GOLD FLAKE
Protestantse Gemeenten
Bloei
van
Nieuw-Guinea
op
KARDINAAL DE JONG
OVERLEDEN
Pleidooi voor nieuwe tekst
4
I
Belijdenisgeschriften
1®
van
Getuige Manoch hield het
been strak
1
80 ct
JL van
B
Tilburg
Gereformeerde Kerken steunen
>3
1 I
gouverneur van
Suriname
Amerikaans congreslid
zou zijn bedreigd
Irenepaviljoen van
„Sonnevanck" geopend
Auto reed te
water, kind
verdronken
Evangelisch Christelijke Kerk
W
iw
j
De eerste trek
is een GOLD FLAKE waard!
eindeloze proces
waar men
te
1
I
Opnieuw deputaten voor Psalmberijming
Spion woonde vergadering bij
sprak over omverwerpen van wettig gezag
pjgr Alfrink apostolisch
administrateur
wj
Mi
pagina 3
Vrijdag 9 September 1955
ZEEUWSCH DAGBLAD
hulp
Iedere roker kan ’t hiermee eens zijn. Naast de
bekende Gold Flake kunt U nu immers ook ge
nieten van de nieuwe GOLD FLAKE filter tip.
Van de eerste tot de laatste trek
rookt U nóg milder
[fl
De Synode te Enschede
3
Natuurlijk in cellophaan, dus steeds vers!
V
I!
f
1
Kansen
Vliegramp in Amerika eiste
drie doden
19
I
f
I
Geen samenwerking met
communistische
vakorganisaties
Het uiterst fijne filter
doet z’n werk goed.
Nóg zachter - nóg
fijner-nóg geuri
ger komen de uit
zonderlijke Gold
Flake tabakken
tot hun recht
Roepstem Gods om
r.-
Ingezonden Mededeling (adv.)
- i
3 Augustus 1935 werd mgr dr
-o
t
het
1.91
I
1
i
i
Op- en ondergang van Zon en Maan:
Zaterdag: Zon op 6.06 u., onder 19.08
u. Maan op 23.50 u., onder 15.50 u.
te benoemen met 25 tegen 7 stemmen
en nam het voorstel van de commissie
g
e
58 m.
u. 1.4i
grote betekenis geweest voor het ver
zet, niet slechts voor dat van het Ka
tholieke volksdeel, maar voor dat van
het gehele Nederlandse volk. Zinspelend
op het moedig gedrag van mgr de Jong
heeft de Paus gezegd: Hij was een held
en heeft zich heldhaftig gedragen.
Na de kerkelijke onderscheiding heeft
de academische senaat van de Rijks
universiteit te Utrecht in 1946 hem be
noemd tot doctor honoris causa in de
letteren en wijsbegeerte. Ook de secre
taris der Synode van de Ned. Herv.
Kerk, ds •Gravemeijer, ontving toen het
ere-doctoraat.
12 October 1947 ontving de Kardi
naal het ere-doctoraat in de theologie
aan de Universiteit van Leuven.
Kardinaal de Jong was o.a. officier
in de Orde van Oranje Nassau, Groot
kruis in de orde van de Nederlandse
Leeuw en Grootkruis in de Orde van
Malta.
Hij was een kerkhistoricus van naam.
Zijn naam als geleerde werd vooral ge
vestigd door zijn „Handboek der Kerk
geschiedenis”,
dezelfde prijs
De minister-president heeft van
daag het volgende telegram ver
zonden aan de aartsbisschop-co-
adjutor mgr prof dr B. J. Alfrink.
„Namens het Nederlandse Ka
binet moge ondergetekende diep
gevoelde deelneming tot uitdruk
king brengen naar aanleiding van
het verscheiden van Z. Em. kardi
naal dr J. de Jong, die gedurende
een zo groot aantal jaren leiding
heeft gegeven aan de R.K. kerk
in ons land, waarbij in het bijzon
der ook wordt gedacht aan de
verdiensten van de overledene
voor de Nederlandse zaak gedu
rende de zeer moeilijke bezet
tingsjaren. Drees, minister-Presi-
dent.”
