geen
van
1
s
gunstig jaar
MOSSEL VISSERIJ DIT JAAR IN
GUNSTIGE SITUATIE
Bruinisser vissers willen
hogere schadeuitkering
Vervangingswaarde aangeboden
Garnalenvissers hadden
Ook Zeeland profiteerde
hoogconjunctuur
i-uwi
i
„Zevibel" staat steeds op de bres
'3!
Export bereikte grote hoogte
goede
I
■i
Vangsten schraal, prijzen niet veel hoger
dan in 1953
Zeeuwse vissers en de
visserijnota
J
Deltaplan niet funest als er weer
verwaterplaatsen komen
j Drs M. C. Verburg j
oogstwaarde gevraagd
Een probleem
sociale voorzieningen
Haringvisserij
Levensbelang voor
Breskens
1 „Er zijn goede zaken gedaan!”
kW
ZEEUWSCH DAGBLAD
Vrijdag 31 December 1954
'n nieuwe haven vinden
op
I
l
1
directeur van het E.T.I.
gaf zijn visie
Zeelands économie
Waar zullen, als het
j Drie-eilandenplan doorgaat, i
l de vissers van Arnemuiden f
'n nieuwe haven vinden? 1
1
---- - -
Productiviteit
Waarom trekken zij weg?
Druk jaar voor E.T.I,
Sociale zorgen.
Mosselpercelen door dijkherstel vernield.
ars CAMB1ER
Zeeuwse visserijbelangen
De vloot.
Verbetering.
Ook uitbreidinc
iSÖiW
WatS
JÊ
i
ij
i
•i
BW
s
waterplaatsen kan worden beschikt.
Zodoende kan ook de mossel van
de Waddenzee voor de export zand
vrij gemaakt worden, hetgeen be-
tot stand brachten of de plannen daar
voor gereed maakten. En in het raam
van de grote economische activiteit
mag zeker niet worden verzuimd te
wijzen op de bouw van diverse silo’s
en koelhuizen, die een bewijs vormen
van het feit, dat de Zeeuwse landbouw
haar tijd verstaat.
Vestiging en uitbreiding van bedrij
ven kostten uiteraard grote investerin
gen. Hoe in vele gevallen intern de fi
nanciering tot stand kwam onttrekt
zich aan het oog en aan de beoorde
ling. Wèl is na te gaan tot welk bedrag
er dit jaar bankcredieten onder Staats
garantie en overheidsfinancieringen
zijn verstrekt. Naar schatting zal dit
een millioen gulden bedragen.
&41
Minister Mansholt heeft in het af
gelopen jaar bij de Staten-Generaal
de Visserijnota ingediend. De ge
hele zaak is nog in bespreking. Ver
der dan de Kamercommissie voor
de Visserij is alles nog niet geko
men, doch het spreekt vanzelf, dat
men zich in de kringen der vissers
intensief met deze nota heeft bezig
gehouden.
In Zeeland, zo deelde men ons
mee, zijn de vissers verheugd over
het verschijnen van deze nota. Er
blijkt uit, dat de regering een open
oog heeft voor de moeilijkheden,
waarin de visserij verkeert en an
derzijds hoopt men, dat er wegen
zullen worden gevonden om ver
betering in de positie der vissers te
brengen.
De nota is voornamelijk ook voor
de garnalenvissers van belang.
Er wordt n.l. gesproken over een
sanering van de vloot. De suggestie
jvordt gedaan om met tweede hands
Schepen te gaan vissen. Maar nie
mand In Zeeland weet of begrijpt
Jvaar de minister deze tweede-
nands-vaartuigen vandaan wil ha
len. Men is
windsman deze kwestie zal oplos
sen.
de mosselvisserij heel wat gunsti- derf tegengaat en waardoor de kwa
liteit goed blijft.
Waarom niet de gehele mossel
visserij naar het Noorden verlegt
nu daar driemaal zoveel mosselen
worden gevist dan in Zeeland?
En tenslotte spreekt de geogra
fische ligging van Yerseke ook
nog een woordje mee. Frankrijk
en België zijn-nog altijd de groot
ste afnemers en het feit, dat men
honderden kilometers spaart
wanneer men de mosselen in Yer
seke en niet in het Groninger
Zoutkamp moet halen, telt zeker
ook mee.
ger zijn. De verkoop heeft dit»
jaar een grote hoogte bereikt en
volgens de voorlopige cijfers
wordt het nieuwe mosselseizoen
nog beter. Tot 1 November j.l.,
zo blijkt uit de gegevens, is reeds
10.000 tón meer verkocht dan in
de overeenkomstige periode van
1953. En dan is er niet eens reke
ning gehouden met het feit, dat
men dit jaar drie weken later met
leveren is begonnen.
