Je staat er goed bij.
St'o op STIRLING!
i
DE HEER J- RUS TE GOES, IS ZIJN
GEHELE LEVEN „IN LOUW” GEWEEST
i
JP»
Ri
UIT DE KERKEN =1
c-
2
i
h
A
IH
HlHli
pagina 4
ZEEUWSCH DAGBLAD
AANBESTEDING
KERK EN SCHOOL
t
Waar zijn
onze schepen
---- fl
Touwslagerij in de
M. A. de Ruyterlaan
nog in bedrijf
9^0-ei deA, hafitibten
lUaaA, Ü&juwi
de, mi££ioenen,
Riolering te Oosterland
8
Bond voor Geref.
Jeugdorganisaties
Moeilijkheden in Kralingen
nog niet opgelost
De te verwaahten verbeteringen zijn
een achteruitgang
-
1
‘RaalttaMdienll
LANDBOUW-TOUW
opoorweg viaduct te
Bergen op Zoom
lONG GELEERD
Bezorgdheid over het veer V lissingen-Breskens
„Handelsbelang te Middelburg zendt
brief aan Minister van Verkeer en
Waterstaat
OP DE LANGE BAAN
£(diaontnaa£ in,
de, faaktoiie,
J
I H
pagina 5
Maandag 4 April 1955
Ingezonden Mededeling (adv.)
Sterling
want je rookt het beste uit de Virginia-oogst. Je draait je eigen
gelijk:
STEMMEN
en
AD. KOOLWIJK.
de
vooral
Amsterdam
n.
een
verm.
de
der
Steenwijk (3e
New
n.
2
BLOEMFONTEIN
11/4 Las Palmas
BONAIRE 5/4
town verw.
te Arnhem
Unie van Baptiste Gemeenten in
derland knippen we deze cijfers:
In 1931 (vijftigjarig bestaan
Unie) hadden we 30 gemeenten
Amsterdam/Durban,
verw.
Amsterdam/Durban,
-.j. ^.4.). verw
ORANJESTAD Amsterdam/Cristobal, 3/4
verw.
2/4
Uit een overzicht van ds J. Broertjes
betreffende de groei der
Ne-
meente heeft al bij herhaling getoond
over voldoende geestelijke souplesse
te beschikken, om ook diensten op
een wat ongebruikelijk uur in grote
getale te bezoeken.
Te Enschedé is een schouwburg
opend, die drie millioen gulden
naar de goudgele kleur, let maar op die zuivere Virginia-smaak.
OOSTERLAND, 31 Maart. Het
technisch adviesbureau der vereniging
van Nederdandse Gemeenten te
Amersfoort heeft vandaag voor reke
ning van de gemeente Oosterland aan-
bested een tweede bestek riolering en
bestrating in die gemeente. De hoog
ste inschrijver is P. Broekman te
Breda voor 355.000 gulden en de laag
ste M. van der Velden te Bruinisse
voor 280.550 gulden.
Ned. Hervormde Kerk.
Beroepen te Bennekom: J. van
Velden te De Bilt.
Aangenomen naar F'
pred. pl.): J. de Olde te Twijzeler-
heide.
Bedankt voor: Kolderveen (toez.),
A. Mejjeringh, vic. te Schoonebeek;
voor Wierden, J. de Lange te Nun-
speet. I
Durban/Amsterdam,
verw.
v. Amsterdam te George-
BOSCHFONTEIN verm. 7/4 v. Amster
dam n. Oostafrika.
COTTICA verm. 8/4 v.
Georgetown.
