Roman
handschrift.
van een
MOEKEN STOOKTEN KLOOSTEROVEN
MET DUURSTE BOEK TER WERELD
en
Het wonder van de menselijke
geest bestaat niet
Nieuwe financiële regeling Rijk
Gemeenten niet vóór 1 Januari ’58.
aan
I
Rusland verkocht manuscript voor
millioen aan Engeland.
met brood
Burgemeester ving zwarte
en jenever*
water dobberen. Geen der aanwezigen
zag aanvankelijk kans de zwaan in le
vende lijve te overmeesteren, totdat
Huissens eerste burger op een Idee
kwam. Hij Informeerde bij de uit Huis
sen afkomstige pater, of hij kans zag
op korte termijn voor brood en jenever
te zorgen. De geestelijke toog op pad
en kwam korte tijd later terug met de
gevraagde ingrediënten. Stukken brood
werden met het geestrijk vocht over
goten en met kleine tussenpozen naar
de zwaan geworpen. Het niets vermoe
dende dier liet zich de lekkernij gretig
welgevallen. Het lokaas miste zijn uit
werking niet, want tot verbazing van
de toeschouwers kwam de zwaan rustig
naar de milde gevers zwemmen. De
burgemeester behoefde slechts zijn
hand uit te steken.
zwaan
ItaxMicKja* 701
Beperkte herziening van Provinciale wet wordt
spoedig voorgesteld.
Dure bijbels
a
By
ZEEUWSCH DAGBLAD
pagina 3
KAl AH AOTA< K>
KOIMUWNOF
a
ch icxya’t n xy jon
De minister deelt meet
Een afdoend middel.
i
Oorlog of geen oorlog?
y
i r
mxoi riACfyfCN
II
i
Gesprek
van de dag
Iwn luyxrxief
KAlXv
xyro
[oixeen
Laatste van de reeks
Onvolledig juweel.
SHH
Belangrijke bron.
M AXAIJ’I tKXienX
l XIV NV|C 11 ceKN
aKHoNAoyxoN
KAJAvblACNRH^
AYHlV*rOAV.>.ION
■AnoKfioncxeoF
I j 11NXIcv’GH Y
Iiiyioy
K Al Af AM CN OC
rfoyiAi'Afoxi
ilin y».
et J k
Itrycn NFA! e v
MeNoyo h’ö^aj
1ON AFX I fc f G IK Ai
c I rAiiiroyc ioyf
foyi<Ai f i pc’c Ky r«
foye<t>4'<'i nxim”
XOri^HKAHAI’T’
fifmcWoc**»
een la^faoy
,m ax af p e< >xcAyo
fKANONeeiTN
KAie>0A0<l>N€7
Feyo> 1 ka i xroe’»-”
aaicOn i koaoy
OHCANACAY 7O7KN
oimaoiiui
I VN ÓMt F^Q'CACeiH
FoyiorioyiDii’NA
anknomucxu» tiriHbiTHM
KAlAN ALrrAf 'XÏ u?
M A7 |OH AyjuyKM THCII poCGYXHC
E AIOOyKOAHNKAi
OGIC7AI UNAlAMf'
MYZXroAt'iaJN
ff kj epe1 RoyAmxf*
Nci kaf roy"ro7o
f lO IHflON ioyp
Al rc-MOYHMINM»»
TOOeAMMAMOyAX
i AxrocoNreiNe-*»-
■i luxboHXeAyTcoxT
F AOC AF F oy J’AN-Ï
NAF LDNlAeK l<N‘
CTeFONFffOeHT
•xey o k Ai e f w e f-
i lAfciJCAywyw«f
ÓFOMKOIAFMAIU*.'
KXr ARAFMONTi^
'7oyANO|»<niioY«A
joi’ci ifoceywceM faxiaufc
mileiceAoeiN'er giXon iecACoin<
inpAcMON jMAy ion
KXIXy iOL'AFIGCHAc NüNCIFI AMKC<7
ohaf ixyiwNKi)^ iiKrxiOMVNe'N
Handschrift verkwanseld.
Waardeloos: in de oven.
