man in Franse
SCHREEUWENDE ELLENDE IN EEN
MOOI MAAR ARM LAND
Geheimzinnige
spionnagezaak
kwam opdagen
Fk x 4
MAAR DE WERELD IS RIJK GENOEG
OM TE KUNNEN HELPEN
Noodkreten uit Griekenland (I)
En wat Nederland deed, kunnen
andere landen ook doen
Tekort aan arbeiders in
W.-Duitsland
Doodvonnissen
Teheran
Steeds meer
radio-actieve vis
RhJIB
iiii
H I
in
Tussen de regels door
Waarde volle
inlichtingen
Tartende taal!
O
|||ilL
pagina 3
ZEEUWSCH DAGBLAD
Als het leger er komt
Stormachtige confrontatie
Doodstraf tegen Oberg geëist
Vijftienduizend.
Thijs Booy treedt in het
huwelijk
’s-GRAVENHAGE, 7 October De
2e particulier secretaresse van Prin
ses Wilhelmina, jkvr S. E. Baronesse
van Randwijck en de heer Thijs Booy,
particulier secretaris met bijzondere
opdracht van Prinses Wilhelmina zul
len op 30 October te Gorssel in het
huwelijk treden.
Eerste Monorailspoorweg
wordt aangelegd
Maar zestig cent.
15.000 vluchtelingen
i 15.000 zorgen i
i l
Alleen de vrijheid.
Onder de loupe
En toch
Wat Nederland deed.
I 1
I
tl
Vrijdag 8 October 1954
arena
De mijn
Dit
van
eigen
houden”.
voor
die
hebben
geheimzinnige man, Delarue
de militaire rechter waarde-
dingen verteld hebben. In
geval is de zaak weer inge-
PARIJS, 7 October In het proces
tegen ex-generaal Karl Oberg, die tij
dens de tweede wereldoorlog aan het
hoofd van de Duitse politie in Frank
rijk stond, heeft de openbare aankla
ger tegen Oberg en diens voornaamste
medewerker, Helmuth Knochen, de
doodstraf geëist wegens het begaan
van oorlogsmisdaden.
Oberg, die in Frankrijk bekend staat
als „de slager van Parijs”, werd door
de openbare aanklager voornamelijk
verantwoordelijk gesteld voor de de
portatie van 220.000 Fransen, van wie
er na de oorlog slechts 22.000 uit
Duitsland zijn teruggekeerd. Van dit
aantal zijn er sindsdien 10.000 overle
den aan de gevolgen van hun verblijf
in Duitse gevangenissen en ’concen
tratiekampen.
De
moet
volle
ieder
wikkelder geworden, want Delarue
is als agent van een uiterst rechtse
organisatie opgetreden.
Inmiddels is de journalist Baranes
geconfronteerd met zijn communisti
sche medewerkers. Erg vriendschap
pelijk is dat niet toegegaan. Woeden
de klanken weerkaatsten in de gan
gen van de kazerne Reuilly in Parijs
toen Baranes zijn vroegere werkgever
d’Astrier de la Vigene, hoofdredac
teur van het communistisch gezinde
blad „Liberation” en de vice-president
van de communistische partij Duclos
ontmoette, d’ Astrier noemde Baranes
een bedrieger en een leugenaar en Ba
ranes onthulde op zijn beurt dat d' As
trier zes millioen franc per maand had
gekregen van de communistische par
tij om de tekorten van zijn blad te dek
ken. Bovendien had d’ Astrier hem
aangebracht om de werkelijke daders
te verbergen.
BONN, 7 October Het aantal
werklozen in West-Duitsland blijft in
alle branches teruglopen en het is
thans zo zeer gedaald, dat de directie
van het centrale arbeidsbureau heeft
voorspeld, dat er een tekort aan ar
beidskrachten zal ontstaan, zodra de
Duitse herbewapening een feit zal wor
den. Het halve millioen jonge Duitsers,
dat tot dienstplicht zal worden opge
roepen, zal volgens de directie een gro
te leegte in het bedrijfsleven doen ont
staan. Het millioen werklozen, dat
Duitsland nog telt, is grotendeels on
geschikt om de openvallende plaatsen
in te nemen. Dit geldt temeer, daar het
nieuwe leger een groot- aantal hoog
gekwalificeerde krachten zal aantrek
ken. Bovendien wordt door de bewa
pening een nog sterkere ontwikkeling
van de bouwnijverheid verwacht, die
nu reeds het grootste deel van de
werklozen heeft opgeslokt.