GROOTE BEER
heer Rus bezit ook nog een oude
echter niet meer
DEN HAAG, 29 Maart. De 43e
jaarvergadering van de Bond voor
Geref. Jeugdorganisatie zal 15 en 16
April te Utrecht worden gehouden on
der presidium van ds J. C. J. Kuiper
van ’s-Gravenhage, die een openings
rede zal uitspreken over: „Tien jaren
na-oorlogs jeugdwerk”. Als referenten
treden op prof, dr ir H. v. Riessen van
Delft met het onderwerp: „Onze tijd
en ons werk” en mej. M. v. d. Esch,
secr. van de Geref. Meisjesbond, on
derwerp: „Wij horen bij elkaar”. Ds
G. Laarman van Utrecht spreekt een
slotwoord. In de avondvergadering
van 15 April komen de huishoudelijke
zaken aan de orde. De gezellige avond-
bijeenkomst die daarna volgt onder
leiding van ds W. Schouten van
Utrecht, geeft o.m. de opvoering van
een declamatorium van Frouwien v.
d. Vooren-Kuyper „Gij hebt mij ge
roepen”. Aan de vergadering van 16
April in de Stadsschouwburg gaan
een défilé met vlaggen en muziek
voor het bondsbestuur vooraf. Bij de
bond zijn thans aangesloten 1777 clubs
met 34.678 leden zijnde over 1954 een
vooruitgang van 104 clubs met 1916
leden.
Doch de heer Rus het zich niet „uit
de touwen slaan” en „bleef in het ga
reel”. Hjj zette om deze met touw
tjes geknoopte beeldspraak nog wat
voort te zetten een.kolenhan
del op touw teneinde in de slappe
wintermaanden met brandstoffen te
verdienen wat hij in de zomermaan
den te kort kwam.
sigaret ben je de man in elke haven. Dat kan ook niet anders,
DEN HAAG, 1 April. De classis
Rotterdam van de Geref. Kerken on
derhoudende art. 31, die in haar voor
laatste vergadering aan een deel va»
de gemeente te Kralingen, waar reeds
tal van jaren ernstige moeilijkheden
voorkomen en waaraan ook de gene
rale synodes van Kampen en Berkej
te pas kwamen, een ultimatum had
gesteld heeft in haar dezer dagen ge
houden vergadering uitgesproken, dat
het kerkverband met de betrokken ge
meenteleden thans als verbroken kan
worden beschouwd. Als reden wordt
opgegeven, dat de betrokkenen niet op
het ultimatum zijn ingegaan.
GOES, 2 April. De Middelburgse
zakenwereld heeft de laatste maanden
met diepe bezorgdheid de ontwikkelingen
ten aanzien van de veerdienst Vllssin-
gen—Breskens gevolgd. Dit heeft tot
gevolg gehad, dat de vereniging „Han-
een brief tot de
en Waterstaat,
'X
Proef Sterling
en u geeft Stuurman Steven
met Sterling aan boord. Waar je ook komt, met een
kijkje vanuit de werkplaats over
de lijnbaan.
der
met
ongeveer 3300 leden (gemiddeld 127
leden per gemeente), in 1946 bijna
6000 leden in 38 gemeenten (gemid
deld dus 157) en thans bijna 7000 le
den In 51 gemeenten (gemiddeld 137).
Ds C. M. de Vries te Nijmegen kon
digt in het orgaan der Lutherse Ge
meente aldaar een Paasnachtdienst aan,
die dit jaar in de gemeente wordt ge
houden. Hij merkt erover op:
Een nieuwigheid? Integendeel: al
In de oudste kerk heeft het gebruik
bestaan het aanbreken van de Paas-
morgen in de gemeente te vieren. Wij
zijn, sinds geruime tijd alweer, ge
wend geraakt aan de Kerstnacht-
dlenst, maar er bestaat natuurlijk
evenveel reden om in de Paasnacht
samen te komen. Iedere Zondag is
een klein Paasfeest, elke Zondag kan
begroet worden als de „morgen der
verrijzenis” maar ik ben bang dat
die gedachte niet bjj alle christenen
In ons land leeft. Toch is het Paas
feest In de kerk het centrale feest,
méér dan het Kerstfeest, dat trou
wens van later datum Is.
Daarom willen wij dit jaar In een
dienst, die om half twaalf aanvangt,
ons verheugen in de Paasboodschap,
om zingend de opstandlngsmorgen te
begroeten.
Er bestaat prachtig liturgisch ma
teriaal voor een dergelijke samen
komst. En de Nijmeegse Lutherse Ge-
op een bedrijf waarvan de eigenaar
was overleden en een weduwe met
zeven kinderen was achtergebleven.
