brengt vele zaken, die het leven
van
sta
op
STERLING!
t
en i
De
I
I
1
Autobuslijnen of schooltypen?
veraangenamen
i
I
Geschiedenis
het Britse Imperium.
f
w
en
en
61.
Nieuwe snufjes op allerlei gebied
uit binnen- en buitenland
Jaarvergadering
Nijverheid
Hander*
I
I
s
I
I
■Gemeentelijk subsidie
voor kerkbouw
De draad wordt
uit de Virginia oogst
van Lonöimum tot London.
Ds R* Kooistra promo
veerde aan de V* U*
Dr Drees bezocht Staatsmijn
weer opgenomen
„Emma”
I
I
I
z.
Gesprek
van de dag
Kon. onderscheiding voor
presidente Oorlogsgraven
stichting
Voor de heren.
I
E
I
r
Op Nieuwe leest II
Plaats en betekenis van de
middengrote onderneming
OM
i 2
pagina 3
ZEEUWSCH DAGBLAD
7 Maart 1955
Uandag
VOORJAARSBEURS
B
d
Ingezonden Mededeling (adv.)
t,
t
J
J. A. v. B.
toch
de
G.
1
de
De
;t
n
n
>t
1920
l in
n.
ig
Q-
>P
i-
m
n
n
n
1-
e
n
oo.
ook
•i
)e-
10
0-
I
Minister president Drees heeft j.l.
Woensdag, vergezeld van zjjn echt
genote, een bezoek gebracht aan de
Staatsmijn „Emma” in Treebeek.
Gewapend met mijnlamp en helm
heeft het echtpaar, vergezeld van
enige mjjnautoriteiten, een afdaling
in de schacht gemaakt.
Onze fotograaf „nam” deze groeps
foto bjj het verlaten van de lift: links
de hoofd-bedrjjfsingenieur Rieland,
tweede van links mevr. Helleman,
echtgenote van een der directeuren,
in het midden het echtpaar Drees,
achter hen oud-minister Wemmers,
voorzitter van de directie.
DEN HAAG, 4 Maart. Vanmid.
dag Is aan de Vrjje Universiteit te Am
sterdam gepromoveerd tot doctor in de
theologie ds R. Kooistra, laatstelijk
predikant bij de Geref. Kerk van Den
HaagMoerwijk en beroepen predi
kant te Red Deer (Canada). Ds Kooi
stra promoveerde bij prof, dr R. Schip
pers op het proefschrift: „De Gerefor
meerde theoloog en de sociologie”. Als
paranimfen fungeerden de heren drs C.
Kooistra te Amsterdam, broer van de
promovendus en C. G. van Wijk te Den
Haag-Moerwjjk.
De politiek, die de jonge Britse vorst Hen
drik VIII voerde, was weifelend. Hij stond
van zijn vader Hendrik VU. De jonge,
[orsgebouwde Koning, die boven-
dien zeer heerszuchtig was, poogde al spoedig zijn
positie te versterken en hij meende dit het beste te
alf
de
as-
Natuurlijk zijn er nog vele nuttige
zaken op de Voorj aarsbeurs, die wij
over het hoofd zagen, zodat dit arti
kel u heus niet de gelegenheid ont
rooft om zelf nog talloze nieuwig
heden te ontdekken.
VANDAAG treft u weer (na ge
ruime tijd!) een aflevering aan
van de strip, die de historie van
het Britse Rijk op populaire wij
ze behandelt. Door bepaalde
technische omstandigheden moest
deze serie tot onze spijt worden
onderbroken, maar wij hopen nu
in staat te zijn elke Maandag en
misschien af en toe ook nog wel
op andere dagen de strip te plaat
sen. En daarmee hopen wij jong
en oud in onze lezerskring een
genoegen te doen.
den. Het idee is zeer aan-
aantrekkelijk, de uitwerking
in de practijk zal, naar ik
vrees, nog wel eens op moei
lijkheden stuiten. Maar dan
is het een troostrijke gedach
te, dat de minister deze en
andere uitwerkingen onge
twijfeld niet van bovenaf zal
opleggen, maar hierbij grote
waarde zal hechten aan het
oordeel van de mensen van
de practijk.
