Hi van nu h voor I M Amsterdamse „Bank Stadscredietbank Lening" heet roerende zaken. BETERE VOOR WA ARDEN VOOR EMIGRATIE NAAR AUSTRALIË Natuur contra techniek 25 UIT DE KERKEN deó hetnefa Zwitsalettentf i SM» een Achter het woord „lommerd” schuilt een rijke historie. Budget-onderzoek werkje voor 11? fahaxirteA niet otigJ Bijbel in plaats van botw\ ’s-GRAVENHAGE, 18 Febrj Is het de gewoonte, zodra ea' bouw onder de kap is cn c.i worat gehesen aan de bouw yj een oorlam aan te bieden H. v. d. Herwerden, Ned- J predikant te De Bilt,hee deze gewoonte gebroken dezer dagen de in aanbouw de kerk onder de kap was j hij aan de werklieden Iin;,,e]uê kort toespraakje een aangeboden. - Voor de meisjes (die er niet zijn) moet een oplossing worden gevonden en itude miil Maandag 21 Februari 1955 ZEEHWSCH DAGBLAD Maand Een werd veranderd. naam Minister Suurhoff vertelt over zijn reis Vondel kreeg pensioen aand Noord west duitse omroep ontbonden Veel verandert Neem dan NEUROTONIC! i -- Kroonjuwelen beleend I r a STEMMEN 8e lngf?7onden MoHedeline (Adv) van Nacht- ’39 als i met be- waarvan 91 jaar) d h I X X X 1 I 1 af de ns w ri h< S. V( w NI 01 J T( d v g F de?» afgeschaft. Maar laten we even terug keren naar Joost van den Vondel. Zijn sala- ’>-'n Mpfl op Hem te hopen, die tróu? i r» rlnv aai i txri rrln 1 ,1 I Tengevolge van de zware regen val is er in Zwitserland op ver schillende plaatsen aanzienlijke schade aangericht: grote rotsblok ken, die hun ondergrond verloren, veroorzaakten lawines. Deze foto geeft een beeld van een spoorlijn bij Martigny, die volko men is versperd door tonnenzware rotsblokken. Het tragische sterven van ds F. J. Dieleman uit Yerseke, die met zijn auto door een trein werd gegrepen, heeft diepe indruk achtergelaten in de kring der Gereformeerde Gemeenten. Binnen een jaar verloor deze kerkengroep, die toch zo arm aan voorgangers is, haar vierde predikant. De Saambinder, het orgaan der gereformeerde gemeenten, schrijft daarover het volgende: Zijn het niet de spraken des hemels, die in al deze smartelijke gebeurte nissen tot ons komen Dat wij er toch niet overheen werken, doch het nodig hebben, dat de Here in souve- reine ontfermingen in Christus over ons zouden opstaan, opdat de vijand het hea! over ons niet uitroepe! Als wij ons zelf zien, zou het dan een wonder zijn, als de Here een volein ding maken zou? Och, dat de nood drlnge tot de troon Zijner genade, om daar elkan der in de schuld voor God te ontmoe ten. Dat het bespreken van de nood onzer gemeenten eens praktijk worde voor Gods heilig aangezicht. Want, mijn vrienden, waar moet het toch heen BONN, 18 Febr. De ontbinding van Duitslands grootste radio-omroep, de Noorwestduitse, is .gisteren een feit ge worden. De premiers der landelijke re geringen hebben vandaag in Düsseldorf de verdragen ondertekend, waarbij twee nieuwe omroepen worden gesticht. In Keulen wordt de Westduitse omroep ge vestigd, die de staat Noordrijn-Westfalen tot zijn domein zal hebben. In Hamburg komt de Noordduitse omroep, die door de staten Neder-Saksen, Sleeswijk-Hol- stein en de stad Hamburg is gesticht. Vooreerst moeten beide omroepen echter een enkele middengolf delen. Juist in de 50-jarige diensttijd van de heer Euwe viel een der meest dra matische veranderingen van het hele conjunctuurpeil. De goed gevulde lin- kasten, met 12 stuks van dit en van dat (de trots van iedere Nederlandse bruid) zijn practisch verdwenen; thans geldt volgens de heer Euwe