En wat zeker even belangrijk
is: de kwaliteit van de Zeeuwse
mosselen is en blijft goed. Men
heeft dit jaar bovendien weinig
last gehad van de parasiet. Kort
om: de mosselvisserij kan terug
zien op een gunstig jaar.
Men is er zelfs in geslaagd om
de naaste concurrenten op de we
reldmarkt, Duitsland en Dene
marken, behoorlijk voorbij te stre
ven.
In ronde cijfers kan men het zo
stellen, dat 75 procent van de mos
selen dit jaar uit de Waddenzee
zijn gekomen en 25 procent uit dé
Zeeuwse wateren. In onze provin
cie heeft [men het grote voordeel,
dat over goede en beschutte ver-
VORDERING.
Er is een vordering in
gediend bij de Kanton
gerechten van Sommels-
dijk, Zierikzee en Mid
delburg. Uiteindel.jk
heeft de Kantonrechter ie
Sommelsdijk zich bevoegd
MOSSELZAAD.
Het mösselzaadvissen is tegenge
vallen in het Afgelopen jaar. Dit
geldt zowel voor de Waddenzee als
voor de Zeeuwse wateren. Men ver
wacht zelfs Voor het komende jaar
een tekort aan halfwasmosselen in
Zeeland. Er :zijn kwekers, die an
ders nooit zaad behoeven aan te ko
pen, doch die er ditmaal toe zijn
overgegaan. Als oorzaak hiervoor
kan medë aangewezen worden de
stormramp van 1953, toen zeer veel
mosselzaad is verloren gegaan.
DELTAPLAN.
Ook hier komt het Deltaplan om
de hoek kijken. De strijd ertegen
werd dit jaar met kracht voortge
zet. De commissie van dertien ont
plooide grote activiteit. Minister
president dr W. Drees kwam per
soonlijk naar Yerseke om te worden
voorgelicht over de situatie in de
mossel- en oestercultuur indien de
zeegaten zouden worden afgeslo
ten.
De zaak draait voor de mossel
visserij voornamelijk om één be
langrijk punt: de verwaterplaat-
sen. Wanneer men bij de uitvoe
rig van het Deltaplan de mossel-
vissers verwaterplaatsen kan ge
ven, die minstens even gunstig ge
legen zijn als de tegenwoordige,
dan valt alles misschien nog wel
mee. Lukt dit echter niet, dan
wordt gevreesd, dat de export een
ernstige klap zal krijgen. Daarom
zal men blijven strijden voor de
belangen van de mosselvisserij in
Zeeland. En gezien de grote be
langen, die hier op het spel staan,
Hl is de zaak dit volkomen waard.
Nu moge dit op het eerste gezicht
niet zo heel veel lijken wanneer
men dit millioen stelt in verhouding
tot een stad van zeg 275.000 inwoners
(het bevolkingsaantal van Zeeland),
dan ziet het beeld er heel anders uit en
dan mag men zeker zeggen, dat het
niet zo gering is. Overigens ware het
te wensen, zo verzuchtte de heer Ver-
burg, dat men in Den Haag wat meer
rekening hield met een zo sterk gede
centraliseerde „stad” als Zeeland
b.v. op het punt van de woningen!
Een ander uiterst belangrijk onder
werp, dat in 1954 aan de orde werd ge
steld was de productiviteitsverhoging.
In Terneuzen werd de eerste Nijver-
heidsdag voor Zeeland gehouden en die
was een groot succes. Een speciale
commissie voor de verhoging der pro
ductiviteit werd opgericht. Daarbij
aansluitend kreeg Zeeland een afde
ling van het Ned. Instituut voor Effi
ciency en dit alles wijst erop, dat ook
het Zeeuwse bedrijfsleven belangstel
ling heeft voor de vele problemen, die
hier liggen en bereid is zijn aandeel te
leveren in het zoeken naar de oplossing
daarvan.
In het voorbijgegane jaar is ook weer
uitvoerig gesproken over de vraag,
waarom zovele Zeeuwen wegtrekken
uit hun provincie. Heel wat veronder
stellingen zijn daaromtrent geopperd
en de huizenkwestie stond daarbij ze
ker niet op de laatste plaats. Ged. Sta
ten hebben opdracht gegeven tot het
instellen van een diepgaand onderzoek
naar de oorzaken van deze ontvolking,
terwijl op Walcheren een soortgelijk
onderzoek al aan de gang is.