Engeland staat volledig achter de
Amerikaanse nota aan Zweden en
Zwitserland, waarin de V.S. accoord
gaan met het voorstel van deze lan
den om de neutrale commissie voor
toezicht op de wapenstilstand in Ko
rea te ontbinden of haar werk te be
perken.
's-GRAVENHAGE, 5 Maart. Gis-
tpni jg heeft de minister van Bui-
Sp.andse Zaken te zijnen huize in te-
en h °i,Ordigheid van tairijke vrienden
Anr enden aan mevrouw H. G. van
len 0<?y~de Kempenaer de versierse-
van ltgereikt van Officier in de Orde
he‘f Granje-Nassau. De Koningin
tand haar deze on<ierscheiding ver-
als Drv?°r kaar vele en goede werk
'ichy 3iden’;e van de Oorlogsgraven-
alf
lit
al
en
d-
id
en
ni
di,
in
de
an
de
■en
;ng
alf
iet
Ier
blaastbenevens een spaarbrander,
die in het najaar wordt aangesto
ken om pas in het voorjaar weer uit
te gaan. Nooit een door en door
koude kamer meer en het dagelijks
aansteken vervalt geheel.
De Amerikaanse keuken, die
droom van chroom en witte lak, zal
voor de meeste Nederlandse huis
vrouwen wel onbereikbaar blijven.
Nu de verschillende onderdelen
hiervan echter ook los gekocht kun
nen worden, kunt u in uw nieuwe
huis misschien geleidelijk aan iets
opbouwen, dat er een beetje op gaat
gelijken.
De voordelen van het washandje
van pastelkleurige badstof, gevuld
met een schuimrubber spons moet
u zelf op een Vrijdagavond maar
eens uitvinden, maar volgens de fa-
Het proefschrift beslaat 189 pagina’s
en is opgedragen aan zijn ouders. In
een zijner hoofdstukken wijdt hij een
bespreking aan de Geref. theoloog,
waarbij hij hem ook sociografisch
tracht te benaderen. Verder zoekt hij
een antwoord op de vraag, waarom de
Geref. theoloog de sociologie niet eer
der ontmoette. In het vierde hoofd-'
stuk wordt speciaal stilgestaan bij de
vraag wat God hieromtrent in Zijn
Woord zegt. Wellicht blijkt een socio
logische benadering van de bijzondere
Openbaring mogelijk. Voorts worden
enkele kerkelijke vraagstukken daar
bij in sociologisch licht beschouwd.
Aan het slot van zijn dissertatie
accentueert ds Kooistra, dat de ar
beid der herkerstening alleen dan iets
kan betekenen, als zij die zich daar
aan geven de concrete wereld lief
hebben.
Ds Kooistra heeft aan zijn proef
schrift 22 stellingen toegevoegd.
De promovendus is in 1917 gebo
ren en studeerde aan de Theologische
Hogeschool te Kampen en aan de V.U.
Zijn eerste gemeente was Siegerswou-
de, waar hij in 1943 kwam. Daarna
vertrok hij in 1947 naar Hengelo en
in 1951 naar Den Haag-Moerwijk. Tij
dens zijn Friese tijd had hij een werk
zaam aandeel in de illegaliteit. Na
de bevrijding was hij voorzitter van
de noodgemeenteraad van Opsterland.
Zaterdagmorgen vertrekt hij van
Schiphol naar Canada.
Voor de hengelaars is er een kunst-
visje met een waterdicht luchtzak
je voor diep en ondiep water, met
een beweegbaar zwemschoepje en
gemakkelijk te vervangen haken,
kortom een wonder van vernuft dat
de vissen alleen al uit louter
nieuwsgierigheid naar uw hengel zal
trekken. Autobezitters vinden op ’t
Vredenburg geïmpregneerde poets-
watten, die zonder aanwending van
verdere middelen het vuil verwijde
ren en de lak in de was zetten. Mits
u ze zelf hanteert natuurlijk, maar
u' bent dan ook volgens de fabri
kant in een uur kant en klaar.