Welnu de heer Rus heeft die stap
genomen en hoewel het in het begin
hard en hard pezen was heeft hij er
nooit spijt van gehad. Want hij is een
gelovig man en weet, dat eerlijke ar
beid, hoe zwaar ook, goede arbeid is.
Het touw vervaardigen hier was
anders dan in Edam. Want Edam
maakte touw voor de scheepvaart en
hier in Goes vroeg men uitsluitend
landbouw-touwwerk. Daarin zit
groot verschil. Scheepstouw is name
lijk drieslagstouw en voor de land
bouw heeft men vierslagstouw nodig.
Ik zal U het verschil trachten dui
delijk te maken. Voordat ik dat ech
ter doe moet ik U vertellen, dat touw
beurtelings „met de zon” en „tegen
de zon” geslagen wordt. Mèt de rich
ting van de zon worden de vlasvezels
gesponnen tot draden. Deze draden nu
worden van vier klossen naar een
slede gespannen en dan op de lijnbaan
Het vervaardigen van het landbouwtouw gaat zeer snel. Hier ziet men
duidelijk dat het vierslagstouw is. De houten klos die de heer Rus hanteert,
dient om het zuiver draaien te bevorderen.
ge-
no9
altijd bezig. Hij verkoopt zijn
touwen aan handelaren en ga
reelmakers in geheel Zeeland.
Daar bevindt zich ook een een
heel bijzonder soort touwtjes bij.
Namelijk de zgn. „leverbanden”,
stukjes touw die niet zo heel
duur mogen zijn en alleen maar
dienen om de koebeesten naar
de markt te brengen endie dan
mèt de koe verkocht worden.
Dat is, of liever was, want men doet
dit tegenwoordig allemaal machinaal,
een hele kunst. De heer Rus heeft
het me precies voorgedaan. Hij had
er mijn das voor nodig. Die das stel
de een lamsvel voor, dat hij op een
zeer bijzondere manier tussen de vin
gers van zijn hand klemde. Daar tus
sen door moest de spinner dan de
zachte vlasvezel laten schieten naar
het spinwiel toe. Aan vier a vijf ons
vlas had men genoeg. Men mocht niet
te hard knijpen en niet te zacht, niet
te zacht, niet te hard achterwaarts lo
pen bij het spinnen en ook weer niet
te langzaam. Kortom, men leerde een
vak.
Toen hjj negen jaar in de fabriek
had gewerkt die fabriek is later
afgebrand ging hij in militaire
dienst. Hij stond toen op een salaris
van 4,5 gulden per week. Dit was niet
zo bar veel en toen hij dan ook uit
dienst kwam en de kans kreeg weer
terug te keren naar de fabriek had
hij er geen zin meer in.
In Eindhoven waar hjj toen werk
vond, las hjj in „De vriend voor Oud
Jong” een advertentie waarin te
"“n bednifstetoer werd gevraagd
goedkoop te huur zjjnde boot op
lijn Perkpolder-Kruiningen, Inzetten
van een afzonderlijke derde boot op
de lijn Vllsslngen-Breskens,
van belang om een splitsing te bren
gen in het vervoer van personen en
rijwielen enerzijds en gemotoriseerd
vervoer anderzijds.
Thans is bekénd geworden, dat in
plaats van verbeteringen voor het ko
mende jaar een achteruitgang is te
verwachten en dit geeft uiteraard
zeer sterke repercussies voor het
Middelburgse bedrijfsleven.
Gezien de zeer grote belangen, die
hier op het spel staan, Is het absoluut
noodzakelijk, dat onmiddellijk alle maat
regelen worden getroffen om nog ver
beteringen aan te brengen voor het a.s.
seizoen.
