WEST:
stem?
hoe klonk
Hoe luidde
antwoord
ons
I
HET MANDEMENT
s
OOST:
de stem van de rassen-
en
Het jaar onzes Heren 1954
onze
VOOR NEDERLANDERS
EEN RUSTIG JAAR!
OF WAS HET TOCH NIET
ZO’N RUSTIG JAAR?
n
feil
en
nam bezit van het politieke
het sociale leven.
de stem van de vriend
schap.
van
haat.
ZEEÜWSCH DAGBLAD
zrijdag 31 December 1954
van
Stemmen
uit het
politieke leven
MWl
1
EEN KOOR VAN STEMMEN
SPRAK ONS TOE
listen op te zeggen.
de
kelijk tot stand
dat het daar in
n de wereld klinkt de stem van
de haat is het mogelijk dat die
stem Nederland onberoerd laat?
Dat wij maar rustig voortleven in
alle pais en vree? Wie dat gelooft
is wel ziende blind!
ik
'r*
Dr W. J. A. KERNKAMP
.positief succes.
Y Y T aar klinkt
w
menwerking wil zeggen dat men sa
men wérkt, samen doet wat er ge
daan kan en moet worden voor het
welzijn van onze volkeren. Hoe dat
zal gaan zal nog moeten blijken. Maar
de stem van vriendschap heeft ge
sproken en daaruit mag men ver
trouwen putten voor de toekomst!
binnen het huidige
kabinet tussen rooms
en rood gehandhaafd
bleef.
En nu lijkt het dan
alsof de storm is uit
geraasd en het hoog-
Een droef ogenblik: de ondertekening van de ontbinding van de Unit,
Links Mr Luns, rechts minister Sunarjo,
Een plechtig ogenblik: de ondertekening van het Statuut met de West in
de Ridderzaal te Oen Haag,
gist zich. En wie gelooft dat hier enige
dwang van Nederlandse zijde is toe
gepast, slaat de plank ver mis. Het
Westen had dezelfde weg kunnen kie
zen als Indonesië: het heeft die niet
gekozen omdat het zich verbonden
voelt met Nederlands Vorstin en Ne
derlands traditie en omdat het in sa
menwerking meer heil ziet dan in het
gaan van eigen wegen.
Neen, gemakkelijk is het niet ge
gaan. Er zijn twee Ronde Tafel Con
ferenties voor nodig geweest. De eer
ste duurde nog geen twee maanden
(van 27 Januari tot 18 Maart 1948),
de tweede echter meer dan twee jaar
(van 3 April 1952 tot 3 Juni 1954). In
die laatste periode vooral is er heel
wat gedokterd en de eerste maanden
van 1953 zullen de minister van Over
zeese Bijksdelen, prof. Kernkamp, nog
lang heugen. Toen immers speelde de
vraag of r at recht van zelfbeschik
king ook automatisch het recht van
afscheiding in zich bergt, ook nadat ’t
Koninkrijk nieuwe stijl van kracht
zou zijn geworden. In die dagen sprak
de K.V.P.-afgevaardigde dr de Kort
in de Tweede Kamer over „De tijd
bom onder het Koninkrijk”!
Hoe gelukkig zijn al deze moei
lijkheden echter opgelost in het af
gelopen jaar. Op 8 Februari kwam
het bericht, dat in de „kleine com
missie’, die in het leven was ge
roepen om een oplossing uit de im
passe te zoeken, volledige overeen
stemming was bereikt. En toen liep
de zaak verder vlot: op 20 Mei
kwam de tweede R.T.C. opnieuw
bijeen en na een zitting van vijf da
gen werden de handtekeningen ge
plaatst onder het ontwerp.
Even nog heeft het accoord aan ’n
zijden draad gehangen, toen bij de
behandeling in de Tweede Kamer ver
scheidene juridische bezwaren naar
voren werden gebracht. Speciaal dr
Schouten, de anti-revolutionaire frac
tieleider zag de overeenkomst in strijd
met de grondwet en hij weigerde er
zijn stem aan te geven. De andere an
tirevolutionairen stemden echter voor,
zodat toch de vereiste meerderheid
werd verkregen.
