvoor een podium en waarschijnlijk
ook een filmcabine.
Een rijwielbewaarplaats, conciërge
woning, een werkplaats voor de ama
nuensis, alsmede ’n administratieruim
te, een kamer voor de rector, en con
rector, en een spreekkamer voor de
schoolarts voltooien de reeks.
Naar wij van andere zijde vernamen,
worden onderhandelingen gevoerd
over een terrein in Bouwplan-Oost, ge
legen tussen de Van Dusseldorpstraat
en Vogelzangsweg. Of hier de nieuwe
school een plaats zal krijgen is echter, voorlichting te geven op het gebied
hangende de onderhandelingen, nog
niet te zeggen.
7.00
nuz.
dag.
ütsl.
/■oor
:am.
ital.
r en
2.33
3.00
4.05
de
.6.00
V.
oer.
rer-
rtet
ort
oer.
at”,
3.20
zel-
ne-
2.45
3.15
zijn film draaien. Een geluidsfilm,
die ongetwijfeld diepe indruk zal
maken, want hij toont de beelden
van de ramp, van het dorp zoals
het was en geworden is. Maar ook
van koninklijke belangstelling
bezoeken. Beelden van rouw
vreugde en van vertrouwen in
toekomst.
het herstel zover voltooid is, met vertegenwoordigers
i en danken voor hetgeen bereikt mocht Worden.
nu met de bus binnenrijdt. De fraaie brede klinker-
uit in het smalle straatje achter de kerk, maar op een
strakke rijen nieuwe woningen. Een plein, waaraan een
kunnen zeggen, herinnert nog
vijftig inwoners verloor.
die nieuwe woningen vormen een monument. En tevens het
bewijs, dat het gemeentebestuur de grote taak, die wachtte, tot een goed einde heeft ge
bracht. Op de puinhopen is een nieuw dorp gebouwd...
de goede krachten, waarvan je niet
verwacht had, dat er zoveel in zou ste
ken, naar voren”.
Vol gerechtvaardigde trots vertelt hij
ook over het gemeenschappelijk bezit,
dat Stavenisse’s bevolking kreeg: het
„Hertenkamp” in het zgn. „bos”. Nu is
er van een „Bos” in Stavenisse niet
veel meer te bespeuren. Maar het her
tenkamp is er en wat nog meer is
de liefde van de inwoners voor de die
ren, die er huizen; herten, pauwen,
kalkoenen en een paar parmantige
ganzen. De jeugd zorgt zelf voor de
dieren, brengt er groente en alle land
bouwers geven graan.
„Wat ook opvalt en ons zeer ver
heugt”, zo vervolgt de burgemeester,