veelal het motto: Een in de was, een in de kast en een aan de bast. De industrialisa tie heeft verder voor huiselijke ge bruiksartikelen gezorgd, die al spoe dig geen beleenwaarde meer hebben, terwijl de sociale voorzieningen en ’t hele levenspeil der arbeidersklasse zeer vooruit gegaan zijn. Men mag dus zeggen, dat het oude leenstelsel gedeeltelijk ineen stortte en dit geldt zeker in sterkere mate (met uitzondering van Den Haag) voor de rest van Nederland. JAAP STIGTER. N.C.V van de heer J- •proker èn het Iprekir biez Verg voorzit verged wester Verhul de bel goed i ging t hoopt bru Kiei onder een voorz Fluit, onze voort A. K Bei W. -v als s de heer geve Sli gron won voei van offe ned pho toej wei G/i v ver het gei die tw yo tre Bc de ko ril sfeer. I Dit is de mystiek van 1 zegt men. Goed, maar dan eeïl nysos-my itiek. I ,,Ik ben de ware wijnstok”,] vóór dat Johannes deze woorfel Christus in de mond legt, hadji Dlonysostheologen dit al geze«-'l „Ik ben de goede herder.” 1 vóór hem hadden de theologen! de god Attis dit reeds van derêl zegd. I „Ik ben het licht der wereH’l vóór hem hadden de theologes] Mithras dit reeds van hun g«j| kondigd. I In de Perzische theologie steel genover de lichtgod Mithras dl der duisternis, de vader der leuj de aanvoerder der demonen Atrlj Dat betekent dus, dat waar Ja is, zijn vijandige tweelingtJ Ahriman niet ver kan zijn. deze twee figuren dan ook verschijnen in Johannes 8:11:1 ben het Licht der wereld.” I Waar is nu Ahriman? Hij ij in vers 44: „Gij (Joden) zijttl vader, de duivel, de vader der J nen de mensenmoorderI „Johannes was ongetwijfeld I genie, want hij is de man, die] christendom aannemelijk maakt] zyn tijdgenoten. Deze kenden d een Moedergodin onder verscÈM namen. I Welnu, Johannes neemt it «a aanloop voor de Marlavew, sa neer hij zijn verhoogde Ctóstaa het kruis laat zeggen tot Malta: 1 uw zoon” en tot Johannes: ,61 moeder.” Bent U overdag w- nuwachtig en gejaag/. en nemen ’s nachts d< zorgen een enorme omvang aan? Het praeparaat. dat Uw zenuwen tot ontspanning brengt zonder de ze te verdoven Verantwoord en onschadelijk. Verkrijgbaar bij Uw apotheker of drogist De eeuwenoude gevelsteen boven de ingang van de Amsterdamse Bank van Lening in de Lombardsteeg. Links en rechts is een hoorn des overvloeds aangebracht, waaruit muntstukken rollen, terwijl het bijschrift van het beschadigde hoofdmotief luidt: „Tot behulp voor den noodtdruftigen is hier gestelt DE BANCK VAN LEENINGE voor een cleyn geit”. n het jaar 1903 telde de stad Amsterdam niet minder dan 13 „banken van lening” en in dat jaar werden over de toon banken van die 13 „pandjeshuizen” niet minder dan 1 millioen panden aangeboden! In het afgelopen jaar bedroeg het aantal panden nog maar 106.000, waarvoor het toch nog wel mooie sommetje van 2>x/i millioen gulden werd uitgeleend. Deze ontwikkeling in die vijftig jaren bewijst dat, ook al kunnen vooral de Amsterdammers en de Hagenaars nog niet buiten hun pandjeshuizen, dit oude leenstelsel wel zo langzamer hand heeft afgedaan. De hogere lonen en de sociale voorzienin gen hebben de bittere noodzaak van het belenen grotendeels weggenomen. En als voltooiing van deze ontwikkeling is Amster dam „om psychologische redenen” ertoe overgegaan ook de naam te veranderen. De Bank van lening heet thans „Stadscredietbank voor roerende zaken”. Met deze naamsverandering is een rijke en boeiende historie afgesloten. Hiervan vertellen wij U iets in bijgaand artikel. zitten