uit vele plannen en een I s keuze uit vele gebeurtenissen Dit gebeurde in Zeeland in 1954 018: - W® wil Dit was Miniatuur Walcheren, dat eenduizenden bezoekers naar Zeeland trok - SN October: Centrale Zeeland Juli: „Vrederust' in het goud Mei Kruiningen-Perkpolder begon weer Juni: Deltaplan April: Statenverkiezingen Maart: monument in Eede December: van helicopter tot Wegschap Januari: een lijvig rapport November; Tholen ontwikkelingsgebied Augustus Dijkwater gesloten September: Zeesluizen voor Vlissingen Februari Drie-eilandenplan ZEEUWSCH DAGBLAD Vrijdag 31 December 1954 H A m;. met deze „feiten van 4 zal lopen. stuurscollege in ons gewest, een druk jaar geweest. Er zijn heel wat wijze (en minder wijze) woorden gesproken en de beschouwingen over de Zeeuwse vraagstukken en Zeelands toekomst waren niet gering. Ook hier wordt de gedachte steeds meer gemeengoed, dat het hoe langer hoe meer noodzakelijk wordt een deel van de bevoegdheden van Gedeputeer de Staten (waarvan alle leden hun mandaat zagen verlengd) over te heve len naar de Provinciale Staten, althans deze laatsten meer zeggenschap te ge ven in het provinciale leven. Er is een ontwikkeling aan de gang, die waarschijnlijk binnen enkele jaren tot een aantal ingrijpende veranderin gen in ons provinciale bestel zal lei den. Maar dat geldt voor het gehele land. Als deze ontwikkeling alleen maar tot gevolg zou hebben, dat de be langstelling van de bevolking voor de Zeeuwse zaak groter wordt, dan is er al heel veel gewonnen! e maand Mei begon goed: de veerdienst11 Kruiningen-Perkpol der werd op de eerste door mi nister Algera officieel weer in gebruik gesteld. Aan de onmogelijke toestand, die vanaf 1 Februari 1953 bestond, kwam daarmee een einde. Na zeer kor te tijd bleek al, dat het verkeer, vooral het vrachtvervoer, de weg naar dit veer wist te vinden. Hoe ouder het jaar, hoe langer de wachttijden. Zó werd zelfs de situatie, dat Ged. Staten moesten verklaren: deze enorme ver keersstroom heeft ons overvallen. Het is niet meer bij te houden. Wij mogen niet défaitistisch zijn, maar hoe het in het nieuwe jaar moet gaan weet geen mens. Mei bracht nog een zeer opmer kelijk feit, waarbij minister Algera op nieuw „in het nieuws” kwam. In Den Haag behandelde de Raad van State n.l. de bezwaren tegen het Streekplan Walcheren, dat anderhalf jaar daar vóór door de Prov. Staten was goedge keurd. Tot veler verbazing kwam daarbij aan het licht, dat minister Algera het Streekplan onaanvaardbaar achtte, om dat het veel te detaillistisch van opzet n Juli, op de 8e, vroeg „Vrederust” aller aandacht. In blijde stemming werd daar onder belangstelling van vele Zeeuwen op het prachtige com plex bij Bergen op Zoom het gouden De veiligheid, niet in de allerlaatste plaats van Zeeland, laat geen andere keus, maar ook: wij moeten denken in generaties. Dr ir Mesu kwam in Goes op diezelfde dag tot een gelijkluidende conclusie. En daarmee was dit enorme project ter discussie gesteld voor ieder een. Met allé voordelen, maar ook alle bezwaren van dien. Het spreekt tot iéders verbeelding, maar ieder kan er ook lustig en rustig op los fantaseren! En nu, ultimo 1954, laat het ontwerp van de Deltawet nog altijd op zich wachten. Wij hebben ons ook zelf aan gissingen schuldig ge maakt, maar dan altijd op grond van goede informaties, die wij ontvingen. Het wordt Januari of Februari 1955, voordat de officiële molen gaat draai en. De Staten-Generaal zullen zich er over gaan uitspreken en het zal dan ook spoedig bekend zijn, of de Ooster- Schelde wel of niet zal worden afge sloten. lijkheid was te rijmen. Sindsdien is er over dit plan een geheimzinnig waas gevallen. Niemand hoort er meer van. Zal het inderdaad, zoals velen willen, als een typisch voorbeeld van planolo gisch dirigisme door de Kroon worden verworpen of zal het naar de makers worden teruggestuurd met de opdracht er zóveel in te veranderen, dat de vele dwingende voorschriften komen te vervallen en er niet meer overblijft dan een aantal algemene richtlijnen met soepele ontheffingsmogelijkheden? Er zijn pessimisten, die verwachten, zijn.. „Vrederust heeft dit jaar een nieuw initiatief