Wilt u wollen zelf binders dragen, om
dat deze niet kreuken, maar vindt
u dat wol als grondstof u te veel
beperkt wat de kleurschakeringen
betreft, dan heeft een bekende das-
senfabriek voor u de nieuwe stof
uitgevonden, die de goede eigen
schappen van wol met een grote
veelkleurigheid paren kan. Maar
maakt u het niet al te Amerikaans?
I
1.
wetenschappelij k
zullen voortaan
gymnasium, h.b.s. en lyceum
worden gerekend; De cursus
duur van de h.b.s. zal tot zes
jaar worden verlengd. De
m.m.s. (middelbare meisjes
school) zal niet tot deze tak
van onderwijs behoren.
2. Het hoger voortgezet
onderwijs wordt onderschei
den in
a) hoger algemeen voort
gezet onderwijs. Hiertoe be-
j-ovenstaande vraag is verklaarbaar. Wanneer minis-
[j ter Cals in zijn Tweede Onderwijsnota het Neder
landse onderwijs op nieuwe leest wil schoeien en
daartoe de namen Lavo, Mavo en Havo introduceert, doen
deze klanken op het eerste gehoor meer denken aan auto
buslijnen in Friesland of Noord-Holland dan aan school
typen. En in het algemeen zou men de opmerking kunnen
maken, dat het scheppen van een geheel nieuw onderwijs
systeem meer kansen biedt in de Sahara, waar men geheel
„van onder opkan beginnen, dan in een land als het onze,
waar men in sterke mate rekening moet houden met ge
groeide toestanden.
Toch zou het onbillijk zijn
de minister een verwijt te
maken van zijn bij het eerste
aanhoren nogal radicale
plannen. Wij hebben in ons
land schooltypen genoeg,
maar tussen deze verschil
lende typen bestaat weinig
of geen samenhang, zodat
een sluitend geheel, een
„structuurplan” voor het on
derwijs, zeker noodzakelijk
is. Daarbij doet het zeer
sympathiek aan, dat de mi
nister horizontale en vertica
le „overstapjes” mogelijk wil
maken. Horizontaal: leerlin
gen, die een schooltype vol
gen, dat niet met hun aanleg
overeen blijkt te komen,
moeten zonder grote moei
lijkheden naar een school
met een andere doelstelling
kunnen overgaan. Maar ook
verticaal: de overstap van
Lavo naar Mavo of van Mavo
naar Havo moet voor begaaf
de leerlingen zonder te veel
barrières kunnen plaatsvin-
’s-GRAVENHAGE, 2 Maart. Het
hoofdbestuur van de Nederlandse Maat
schappij voor Njjverheid en Handel
heeft besloten op de jaarvergadering
1955, die 16 Juni in Enschede gehou
den zal worden, de plaats en de beteke
nis in ons land van de middengrote on
dernemingen als onderwerp van behan
deling te nemen. Het onderwerp zal
door vier prae-adviseurs behandeld
worden.
„De wordingsgeschiedenis en de
huidige structuur van de middengrote
onderneming” zal worden behandeld
door prof. H. W. Lambers, hoogleraar
aan de Nederlandsche Économische
Hogeschool te Rotterdam.
„Het financieel fiscale aspect” door
de heer P. J. Spoorenberg, directeur
van Verwey en Spoorenberg’s fabrie
ken N.V. te Tiel en van de N.V. Stijf
sel- en Glucosefabriek te Sas van
Gent. Het economisch aspect („De eco
nomische betekenis van de midden
grote onderneming”) door dr J. C.
Hooykaas, directeur van de N.V. Bec-
kers’s Sons te Brummen en het orga-
nisatorisch-technologische aspect door
prof, ir D. Dresden, voorzitter van de
Nijverheidsorganisatie T.N.O. te ’s-
Gravenhage.
horen zowel de m.m.s. als de
a.m.s., de algemene middel
bare school, waarover nogal
enige deining is geweest.
Beide schooltypen hebben
een cursusduur van vijf jaar.
Leerlingen, die het einddiplo
ma van één dezer scholen
hebben behaald, komen in
aanmerking voor het vervul
len van middelbare functies,
waarvoor geen verdere
schoolopleiding is vereist.
b) hoger beroepsonder
wijs. De minister denkt hier
aan de m.t.s., de school van
maatschappelijk werk en de
kweekschool voor onderwij
zers. De m.t.s. zal in over
eenstemming met de bena
mingen, die ook in het bui
tenland worden gebruikt
voortaan hogere technische
school heten. Deze opleiding
ligt in hetzelfde vlak als die
aan die kweekscholen.