TOKIO, 7 October. Professor Takajiro
Mori van de universiteit te Tokio heeft
vandaag op een vergadering van de Ja
panse voedingsvereniging meegedeeld,
dat er steeds meer radio-actieve vis in de
Stille Oceaan wordt gevangen.
In Maart was de vis alleen radio-ac-
tief in het proefgebied rondom Bikini en
bepaalde delen van het Zuid-Oosten van
de Oceaan.
In April bleek een groot deel van de
vis, gevangen ter hoogte van Formosa,
besmet en in Juni werd dergelijke vis ter
hoogte van Japan gevangen.
Volgens professor Mori was in Maart
188.600 pond radio-actieve vis wegge
gooid, in Juni 49.000 pond, maar in Au
gustus 102.000 pond.
Grote plannen, als de vertegenwoor
diger van de hoge commissaris is uit
gesproken en de tolk klaar is met de
vertaling valt er even stilte. Want in
ieders hoofd speelt de gedachte aan een
getalvijftienduizend.
De man met vijftienduizend zorgen
spreekt eerlijk en vrijuit over wat
hem bezwaart. Later, op een terras
je, in de schaduw van de eeuwen
oude resten van de tempel van Po
seidon. Griekenland is moe.
Van oorlogen, revoluties, opstanden,
economische moeilijkheden. Het kan
De huwelijksbevestiging zal in -Zut-
phen geschieden door Prof. Dr S. F. H.
J. Berkelbach van der Sprenkel uit
Utrecht, oud-hoogleraar van de Ned.
Herv. kerk aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht en Ds G. Toornvliet, Geref.
studentenpredikant tê Leiden.
HAMBURG, 7 October Het is bij
na zeker, dat binnen afzienbare tijd
met de aanleg van de eerste Monorail
spoorweg begonnen zal kunnen wor
den en wel in de nabijheid van Keulen,
-o werd vandaag in het blad „Die
lelt” bekend gemaakt.
TEHERAN, 7 October De tien of
ficieren en twee burgers, die in Tehe
ran voor een krijgsraad terecht ston
den wegens samenzwering om de rege
ring omver te werpen en deelneming
aan een verboden communistische or
ganisatie, zijn gisteren schuldig bevon
den en ter dood veroordeeld.
Het doodvonnis zal Zondag voltrok
ken worden. De veroordeelden kunnen
de Sjah toestemming vragen om in be
roep te gaan.
Hetzelfde zegt de plaatsvervangende
direeteur-generaal van het ministerie
van maatschappelijk werk, die de jour
nalisten voorrekent, dat de gemiddelde
ATHENE, October. Aan de uitgang van de Atheense lucht
haven staat een man met vijftienduizend zorgen: V. A. Temnomeroff,
de vertegenwoordiger in Griekenland van de Hoge Commissaris der
Verenigde Naties voor vluchtelingen. Deze tot Amerikaan genatura
liseerde Rus, een lange, schrale, en flegmatieke man, is de morele
steun en toeverlaat van de vijftienduizend vluchtelingen, die na vaak
jaren durende omzwervingen in Griekenland zijn beland.
De heer Temnomeroff staat in de warme avondwind tegen een
achtergrond van tientallen kleurrijke lichtreclames te wachten op een
aantal Nederlandse journalisten, die op uitnodiging van het comité
vluchtelingenhulp 1954 naar Griekenland zijn gereisd om zich persoon
lijk van de toestanden onder de vluchtelingen op de hoogte te stellen.
Én op het ogenblik dat hij hen begroet, begint voor de journalisten
een wonderlijke week, waarin zij oppervlakkig kennis maken met een
mooi maar arm land, dat voor menig probleem geen oplossing weet.
De wil is goed, zegt de heer Temnomeroff, maar het land heeft een
oorlog, een revolutie, een guerillastrijd en een reeks van spanningen
doorleefd, die alle tezamen de Griekse economie aan de rand van de
afgrond hebben gebracht.
Eén van die menigvuldige proble
men van dit land is dat van de meer
dan vijftienduizend vluchtelingen.
Velen van deze mensen zijn van
Griekse origine en hebben gewoond
in Roemenië of een van de andere
Balkanstaten. Zij verlieten die landen
omdat hun het leven onmogelijk werd
gemaakt of omdat zij zich niet kon
den verenigen met de communistische
regeerwijze. Nu zijn zij samengebracht
in kampen en grote gebouwen in
Athene en Piraeus, in het Noorden van
Griekenland, op de eilandjes in de
Egeïsche Zee.