Hoogwater Zaterdag 10 Sept.:,
^mgen: 7.29 u. 1.66 m., 20.08 u/1.73
lerneuzen: 7.58 u. 1.84 m., 20.34 u.
,-3‘ ra. WenePm^e: 9.03 u. 1.55 m.,
Ti 58 m. rikzee: 8.43 u. 1.59
a-lo U. 1.4z m.
de
Jong benoemd tot titulair aartsbisschop
van Rusio en Coadjutor, met recht van
opvolging van mgr J. H. G. Jansen,
de toenmalige aartsbisschop van
Utrecht. Op 12 September 1935 ontving
mgr dr de Jong in de kathedraal te
Utrecht de bisschopswijding. Op 8 Fe
bruari 1936 na het overlijden van mgr
Jansen, trad mgr de Jong in al diens
rechten en plichten en op 14 Februari
nam hij tijdens een korte plechtigheid
bezit van de aartsbisschoppelijke troon.
Tijdens de tweede wereldoorlog trad
mgr de Jong met grote vastberaden
heid de vijand en zijn helpers tegemoet.
De houding van de Aartsbisschop Is van
Een ander belangrijk punt van be
spreking was de zaak van de Psalmbe
rijming. De commissie kwam met een
nieuw voorstel. De deputaten moeten
niet alleen een onderzoek instellen
naar de mogelijkheid of de berijming
van ds Hasper kan worden gebruikt,
maar ook aan andere Psalmberijmin
gen de aandacht schenken, met name
aan die uit eigen kring.
Ds H. Bouma voelde er niets voor op
nieuw deputaten te benoemen. De
voorstellen waren volgens hem niet
langs kerkelijke weg aan de orde ge-
Ds J. J. de Vries wees erop, dat men
blijkens een mededeling van prof. Mis-
kotte in Hervormde kring bijna gereed
is met de nieuwe Psalmberijming, die
naar het oordeel van deze Hoogleraar
de berijming voor Nederland zal wor
den. De berijming van Hasper heeft
dus afgedaan.
De rapporteur, ds Krij tenburg
merkte op, dat juist omdat men zich
in Hervormde en Gereformeerde
kring distantieert van de berijming
Hasper, het van betekenis is als de
vrijgemaakte kringen met ds Hasper
contact opnemen.
i verder mogen wij helpen aan de uit-
bouw daarvan. Tot nog toe was daar
alleen de Ned. Herv. Kerk, maar deze
stemt er volkomen mee in, dat wij
daar ook meewerken. En dat moet.
De heer H. Algra heeft indertijd
Nieuw-Guinea bezocht en daar speci
aal aandacht geschonken aan de ker
kelijke ontwikkeling. De Hervormde
kerk had speciaal het volkrijkste noor
delijkste deel van Nieuw-Guinea als
zendingsgebied, de R.K. het zuidelijk
ste deel. Er zijn grote problemen. De
Papoea’s leven voor een deel nog in
het stenen tijdperk, maar vlak daarbij
werken zij met moderne machines. Dit
is een geweldig proces voor de primi
tieve mens en het vraagt ook van de
zending veel studie en beleid om bij
deze overbrugging leiding te geven.
Daarnaast penetreert op het ogen
blik de R.K. missie uit het Zuiden in
het noordelijke, bijna geheel protes
tantse gebied. Dit brengt voor de Pa
poea’s nieuwe grote moeilijkheden mee
en daardoor wordt de positie van de
protestantse kerken precair. Spr. is er
diep van overtuigd, dat de eenheid der
kerk hier de weg is en dat deze met
het oog op de belijdenis ingeslagen kan
worden, al spreekt hij niet over de for
mulering. Verbrokkeling betekent hier
weerloosheid.