genomen tot de bouw van een paviljoen voor geesteszieke en inva lide ouden van dagen en er mag wor den gehoopt, dat in 1955 met de uit voering der plannen kan worden be gonnen. Een volslagen andere zaak, die in Juli aan de orde kwam, was die van de inpoldering van een deel van het Noord-Sloe. Wij hoeven de hele ge schiedenis niet meer op te rakelen na de artikelen, die er al over zijn ver schenen. Maar wij mogen wèl vaststel len, dat de kans op inwilliging van het verzoek om tot inpoldering over te gaan erg klein is. De suggesties van de landbouworganisaties en van de pol derbesturen om het gehele Noord-Sloe in te dijken, blijken geen weerklank te I~X e maand Juni was dé maand van J het Deltaplan. Vanuit de beslo< tenheid der Schouwburgloge in Maastricht mochten wij op de 17e Juni luisteren naar de o zo nuchtere uiteen zettingen van ir Maris, met op de ach tergrond een grote kaart van het Del tagebied. Professor Tinbergen goochel de met millioenencijfers. Hier kreeg het Deltaplan zeker nog niet een con crete vorm, maar ieder, die de Schouw burg aan het eind van de middag ver liet, was ervan overtuigd: het moet en het kan! En wanneer wij tóch een poging gaan ondernemen om wat feiten van de maand” nog eens wat nader onder de loupe te nemen, dan weten wij van tevoren, dat wij volledig onvolledig zijn! Het is niet meer dan een subjectieve keus, die in wat wijder verband gezien toch niet helemaal onverantwoord is. Zeeland hééft een belangrijk jaar achter de rug. De belangstelling in binnen- en buitenland voor dit merkwaardige eilandenrijk, waar een fikse storm duizenden men sen opeens isoleert, was zeker niet geringer dan in 1953, het jaar van de grote ramp. Deze belangstelling ging heel vaak over in bewonde ring voor de geestkracht en het doorzettingsvermogen van al die onbekende eenvoudigen, die niet veel zeiden, maar des te harder werkten aan het herstel en aan een nieuwe ontplooiing van hun ge boortegrond. De belangstelling had ook nog een andere oorzaak, die veel te maken heeft met Zeelands toekomst: het Deltaplan. Misschien is het waar, dat vele Zeeuwen hun nuchterheid verliezen, als zij dat woord horen, maar mag het niet veel meer verheugend worden ge noemd, dat dit onderwerp zo leeft in alle lagen der bevolking? Het was op de lie van die maand niet alleen voor Vlissingen, maar voor heel Zeeland een moment van histori sche betekenis, toen de nieuwe zee sluizen en de nieuwe Keersluisbrug of ficieel, maar in de stromende regen, in gebruik kon worden gesteld. Na tien jaai- van niet geringe moeilijkheden voor de scheepvaart en voor het land- verkeer kwam er een einde aan een toestand, die voor de ontwikkeling van Vlissingen als zeehaven bepaald funest moest worden genoemd. Nu kunnen weer grote zeeschepen bij elk tij naar zouden wij vast en jubileum gevierd. Wij staan eigenlijk veel te weinig stil bij het rijke bezit, dat ons in „Vrederust” is geschonken en bij het onbaatzuchtige werk, dat hier nu al meer dan een halve eeuw in opoffe rende liefde is verricht. Het ver- pleegsterstekort is nog altijd groot en dat was een schaduw op dit jubile um. .-«O, Hen. Zeeuwsch-Vlaanderen hoopt.was en niei met z\jn verantwoorde- A pril was de maand van de Staten- ZA verkiezingen. Drukke verkie zingscampagnes liggen de Zeeu wen blijkbaar niet. Het was vrij tam. En de uitslagen waren navenant. De zetel van de middenstandspartij ging naar de socialisten, tot grote spijt van de liberalen, die er vast op hadden ge rekend. Waaruit bleek, dat ook in Zee land de gunst van de kiezers niet zo betrouwbaar is als de dienstregeling op de Zeeuwse lijn! Overigens is het voor de Provinciale Staten, het hoogste be- e maand Maart was niet zo schok- J kend wat het nieuws betreft. Wèl zijn toen onze gedachten meermalen teruggegaan naar negen jaar geleden, toen Koningin Wilhelmi na in de morgen van dé 13e Maart na zovele jaren van ballingschap weer voor het eerst voet op vaderlandse grond zette. Lang heeft het geduurd, voordat de herinnering aan dit feit een tastbare vorm ging aannemen, maar op 13 Maart van dit jaar was het dan zo ver: Koningin Juliana kwam naar het kleine plaatsje