En daarop is dan de Koninklijke goed
keuring gevolgd hij de ondertekening
In de Ridderzaal in Den Haag. Een
sprookje, de grootsheid van het mo
ment waardig. Vrijwillig heeft Neder
land afstand gedaan van het gezag over
grote gebiedsdelen vrijwillig heeft
de bevolking van die gebieden weer
aansluiting gezocht bij Nederland. En
die aansluiting is verkregen op voet
van gelijkheid.
Daarmee zijn we gekomen aan het
einde van een lange periode maar
daarmee staan we tevens aan het be
gin van een nieuwe weg. Want sa-
uit de geschiedenis van het afgelo
pen jaar is wel de behandeling die
Nederlanders in Indonesië hebben
ondergaan. Rechtszekerheid blijkt
voor hen niet te bestaan; door me
thodes, die aan de Russische doen
denken, worden hun bekentenissen
afgedwongen; haast machteloos staat
Nederland hiertegenover, want ook
de scherpste protestnota’s hebben
geen enkele uitwerking. Al het ge
praat over „rechten van de mens’’
wordt hier wel heel duidelijk over-
schreeuwd door de stem van de ras
senhaat, die schreeuwt om het bloed
der Nederlanders!
ons aller stem
luider dan hier in Neder
land, waar wij wonen en
werken? Daarom is het zaak eerst
om ons heen te zien om te weten
wat dit jaar aan Nederland gebracht
heeft.
En och, dan weet U het wei: dit
is het beste jaar geweest dat we na
de oorlog hebben mogen beleven.
De armoede heeft het veld moeten
ruimen voor een zekere welvaart.
En verreweg de meesten hebben
hiervan geprofiteerd in de vorm
van loonsverhogingen: vijf pet. aan
het begin van dit jaar en zes pet.
per 1 October. En tal van groepen
hebben nog meer gekregen doordat
het verschil tussen stad en platte
land is ingekrompen. En bovendien
zijn de belastingen niet onaanzien
lijk verlaagd. Terwijl voor het ko
mende jaar nogmaals een belasting
verlaging op het programma staat.
Daar staat dan wel het een en an
der tegenover: de huren zijn ver
hoogd en de prijzen zijn gestegen:
maar slechts weinigen zullen kun
nen volhouden, dat zij er in de loop
van dit jaar niet beter op gewor
den zijn!
Nog een reden waarom men met
dankbaarheid aan dit jaar mag te
rugdenken: de werkloosheid, vijand
No. 1 van de volkskracht, die nog
maar zo kort geleden ons bedreigde,
bestaat nauwelijks meer. In tal van
sectoren van ons maatschappelijk
leven is er zelfs een tekort aan
werkkrachten. Speciaal voor de
vrouwelijke beroepen geldt dit. Na
tuurlijk heeft dit wel wrijvingen
gegeven: verschil van mening over
de vraag wanneer men tot nieuwe
belastingverlaging kan overgaan, is
inds 30 Mei van dit jaar beheerst het mandement der rooms
katholieke bisschoppen het politieke leven in Nederland.
„De katholieken in het openbare leven van deze tijd’’ heet
te dit herderlijk schrijven en het zou nauwelijks onder de aan
dacht van de grote massa der niet-roomsen gekomen zijn, ware
het niet, dat in het derde deel van dit boekje aan de roomse ge
lovigen op straffe van kerkelijke tucht verboden werd lid te zijn
van het N.V.V. of van andere rode organisaties, regelmatig
socialistische kranten te lezen of naar de Vara te luisteren en
dat op de roomse werkgemeenschap in de Partij van de Arbeid
sterke pressie werd uitgeoefend de samenwerking met de socia-
er in het parlement het gevolg van
geweest. En het woord „conjunc-
tuurbeheersing”, vroeger een begrip
voor economen, wordt nu ook al
door de gewone man gehanteerd, ’t
Is een modewoord geworden in dit
jaar.