Drs Verburg meende, dat hier van
zeer belangrijke initiatieven gesproken
mag worden. Uiteindelijk gaat het er
hierbij om aan de weet te komen hoe
elders de levensomstandigheden zijn in
vergelijking met die in Zeeland, opdat
kan worden nagegaan wat er hier
eventueel zou moeten veranderen.
Het E.T.I. zelf heeft ook weer een
druk jaar achter de rug. De financie
ring van bedrijven vroeg alle aandacht
en niet minder het onderzoek naar de
vestigingsmogelijkheden van bepaalde
industrieën. Deltaplan en Drie-eilan
denplan wierpen ook hier hun scha
duwen vooruit, hetgeen betekende, dat
tal van onderzoekingen moesten wor
den verricht èn rapporten geschreven.
Wanneer wij daaraan dan nog toe
voegen, dat er onderzoekingen wer
den verricht voor de vestiging van
een uitgebreid technische school en
dat een rapport gereed kwam over
de Franse vlas-politiek, dan mag ze
ker worden gezegd, dat het E.T.I.
ook in 1954 zeer veel voor de bevor
dering van Zeelands welvaart heeft
gedaan.
n tegenstelling tot hetgeen wij
schreven over de garnalenvis
serij kunnen de geluiden over
De vissersvloot voor de garnalen
vangst is ook dit jaar weer enigszins
ingekrompen. In totaal zijn er nu nog
50 schepen die ter vangst gaan, t.w.
25 uit Breskens en 25 uit Veere en
Vlissingen samen. Dit betekent een
vermindering van drie schepen in het
afgelopen jaar.
voor het welzijn
VOORDELEN.
De Zeeuwse wateren bieden ech
ter vele voordelen. Zoals gezegd,
men beschikt over uitstekende ver
waterplaatsen. Daar komt bij, dat
de mosselvisserij op de Waddenzee
zeer afhankelijk is van het weer.
Bij storm wordt vaak grote schade
aangericht. Verlegging van de mos
selvisserij naar het Waddengebied
zou betekenen, dat de risico’s er al
leen maar groter door zouden wor
den. De kwaliteit van Zeeuwse en
Waddenzeemosselen is volgens in
gewijden practisch gelijk.
Men kent
Wegens het herstel aan
de dij ken heeft men in
1953 gebaggerd in Greve-
lingen en op de Oude
Tongense bank. Nader
hand bleek, dat de per
celen met mosselzaad
waren verwoest. Fr werd
schadevergoeding ge
vraagd en verkregen,
doch de vissers wilden
geen „genoegen nemen
met de vervangingswaar
de.
do Arnemuidense vissers) als het Drie-
eilanden-plan zal worden verwezenlijkt.
Zoals men weet ligt de Arnemuidense
vissersvloot vóór een goed deel in Vee
re. Wanneer het Veeregat zou worden
afgesloten betekent dit voor hen, dat
de vaarweg naar de visgronden niet
langer aanwezig is. Er zou dan voor
hen naar een andere haven moeten
worden omgezien.
Daarvoor zijn vier mogelijkheden
genoemd: Cöïijnsplaat, Bürghsluis,
Breskens en Vlissingen. Geen der
vier kan als ideaal worden bestem
peld, doch naar de mening der vis
sers verdient Cöïijnsplaat de voor-
VAN GARNALEN, MOSSELEN EN BARING
MM&iï van i/i&wiï!
De sociale verzorging van de mensen,
die by de garnalenvisserij betrokken
zjjn, kon ook dit jaar niet afdoende
worden geregeld. Wel zijn er door de
stichting „De Ned. Visser y” met me
dewerking van het ministerie van So
ciale Zaken enkele regelingen getrof
fen, doch opgelost is de zaak nog lang
niet.
Het personeel aan boord van de
schepen deelt immers in de besom
mingen. Er is geen sprake van dienst
betrekking, zodat de sociale wetten
zoals de Wachtgeld- en Werkloos
heidswet op hen niet van toepas
sing zijn met uitzondering van de
Ongevallenwet.
Het betalen van premie voor het
personeel zou de vissers een te grote
last opleggen.
Men is nu zover, dat de vissers
gedurende de wintermaanden, in
dien zij zich laten inschrijven bij
het Gewestelijk Arbeidsbureau, te
werk kunnen worden gesteld vol
gens de G.S.W.-regeling.
Gelukkig zijn er ook enkele gunsti
ge dingen te vermelden. De minimum
prijs voor de garnalen kon in 1954 met
5 cent per kg worden verhoogd. Bo
vendien wordt de heffing voor het
z.g. Garnalenfonds nu door de vissers
zelf betaald. Tot voor kort was het zo,
dat de handel 3 procent van de kilo
prijs in dit fonds stortte.