Eede, vlak bij de grens, om een eenvoudig monument te ont hullen. Bijna heel West Zeeuwsch- Vlaanderen was die dag naar het grensdorpje gekomen om onze Lands vrouwe te zien en toe te juichen. Als ooit bewezen moest worden, dat Zeeuwsch-Vlaanderen bij Neder land behoort, dan werd dit bewijs die dag geleverd. De Koningin maakte daarna een glorietocht door Oost Zeeuwsch-Vlaanderen, waar zij met opzet niet de grote weg hield, maar over smalle en modderige wegen reed om juist in de uithoeken te to nen, dat zij ook voor dit haar volk aandacht had. Gaf deze dag dus vreugde in dit deel van Zeeland, niet minder blijdschap was er, toen bekend werd, dat de bus- ienst Sluiskil-Breda, na de ramp van Februari 1953 ingesteld, voorlopig mocht blijven bestaan. Deze dienst voorziet werkelijk in een behoefte, wanneer men de vervoerscijfers na gaat. Er zijn vanuit Midden Zeeland bezwaren ingebracht tegen het voort bestaan van de busdienst en in 1955 zal ngetwijfeld een definitieve beslissing J~~7 n zo naderen wij langzamerhand M het eind van het jaar 1954. Voor wat December betreft zouden wij graag als belangrijk feit willen noe men de aankondiging van een helicop- terverbinding met Rotterdam geduren- j—x e maand Januari bracht ons het 1 Reconstructierapport Schouwen- Duiveland. Een werkstuk, waar voor men respect moest hebben! Het ganse leven op wat met zo’n hard woord het rampeiland werd genoemd, kwam erin aan de orde. De landbouw kwam aan bod, maar ook het culturele leven, de samenvoeging van gemeenten en nog veel meer. Tientallen vergade ringen en besprekingen werden erover gehouden, de Provinciale Staten gin gen er zelfs voor naar Zierikzee om nu eens te horen wat de bewoners van het eiland precies wilden. In de Statenver gadering is er lang en breed over ge discussieerd en het was te begrijpen, dat die discussie zich toespitste op de vraag, of de z.g. kernen al dan niet „bevroren” zouden worden. Het mocht niet! Ieder, die er wil herbouwen, mag dat doen. Maar wèl zijn er verschillen den, die op een andere plaats een nieu we woning laten neerzetten. In de mo tie, die de Staten aanvaardden, werd ook gevraagd te onderzoeken de moge lijkheid van stichting van een kernge meente voor Midden-Schouwen. Het was een politiek compromis. Geen zin nig mens gelóóft aan die mogelijkheid! En dus is dit deel van de befaamde motie de weg gegaan van zovele andere moties Maar vraagt men nu aan het eind van het jaar wat er al wel in uitvoe ring is van de suggesties, die in het Re constructierapport werden gedaan, dan is de oogst gering. Van samenvoeging van gemeenten komt voorlopig niets, terwijl andere punten als stichting van dorpshuizen doorgaan, maar niet als uitvloeisel van het rapport. Poldercon- centratie komt eindelijk ook op gang, maar ook hier weer zonder dat van een direct gevolg van het omschrevene in het rapport kan worden gesproken. z""x P de eerste dag van de maand j October was het een drukte van belang te Vlissingen, waar de gloednieuwe centrale van de P.Z.E.M. officieel door minister Zijlstra in be drijf werd gesteld. Dat was een grote en belangrijke stap voorwaarts op de weg naar de ontplooiing van Zeeland. Er staat daar nu een „stroomfa- briek”, die alles aan kan en die in staat is ook de industrieën oude en nieu we van kracht en licht te voorzien. Vele goede wensen werden ter gele genheid van deze ingebruikneming uit gesproken en de wens tot spoedige aansluiting der beruchte onrendabele gebieden klonk zeker niet het zwakst! Electriciteit brengt welvaart, zo luidt een gezegde. En al is dit overdreven, niemand zal kunnen ontkennen, dat zij een moeilijk te missen voorwaarde is voor die welvaart. Wij kunnen onmogelijk gaan opsom men welke landelijke organisaties en verenigingen in 1954 haar congressen in Zeeland, speciaal in Middelburg, hebben gehouden, maar willen een uit zondering maken voor het Verbond van Nederlandse werkgevers, die op 21 en 22 October naar Zeeland kwamen voor hun jaarlijkse congres. Niet alleen de eerste dag slaagde, maar vooral ook de tweede dag van excursies, die velen, van buiten Zeeland de opmerking ont lokten niet te hebben geweten, dat er nog zó