ENSCHEDE, 8 Sept. De Gerefor
meerde Synode van de Gereformeerde
Kerken onderh. art. 31 K.O. heeft gis
teren gesproken over de Belijdenisfor
mulieren. De commissie, die dit onder
werp heeft bestudeerd adviseerde geen
deputaten te benoemen, die een onder
zoek moeten instellen naar de moge
lijkheid om in deze tijd de kerken een
ontwerp aan te bieden voor ’n nieuwe
tekst van de Belijdenisformulieren.
Ds E. T. van de Born achtte het
voorstel niet uitvoerbaar. Het was vol
gens hem niet mogelijk de conventio
nele taal der vaadren in overeenstem
ming te brengen met de tegenwoordige
spreekwijze. Deze predikant maande
tot voorzichtigheid en wilde geen de
putaten benoemd zien.
Ds J. Francke dacht er anders
over. De Belijdenisgeschriften kun
nen opnieuw weer uit het Latijn ver
taald worden. Vooral de kinderen
verstaan tal van termen van de Be
lijdenisgeschriften niet.
Ds C. Vonk, de rapporteur, wees
er op zijn beurt op, dat men érvoor
moet waken, dat de situatie niet
wordt als in de Russische Kerk, waar
de voorgangers zelfs niet begrijpen
wat zij in de dienst lezen. Dit ge
vaar bestaat ook hier als men zich
niet aanpast. Ds Vonk waarschuwde
tegen conventionele overschatting.
Er liggen hier gevaren en kansen als
nooit te voren. Spr. wil dit zien in ho
ger licht 'en schouder aan schouder
staan in eenvoudig geloofsvertrouwen.
In een goed betoog ging de rappor
teur, Ds A. G. v. d. Stoel nog op ver
schillende onderdelen in. Er waren nog
I enkele vragen, maar de bezwaren wa-
I ren weggeruima.
Tevens werd met algemene stemmen
het besluit genomen om naar de oplei
dingsschool te Seroei een docent uit te
zenden en deze uit de kas der deputa
ten te betalen, om op deze wijze mee
te werken aan de ontwikkeling van de
jonge Evang. Christelijke Kerk op
Nieuw-Guinea.
Tenslotte vermelden wij nog, dat de
vertegenwoordiger van de gerefor
meerde kerken van Indonesië, Ds K.
L. F. Ie Grand te Palembang, door de
praeses begroet werd, daarna de syno
de toesprak en door prof. Dr W. H.
Gispen werd beantwoord. In zijn toe
spraak deelde Ds le Grand mede, dat
de synode van Djakarta in Juli van dit
jaar het besluit nam, dat zij krachtens
art. 70 van haar kerkorde de roeping
heeft zich aan te sluiten bij de Wereld
raad van Kerken, maar dat zij deze
handeling opschort, totdat zij voldoen
de rekenschap van gevoelen zal heb
ben gegeven aan de kerken, die tot de
Gereformeerde Oecumenische Synode
behoren.
BURBANKS, 8 Sept. Een twee-
motorig passagiersvliegtuig van een
Amerikaanse chartermaatschappij is
Donderdag op het vliegveld Lockheed
(Californië) verongelukt, waarbij drie
personen om het leven kwamen en
dertig werden gewond. Het toestel was
kort tevoren opgestegen, doch keerde
terug omdat men een defect ontdekte.
Het ramde een geparkeerd vliegtuig
en boorde zich toen in een hangar.
Over deze ontwikkeling heeft de Ge
nerale Synode der Geref. Kerken gis
ter uitvoerig gehandeld. Er was dank
baarheid voor deze voorspoedige groei,
waarbij thans ook de Geref. Kerken
betrokken zullen worden.
Dr F. L. Bakker, deputaat, oordeel
de, dat velen niet weten waar het om
gaat. Het is de wordende kerk op
Nieuw-Guinea die hulp en steun
vraagt, de Papoese kerk, met anderen
die zich bij de Evang. Chr. kerk aan
sluiten. Het zendingswerk zal voortaan
in samenwerking me die jonge kerk
moeten worden verricht en daarbij
moeten de Ned. Herv. en de Geref.
kerken helpen.