„Zij vonden de vrijheid die zij zochten,
maar meer ook niet”, zegt de heer
Temnomeroff. „U zult de komende da
gen mensen bezoeken in omgevingen,
die aanfluitingen zijn van de menselijke
waardigheid’. En in de volgende dagen
worden kampen en centra bezocht, waar
tientallen gezinnen opeengehoopt leven
op enkele vierkante meters elk, van
elkaar gescheiden door op manshoogte
gespijkerde latten waarover oude de
kens en andere stukken goed zijn ge
hangen. Een stoel en een tafel zijn luxe
waarover slechts enkelen beschikken.
Een oud doorgezakt tweepersoonsbed
moet nachtrust verzekeren aan vaak vjjf
personen. De atmosfeer is doortrokken
van de luehtjes van bedden, de stank
van petroleumstellen waarop wordt ge
kookt als er iets te koken valt
de geur van drogend wasgoed en vele
andere luehtjes, die alle tezamen het
ademen moeilijk maken. Ondervoede
kinderen lopen in de gangetjes tussen
de dekenmuren te spelen en ruzie te
maken. Hier ligt een oude vrouw uit
geteerd op een hoop vodden. Elders
hurkt een oude man moeizaam bjj een
vergasser om er vijf sardientjes op te
bakken: zijn eten voor de hele dag.
Zo is het in het ene kamp, zo is het
mutatis mutandis in andere kampen.
In Lavrion op zestig kilometer ten
Zuidoosten van Athene, in Piraeus, op
het eiland Syros, zeven uur varens in
de Egeische Zee. Op Syros leven en
kele honderden mensen in een vroe
ger krankzinnigengesticht. Het is er
heet, stoffig, vuil. Er zijn zieken. Elk
gezin heeft een eigen celletje, zonder
luchtverversing, zonder water.
De heer Temnomeroff vouwt de
handen tussen de knieën en kijkt er
strak naar als hij iets voorover ge
bogen luistert, gezeten op een koffer
in een hoekje van een vluchtelingen-
„kamer”, naar de vraag of er iets voor
deze mensen wordt gedaan. Natuurlijk
wordt er iets gedaan. In het ene kamp
hebben de vluchtelingen gratis on
derdak en krijgen de kinderen en ou
den van dagen gratis eten. In het an
dere kamp krijgen zij een kleine toe
lage waaruit zij althans het absolute
uitgave van de regering vyf drachmen
zestig cent per dag per vluchte-
I ling bedraagt. Leven van zestig cent
per dag. Het kostte de regering vorig
jaar nog altijd drie en driekwart milli
oen drachmen.
Behalve de overheid trekken ook
buitenlandse maatschappelijke organi
saties zich het lot van vluchtelingen
aan: Wereldraad van Kerken, Care-
organisatie, de Amerikaanse „Usep”,
United States Escapee Program.
Deze werken vaak naast en door el
kaar, zodat het moeilijk is een glo
baal inzicht te krijgen in wat tot stand
komt.
Maar en de heer Temnomeroff
zegt het met nadruk een ding is
duidelijk. En dat is: dat de hulp tot
nu toe absoluut onvoldoende is.
Het is dan ook met kennelijk genoe
gen, dat de heer Temnomeroff de di-
recteur-generaal in aanwezigheid van
zijn Nederlandse gasten meedeelt, hoe
het bureau van de Hoge Commissaris
in Genève het geld denkt te besteden
het probleem van de vluchtelingen
niet aan. Want vele Grieken zelf le
ven even kommervol als de vluch
telingen. Mag de regering hen, door
hen te helpen, de vluchtelingen be
voordelen boven de anderen? Wat
kan zij doen voor de ouden van da
gen, die zo groot in aantal zijn en
die niet productief meer kunnen
zijn? Moet zij het probleem voor wat
deze „harde kern” betreft, zijn na
tuurlijke dood laten sterven?
De Ijeer Temnomeroff beantwoordt
deze vraag met een beslist „no". De
vrije wereld is rijk genoeg om hulp
te kunnen bieden.
Hij spreekt zjjn waardering uit voor
het Nederlandse initiatief. Dat kan een
begin zijn van internationaal optreden.
Het denkbeeld is al overgenomen in
Noorwegen. Een ploeg Noorse cineasten
is in de kampen bezig een film te ver
vaardigen. De Nederlandse journalisten
treffen de Noren in Lavrion, In een
centrale keuken waar tweehonderd on
dervoede kinderen dagelijks twee
maaltijden krijgen. Burgemeester Leo
nidas Legeris is daar de drijvende
kracht. Zijn gemeente is armlastig.