Een zeer moeilijke zaak wordt het
voor de garnalenvissers (en vooral voor
voor
verder niets. Wie echter de artikelen op déze
pagina goed leest, zal tussen de regels door kunnen zien, dat het met name de „Zevibel” is ge
weest, die op allerlei terrein ook in het afgelopen jaar voor het welzijn van de vissers in
Zeeland heeft gewerkt.
e garnalenvissers in Zeeland hebben bepaald geen gunstig jaar
achter de rug. De vangsten waren aan de schrale kant; er werd
veel minder gevangen, dan bijv, in 1953 het geval was. En hoéwél
de prijzen hoger lagen dan het jaar tevoren, de besommingen die werden
gemaakt waren van die aard, dat men kan zeggen, dat de garnalen
visserij in 1954 net lonend is geweest. Maar daarmee heeft men zowat
alles gezegd.
Wat de vangsten betreft is hiervoor wel enige verklaring te vinden.
De strenge vorst in het begin van het jaar was oorzaak, dat men niet
kon uitvaren. Later heeft men enige tijd vanuit IJmuiden en Schevenin-
gen gevist. De Zeeuwse visgronden hebben ook niet veel opgeleverd.
Hoa slecht de vangsten in dit jaar
wel zijn geweest blijkt o.m. uit de cij
fers van de Vismijn in Veere, die ons
ter beschikking staan. De aanvoer be
droeg 265.600 kg export-garnalen te
gen niet minder dan 396.000 kg in
1953. De gemiddelde prijs in Veere
lag op 1.29 per kg tegen 1.10 in
1953. Hieruit blijkt wel, dat de hogere
gemiddelde prijs niet in staat was de
e Zeeuwse vissers voelen zich wel eens achteruitgezet. „Er wordt altijd met veel ophef ge
sproken over de landbouw en de industrie in Zeeland”, zo zeggen ze dan, „maar de visserij,
die zeker met evenveel, zo niet meer problemen kampt, wordt vaak vergeten.”
Het is mede daarom, dat wij dit jaar in onze Oudejaarskrant flinke aandacht willen be
steden aan de Zeeuwse vissers en hun problemen. Voornamelijk wat betreft de garnalenvisserij
en de mosselvisserij.
We zijn hiervoor te rade gegaan bij drs R. Cambier, secretaris van de „Zevibel”, de Pro
vinciale Stichting met een goede klank in Zeeland, immers alle vissersverenigingen en sinds dit
jaar ook een groot aantal oesterkwekers in Zeeland hebben zich bij de „Zevibel” aangesloten.
Over de organisatie zelf, die uitstekend werk doet en voor de belangen van de gehele
Zeeuwse visserij op de bres staat, leest men i
0 en wisselend aantal Urker vis-
sers trekt regelmatig vanuit
de haven van Breskens op de
haringvangst. Zware vrachtwa
gens rijden dagelijks uit deze
Zeeuwse vissersplaats het land
door met het Zeebanket, dat door
de Urkers wordt aangevoerd.
De haringvangst is voor Bres
kens van zo grote betekenis ge
worden, dat zonder overdrijving
van een levensbelang voor deze
nijvere Zeeuwse gemeente kan
worden gesproken. De moeilijk
heden, die voor deze tak van de
visserij optreden, zijn uiteraard
niet groot, maar ze zijn er.
Zo wil de Vissersbond pogen
de minimumprijs voor de haring
te verlagen. Deze prijs zou te
hoog liggen in verband met de
export.
In Breskense visserskringen
voelt men helemaal niet voor een
dergelijke maatregel en men hoopt
nu maar, dat er geen nieuwe re
geling komt.
de feiten, verklaard iri deze; kwes
tie een uitspraak te doen,
hetgeen echter door de
Landsadvocaat in twijfel
wordt getrokken. In. Zie
rikzee en Middelburg
nam de Kantonrechter
nog geen beslissing.
Dit wil dus zeggen, dat
in deze moeilijke affaire
het laatste woord voorlo
pig nog niet is gesproken.
Nog altijd wordt on
derhandeld over de mo
gelijkheden om de billij
ke eis van de vissers in
gewilligd te krijgen. Of
dit gebeuren zal Men
hoopt, dat het nieuwe
jaar dat leren zal.
t ft
„Economisch is het jaar 1954 voor Zeeland zeer gunstig ge-
weest. De hoogconjunctuur, dié de wereld en ook ons land be-
heerst, heeft Zeeland zeker niet overgeslagen en zo werd het een
goed jaar, dat gekenmerkt werd door een grote economische
activiteit en waarin goede zaken zijn gedaan.”