veel industrie hier bestaat. ok in November vroeg Zeelands 1 economische positie de aandacht. Dat geschiedde speciaal tijdens de Economische Dag, die door het E T.L was georganiseerd en waarop uitvoe rig van gedachten werd gewisseld ever tal van specifiek Zeeuwse problemen, waarmee het bedrijfsleven heeft te worstelen en die variëren van woning tekorten tot vervoersmoeilijkheden. Het verlossende woord werd ook hier niet gesproken. Voor het eerst werd officieel mede gedeeld, dat Ged. Staten aan de minis ter van Economische Zaken hebben gevraagd het eiland Tholen tot ont wikkelingsgebied te verklaren. Vol gend jaar horen wij daar zeker wel meer van. Voorts was er in November de blijde tijding, dat er kans bestaat op een nieuw gebouw voor de christelijke HBS in Middelburg, een mededeling, die in grote dankbaarheid en met vol doening werd ontvangen. Bovendien werd bekend, dat er plannen in de maak zijn voor een christelijke middel bare onderwijsinrichting voor ’t eiland Tholen. Ook dat stemde tot veel ver heugenis! hebben gevonden. Wij hebben de in druk, dat zelfs niet eens is nagegaan, of de berekening van de economische voordelen juist is. Alles zal wel zo blij ven tot met de uitvoering van het Drie- eilandenplan wordt begonnen. X X T el een inpoldering, maar dan in een ander deel der provincie en in een heel wat prettiger verband, vroeg in de maand Augustus onze belangstelling. Wij bedoelen het Dijkwater op Schouwen-Duiveland, dat na vele eeuwen van de zee werd afgesloten. De eerste keer mislukte de sluiting van de dijk, die een kilometer of zeven oude dijk onnodig maakt en dat was èn voor Domeinen èn voor aannemer een onverwachte en onpret tige tegenslag. Maar natuurlijk liet men het er niet bij zitten. Een paar weken later kwam het gat „geruisloos” dicht. Caissons behoefden niet te wor den gebruikt, de strijd werd met „nor male” wapens gewonneh! Een tweede belangrijk feit was het besluit van de Prov. Staten tot bouw van twee grote schepen voor de veren over de Wester-Schelde. Er was en is wel geen mens in heel Zeeland, die van de noodzaak hiervan niet overtuigd is. Alleenhet wordt diep in 1957, voor dat de schepen in de vaart zullen ko men en hoe de tijd daarvóór moet wor den overbrugd is nog een raadsel. Ged. Staten doen wat zij kunnen en de nieuwe directeur van de Prov. Stoombootdienst zet alles op alles om stagnaties te voorkomen, maar er is geen varen meer tegen de schier da gelijks' toenemende verkeersstroom. Enkele schepen zullen nu worden ver lengd en dat zal ongetwijfeld van in vloed zijn, maar dé oplossing zal dit niet brengen. Niemand kan ijzer met handen breken en men kan in een fan tasierijke bui wél eens praten over tunnels bij Vlissingen en Saeftinge, maar 1 1-1 - op de grond blijven staan en de pro vinciale vloot zo groot mogelijk ma- ken. Misschien, dat het lukt nog één of meer schepen te huren. eptember stond ook weer in het trouwd woord en begrip in de na-oor- logse situatie, verdwijnt dan. In deze maand werd ook het Wegschap Wal cheren officiéél geïnstalleerd en het gaat er op lijken, dat Walcheren als voorbeeld zal dienen voor andere de len in onze provincie, de herverkave- lingsgebieden en West Zeeuwsch- Vlaanderen. Zo zijn we teken van de zee en het water. maand” het jaar rond. Welke fei- ten zal het jaar, dat over enkele uren aanbreekt, brengen? Niemand, die het weet. Maar laten wij hopen en bidden, dat 1955 ook Zeeland als provincie en haar bevolking vele goede dingen mag brengen, die het even mooi maken in dit land van :ee, lucht en polder, van strand, duin en dijk! de honderd dagen volgend jaar ten tijde van de E 55. Ook was van grote betekenis, dat er tussen de partijen overeenstemming werd bereikt over de samenstelling van de provinciale com missie voor het Landbouwschap, dat op 1 Januari 1955 in werking treedt. De k» m» met''tódTtenS Stiehtmg voor de Landbo» een ver- Wat vond belangrijk in het jaar dat voorbijging? binnen en naar buiten, terwijl de Keer sluisbrug alle verkeer kan verwerken en maar tot een heel gering oponthoud aanleiding geeft. Zo was er weer een zaak minder, die herinnerde aan de oorlog in Zeeland. Wij