Daarom komt nu bij ons de vraag
om mensen beschikbaar te stellen voor
het kerkelijke opbouwwerk. Hij is daar
dankbaar voor en wij moeten dit moe
dig en vol Godsvertrouwen doen. Op
de thans ontworpen belijdenis kan ie
dere gereformeerde ja en amen zeg
gen en dan kunnen wij ook toetreden
om de Papoea’s te helpen. Die begrij
pen van onze kerkelijke verdeeldheid
niets.
Daar is nog een ander punt, aldus Dr
Bakker, de rassenkwestie. Moeten de
blanken apart? Neen, allen in één kerk
en laten wij dan predikanten en op
leiders ter beschikking stellen om deze
kerk te helpen. Meer kunnen wij ook
niet doen, want die kerk is er! En nu
komt tot ons de roep om hulp. Dat is
de roepstem Gods. God vraagt, dat wij
die mensen, die christenen helpen, nu!
Nu mogen wij het door Gods genade
nog doen, wie weet hoe de toestand in
Azië verandert en dan zou het te laat
kunnen zijn.
Ds H. A. Wiersinga wees er nog op,
De Synode verwierp het voorstel van dat de eenheid met de Papoese kerk
ds Bouma om niet opnieuw deputaten gegroeid is. Om de jongeT kerk moet
eerst volstaan worden met een eenvou
dige formulering van de belijdenis en
In- I
ce I
Ln I
a I
en I
ger I
sen I
Le I
P-
Da
-
V 1 I
cs I
DEN HAAG, 9 Sept. De heer J.
van Tilburg, wethouder van de ge
meente Rotterdam, lid van de Eerste
Kamer der Staten-Generaal en lid van
de Prov. Staten van Zuid-Holland is
benoemd tot Gouverneur van Suri
name.
Op zijn verzoek is met ingang van
15 Februari 1956 eervol ontslag ver
leend uit het ambt van gouverneur
van Suriname mr J. Klaassesz, onder
dankzegging van de gewichtige diens
ten in dat ambt bewezen.
-o-
WASHINGTON, 7 Sept. Een
woordvoerder van het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken
heeft medegedeeld dat de Verenigde
Staten bij de Sowjet-Unie hebben ge
protesteerd n.a.v. een incident te Mos
kou, waarbij het Amerikaanse repu
blikeinse congreslid Joseph Holt en ’n
lid van de Amerikaanse ambassade-
staf door een luitenant van het rode
leger met een revolver werden be
dreigd.
De luitenant naderde de auto, waar
in Holt en de andere Amerikaan wa
ren gezeten, trok zijn revolver en ge
lastte beiden uit te stappen. Een ka
pitein van de Sowjet-Russische politie
begaf zich eveneens naar de auto, en
zeide tot de twee Amerikanen, dat zij
huns weegs konden gaan. De luitenant
was het hier echter niet mee eens en
er volgde, onder groeiende belangstel
ling van het Moskouse publiek, een
woordenwisseling, welke ongeveer een
kwartier aanhield.
Er werd een einde aan gemaakt door
een Sowjetrussische kolonej die, na
het paspoort van Holt en het identi
teitsbewijs van de ambassade-employé
te hebben bekeken, de Amerikanen
mededeelde dat zij door konden rijden.
DJAKARTA, 8 Sept. Op de zitting van het landgerecht te Djakarta in
de zaak Jungschlaeger heeft de verdedigster, mevrouvf Bouman Donderdag
getuige Manoch nader ondervraagd over de twaalf keren, dat hij, naar hij
zeide, heeft deelgenomen aan bevoorrading uit de lucht door vliegtuigen.
officier van justitie niet wenste te ont
hullen. Deze vergadering had betrek
king op pogingen aldus de verkla
ring om het wettig gezag omver te
werpen. De niet met name genoemde
Indonesiër zou toen hebben voorge
steld, dat de subversieve organisatie
diende te werken onder het mom van
de Daïul Islam. Dit bracht mr Sunario
tot de conclusie, dat de Nederlanders
en bepaalde Indonesische leiders wel
degelijk steun aan de Darul Islam ver
leenden.