tegenover de heer ris als suppoost bedroeg 650 guldens - -- per jaar, terwijl twee lakenkopers voor hem destijds de vereiste borgsom van 4000 gulden stelden. Op 82-jarige leeftijd (dus na 11 dienstjaren) werd Vondel emeritus verklaard houd van zijn tractement, hij tot zijn dood (hij werd profijt getrokken heeft. Er bestaat nog een acte, die luidt: „Op den 10 Augusti 1668 hebben de heeren Regerend’ ende Oud Burge- meesteren Joost van den Vondel, suppoost alhier in de Banck van Leeninge om sijn hooge Jaren eme ritus -verclaert, behoudens zijn trac tement. Waarvan ons Akte door een Statsbode is gezonden. Geteykent: I l«f„r,1nnTnwcl H. van de Pol”. -J Vondel heeft dus de bank in een zeer vroeg stadium gekend, want het oudste perceel aan de Lombardsteeg, in 1550 ingericht als turfhuis voor ae bedeling der „huiszittende” armen, werd in 1614 tot Huys of tewel Taefel s:ïi van Leninghe ingericht. Voordat de vroedschap besloot, dit bedrijf in eigen beheer te nemen (Amsterdam gaf het eerste voorbeeld) was het hier zoals elders in Europa in handen van particulieren en had het een bewogen historie achter zich. Vooral veel Italianen uit de provincie Lombardije hadden een winstgevende techniek in het leenstelsel uitgedacht vandaar, dat de bank vroeger ook werd aangeduid met „Lombard”, waar uit door verbastering het volkse woord „lommerd” is voortgekomen. In vele steden van Europa vindt men dit „Lom bard” heden ten dage nog terug; zo heeft b.v. ook Londen zjjn Lombard- street. In de kamer van de heer Euwe hangt nog steeds een zwart bord met sierlij ke gouden krulletters een „Provi sionele Ordonnatie uit 1615”, die re geling en tarief bevat voor de „in brengers”, d.w.z. personen, die zich belasten met het inbrengen en lossen der panden. Dit geschiedde onder con ditie, dat deze „zo ras mogelijk” bij de bank zouden worden ingebracht. Deze lieden, ook wel makelaars ge naamd (Amsterdam had er in 1617 in totaal 56) hadden een bordje aan de deur: „Hier gaat men naar de Bank van Leeninge”. Dit stelsel duurde tot 1863, toen het misbruik zo groot werd, dat men de inbrengers door hulpkan toren met eigen personeel ging ver vangen. et Centraal Bureau voor de Sta tistiek krijgt zo langzamerhand weer gebrek aan gezinnen waarvan de huismoeder (en vader) bereid is 52 weken lang een huishoudboekje bij te houden, dat wil zeggen dat zij daarin precies verantwoordt wat er in- en uit gaat in de gezinskas.' Zoals bekend heeft het C.B.S. in 1951 een groot nationaal budgetonder zoek gehouden, waarbij meer dan 3000 gezinnen betrokken waren. Minder bekend is, dat het bureau daarnaast ook ieder jaar een onderzoek op klei nere schaal instelt, waarbij pl.m. 350 gezinnen zijn betrokken. Vooral in de huidige situatie is het immers van ’t grootste belang dat men regelmatig inzicht houdt in de behoefte en de consumptie. Tot dusverre had men geen gebrek aan adressenmateriaal: het onderzoek in 1951 had genoeg adressen opgele verd. Men is nu echter zowat door de voorraad heen en bovendien wil men ook wel eens andere groepen hebben dan de tot dusverre gebruikelijke. In aanmerking komen gezinnen van land- en handarbeiders, industrie- en transportarbeiders, employe’s en amb tenaren met een bruto-gezinsinkomen dat tussen f 3000 en f 6000 ligt. De gezinnen moeten bestaan uit vier per sonen of uit drie personen plus te verwachten gezinsvermeerdering. Geheimhouding van de verstrekte gegevens is verzekerd en er zijn van zelfsprekend geen kosten