We zouden nog heel wat van die
woorden kunnen noemen die ons
leven hebben beheerst in het afge
lopen jaar: Deltaplan, Schelde-Rijn-
verbinding, huurbelasting, vluchte
lingenhulp we hebben daar al
len zo’n beetje een mening over en
we praten er dan ook over.
Maar raakt dat alles ons ook wer
kelijk? Als wij daarover praten,
klinkt dan ook werkelijk de stem
van ons hart? Of is dat slechts onze
stem-voor-de-buitenwereld? Is die
stem van ons binnenste niet onge
lijk aan die vele valse stemmen uit
het wereldconcert?
Laten wij die valse stemmen van
het wereldconcert eens toetsen aan
wat hier in Nederland leeft. U ver
foeit de onverdraagzaamheid van ’t
communisme: het is immers een
systeem dat zich blind staart op
zichzelf en niets anders naast zich
duldt? En hoe is het hier? Merkt
U hier iets van verdraagzaamheid
tussen groepen die toch heel dicht
bij elkaar moesten staan? Merkt U
iets van die verdraagzaamheid op ’t
terrein van de christelijke politiek?
Hoever zijn we in het afgelopen
jaar gevorderd op de weg van sa
menwerking (om van eenheid niet
te spreken!) tussen die partijen die
water langzaam weg
ebt. Zo lijkt het
maar het is niet an
ders dan schfjn. Naar
mate de verkiezin
gen in 1956 naderen
zal men zien dat het
vuur steeds is blij
ven smeulen. Want
dan zullen de vlam
men weer hoog op
laaien. En dan zal
zonder enige twijfel
de P.v.d.A. zijn ver-
kiezingsgreep doen
naar de macht: een
millioen heeft zij
ervoor over om de
grootste partij te
blijven en het ver
leden heeft wel ge
leerd, dat de socialis
ten weten wat ver
kiezingspropagan
da is!
wapengekletter! Er is ook de stem van dë naar schoonheid dorstende
mens. De mens die wil genieten van het al mooie dat God in de natuur
gelegd heeft. De mens die niet geloven kan, dat al dat andere: die twee
dracht en die strijd, de boventoon moet voeren in dat stemmenkoor!
Stemmen klinken. Sommige heel dichtbij. Stemmen die verkonden dat
Nederland leeft in een periode van hoogconjunctuur; dat de armoede
voorbij is en dat welvaart ons tegenlacht. Stemmen die luid en dringend
het eigen aandeel in die welvaart opeisen. In dat koor mengt zich de stem
van de aandeelhouder zo goed als die van de arbeider. Ja, ze schreeuwen
tegen elkaar in, want in elk van die stemmen ligt het wantrouwen, de
angst om niet voldoende aan zijn trekken te komen. Zei daar iemand
dat de klassenstrijd voorbij is? Dwaas, sluit toch Uw ogen en luister.
Luister naar de stemmen die rond U opklinken. Luister naar de stem van
Uw eigen hart, want daar zetelt (bij U en bij mij) de afgunst!
TEMMEN KLINKEN.
Sommige schel en brutaal. Daar is de stem van het communisme,
die U opwekt een knieval te doen voor de almachtige staat en
daar is de stem van de dollar-aanbidder, die meent dat al het schone
en goede van deze wereld voor geld te koop is. Daar zijn de stemmen
der rassen, sommige schuchter, sommige krijsend rassen die in een
strijd gewikkeld zijn over de vraag wie heer en wie dienaar zal zijn.
Hoort U daartussen niet de krijsende beschuldiging over koloniale uit
buiters"? Hoort U niet hoe deze stemmen naar bloed dorsten?