Indien direct de handen in elkaar ge
slagen worden moet het zeer zeker mo
gelijk zijn, dat de alsnog In België te
huur zijnde veerboot deze zomer wordt
ingezet en dat maatregelen worden ge
troffen om een derde boot met zijn la
ding deze zomer op het veer Vlissm-
gen-Breskens in te zetten.
originele Virginia-sigaretten. Beter kan het niet. Kijk maar
BERGEN OP ZOOM, 1 April. Het
gemeentebestuur van Bergen op Zoom
heeft aan de Nederlandse Spoorwegen
opdracht verstrekt tot het maken van
een definitief bestek en kostenbegro-
ting voor ’n te bouwen spoorwegvia-
duct over de Zwarteweg, tussen Plein
13 en de Rooseveltlaan. De totale over
spanning zal 57.50 meter breed wor
den. De gemeente heeft bij de Spoor
wegen aangedrongen, aangezien ze
graag zou zien dat nog dit jaar met
de bouw wordt begonnen.
kunt het hoogst merk
waardig noemen; in de
,,M. A. de Ruyterlaan” te
Goes woont een touwslager.
Hoewel geen „blauwgeruite kiel’’
zijn schouderen siert doch slechts
een eenvoudig werkjasje en in
zijn „lijnbaan” geen groot wiel
meer te bezichtigen valt, maar
een door een kleine electro
motor en handkracht aangedre
ven stel kamwielen, beoefent hij
nog regelmatig het vak dat hij
op zijn twaalfde jaar moest gaan
leren: touw slaan.
Niemand zal ontkennen, dat touw
een belangrijk element in onze sa
menleving is. En reeds lang is. Men
denke slechts aan de befaamde Gor
diaanse knoop, die de grote Alexan
der de Grote niet kon ontwarren en
die derhalve doorgehakt werd; men
denke aan St. Nicolaas, met zijn
„touwbaard”, die ons pakjes doet toe
komen, die ook weer zijn dichtge-
snoerd met touwtjes en ontelbare
knoopjes. De P.T.T. bundelt stapels
brieven met touw en, om wat dichter
bij huis te blijven, op iedere krant
loopt de opmaakredacteur met een
touwtje om de nek, niet zodoende de
wens te kennen gevend om zich bij
het eerste geschil met de zetterij te
laten opknopen, doch om regelmatig
de maat te nemen van het aantal ge
zette kolommen.
Genoeg over de toepassing van hei
touw. De heer J. Rus, want zo is de
naam van deze Goese touwslager
en een der weinigen die in Zeeland
dit beroep nog uitoefent heeft mij
over zijn vak verteld.
Hij weet er alles van. Want hij stap
te, zoals reeds gezegd, op zijn 12e jaar
te Edam, waar hij werd geboren, de fa
briek in. Dat was in 1907. En net als
Michieltje de Ruyter begon hij daar
in die fabriek zijn leertijd met het
„draaien aan het grote wiel”. Niet
minder dan 63 uur per week, van des
ochtends zes tot ’s avonds zes tegen
- - - |De
spinmachine, die
wordt gebruikt.
Maar touw blijft er gelukkig
nodig, zegt hij. De October- en
Novembermaanden zijn hoogtij
dagen. Vooral als het seizoen
nat is wordt er veel touw
vraagd. En daarom is hij
tégen de richting van de zon in „ge
slagen” d.w.z. gedraaid tot een streng
of kardeel. De vier kardelen nu wor
den weer mèt de richting van de zon
„geslagen” tot een wantslag. Voorts
heeft men nog een zgn. „kardeelslag”,
bestaande uit vier strengen mèt de
zon gedraaid om een hart van dezelf
de touwsoort.
Ik weet dat het erg ingewikkeld
klinkt, doch men zal wellicht beter
begrijpen dat deze manier van ineen
draaien achtereenvolgens in tegenge
stelde richting het uitdraaien van het
touw helpt tegengaan. Bovendien
geeft het vastheid en het houdt het
indringen van het vocht tegen. Hoe
stijver het touw echter, hoe zwakker
en rekbaarder het wordt en hoe ge
makkelijker het „klinkt”. Ge kent de
uitdrukking „een kink in de kabel”.
Het meeste touw wordt op een-der-
de geslagen, d.w.z. als het gereed is
gaat één-derde van de oorspronkelijke
lengte verloren.