Meer dan de helft van de mannen
is werkloos: de loodmijn en de potten
bakkerij die hun werk verschaften zijn
enkele jaren geleden gesloten. Maar de
burgemeester heeft de pottenbakkerij
van de eigenaars gehuurd met zijn
eigen woning als onderpand en is
bezig de zaak te heropenen. Er wordt
alweer gewerkt, en vluchtelingen krij
gen er een opleiding zoals ze er ook
een huis hebben gekregen. D_
gaat ook weer open.
Die vraag heeft de heer Burger uiter
aard ook al eerder bezig gehouden. In
zijn begrotlngsrede heeft hij gezegd:
„Er is geen Kamermeerderheid te for
meren zonder P.v.d.A. maar ook niet
zonder K.V.P. De P.v.d.A. heeft blijk
gegeven van een constructieve activi
teit. Het compromis is in onze politieke
verhoudingen onvermijdelijk. Als er
een Kamermeerderheid wordt gevormd
met de K.V.P. dan rest ons niets an
ders dan te streven om die ongewenste
verhouding te verbreken”.
Dat is duidelijke taal: de socialisten
willen in de Regering blijven. En de
heer Burger gelooft niet dat er een
mogelijkheid tot kabinetsformatie is
zonder de P.v.d.A. De enige mogelijk
heid in deze zou zijn een herstel van
de oude coalitie: het samengaan van
de rechtse partijen.
Zit die mogelijkheid er in? Wanneer
men de redevoeringen van- de héren
Schouten en Romme gelezen heeft, dan
gaat men zich af vragen: „Wat moet er
tussen de regels door gelezen worden?”
De heer Schouten heeft gesproken over
die geloofsverdeeldheid binnen de
kring van het Christendom en hij heeft
hieraan toegevoegd: „Deze verdeeld
heid ontslaat ons niet van de verplich
ting om te zoeken naar de penheid in
deze verdeeldheid. En deze eenheid is
er; er zijn vele passages in het man
dement die ik kan onderschrijven”.
En ook de heer Romme schijnt niet
bang te zijn voor een breuk met de
socialisten. Dreigend hebben ook zijn
woorden geklonken aan het adres van
dit kabinet inzake de belastingverla
ging: de Regering mag zich geen illu
sies maken over de houding van de
K.V.P. als het gaat om de vraag wan
neer die verlaging van lasten moet
worden ingevoerd.
Wat men precies van dit alles moet
denken? het is nog in de toekomst
verborgen. Het verlangen naar herstel
van de oude coalitie leeft, dat is duide
lijk. Of de leiders der partijen bereid
en in staat zullen zijn dit verlangen tot
werkelijkheid te maken is vooralsnog
een onbeantwoorde vraag. Een vraag
die wel minstens tot de volgende Ka
merverkiezing onbeantwoord zal blij
ven. Want wij zien dit kabinet voor
lopig niet aftreden, zelfs niet als de
roep om belastingverlaging zo luid
wordt, dat de regering zal moeten kie
zen of delen.
PARIJS, 7 October. De geheim
zinnige figuur in de Franse spionnage
zaak, die reeds dagen lang door de
politie werd gezocht om getuigenis af
te leggen, is plotseling op komen
dagen. Hij meldde zich gisteren vrij
willig in gezelschap van de geschor
ste hoofdinspecteur van politie Dides,
bij de militaire rechter. Zijn naam is
Delarue, oud-inspecteur van politie,
is de principiële en hij is er
door de heer Schouten. „Ver-
waarom jullie je zo op
dat mandement!” zo heeft
de A.R.-fractieleider aan de heer Bur
ger gevraagd. „In wezen staat er toch
niets nieuws in dat bisschoppelijk
schrijven. Het is een logische voortzet
ting van de lijn die al sinds lang ge
trokken is: de opvatting dat er een
band behoort te bestaan tussen geloofs
overtuiging en politiek en tussen ge-
usovertuiging en politieke partij.
Di«> opvatting dateert niet van vandaag
of gisteren. Ze is nu alleen nog eens
onders’reept waarin ligt dan toch de
reden om zoveel misbaar te maken
De tweede, de practische handschoen
is geworpen door Prof. Romme. Die
handschoen ligt daar als een uitdaging.
„Als wij zouden twijfelen aan het de
mocratische karakter van een partij,
dan zouden we daarmee niet samen
werken!” zo zei de K.V.P.-woordvoer-
der. En zijn bedoeling is duidelijk: de
heer Burger beticht de rooms-katholie-
ke leiders van verraad aan de demo
cratie. „Durf dan daaruit de conse
quenties te trekken en verbreek de sa
menwerking met ons!” zo tart de heer
Romme.