Vijftien jaar later is hij weer in het
„?,os'er van de berg Sinai. Nu als af-
codant-Van tsaar van Rusland. De
v nex Is er nog, maar de perkament-
w j worden toch wat beter be-
,„hny Het kost moeite, voordat Ti-
z ndorf ze in handen heeft voor
in n,a, Hij slaapt die nacht niet in
knort kvatercel> maar hiJ schrijf
ziin ,sachtig over. „Het zou goddeloo:
M, te gaan slapen”, zegt hij later,
niet rJvaarom toch mag hij die codex
Hij ?leenemen en rustig bestuderen?
kunrJraagt er naar. De monniken
kan geen uitsluitsel geven. Dat
Cajr0 een de prior- En die is juist in
Al OFXCXiWMAXX
FAN
A7MHMYMINOT» ---
1 oy renbi eryxMhK Ayyoycxj 10hkm
honxc nt AF-mn tihckaich fcnky
N Al ON FM o? IOKN FOICTI KAOOyAiq*
MF LVANOhUDNt- ANXQFAN7VCI
eyxecoxi in amf
eiceAeHTAieirfh
fACMÓH
c j i>y 1 oyA aAoyw
7UCI AOyOXAOCK
o AeroM €nocm
A Ace IC7W N Acu A«
KAF Ff OH fXCÏoM
ioyc
KXfiirnc€M-iu»T
4>tAFfCAIAy’IONI;'
xec hun xyr u
4>IAHMK| I IONYN
6 November 1954
Zaterdag
l
dingen
mistisch
n
ligt er in glazen kasten
van
van
niet
die
HUISSEN, 5 Nov. De burgemees
ter van het Betuwse stadje Huissen
heeft een niet alledaagse vangst ge
daan. Hij is er, met toepassing van een
beproefd middel, In geslaagd een zwar
te zwaan te vangen.
Bewoners van de buurtschap het Loo-
veer hadden de zwaan ontdekt op een
op de Zuidelijke Rijnoever gelegen bin
nenwater. Het dier, dat uit onbekende
oorden was komen aanvliegen, zwom
rustig; op het kabbelende water van het
kolkje. Het zwanennieuws verspreidde
zich als een lopend vuurtje door het
stadje. Onder hen, die zich kwamen
overtuigen van de aanwezigheid van de
zeldzame vogel, bevonden zich burge
meester Terwlndt en een pater. De
zwaan vluchtte niet voor de nieuwsgie
rige kijkers, doch bleef statig op het
van een
ons land
1°
haast
Maar
kostte in de vijftiende eeuw 100
Franse schilden, terwijl men voor
15 schilden een paard kon kopen.
Later daalde de prijs. Maar in
1486 moest voor een gedrukte Bij
bel nog zes gulden betaald wor
den, een som, waarvoor men op de
markt twee vette ossen kocht.
Maar in ons opti
misme zien we het
meest voor de hand
liggende
voorbij.
Laten
neerzien
WONINGBOUW.
Over de woningbouw wordt verder
In het antwoord van de minister op het
voorlopig verslag van de Tweede Ka
mer betreffende de begroting van Bin
nenlandse Zaken meegedeeld, dat de ge
meenten de onderlinge verdeling van de
te bouwen woningen over de provinciën
in ernstige mate verstoord, doordat de
bouw van woningen zonder Rijkssteun
in de particuliere sector financieel
wordt ondersteund. De verwezenlijking
van het bouwprogramma wordt door
deze gang van zaken in gevaar ge
bracht.
Ook wordt nog meegedeeld, dat de
Indiening van de wet voor Dierenbe
scherming tegemoet gezien kan wor
den.
Twee kolommen van de Codex Sinaltlcus: zo zijn er vier op elk perkamentvel,
stjjf-vol geschreven kolommen met Griekse (hoofd)letters, zonder leestekens
en zonder scheiding tussen de woorden. Het hier opengeslagen gedeelte bevat
Lucas 22 3652, met ais centrale geschiedenis een beschrijving van Christus’
lijden in Gethsemané.