3. Het middelbaar voort
gezet onderwijs valt uiteen in
a) middelbaar algemeen
voortgezet onderwijs. Hierbij
denkt de minister allereerst
aan het Ulo. Ulo wordt dus
Mavo. In de kringen van het
Ulo zal het voldoening wek
ken, dat het Ulo uit de La-
ger-Onderwijswet 1920 zal
worden gelicht en in een
aparte wet wordt geregeld.
b) middelbaar beroepson
derwijs. Hieronder zullen
ressorteren het uitgebreid
lager nijverheidsonderwijs en
de handelsavondscholen.
4. Het lager voortgezet
onderwijs. Ook hier wordt
hetzelfde systeem gevolgd.
Dus onderscheiden we:
a) lager algemeen voort
gezet onderwijs: de huidige
7e en 8e klassen van het l.o.,
het v.g.l.o., de voorbereiden
de klassen bij het lager tech
nisch onderwijs, het primair
huishoudonderwijs. De cur
susduur van al deze school
typen is twee jaar. Wie daar
na nog niet aan de leerplicht
heeft voldaan kan overgaan
naar het lager beroepsonder
wijs. De 7e en 8e klassen, aan
de lagere school verbonden,
zullen op de duur moeten
verdwijnen.
b) het lager beroepson
derwijs, omvattend de lagere
technische scholen en het se
cundair huishoudonderwijs.
De verdere technische uit
eenzettingen willen we onze
lezers besparen. Maar het zal
ieder duidelijk zijn, dat mi
nister Cals en zijn ambtena
ren hier werk „in grote stijl”
hebben verricht. Werk, dat
voor één ministeriële periode
veel te omvangrijk is. Daar
om sluiten we ons gaarne aan
bij een wens, die van vele
zijden is geuit en spreken we
de hoop uit, dat zijn „man
daat” in 1956 zal worden ver
lengd.
M.
brikant zal het een revolutie in de
badkuip tengevolge hebben. En
misschien kunt u uw kapper over
halen om die nieuwe haardroogkap
aan te schaffen, die maar één ons
weegt, zodat uw hoofd niet onnodig
wordt belast.
(Van onze §-redacteur.)
UTRECHT, 5 Maart. Op de komende jaarbeurs, die op 22
Maart a.s. geopend wordt, zullen weer vele zaken te zien zijn, die
als „nieuwste snufjes” worden aangeprezen. Daar zijn machines bij
voor fabriek of kantoor, die een leek niets zeggen. Er zijn ook dingen
bij, waarvan men het nut met de beste wil van de wereld niet kan
inzien. Maar op onze wandeling langs deze nouveautés kwamen we
toch ook deze keer wel weer enkele dingen tegen, die voor onze huis
moeders en -vaders van werkelijk belang kunnen zijn. Die misschien
een probleem oplossen, waarmee de een of ander al jaren heeft ge
tobd. Uit deze nuttige nieuwigheden voor iedereen doen we hier dus
een greep.
Menige huisvrouw wordt voor een
dilemma geplaatst, als ze een cake
in de oven heeft staan: kijkt ze niet
tijdig in de oven, dan verbrandt het
werk harer handen, kijkt ze wel
dan zakt het baksel waarschijnlijk
in elkaar. Een Nederlandse fabriek
van gasfornuizen loste dit vraagstuk
op door een vuurbestendige glazen
ovendeur aan te brengen achter de
emaille deur: Het bakt, terwijl u
kijkt.
Handig lijkt ons ook de „gaswacht”
van een Dordtse fabriek, die voor
gebruikers van butagas bestemd is.
Het apparaatje wijst precies aan,
hoeveel gas er nog in de fles zit, zo
dat uitvallen van de vlam op een
meestal zeer ongelegen ogenblik uit
gesloten is. Een Duitse fabriek
brengt kolen-, gas- en electrische
fornuizen, die speciaal voor klein-
behuisden ontworpen zijn en die
passen in hoekjes, waar onmogelijk
èen normaal fornuis kan staan.