Rechter Maengkom gaf evenwel als
zijn mening te kennen, dat dit rapport
geen verband houdt met de zaak-Jung
schlaeger.
Vrijdag zal de volgende zitting wor
den gehouden.
AMERSFOORT, 8 Sept. - Van
nacht om vijf uur is vrij onverwacht
2.E. Kardinaal Johannes de Jong
overleden.
De Kardinaal is zeer rustig ont
slapen, zonder dat iemand aan zijn
Slerfbed aanwezig was. De rector
van het Moederhuis van de zusters
van O.L. Vrouw te Amersfoort, dr
A W. Hoegen, heeft de Kardinaal
het Heilig Oliesel toegediend.
Kardinaal de Jong zou Zaterdag
juist 70 jaar geworden zijn.
De aartsbisschop-coadjutor, mgr dr
g. J. Alfrink, is benoemd tot apostolisch
administrateur.
Dit betekent, dat het bestuur van
het aartsbisdom in zyn handen is zo
lang er nog geen aartsbisschop is be
noemd. Deze mededeling werd hem ge
daan door de pauselijke internuntius in
Nederland, mgr Paolo Giobbe.
Johannes de Jong is 10 September
1885 te Nes op Ameland als oudste
zoon van Jan de Jong en Catharina
Mosselman geboren. Na aan het klein
seminarie te Culemborg en aan het
groot-seminarie te Rijsenburg te zijn
opgeleid, ontving Johannes de Jong op
15 Augustus 1908 de priesterwijding en
kort nadien 19 Augustus droeg
hij als eerste priester van het eiland
sinds de Reformatie de mis op in de
nieuwe St. Clemenskerk.
In 1910 promoveerde hij tot doctor In
de wijsbegeerte en in 1911 tot doctor in
de godgeleerdheid. Op 26 April volgde
zijn benoeming tot conrector aan het
moederhuis van O.L. Vrouw te Amers
foort. Op 10 Augustus 1915 werd hij
geroepen tot de functie van president
van het groot-seminarie Rijsenburg te
Driebergen als opvolger van mgr dr H.
C. M. Schaepman.
(Van één onzer verslaggeefsters)
HARDERWIJK, 8 Sept. Donder
dag is het nieuwe jeugdpaviljoen van
het sanatorium Sonnevanck te Harder
wijk officieel geopend, zulks in aan
wezigheid van verscheidene autoritei
ten onder wie de waarnemend commis
saris der Koningin in Gelderland mr C.
Banning, de hoofdinspecteur van de
Volksgezondheid, en burgemeester en
wethouders van Harderwijk.
Ds C. van der Zaal, de leider van het
suppletiefonds, waaruit de gehele
bouw werd bekostigd, herinnerde er
aan, dat de gelden oorspronkelijk wa
ren bestemd voor een kerk met verga
derzaal en bijgebouwen. Toen de fi
nanciën hiervoor bijna bijeen waren,
werd het duidelijk, dat het kinderpa-
viljoen niet meer aan de eisen voldeed
en werd een nieuwe actie ingezet.
Toen ds C. J. Sikkel het paviljoen
aan de geneesheer-directeur van „Son
nevanck”, dr D. Bergsma overdroeg,
sprak hij de hoop uit, dat in dit pavil
joen onder Gods zegen velen zullen
mogen worden verpleegd, kan het zijn
tot aan de genezing toe.
De inventaris van het Irene Pavil
joen is verrijkt met vele geschenken,
waaronder een groot aquarium met m-
houd van de Sonnevanck-veteranen,
d.w.z. van oud-patiënten en van oud-
vefplegend personeel. Het sanatorium
.Zonnegloren” stuurde een grote
kunstzinnig opgemaakte fruitmand. De
geneesheer-directeur van „Zonneglo
ren” dr Berkhauser-Pont, bracht na
mens personeel en patiënten van dl
zuster-sanatorium de hartelijke
wensen over, en in zijn kwahteit van
voorzitter van de Ned. Vereniging van
Artsen voor Longziekten en Tubercu
lose feliciteerde hij „collega Bergsma
van harte met de nieuwe aanwinst.