3
als we
dat een
voortreffelijk vreed
zaam accoord met
het Oosten, dat uit
stekende afspraken
bevat, ons van het
spook van de oorlog
zou kunnen bevrij
den.
In het najagen van
deze illusie, maken
we dezelfde fout als
dr Albert Schweitzer.
Het is al zo lang
goed gegaan en daar
door zijn we te opti-
-1 geworden,
vreedzame samenleving met
en in West-Europa ver-
SAN FRANCISCO, 4 November
De Amerikaanse Marine heeft te San
Francisco de laatste van de 14 mijnen
vegers voor de Nederlandse marine
overgedragen. De Nederlandse marine-
attaché te Washington, de heer H. D.
B. Beudeker, nam het vaartuig, de
„Brouwershaven”, namens Nederland
in ontvangst.
nog het meest voor
oorlog of krijgen we
Er is veel studietijd gewijd aan deze
codex, als was zij dan onvolledig en
beschadigd. Het handschrift moest ge
dateerd worden en dat is mogelijk,
want elke tijd heeft zijn handschrift;
zo droeg dit boekwerk het stempel
van de vierde eeuw. Een juweel voor
de onderzoekers en voor het museum,
want maar één handschrift in de
bibliotheek van het Vaticaan kan
de vergelijking met het bezit van het
In het Brits Museum ligt het
duurste boek ter wereld, de Codex
Sinaltlcus, een handschrift van het
Nieuwe Testament uit de vierde
eeuw. Voor het bedrag van één
milUoen gulden hebben de Russen
het in 1933 aan Engeland ver
kwanseld. Het is de hoogste prijs,
die ooit voor een boek werd be
taald. En dan nog voor een be
schadigd en onvolledig boek.
Wij, die gewend zijn aan mooie
uitvoeringen van de Bijbel voor
lage prjjzen, kunnen ons moeilijk
voorstellen, dat dit Boek eenmaal
onbetaalbaar is geweest,
een afgeschreven Bijbel
Handschriftkundigen zijn door de
vellen van de Codex Sinaiticus ge
kropen. Ze hebben als ware detectives
ontdekkingen gedaan. Drie verschil
lende mensen hebben het handschrift
geschreven. De verschillen zijn klein
in het handschrift, maar men heeft ze
er uit gehaald. Vooral ook, omdat er
spellingsverschillen zijn.
Eén van de drie werkte practisch
foutloos. Een andere was haast al
tijd betrouwbaar, maar heeft ook
wel eens geducht zitten knoeien. De
derde was zo dom, dat men niet be
grijpt, hoe hij vijftien eeuwen ge
leden tot schrijver werd uitverko
ren. Zijn fouten zijn door nummer
één verbeterd, zoals trouwens het
hele handschrift later nog onder
handen is genomen.
De Nieuwe Vertaling van het Neder
lands Bijbel Genootschap heeft met
deze Codex Sinaiticus alles te maken.
-
Tischendorf naar Egypte. Hij meldt
zich bij de prior, noemt zijn opdracht
gever en weet het te plooien: de codex
verhuist naar Cairo, waar Tischendorf
kan studeren en overschrijven. Maar
ook dat vindt deze eigenlijk niet vol-
doende. „Stel een daad en schenk het I
handschrift aan de tsaar aller Rus-
sen", stelt Tischendorf voor. En als
hij er aan toevoegt, dat de tsaar on- I
bekrompen is en een dergelijke gift
zeker zal belonen, heeft de prior oren i
naar het voorstel. Hij geeft toestem
ming. Het manuscript gaat naar Sint
Petersburg, naar de keizerlijke biblio
theek. En tsaar Alexander II is onbe
krompen. Hij zendt de monniken van
Sinai 13.500 gulden en een reeks on
derscheidingen. Tientallen jaren later
verhuist het handschrift nogmaals. In
1933 gaat het naar Engeland en het
is de Engelsen een millioen waard.
De Sovjets hebben er geen belang
stelling voor. Het Westerse geld is
beter.