Met die handschoenen voor zijn voe
ten is de heer Burger een weinig be-
nijdenswaardig man. In een principieel
debat is hij bij lange na niet opgewas
sen tegen Dr Schouten. En in het prac
tische vlak is hij voor een alleronge
lukkigste keuze gesteld. Als hij de con
sequenties, waarop de heer Romme zin
speelt, niet trekt, dan heeft hij om
een Oosterse uitdrukking te gebruiken
zijn gezicht verloren en de scherpe
Roomse professor zal niet nalaten daar
mee de spot te drijven. Trekt hij wel
die consequenties, verbreekt hij de sa
menwerking met de rooms-katholie-
ken, dan veroorzaakt hij een kabinets
crisis en de grote vraag is waar de
P.v.d.A. dan terecht komt!
„Kijk eens”, zegt de heer Tem
nomeroff, „als zo’n burgemeester
voor de vluchtelingen in zijn ge
meente nu eens geld zou krijgen,
zou hier dan het probleem niet ge
heel op te lossen zijn?”
„Laten we ons dan niet blind
staren op het getal van vijftiendui
zend. Elke vluchteling, die geholpen
wordt is er een en schept voor an
deren zoal geen nieuwe mogelijk
heden, dan toch ruimte, en dus...”
De twee mannen geven elkaar na
het langdurige bezoek in de gloei
end hete zon aan vluchtelingen, in
een afgelegen kustplaatsje, de hand.
De auto's laten grote stofwolken
achter op hun weg naar het vol
gend kamp. De volgende vluchte
lingen.
die in 1944 tot achttien jaar gevan
genisstraf was veroordeeld wegens
collaboratie met de Duitsers. Hij wist
echter te ontvluchten. Delarue had
zich gemeld om verantwoording
zijn ontvluchting af te leggen en zijn
plaats in de spionnage-zaak uiteen te
zetten.
dat in Nederland voor Griekenland bij
eengebracht gaat worden. Met een ver
rast gebaar neemt de Griekse rege-
ringsfunctionnaris een pen en schrijft
op wat hem door een tolk ‘in het Grieks
wordt overgebracht.
Als het vluchtelingencomité in Ne
derland deze plannen goedkeurt, zul
len door bemiddeling van een bank
kleine leningen aan vluchtelingen
worden gegeven om hen in staat te
stellen zich te vestigen in ambacht of
handel. Vervolgens zullen voor hon
derd Grieks-Russische gezinnen hui
zen worden gebouwd, tegen een prijs
van vijfhonderd dollar per huis. In de
derde plaats zullen tweehonderd ge
schikte vluchtelingen in de omgeving
van Athene en op de eilanden Syros
en Tinos worden geschoold of her
schoold, zodat zij kunnen emigreren.
Het vierde punt is: het vestigen van
een aantal Zuidslavische herders van
Griekse origine in Serres, in het uiter
ste Noorden van Griekenland, waar zij
nu als vluchtelingen verblijven,
zijn de voornaamste plannen.
Maar komt er meer geld binnen dan
hiervoor nodig is, dan staan er nog
drie projecten op stapel: leningen aan
nog vijftig vluchtelingen, hulp aan
honderdtwintig studenten-vluchtelin-
gen en scholing en tewerkstelling van
tweehonderdvijftig vluchtelingen in
Griekenland.
Er is één plekje in Nederland waar
niemand on dit ogenblik graag zou
willen staan: in de schoenen van de
heer Burger, de fractieleider van de
P.v.d.A. in de Tweede Kamer. Want
wor de schoenen van deze ridder in
de politieke arena liggen twee hand
schoenen.
De een
geworpen
tel nu eens
winden over
minimum aan voedsel kunnen bekos
tigen. Soms zijn er wat kleren voor
hen beschikbaar. Zieken gaan, als zij
gevaar voor de anderen opleveren,
naar een ziekenhuis of sanatorium. Er
worden bedragjes uitgetrokken
reparaties aan de gebouwen,
meestal geen ramen meer
doch wel lekkende daken.
„Maar, wat wilt u? De Griekse
regering heeft geen geld. Het land
is mooi, wonderlijk mooi, maar arm,
straatarm. Meer dan de helft van
alle Grieken l.an niet het hele jaar
in eigen onderhoud voorzien, en
moet van staatswege geheel of ge
deeltelijk in het leven worden ge-
l-i mi
Cr-
Zij zijn gevlucht, gevlucht
voor het communisme bij dui
zenden en het enige wat hen
wachtte was de vrijheid, ja de
vrijheid en meer ook niet
:'T
TJTC.51.',Y .1 1'8
■F”