Ongeveer op deze manier karakteriseerde drs M. C. Verburg, de
directeur van het Economisch Technologisch Instituut voor Zeeland,
het afgelopen jaar. En hij voegde eraan toe, dat er ook in Zeeland
tekorten op de arbeidsmarkt bleken te bestaan, voor een deel veroor
zaakt door de wederopbouwwerkzaamheden en de herverkaveling, die
vele arbeiders vroegen. Het jaar 1954 mag zeker ook worden geken
schetst als het jaar van de reconstructie en het herstel na de ramp
van de watersnood. Men mag zeggen, dat economisch gezien deze
reconstructie zich goeddeels voltrok en dat reeds heel wat aan de
uitbouw kon worden gedaan.
In de eerste plaats waren op indus
trieel gebied de resultaten zeer verheu
gend. De landbouw in onze provin
cie nog altijd een buitengewoon be
langrijke bestaansbron ondervond
de gevolgen van het ongunstige weer
en ook door de ontwikkeling van som
mige prijzen in het buitenland kwam
weer eens duidelijk naar voren, dat de
landbouw een economisch kwetsbare
positie inneemt. Ook deze tak van be
drijf had op sommige tijden met een
niet gering tekort aan arbeidskrachten
te kampen tengevolge van herstel- en
wederopbouwwerkzaamheden.
Wanneer men zich af vraagt hoe en
waar van de heersende hoogconjunc
tuur is geprofiteerd in Zeeland, dan
moet dat concreet ergens kunnen wor
den aangewezen, aldus drs Verburg.
Hij wees o.m. op de vele opdrachten,
die kleine en grote bedrijven (b.v. „6e
Schelde”) hebben gekregen en op de
vestiging van nieuwe industrieën.
Daarvan konden worden genoemd een
constructiewerkplaats in Terneuzen,
een ceramischè industrie, die voor
Zeeland belangrijk belooft te worden,
een textiel-ververij, een visverwerkend
bedrijf in Tholen enz.
Van betekenis was ook, dat de
tweede batterij cokesovens in Sluis
kil gereed kwam en (al ligt dit ‘op
een enigszins ander terrein) dat de
nieuwe centrale van de P.Z.E.M. in
gebruik kon worden genomen, een
centrale, die buitengewoon belang
rijke diensten kan bewijzen bij de
verdere industrialisatie van Zeeland.
Er waren ook heel wat bedrijven
klein en groot die een uitbreiding
vissers een geldelijke opbrengst te
verschaffen als in 1953.
T~N e Bruinisser vissers,
I J die schade hebben
x geleden aan hun
mosselzaadpercelen tij
dens het dijkherstel in
1953, weten nog altijd
niet op welke vergoeding
ze kunnen rekenen. Of
eigenlijk is hun dat wel
bekend: het ministerie
van Verkeer en Water
staat ia bereid de schade
te vergoeden op basis van
vervangingswaarde. Maar
in de practijk is dit voor
de vissers geen aanvaard
bare regeling. Zij willen
de oogstwaarde vergoed
zien. En daarover werd
dit jaar een proces be
gonnen. Het einde hier
van is echter nog niet in
zicht.
keur. Men is dan niet zover van de
visgronden verwijderd, terwijl de
vissers (indien het Drie-eilanden
plan zal zijn verwezenlijkt) de ha
ven van Cöïijnsplaat gemakkelijk
zouden kunnen bereiken.
Ook de haven van Burghsluis is
aantrekkelijk in verband met de lig
ging in de buurt van de Zeeuwse vis
gronden. De verbinding met Arne
muiden is dan echter moeilijker. En
verhuizen, dat is het laatste waaraan
een Arnemuidense visser denkt!
Breskens en Vlissingen zijn ook ge
noemd, doch beide havens liggen vrij
ongunstig voor de tocht naar de vis-
gebieden, waar de Arnemuidense vis
sers de garnalen vangen.
De zaak wordt echter nog ingewik
kelder gemaakt door het feit, dat de
haven van Coljjnsplaat wellicht wordt
afgesloten als het Deltaplan wordt
uitgevoerd. Misschien, dat een nieuwe
haven aan de Noordkust van Noord-
Beveland, waarover gesproken wordt,
dan meteen de oplossing van dit pro
bleem betekent.
de minister
igc_
benieuwd hoe de be-
-■
I H O