Even een blik op de kachels, die we
helaas nog lang niet uit kunnen la
ten gaan. Uit België komt een ver
rijdbare straal-gaskachel met inge
bouwde en gemakkelijk uitneem-
bare gasfles. De kachel heeft ook
nog een aansluiting voor een gas-
comfoor, zodat ook de warme dran
ken in elke kamer van uw huis waar
de kachel staat bereid kunnen wor
den.
Uit het land van Uncle S.am is een
uitermate sierlijke haard voor olie-
verwarming afkomstig met tal van
nieuwe handigheden voorzien. Zo is
er b.v. een speciale installatie aan,
die warme lucht over de vloer
V
Wij geven nu eerst een al
gemeen overzicht van de in
deling van het voortgezet on
derwijs, zoals de minister
zich die heeft voorgesteld.
Hij onderscheidt daarbij vier
trappen:
1. Het voorbereidend we
tenschappelijk onderwijs.
2. Het hoger voortgezet
onderwijs (het Havo).
3. Het middelbaar voort
gezet onderwijs (het Mavo).
4. Het lager voortgezet
onderwijs (het Lavo).
Tot het voorbereidend
onderwijs
uitsluitend
/"Q Toen Hendrik VIII van Engeland achttien
\JzL,jaar oud was, kwam hij (in het jaar 1509)
heel sterk onder de invloed va zijn minister, de a
Kardinaal Wolsey, die hem in alle Staatszaken J
hielp. Tijdens een ontmoeting tussen hem en Ko-
ning Frans ten Zuiden van Calais probeerde de
Franse Koning hem over te halen een bondge- jj
nootschap te sluiten, dat erop gericht moest zijn de a
pogingen van Karel V om de Keizerstitel te be- B
machtigen te verijdelen. De beide vorsten ontmoet- J
ten elkaar in de schoonste staatsiegewaden van J
die tijd, maar het gelukte Frans niet Hendrik te jj
overreden. J
355
i®
j ensiotte worat er nog op gewezen,
dat de te verlenen steun en de
eventuele financiële consequenties, die
daaruit zouden kunnen voortvloeien,
nimmer een dergelijke omvang zul
len aannemen, dat zij een bedreiging
vormen voor de financiële positie der
gemeente, daar immers de voorwaar
de is gesteld: „dat de stichting van
een kerkgebouw een gevolg moet zijn
van de bevolkingstoename en de
stadsuitbreiding, terwijl overigens de
financiële omstandigheden van dege-
een, die op het kerkgebouw zijn aan
gewezen, zodanig dienen te zijn, dat
niet in staat moeten worden ge
acht, ondanks de steun welke van
anderen wordt genoten, die volledige
kosten te dragen”.
Hieraan wordt nog toegevoegd, dat
“e regeling een algemeen karakter
“raagt en er derhalve geen aanlei-
bestaat bepaalde kerkgenoot-
chappen, indien zij in de termen
allen om financiële steun te ver-
njgen, uit te slu’ten.
I ii.
B 4 Ivorens over de mogelijkheid en
wenselijheid van gemeentelijk
bsidie voor kerkbouw enkele op-
H tfkingen te maken, wil ik hier eerst
Bften volgen de voornaamste gron-
ïn waarop het Kon. Besluit berust,
sibij R1 R°Ser borocp het besluit
de gemeenteraad van Nijmegen
subsidie te verlenen voor de
JJuW van een R.K. kerk, werd goed-
I ^bedoeld K.B. wordt in aanslui-
A aan wat door de raad van Njj-
'gen ter verdediging van zijn be-
BjJ was aangevoerd, er op gewezen,
l een zuivere scheiding van Kerk
L Staat niet bestaanbaar wordt ge-
I.At en dat voor wat Nederland be-
Lft deze uitdrukking slechts be-
B kent, dat aan het lidmaatschap van
en Kerk niet is verbonden enige
Jivloed op de burgerlijke en burger-
ichapsrechten.
Verder wordt betoogd, dat zowel
I je Kerk als de Staat in Nederland
I jouverein in eigen kring zijn, doch
dat zij talrijke raakvlakken hebben,
I waarbij zij verplicht zijn met erken-
„jng van de souvereiniteit van de
I ander, aan elkaar steun te verlenen.