denken daarbij b.v. aan de Stoomvaartmaatschappij „Zeeland”, waarvan de niet-terugkeer naar de Scheldestad dit jaar definitief kwam vast te staan. Ondanks de vertogen, die aan het adres van de regering werden gericht, ondanks ook de herinnering aan beloften van ministers kort na de oorlog. Het is ongetwijfeld een slag voor Vlissingens economie, waartegen over geen compensatie staat. En om nog een oorlogsherinnering te noemen: de herbouw van woningen. Nog altijd zijn er open gaten in de straatwanden van gemeenten, die door het oorlogsgeweld werden getroffen. Er is in het afgelopen jaar heel wat herbouwd, maar het einde kwam nog niet in zicht n de maand Februari heeft ons blad nogal aardig in het teken van het Drie-eilandenplan gestaan. Wij be stempelden dat plan toen van nationa le betekenis en dat was bepaald niet overdreven voorgesteld. Technisch ge sproken noemde één der hoogste wa terstaatsingenieurs het een generale repetitie voor het Deltaplan en als streefdatum voor de totstandkoming ervan dacht hij aan 1960. Noord-Beve- land kwam in het geweer, toen meer bijzonderheden bekend werden. Na wat heen en weer gepraat kwam er een breed samengestelde commissie tot stand. Walcheren en West Zeeuwsch- Vlaanderen vormden ook zo’n commis sie, die begin volgend jaar wel met een rapport voor de dag zal komen. Eind Juli kwam ir Dibbits nog veel meer nieuws in Zeeland vertellen van de plannen. Maaraan het eind van 1954 is er concreets nog niet veel meer bekend. De Rijks- en Provinciale diensten wer ken hard aan de voorbereidingen en de ontstemming bij het Provinciaal Bestuur vanwege het feit, dat het in de plannen niet werd gekend, is ge lukkig verdwenen, in Goes is een spe ciale barak in aanbouw en nu wachten we maar in spanning op wat het jaar 1955 zal brengen. Ons bericht, dat minister Algera op 1 April 1954 de eerste spade in de grond zou komen steken, bleek helaas wat voorbarig te zijn. Het gaat erop lijken, dat we nèt een jaar mis waren! Wat een vraagtekens! Wat een gevarieerdheid in onderwerpen! Wanneer wij aan honderd inwoners van onze provincie de vraag zou den stellen wat men nu het belangrijkste feit van het jaar vond, dan zeker honderd verschillende antwoorden krijgen. -w T aarstig hebben wij gespeurd naar de belangrijkste gebeurte- nissen in 1954 voor de provincie Zeeland. Dat was werkelijk niet zo eenvoudig! Welke normen moeten worden aangelegd? Wat is dat eigenlijk: belangrijk? Is Zeeland erdoor vooruitgegaan? Vonden de Zeeuwen al die gebeurtenissen van zoveel belang, dat zij ze nog niet zijn vergeten? Er is zoveel gebeurd en als wij nagaan wat nu werkelijk naar voren is gesprongen in die bonte rij, dan wordt het nog moeilijker een keuze te makenWat de één belangrijk vindt, wordt door de ander als een bijkomstigheid beschouwd. En de op gave wordt nog lastiger, wanneer wij een poging zouden wagen om al hetgeen er gebeurde in onze provincie onder één noemer te brengen en met een enkel woord aan te duiden wat voor Zeeland in het afge lopen jaar het meest typerende was, Het herstel van de ramp? Een groeiend Zeeuws besef ?Een economische hoogconjunctuur? De her verkaveling? Het wanhopige woningtekort, dat velen de provincie uit jaagt? Het Deltaplan misschien, hét onderwerp van gesprek in 1954? Of heeft dit alles de Zeeuwen misschien maar weinig beroerd en be zig gehouden? Ging het wellicht slechts om hun individuele lot en stonden al die gemeenschappelijke belangen, problemen en interesses buiten hun gezichtskring? Was er, hoogstens, de belangstelling voor het eigen dorps- en stadsleven of voor de weinige of vele verenigin gen, waarvan men lid was? Achter de schermen wordt hard gewerkt aan de uitvoering van het Deltaplan. Na de voltooiing zal het Zuidwestelijk aanzicht van ons and drastisch veranderen. Een der eerste „slachtoffers” van de uit voering van het Deltaplan was het haventje van Cadzand, dat in het afgelopen jaar geheel is drooggevallen en gedoemd is te verdwijnen, dat di? eFndS11955lenog nkt'bekenTzal’ Links de in aanbouw zijnde nieuwe zeesluis, die dwars door de haven

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1954 | | pagina 19