aan ver bonden integendeel: aan het eind van het jaar krijgt men een vergoe ding van f 25,voor de moeite. Ver dere inlichtingen kan men krijgen bij het Centraal Bureau voor de Stati stiek. Oostduinlaan 2, 's-Gravenhage. DE MEISJES. In verband met een iets verruimde mogelijkheid voor de emigratie gezinnen naar Nieuw-Zeeland, kwam minister Suurhoff met een enkel woord te spreken over een vraagstuk, dat over 5 of 10 jaar moeilijk zal kun nen worden opgelost, het gebrek aan huwbare meisjes. Op het ogenblik is het zo, dat op iedere drie mannelijke emigranten, slechts een vrouwelijke naar Nieuw-Zeeland is gegaan. Er be staat bij vele moeders een gerecht vaardigd en begrijpelijk wantrouwen haar dochters alleen naar dit verre deel van de wereld te laten gaan. Er zou, naar de mening van mi nister Suurhoff, iets op te vinden moeten zijn die bezwaren weg te ne men, teneinde ongetrouwde meisjes naar Nieuw-Zeeland te laten emigre ren. Hij heeft er met geestelijken over gesproken, die denken aan de mogelijkheid meisjes in gezinnen te laten opnemen, waardoor men er van verzekerd kan zijn, dat zij in het goede spoor blijven. Minister Suurhoff kon de inpassing van de Nederlanders in het Australi sche leven, hun integratie, in het al gemeen goed noemen. Er zijn in Aus tralië wel eens wrijvingen tussen Ne derlanders en Australiërs, als het er om gaat promotie te maken of een werkkring te vinden. In Nieuw Zee land is die wrijving veel sterker. Daar zijn voor de Nederlanders vaak moei lijkheden, om tot een hogere betrek king te komen. Men heeft in Australië grote belang stelling voor credietverlening aan de Nederlandse emigranten. Dat zou dan een credietverlening door Nederlandse banken moeten zijn de Nederland se handel maatschappij heeft onlangs twee kantoren in Australië geopend met een garantie van de Neder landse regering. In eerste aanleg zou dat voor de huisvesting moeten zijn. Men moet er in dit verband rekening mee houden, dat men voor elke emi grant ongeveer 150£ pond sterling in vesteert (scholen, ziekenhuizen enz.) over die mogelijkheid tot credietver lening verkeren wij nog in een experi menteel stadium. Zij zou een uiterst goed werk zijn naar zijn mening. Voor Canada, waar de omstandigheden an ders zijn, zijn reeds twee projecten uitgewerkt. De heer Suurhoff zei nog, dat de Ne derlandse emigranten een algemeen gekoesterde wens hebben: Wij willen wel in Australië blijven, maar zouden gaarne nog eens een keer naar Neder land gaan. Zo willen velen hun ouders eens opzoeken in ons land. ver concludeert als volgtI Johannes is imperialist en J andere mysterlegoden van hi® J stoten. Zo is de bruiloft in Kana J dig gestolen van de DionysJ dienst. Immers, de primitieve] kon zich nog verwonderen, ffil het water uit de hemel vallenes] stateerde hoe zijn god DionyJ water in druivensap en wijn -J derde. Jezus de Nazarener, de joodse feet, leeft en denkt totaal bultesj Anderzijds hebben wij te 1/ 1 bewaard te worden voor doo I gen, waartoe zo menigeen ,n"'1 omstandigheden geneigd is yH Sion gram zijn, kunnen ln 'J ve omstandigheden redenen 3 vinden om door allerlei c; trekken misbruik hiervan" Laat ons echter zoeken mogen zwijgen en in al heden 't eens waard te v.