Stemmen klinken. Sommige schuchter en bedeesd. De stem van de
geleerde, die weet welk een inmense krachten ook in dat jaar 1954 aan
de natuur ontworsteld zijn. Een stem die klinkt als een angstschreeuw
om het vreselijke dat met die kracht teweeg gebracht kan worden. En
met hem schreeuwt de stem, de angstige stem van ieder denkend mens
maar het is alles zo zwak, vergeleken bij al die leuzen en al dat
H UISTER! LUISTER
Hoort gij die stemmen? Stemmen van verre, voor U nauwelijks ver
staanbaar, nauwelijks te begrijpen omdat ze een voor U vreemde
taal spreken. Voor U en voor mij zijn ze nauwelijks meer dan een onder
toon in dit helse wereldconcert.
Stemmen van dichtbij ook, uit Uw eigen werelddeel, uit Uw eigen
land. Stemmen uit Uw eigen kring, uit Uw eigen gezin, ja.Uw eigen
stem. Want die klinkt mee. Duidelijk en helder. Misschien zelfs klinkt
die stem in Uw eigen oren het hardst! Misschien verhindert die U wel
die andere stemmen te horen
Hoort gij die stemmen? Op deze oudejaarsdag? Op deze oudejaars
avond van het jaar 1954? Of hebt ge ook nu, zelfs nu!, geen tijd om te
luisteren? Jacht U op deze oudejaarsavond ook door, net als anders:
vlug eten, vlug naar de kerkdan koffie en even napraten over wat
U in de kerk gehoord hebt en wie U gezien hebtdan een spelletje
omdat dit immers een gezellige gezinsavond moet zijnen dan even,
een paar minuten maar, rust omdat U wacht op de klok van twaalf.
Waarna U jachtend het nieuwe jaar ingaat! Zo is het toch niet bij U?
Want dan is het wellicht beter, dat U ook op deze avond maar bijtijds
naar bed gaat - dan hebt U Uw rust hard nodig!
WEEMAAL is in dit afgelo
pen jaar de gouden koets
door de straten van Den Haag
gereden. De eerste maal (der tra
ditie getrouw) op Prinsjesdag bij
de opening van het parlementaire
jaar. Maar er volgde een tweede
keer: op die zonnige Deecemberdag
toen H. M. Koningin Juliana het
Statuut met de West ondertekende.
Daarmee was liet „Koninkrijk nieu
we stijl” een feit geworden met
die pennestreek bevestigde onze
Vorstin, dat zij niet langer de
kroon over een Rijk met koloniën,
maar dat zij de Souvereine is over
een Koninkrijk, waarin drie landen
vrijwillig samenwerken!
Dit statuut is ook niet zo gemak-
gekomen. Wie meent
Suriname en de An
tillen maar zoete jongens zijn, die
'-"es doen wat Nederland zegt, ver-
RIEST is het drama, dat zich
ook in het afgelopen jaar vol
trokken heeft in en rond In
donesië. Welk een schrille tegen
stelling tot de ontwikkeling die de
West heeft doorgemaakt na de
Koninklijke boodschap van 7 De
cember 1942. Ginds vrije landen,
maar van harte samenwerkend met
het Koninkrijk der Nederlanden.
Hier in Indonesië ook een vrij land
maar op welk een wijze vrij! Hier
heerst een dictatuur die zich slechts
op de been weet te houden in felle
haatcampagnes tegen Nederland.
Hier de schelle, brutale stem van
de rassenhaat, zijn heil zoekend in
leugens en bedrog.
Afkeer van Nederland en van de
Nederlanders dat heeft de sfeer en
de gedragingen in Indonesië bepaald.