Hieruit volgt, dat de scheiding van
Kerk en Staat zoals deze in Neder-
I land wordt opgevat, geen belemme-
ring is voor het verlenen van gel-
lelijke steun door de burgerlijke
overheid aan de Kerken, mits daarbij
I maar geen voorwaarden worden op-
gelegd, waardoor de Kerken in haar
I geestelijke bewegingsvrijheid worden
I belemmerd.
I 17 et spreekt vanzelf, zo heet het
w verder, dat het algemeen ge-
I meen telijk belang bij het verlenen
van een zodanige subsidie gediend be-
I hoort te zijn. Dat dit inderdaad het
I geval is wordt duidelijk gemaakt
I door erop te wijzen, dat als gevolg
I van de door de gemeente zelve ge-
I leide stadsontwikkeling en uitbrei-
I ding een gebied is ontstaan, dat voor-
I namelijk door een arbeidersbevolking
I met een zeer geringe draagkracht
I wordt bewoond. In het belang van
I deze bewoners is niet alleen een be-
I hnorlijke verzorging van de maat-
I schappelijke, culturele en hygiënische
I behoeften noodzakelijk, maar nog
I meer het scheppen van een gezonde
I beleving van de godsdienst, waar-
I onder in de eerste plaats moet wor-
I den verstaan het stichten van een
I aan redelijke eisen voldoend kerk-
I gebouw.
I En waar nu algemeen wordt aan-
I vaard, dat de godsdienst één der
I grondpijlers van het volksbestaan en
I van de cultuur vormt, daar is het ook
I een algemeen en dus ook gemeen-
I telijk belang, dat de Kerken zich
I kunnen ontwikkelen en richten op
I het doel, dat zij nastreven, waarvoor
de bouw van een voldoend aantal
I kerkgebouwen noodzakelijk is.
Erkend wordt, dat het stichten
van gebouwen voor de eredienst tot de
eigen taak van een kerkgenootschap
behoort en dat voor de daarmee ge
paard gaande kosten in de eerste
plaats een beroep behoort te worden
gedaan op de offervaardigheid van de
I leden van het kerkgenootschap, wat
tot uiting komt in de beperking van
het toegekend subsidie tot 20 van
de stichtinvskosten.
j) oo.— er aan herinnerd, dat
ook oei Kijk niet geaarzeld heeft
in daartoe leidende gevallen, b.v. bij
de droogmaking van de Zuiderzee en
bij de uitbreiding der Staatsmijnen,
aan de Kerken rechtstreeks subsidie
voor de stichting van kerkgebouwen
te verlenen, wanneer de leden der
kerkgenootschappen niet in staat
bleken zelf de nodige middelen op
te brengen. Ook komt het voor, dat
de provincie zelf subsidie verleent,
zoals de provincie Gelderland zal
doen, nu zij voornemens is een bij
drage van f 1000.te verlenen ten
behoeve van een hospitaalkerkschip,
in welke bouwkosten ook door het
Rijk tot een aanzienlijk bedrag wordt
bijgedragen.
Ontkend wordt, dat hier van in
menging in kerkelijke zaken kan I
worden gesproken „nu het hier slechts 1
gaat om het verlenen van een bij- i
drage a fonds perdu, die zal worden 1
afgestemd op de werkelijke stich-
tingskosten, voorzover deze vallen
onder de omschrijving van het des
betreffend besluit en welke tengevol
ge van de door het kerkbestuur ge
geven specificatie weinig aanleiding
geven tot het verschil van inzicht,
dat toch als oorzaak zou moeten
gelden van het ontstaan van contro
versen”.
7" ensiotte
op de troon
talentvolle en
y kunnen bereiken door de strijd op het slagveld,
H waarmee hij dacht veel roem te kunnen behalen.
U Hij sloot zich aan bij de Heilige Liga en bracht
zijn leger tegen Frans I van Frankrijk in het veld.
H Maar de strijd leverde voor Engeland geen be-
vredigende resultaten op,
I
SlIlIlIHMIllllllllBIIIIIIIIBUUBBHW
1
1