~ bang en hoe onmogelijk Dat er ook in deze eeuw ratJ gen worden verkondigd blijkt U|t 3 11, waarin de ultra-linkse groen hervormde kerk haar orgaan hJ dit blad beweert de heer E. Sniej de evangelist Johannes „met' kaarten speelt” en een totaal J seerd beeld van Jezus geeft, be J- C. H. Euwe, directeur van de „Bank van Le ning” te Amsterdam en spreken over... onze grootste treurspeldich ter Joost van den Vondel, die in begin 1658 op 71-jarige leeftijd door bemiddeling van de echt genote van de burgemeester, Vrou we van Vlooswijk, als suppoost (boekhouder) bij de „Bank van Leeninge” werd aangesteld, ten einde hem financieel te steunen. Vondel was namelijk in grote moeilijkheden geraakt door het feit, dat hij met zijn bezittingen borg stond voor de schulden van zijn zoon. Men komt in de historie van het Amsterdamse leenstelsel en ner gens heeft dit meer gebloeid en bloeit het nog, dan in de hoofdstad meer interessante en vrij onbe kende feiten tegen. Zo was b.v. ook Frans Banning Cock, de hoofd figuur van Rembrandt's wacht, in de jaren 1638 en commissaris van de Banck werk zaam. De heer Euwe, die op 13-jarige leef tijd als krullej ongen naar het drieper- celige bankgebouw aan de Achter burgwal en de Lombardsteeg kwam en hier reeds een goede halve eeuw werkt, kent de materie als geen an der. Alvorens nader op een en ander in te gaan, willen we verhalen, dat Am sterdam thans nog drie kleinere leen banken heeft en het afgelopen jaar voor 3% millioen gulden uitleende bij een stijging van het aantal panden tot ruim 106.000. Met deze cijfers staat de hoofdstad onbetwist aan de spits, ech ter onmiddellijk gevolgd door Den Haag, terwijl Rotterdam onlangs zijn Bank van Lening wegens te weinig belangstelling liquideerde. In plaatsen als Utrecht, Haarlem, enz, ligt de beleningslust van het pu bliek procentsgewijs vergeleken met Amsterdam op een aanzienlijk lager niveau. De Jordaners houden nog het langste vast aan een verkeer de gewoonte, die vroeger wel meer in zwang was: op Maandagmorgen wor den de Zondagse kleren en sieraden beleend en deze worden ’s Zaterdags (na ontvangst van het weekloon) weer ingelost. De bank moet dit sy steem noodgedwongen tolereren om het kwaad van de „leenwoeker” tegen te gaan. In de Jordaan waren vroeger ook de meeste pandhuizen gevestigd en hier vond men ook het bolwerk der beruchte „leenvrouwen”, de „wel doensters”, die met hun parasitaire practijken menig gezin te gronde richtten. De houders van particuliere leenbanken vonden eertijds in de weekpanden een rijk bestaan; onge veer 70a 75 pct. van hun inkomsten was hieraan te danken zeer terecht werd dit stelsel dan ook van over heidswege ongeveer twee jaar gele- Bestrijd UW PIJNEN met: Uitsluitend bij Apothekers en Drogisten met al wat oudere kinderen, die kun nen gaan werken, maken in Australië de beste kansen. ’s-GRAVENHAGE, 19 Februari. De Australische Regering zal doen wat mogelijk is om de regelmatige toestroming van immigranten te bevorderen. Vooral die van Nederlandse immigranten, want de Nederlandse immigrant staat geheel bovenaan op het lijstje. De selectie-eisen voor de Nederlandse emigranten zullen worden verruimd. Zo zal de toelatingsleeftijd worden ver hoogd. Tot nu toe bestond er alleen voor de emigranten onder het N.G.S.S. (Netherlands Government Sponsorship Scheme), waarbij de Nederlandse emigratiedienst als sponsor optreedt, een leeftijdsgrens van 55 jaar. Voor de meeste emigranten zij die onder de overeenkomst emigreren— was die leeftijdsgrens 45 jaar. Zij werd evenwel al soepel toegepast. Thans zullen ook onder de overeenkomst Nederlanders tot 55 jaar kunnen emigreren. Ook financieel zal er, naar verwacht mag worden, een verruiming komen. De Raad voor