Ook dit jaar zijn de leiders er op uit
geweest alles wat nog aan de tijd her
innert dat Nederlanders dit land tot z
Men kent de ge
volgen van dit her
derlijk schrijven: een
felle tegenaanval
van de zijde van de
Partij van de Arbeid,
waarin dit mande
ment getypeerd
werd als een aanval
op de in Nederland
heersende vrijheid;
woedende en soms
ook merkwaardige
speeches voor de ra
dio en in kranten;
een rede van de heer
Ruppert, de voorzit
ter van het C.N.V.,
waarin hij niet min
der fel dan de bis
schoppen het socia
lisme aanviel, zij het
dat hij zich uitdruk
kelijk van de room
se sanctiemaatrege-
len distantieerde;
toen de verbreking
door het N.V.V. en
de aangesloten orga
nisaties van de sa
menwerking met de
andere vakcentralen
en -organisaties. En
tenslotte een vrij fel
debat bij de politieke
beschouwingen in de
Tweede Kamer,
waarbij wel lelijke
woorden werden ge
zegd, maar waardoor
de samenwerking
de Bijbel als hun grondslag gekozen
hebben? Geen stap zijn we verder
realiseert U zich dat wel?
De hebzucht der dollar-aanbid-
ders hebt U het fanatisme wel
opgemerkt, waarmee ieder getracht
heeft zijn aandeel binnen te halen
in de gestegen welvaart? Dat is
ieders goed recht, natuurlijk! Maar
het is de geest die de daad bepaalt.
En heus, maak U over die geest
geen illusies!
Het rassen-fanatisme kent Neder
land gelukkig niet maar net zo
goed als door Zuid-Afrika b.v. loopt
door Nederland een diepe kloof: de
tegenstelling tussen de werkgever
en de werknemer. Och we weten
het wel! We hebben publiekrechte-
lijke bedrijfsorganisatie, in sommi
ge bedrijven functionneren perso
neelscommissies (in de meeste on
dernemingen heeft men het zelfs
nog niet zo ver kunnen brengen: er
is te weinig interesse!) en er wor
den schone pogingen ondernomen
om te komen tot winstdeling, tot
medezeggenschap en medeverant
woordelijkheid. Maar.... lééft dat
ook in ons of zijn het maar schone
leuzen? We zijn zo bang dat dat be
grip „medewerker” voor 99 pet. der
mensen nog een inhoudloos begrip
is. We zijn nog zo vertrouwd met
die woorden „baas” (vrij om te doen
en te laten wat hij wil) en „knecht”
(is er om te werken en niet an
ders)
Dat zijn onze stemmen! En maar
een heel enkele keer beleven we
werkelijk de Goddelijke opdracht:
„Heb U wnaaste lief als U zelve!”
En toch is dat het belangrijkste ge
luid, dat wjj kunnen laten horen,
medechristenen
bloei en ontwikkeling brachten uit te
roeien. En men tracht de wereld diets
te maken, dat de eenheidsstaat van
Soekarno in die paar jaar meer ge
presteerd heeft voor het algemeen
welzijn dan 300 jaar Nederlands be
wind....! Gelukkig zijn er tekenen
dat de wereld dat toch niet meer wenst
te slikken!
Vier feiten vragen in dit verband
de aandacht:
a. de opheffing van de Nederlands-In-
donesische Unie. Na een periode van
merkwaardige conferenties, welke
begon op 29 Juni, werd op 10 Aug.
een protocol ondertekend, waarbij
de Unie werd geliquideerd. Aan
vankelijk hadden de heren Sunarjo
en Yamin getracht ook Nieuw-Gui-
nea in de wacht te slepen. Minister
Luns maakte hun echter onomwon
den duidelijk dat ze dan maar beter
konden terugkeren. Daarop kozen
ze eieren voor hun geld, in dit ge
val het halve ei verkiezend boven
de lege dop! Met de opheffing is alle
militaire, culturele en buitenlands
politieke samenwerking verbroken
(overigens was daar toch niets van
terecht gekomen!). Slechts enkele
financieel-economische passages
bleven gehandhaafd.
b. de kwestie Nieuw-Guinea. Ondanks
de smerigste pogingen om onrust in
dit Nederlands gebiedsdeel te zaaien
ondanks infiltraties, laster en lie
derlijke verdraaiing der feiten is
Indonesië er niet in geslaagd de Ver.