De lijnbaan van de heer Rus is
plus-minus honderd meter lang. Ze is
langer geweest maar de gemeente
Goes heeft er wat meters afgenomen
om huizen te bouwen. Het is niet ge
makkelijk gegaan, want het proces
om die grond te onteigenen duurde
zeventien jaar. Een proces „op de lan
ge baan” dus.
Er zijn lijnbanen geweest van 350
meter lengte. Die lange banen zijn nu
uit de mode. Thans maakt men hon
derden meters touw op machines die
niet meer ruimte innemen dan een
fatsoenlijke woonkamer.
Maar de. heer Rus heeft zijn hele
leven touw gemaakt op zijn eigen
baan. Ploeglijnen en roelijnen om de
paarden te mennen, strengen en
kruisleidsels, delflijnen om langs de
„duiven” te spannen bij het recht af
graven van de slootkanten, touwhal-
sters en dubbele en enkele stalban-
den, kortom alle soorten, touw die de
landbouw nodig heeft.
Met de mechanisatie kregen de
touwslagerijen een stevige duw om
laag. De eerste klap voor de heer Rus
was de verschijning van het locaal-
spoortje waarmee de bieten naar Goes
werden vervoerd en waardoor vele
boerenwagens verdwenen. Nog later
kwamen de vrachtauto’s en de trac
toren en zo verminderde het gebruik
van touw sterk.
Curacao, 5/4 Aruba, 9/4 Cristobal
RIJNDAM Rotterdam/New York,
Halifax, 4/4 New York verw.
SIBAJAK Sydney/R’dam, 7/4 Port Said
16/4 Rotterdam verw.
WATERMAN 1/4 v. Rotterdam
York, 9/4 Halifax verw.
delsbelang” zich met
minister van Verkeer
mr J. Algera, heeft gewend.
In deze brief wordt gezegd, dat van
af de bevrijding de situatie op deze
veerdienst altijd zorgwekkend Is ge
weest voor de Middelburgse midden
stand. De capaciteit van dit veer was
steeds minder dan de vervoersbehoefte
en van jaar tot jaar verergerde de
situatie, omdat de ingevoerde verbete
ringen steeds op het moment van de
invoering reeds te gering waren om het
vervoer op te kunnen vangen. In iedere
jaarvergadering van onze Vereniging
vielen dan ook steeds harde woorden
over de schade, die de toestanden op de
ze veerdienst aan de Middelburgse za
kenwereld berokkende, indirect door
dat de vele en vaak lange wachttijden
in het seizoen vele particuliere personen
en busondernemers ervan weerhoudt om
naar midden Zeeland te reizen, en di
rect, doordat reeds aangevangen reizen
om dezelfde reden worden gewijzigd,
waardoor vooraf in Middelburg bestel
de maaltijden en besproken logiesrutm-
te op het laatste moment worden afge
zegd en zelfs worden dergelijke overeen
komsten zonder waarschuwing niet na
geleefd. Het spreekt vanzelf, dat dit
voor de Middelburgse bedrijven jaarlijks
zeer grote scjjade medebrengt.
In de persberichten van de laatste
maanden gaf het Provinciaal Bestuur
uiting aan zijn verwachting, dat dit
jaar althans enige niet onbelangrijke
verbeteringen waren te verwachten,
als het inzetten van een in België
ge-
heeft
gekost. Dit was voor ds J. I’. Keuning,
Doopsgezind predikant in die stad aan
leiding om zich in het blad van de
Doopsgezinde Gemeenten te Twente het
volgende af te vragen:
Waarom nu eens niet eenzelfde
aantal millioenen besteed aan goede
en verantwoorde bejaardenverzorging.
Natuurlijk weet Ik wel, dat er van
kerkelijke zijde plannen bestaan, maar
ook deze kunnen ónmogelijk voorzie
ningen treffen om voldoende plaats
in te ruimen voor die categorie men
sen, die het financieel het moellijkst
hebben. Hier kunnen alleen afdoende
voorzieningen worden getroffen als
dit als overheidszorg beschouwd
wordt en als de overheid bereid is
om hier millioenen aan te besteden.