de Emigratie heeft een nieuw subsidie-systeem uitgewerkt. Het zal van de Regering offers vragen. Verwacht wordt, dat de Australische Regering daarin zal tegemoetkomen. Dit alles deelde de minister mee in een hedenmiddag in het ministe rie van sociale zaken gehouden pers conferentie. De minister overweegt voor het Ne derlandse emigratie-apparaat in Aus tralië nog een derde maatschappelijke werkster aan te trekken. Deze zal dan in Sydney worden geplaatst. Met Nieuw-Zeeland ligt de zaak an ders en iets moeilijker dan met Austra lië. In het afgelopen jaar waren er 1100 Nederlandse emigranten naar Nieuw-Zeeland. Men wil dat aantal /oor dit jaar opvoeren tot 2500 a 3000. lm dat te bereiken zal er een verrui ming van de beroepseisen komen. Men wil ook wat meer gezinnen ontvangen. De Regering van Nieuw-Zeeland wil een gebouw beschikbaar stellen voor het ontvangen van die gezinnen. De minister kon vaststellen, dat naar schatting 97 tot 98 procent van de Nederlandse emigranten, na enige jaren, die moeilijkheden geven, slaagt. Jonggehuwden zonder kinderen of met 1 a 2 kinderen en grote gezinnen In De Strijdende Kerk stoot ij Jager van Vrouwenpolder zicheil dat zoveel predikanten (gereforna anders spreken dan zij denken, il maar omdat zij angst hebben v«| martelaarschap en liever op hou] gesteld zijn. Ds Jager zegt: I Met beginselvastheid heeft I niets te maken. I Hoe komt het, dat jonge dosa die in hun studententijd nog O zéggen wat zij dachten, na e:| maanden in hun eerste gemeentel seling allerlei reserves hebben 01 „tactiek” gaan spreken?” I Hoe komt het, dat sommige 1 nees in hun slaapkamer vóór te] rëldraad van Kerken zijn en Cl studeerkamer er tegen? I Hoe komt het, dat wijze oui| gen de opmerking kunnen „Onze dominees zijn stuk voor 1 prachtkerels, maar je moet «1 allemaal bij elkaar hebben!"? I Wij zijn zo bang getékend tel den. Wij zijn zo bang het vertn-l kwijt te raken. Wij laten de zaken eerst ma81 j ónderen opknappen, en later dan wel weer mee. En wij wagen het nog over 1 antwoordelijkheid” te spreken! I Of wij werpen ons op de tfcl om een excuus te hebben. Schriftgeleerden bij Herodes. I En we schrikken, als lq vraagtHoe denkt u over de cftj ne? Maar ’t is een vaste R in ons programma: U vraagt® draaiener om heen. Dat 'I veiligste weg. Zo blijft wel ’n grote groep H mensen zonder leiding. Maar.,l ven wij buiten schot. Wij wel vernieuwing, maar.... heelJj zaam, heel voorzichtig. Ja. '°l' j tig als de slangen zijn we "^j maar kan het niet wat méér ■'1 voorbeeld: oprecht als de duiw' Er is veel veranderd. Terwijl de bank in vroeger jaren wegens een te kort aan beleggingsmogelijkheden (het bank-, spaar- en credietwezen had zich nog niet zozeer ontwikkeld) ook een toevluchtsoord was voor de welgestelde, die zijn spaargelden in gouden oorkappen, gouden horloges met dubbele kasten veelal met speelwerk en juwelen belegd had, vervult zij thans de rol van „reddende engel” voor de kleine man. De Rotterdamse historie leert, dat zelfs vorsten van de „Taefel” gebruik maakten zo werd hier b.v. een ge deelte van de Engelse kroonjuwelen beleend voor 400.000! Wat bleef er van de oude glorie tijd? De heren suppoosten van de bank droegen in Vondel’s tijd zelfs de sleutels van goed gevulde Amster damse graanzolders in hun zak, aan gezien deze „beleend” waren. c°ncM •a k J - .k aan de het moge zijn, nochtans tot in der eeuwigheid! -----yg

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1955 | | pagina 4