Naties van haar gelijk te overtui
gen. De politieke commissie dezer
volkerenorganisatie had zich aan
vankelijk uitgesproken voor een
„gematigde resolutie waarin Ne
derland verzocht werd de onder-
handelingen te heropenen. Door uit
stekend werk van minister Luns kon
ook deze resolutie de vereiste meer
derheid niet behalen in de algeme
ne vergadering.
Daarmee is de kwestie Nieuw-
Guinea voorlopig weer van de baan.
Maar men kan er zeker van zijn,
dat deze zwakke Indonesische rege
ring steeds weer op dit punt zullen
aanvallen, omdat dit hun enige
kans is om het volk enigszins eens
gezind te houden!
c. de zaak der Ambonezen. Helaas is
er op dit punt in het afgelopen jaar
weinig vooruitgang geboekt. Diplo
matiek wil de wereld nog niets we
ten van een Republiek der Zuid-Mo-
lukken ondanks alle fraaie woor
den over zelfbeschikkingsrecht! Mili
tair staat de zaak er misschien wat
beter voor. Er komen hierover schaar
se en weinig betrouwbare berichten
binnen. Maar het feit dat men in
Indonesië Nederland ervan beschul
digt op Ambon militaire acties op
touw te zetten, is wel het beste be-
wijs, dat het verzet tegen de afge
dwongen eenheidsstaat nog lang niet
is gedoofd. Er is nog een toekomst
voor Ambon
d. de rechten der Nederlanders in In
donesië. Een der zwartste bladzijden
Wat gaan wij, pro-
testanten, nu doen?
Zal onze stem ook i
gehoord worden als
straks de felle kreten
van socialisme en
rooms-katholicisme
de politieke rust van
Nederland zullen
verstoren? Hebben
wij een eigen geluid
of zullen wij achter
de bisschoppen aan
lopen in de strijd te
gen de doorbraak?
Men denke aan de
ernstige waarschu
wing die gehoord is
op de antirevolutio
naire partijconferen-
tie jegens het room- 1
se wereldlijke stre
ven!
Onze stem zal ge
hoord moeten wor
den. Met een eigen,
een zuiver bijbels
geluid. En het zal
geen zwakke stem
mogen zijn. Ziehier
onze politieke en
maatschappelijke
taak voor het ko
mende jaar. Een
zware taak die veel
gebed, veel beleid en
veel inspanning zal
vergen. En zijn wij
daartoe bereid, staan
de op de drempel
van dit nieuwe jaar?
UISTER! LUISTER
Hoort gij op deze oudejaarsavond de kerkklok beieren? Ook dat is
een stem die roept! Een stem temidden van vele stemmen. Een stem
die nog maar nauwelijks gehoord wordt temidden van het helse rumoer
dat de wereld maakt. En toch....... is dit de stem die uiteindelijk al die
andere stemmen zal overheersen. Hij roept ons en Hij heeft een opdracht
voor ons. Neen, niet om onze oren te sluiten voor het hels concert dat
deze wereld maakt Zijn opdracht luidt dat wij er in deze wereld aan
mee zullen werken dat Zijn stem steeds duidelijker wordt gehoord. Dat
wij, als zijn soldaten, strijden voor de eindoverwinning van die Goddelijke
roepstem.
Dat kunnen wij niet zelf. Als wij al dat stemmengeroep niet toetsen
aan Gods Woord, dan zijn wij maar al te spoedig misleid. En ookdan
hebben wij geen rust meer op deze wereld. Want het is alles zo angst
aanjagend, zo uitzichtloos, zo troosteloos. Slechts de wetenschap dat God
door dit alles Zijn Rijk doet komen, kan ons moed geven om op de
levensweg verder te gaan!
Maar dan ook: staande midden in dit leven. Onze stem verheffend in
dat wereldkoor. En dan gaat het erom wat wij zeggen; wat wij gezegd
hebben in dat jaar dat voorbijging. Het is goed zich daarop een ogenblik
te bezinnen.
Mr J. M. A. H. LUNS
-JÉ