Als men ziet, dat de overheid over
deze dingen wel eens een rapport laat
opstellen, maar verder haar aandacht
en geld besteedt aan kostbare sport
velden en luxueuze schouwburgplan-
nen, dan klopt hier Iets niet! Sport
en cultuur zijn waardevolle dingen,
die veel moois en goeds kunnen bren
gen, maar dat mag de overheid niet
verhinderen om grote werken tot
stand te brengen op het gebied van
de humaniteit, Stel daar nu eens mil-
lloenen voor beschikbaar! Het is al
erg genoeg dat deze dingen weer op
de tweede of derde plaats moeten
komen, maar laat het in vredesnaam
niet zó worden, dat sport en spel,
ontspanning en kunstzinnig genot de
opium worden, die ons de menselijke
nood doen vergeten.
In Oene hebben ze de pastorie een
schoonmaakbeurt gegeven. De bewoner,
ds J. T. Doornenbal, rapporteert erover
in het Hervormd kerkblad van de clas
sis Harderwijk:
Het verrichten van hand- en span
diensten bij de schoonmaak Is iets,
waaraan zelfs een dominé tegenwoor
dig niet ontkomt. Ik ben er stellig
van overtuigd, dat de deftige predi
kanten, die in de vorige eeuw deze
pastorie bewoonden, het ver beneden
hun waardigheid geacht hebben er
ooit een hand naar uit te steken. De
dominees-mevrouwen konden toen ook
zoveel hulp krijgen als ze hebben wil
den en beschikten over een klein le
ger van dienstboden.
Maar de predlkanten-stand Is in
deze tweede helft van de 20e eeuw
wel wonderbaarlijk gedaald en ik
denk niet, dat Ik de enige dominé
ben, die genoodzaakt is In deze tijd
van het jaar In de hanebalken te
klimmen en zijn beste krachten te
wijden aan het verwijderen van stof
en roet en spinnewebben. Ik zit dit
te schrijven met een lichaam waar
van elke spier en elke vezel van de
hoofdschedel af tot de voetzool toe
zeer doet van de krachttoeren van de
laatste dagen. Nu klaag Ik er vol
strekt niet over, want het was mijn
eigen vrije wil en bovendien is het
erg goed voor een mens, die de hele
winter niets heeft uitgevoerd en ner
gens meer aan gewend Is en onmis
kenbare sporen gaat vertonen van
dikte en traagheid. Daarenboven is
er nauwelijks romantischer werk ter
wereld dan een schoonmaak op
zolder van een oude pastorie.
drie hele centen per uur mocht hjj
draaien. Vacantie was er niet bij.
Hij leerde ook het hekelen. Ieder
een weet wat „hekelen” is, maar dan
in de vorm van vitten. Vlas hekelen
is een ander werkje. Het is het spin-
klaar maken van het vlas. Een stoffig,
smerig werkje. Dat gehekelde vlas
werd daarna met een touwtje rond
het lichaam gebonden en dan begon
et s'-r'-'en.
New York/Rotterdam,
7/4 Southampton, 8/4 Rotterdam verw.
INDRAPOERA Rotterdam/Tj. Priok, 3/4
Penang, 5/4 Singapore, 8/4 Tj. Priok
verw.
JAGERSFONTEIN verm. 5/5 v. Amster
dam n. Durban.
JOHAN VAN OLDENBARNEVELT Am-
sterdam/Sydney, 7/4 Fremantle, 12/4
Melbourne’ verw.
MAASDAM 1/4 v. New York te Rotter
dam.
NIEUW AMSTERDAM (Cruise)
2/4 Pt Said n. Larnaca (Cyprus), 5/4
Istanbul, 7/4 Athene verw.
NOORD AM 2/4 v. New York n. Rotter
dam.
ORANJEFONTEIN
lombo 12/4 Suez -
ORANJFONTEIN
4/4 East London, 6/4 Durban
löül
llUII