’s-GRAVENHAGE, 8 September.
Op de Soestdijksekade in Den Haag is
Donderdagmiddag een auto met drie
Inzittenden een man en twee kin
deren - te water gereden. Twee der
Passagiers konden worden gered, doch
de 3-jarige F. de J. kwam om het le
ven,
De bestuurder ramde door nog niet
opgehelderde oorzaak'een geparkeerde
auto, raakte toen de macht over zijn
stuur kwijt, reed een fietser aan, en
kwam vervolgens in het water terecht,
waarbij de wagen geheel onder de op
pervlakte verdween. De automobilist
h T z'chzelf en een der kinderen te
redden, doch pogingen van politieman
nen en burgers, om ook het tweede
krad uit de wagen te halen, misluk
ten Pas toen de brandweer de wagen
"v et water had gehaald, kon het
stoffelijk overschot worden geborgen.
SOUTHPORT, 8 Sept. - Op het jaar-
Jkse congres van het Britse vakver
bond T.U.C. te Southport is ’n oproep
oor nauwere samenwerking met de
j organisaties in communistische lan-
n afgewezen. Een desbetreffende re-
utie, waarin werd aangedrongen op
j "grootst mogelijke solidariteit met
rnMaIb€iders van alle landen”, werd
1457.000 tegen 3.431.000 stemmen
’«Worpen.
LEEUWARDEN, 8 Sept. Op Nieuw-Guinea tellen de Papoese
protestantse gemeenten, rijke zegen van honderd jaar hervormde zen
ding, op het ogenblik ongeveer 120.000 zielen. Daarnaast komen er
hoe langer hoe meer Nederlanders, Ambonezen, Indische Nederlanders
enz., die lid zijn van onderscheidene kerken van protestantse signatuur
en met orthodoxe belijdenis. Met uitzondering van enkele Gereformeer
den onderh. art. 31, zijn die allen het er over eens, dat hier één Evan
gelisch Christelijke Kerk moet komen, die reeds in een voorlopige
Synode bijeen kwam, welke als belijdenis aanvaardde het apostolicum.
Daarnaast Efeze 2 20 als het fundament der kerk, de Bijbel als enige
getuigenis van de openbaring Gods en als richtsnoer voor haar leven
en handelen: en Jezus Christus als haar Hoofd en Heer, Die haar regeert
door Zijn Geest en Woord.
Mevrouw Bouman legde in dit ver
band een verklaring over van luite
nant Van Ellekom, van wie Manoch
had verklaard, dat deze zou hebben
deelgenomen aan zulk een bevoorra
ding in 1951. In deze verklaring staat
onder meer, dat Van Ellekom in De
cember 1950 naar Nederland was ver
trokken, nadat hij twee maanden te
voren was gewond bij een ongeluk met
een oefenvliegtuig. Voorts toonde me
vrouw Bouman aan Manoch foto’s van
andere personen, die volgens hem had
den deelgenomen aan de activiteit van
de NIGO (Nederlands-Indische Gueril-
la-Organisatie), doch van wie hij nie
mand herkende.
De officier van justitie, Sunario, ver
zocht hierop mevrouw Bouman, zich te
onthouden van critische opmerkingen
over getuige en zich tot de feiten te
bepalen.
„EEN ZEKERE SUNEGA”
De officier las vervolgens verklarin
gen voor van zekere Sunega, die als
spion was binnengedrongen in de pa
rui Islam-beweging en die o.m. in zijn
verklaring zegt een vergadering te
hebben bij gewoond, in het Preanger-
hotel in Bandung in 1950, waar Wes
terling, Kartosuwirjo, sultan Hamid en
een aantal Nederlandse officieren be
spreking hielden. Daarbij was ook aan
wezig een bekende Indonesische repu
blikeinse figuur, wiens identiteit de