V
En wat het wonder
van de menselijke
geest betreft, waar
over Schweitzer
sprak, wij voor ons
geloven alleen maar
in het wonder van de
Heilige Geest en dat
geloof maakt ons
grenzeloos optimis
tisch over de toe
komst. Dat verlost
ons eindelijk van de
vrees en van de
waan dat we ver
dobbeld worden, hoe
raar het ook moge
klinken
Er waren drie belangrijke argumenten
voor deze nieuwe vertaling. De taal der
Statenvertaling was verouderd en sprak
niet meer voldoende duidelijk. Verder
was de kennis van taal en historie
dusdanig toegenomen, dat men deze
kennis wel moést aanwenden by een
nieuwe vertaling. En tenslotte er
waren verschillende betere en oudere
handschriften gevonden. De Statenver
talers moesten zich behelpen met een
handschrift van het Nieuwe Testament
uit de 12de eeuw, een lang niet feil
loze overlevering van de zogenaamde
Byzantynse tekst uit ongeveer 400 na
Christus. De moderne wetenschap be
schikt over veel oudere en zuiverder
handschriften. En daaronder bevindt
zich in de eerste plaats wel de vondst
van Tischendorf, de Codex Sinaiticus.
Jagen we niet te
vergeefs een illusie
na?
„Men moet de
kracht van de geest
niet onderschatten”,
heeft dr Albert
Donder-
gezegd. „Hij
de volkeren
Europa uit de
ge-
Maar waarom dan toch die hoge
prjjs, die gulheid van Engeland, die
trots, toen het handschrift in Engeland
arriveerde? En waarom negentig jaar
eerder, een telegram van de Paus aan
Tischendorf, de man, die het manuscript
ontdekte? Omdat de Codex Sinaiticus
het tastbare bewijs was, dat de Bijbel-
critiek op de verkeerde weg was ge
weest. De evangeliën waren wel uit de
eerste eeuw na Christus, hoewel de
Bijbelcritiek uit de vorige eeuw dat
ontkende. Door de vondst van deze
codex kwam de Christelijke wereld op
eens veel dichter bij de waarheid van
de Bijbel. Men had zich moeten bedienen
'an jonge handschriften, waarin door
het vele afschrijven talrijke fouten ge
slopen waren. Nu lag er dit handschrift
int de vierde eeuw, het oudste en dus
bet waardevolste, ook voor het Bijbel-
'•’-■zoek.
Wat de geleerden niet konden vin
den was de oplossing van het raadsel,
hoe het handschrift in het afgelegen
klooster van Sinai terecht is gekomen.
Zijn er meer belangrijke handschrif
ten geweest, die juist zoals een deel
van deze codex in de oven zijn op
gestookt? Men weet het niet en die
onwetendheid is pijnlijk! Is deze codex
een van de vijftig, die keizer Con-
stantijn na zijn bekering bestelde voor
de kerken van Constantinopel? Men
gist, maar weet het niet. Men zal het
waarschijnlijk nooit precies weten
ook.
V
dr
Schweitzer
dag
heeft
van
Middeleeuwen
voerd en een einde
gemaakt aan bijge-
loof, heksenjacht,
foltering en vele an
dere traditionele
dwaasheden. De
geest zou in onze tijd
een nieuw wonder
kunnen verrichten.”
De grote Schweit
zer sprak over de
menselijke geest, die
dat wonder zou kun
nen verrichten. Wij
geloven daar niets
van.
Evenmin
geloven,
De minister meent, dat het van
groot belang is spoedig te kunnen
beschikken over de voorstellen van
de commissie Oud betreffende de her
ziening van de financiële verhouding
tussen Rijk en Gemeenten. Meege
deeld wordt, dat het gereedkomen
van het eindrapport wordt bemoei
lijkt doordat geen bruikbare objec
tieve normen worden gevonden voor
de verdeling van de middelen van net
fonds. De grote niveauverschillen
tussen de afzonderlijke gemeenten
wordt als een van deze moeilijkheden
genoemd.
De Regering hoopt evenwel, dat de
nieuwe regeling 1 Januari 1958 zal in
gaan.
grote lijnen van de
Westelijke politiek,
die Adenauer met
hart en ziel is toege
daan, niet wenst te
zien.
Een zo nauw mo
gelijke samenwer
king van de in we
zen toch gelijkge
stemde Westelijke
wereld, dat is het
meest voor de hand
liggende, het meest
practische in de te
genwoordige situatie.
Een aaneengesloten
Westelijke wereld
geeft ons op de ke
per beschouwd niet
minder garanties dan
een vreedzame sa
menleving met het
Oosten. Eerst het
één, dat eerst nood
zakelijk is, en dan ’t
ander.
Tischendorf was de vinder. Hij ont
dekte hét handschrift bij toeval, zou
men zeggen. En hij redde het van de
even.
Tischendoi amelijk in 1844 op
reis door het Nabije Oosten. Zijn plan
was manuscripten op te kopen. Hij
had trouwens maar 150 gulden op zak.
Op zijn reis bezocht hij het eenzaam
gelegen klooster op de berg Sinai.
m de hal stond een papiermand met
enkele vellen perkament. Waardeloos
goed, zei een monnik. Het moest ver
brand worden. Twee andere korven
waren al eerder in de oven leegge
gooid. De derde zou volgen.
Maar Tischendorf wist meer
handschriften dan de monniken
oinai. Hij zag onmiddellijk, dat dit het
oudste handschrift van de Bijbel
was, dat hij ooit onder ogen had ge-
zmn. Als die vellen toch verbrand
worden, doe mij dan een plezier en
geef ze mij, heeft hij gevraagd. En
monniken gaven veertig vellen
Perkament. Ze zullen argwanend ge
weest zijn, toen ze zagen, hoe blij
ueze man met dat waardeloze goed
vas Maar Tischendorf had zijn schat
nij keerde naar Berlijn terug om
n/ijnoi^ige ge^ bijeen te brengen: hij
Ude de schat van Sinai redden uit
e handen van de monniken. Maar
et geld was er niet voor zijn plan.
V
DEN HAAG, 5 November. De minister van Binnenlandse Zaken
is van plan op korte termijn een wetsontwerp in te dienen tot her->
ziening van de Provinciale Wet, voorzover dat binnen het kader der
huidige bepalingen mogelijk is. Over de herziening van de Grondwet
wordt zelf meegedeeld, dat deze beperkt wordt tot de urgente punten.
De herziening op het stuk der provinciën laat de minister voorlopig
rusten. De verschijning van het rapport van de commissie de Quay
zal wellicht een aanleiding zijn om het gemeenterecht in het algemeen
te herzien.
we
op
Duitsers, die Bonds
kanselier Adenauer
nu het leven zuur
maken, omdat zij
eerst met de Russen
willen praten en van
mening zijn dat daar
na de inschakeling
van West-Duitsland
in het Westelijke mi
litaire blok aan de
orde kan komen.
Verwarring bestaat
daar in Duitsland,
omdat men zijn
hoofd breekt over de
Saar, omdat men de
Brits Museum doorstaan.
Een juweel ook, omdat de codex
Sinaiticus staat aan het begin van de
lange weg van het boek. Allen weten
we uit de Bijbel, dat Jezus in de sy
nagoge een boekrol neemt en die
openvouwt. Dat was de oude gewoon
te de tekst werd geschreven op
papyrus-rollen. Het lezen was daar
door niet gemakkelijk. Men vond er
weinig eeuwen later iets anders op.
Boeken met bladzijden kwamen in de
mode. De teksten werden geschreven
op perkament, dat minder verganke
lijk was dan het papyrus. In deze
eerste tijd is de Codex Sinaiticus ont
staan tien eeuwen, voordat het
eerste boek werd gedrukt.
ver het vraagstuk
Rusland bestaat in
warring. Deze verwarring is heel goed te begrijpen.
Want, eerlijk gezegd, in de grond van de zaak interesseren we
ons nog het meest voor het antwoord op deze vraag: „Krijgen
we oorlog of krijgen we geen oorlog?” Nog te veel leeft bij ons
het besef, dat de hoge heren politici maar over onze levens
beschikken, dat ze ons maar verdobbelen, zoals onze voor
ouders, de Germanen, dat eens met hun vrouwen deden. We
willen bevrijd worden van de vrees, dat we toch weer op een
kwade dag opgeroepen worden om te vechtenEen defini-
1 tieve verlossing van deze vrees vinden we toch nog belang-
rijker dan welke Westeuropese Verdragen dan ook, hoe goed
deze ook zijn.
En de manier om het afschuwelijke spook van de oorlog,
dat ons met name in de gedaante van waterstofbommen en
andere verschrikkelijke wapenen bedreigt, te verdrijven is een
accoord-in-vertrouwen met Rusland. Daarom interesseren we
ons het meest voor een vreedzame samenleving met het Oosten.
Het klooster van Sint Katherina aan de voet van de berg Sinaï, zoals een Fran-
se tekenaar dat (in het romantische ttfdvak) tekende. De toegang tot het
klooster bevindt zich halverwege de stelle muurwand: de bezoekers moesten
worden opgetakeld, aleer zjj klooster konden betreden. Eenmaal werd de
kloosteroven gestookt met oude handschriften totdat Tischendorf dit voor
kwam.
het Brits Museum te Londen ligt het handschrift der eeuwen. Het
1 en onder saai-groene gordijnen, maar het
kan geraadpleegd worden: overal in deze handschriftenzaal schui
ven de bezoekers de gordijntjes weg en ze kijken terug in de geschie
denis, naar de woorden, die koningen en dichters geschreven hebben.
Het handschrift van Shakespeare ligt er en het notenschrift van Bach,
de onvoltooide brief van vlootvoogd Nelson, die bij Trafalgar viel, het
onvoltooide dagboek van de ontdekkingsreiziger Scott (met de schok
kende woorden: „Het is jammer, maar ik geloof niet, dat ik meer
kan schrijven. In naam van God, zorg voor onze familieleden”).
Maar het meest worden de gordijnen weggeschoven van de kast,
waarin de Magna Carta uit 1315 ligt, het stuk der Engelse burgerlijke
vrijheid, en van die andere kast, waarop Codex Sinaiticus staat. Onder
het gordijn en onder het glas ligt daar een handschrift uit de vierde
eeuw na Christus opengeslagen: een van de sleutels tot onze Bijbel
kennis.
Waarom is nu juist dit handschrift
een van de kostbaarste bezittingen van I Cr
het overrijke Britse Museum? Daar
liggen de vellen perkament in de kast.
Ze zijn niet eens bijzonder mooi. Teke
ningen ontbreken. Versierde hóófdlet
ters kent het manuscript niet. Er zijn
alleen maar vier strakke kolommen
per pagina, in heel regelmatig schrift.
Waarom brandt voor dit handschrift 'n
lampje op de plattegrond van het
gebouw in de hall van het museum?
Waarom staan hier steeds mensen en
zijn er handschriften, die vergeten
schijnen te worden en die vergetel
heid niet verdienen, omdat ze er veel
mooier uitzien dan deze Codex Sinai
ticus?
Misschien is deze belangstelling te
verklaren uit de omstandigheid, dat
dit handschrift door het Engelse
volk is gekocht. In 1933 bracht Rus
land het „op de markt”. Er moest
een millioen gulden betaald worden,
dan kon de codex wel verhuizen van
Rusland naar Engeland. En dat geld
is er gekomen. De Engelse regering,
wakker aan het bezuinigen in die
moeilijke jaren van economische
crisis, beloofde een gulden naast
elke gulden, die door het Engelse
volk werd gegeven. Het resultaat
was boven verwachtinghet geld
stroomde binnen bij het fonds dat
werd opgericht om het manuscript
van Moskou te kopen. Zoveel geld
kwam er binnen, dat de schatkist
maar een klein déél van het milli
oen behoefde bij te dragen. En al
die belangstelling was er voor een
handschrift van het Nieuwe Testa
ment, dat het duurste boek van de
wereld werd.
te optimistisch, zoals
we ook vóór de oor
log waren, omdat we
te humanistisch
dachten. De mense
lijke geest
Moeten we dan
niet praten met de
Russen? Natuurlijk
wel. Alles moet in ’t
werk gesteld worden
om de oorlog te
voorkomen en de
vrede te bewaren
