NEDERLANDS-INDONESISCHE UNIE
GELIQUIDEERD
CvAnöA&qJ}
18.20
Verschil
inzicht
Nieuw-Guinea
van
over
niet te overbruggen
van
der
India aanvaardt voorstel
Vandaag zal de inhoud
documenten worden gepubliceerd
Portugal
Gistermiddag
werd in Den Haag het protocol getekend
Hoe cu-aZm w-aó
ïlame
om
uur
uz
De stakingen in
West-Duitsland
De „Spanker”
wordt opgeruimd
De slotscène
SMi
S
'/SNIPPER A'<<
NIEUWS
Minister Sunarjo:
Minister Luns:
a
1
Nog kans op vreedzame regeling
Samenzwering in Peru ontdekt
PROTESTANTS CHRISTELIJK BLAD VOOR ZEELAND
Conflict te Bremerhaven
opgelost
DE BILT ZEGT:
Enkele buien
gen genoemd. De verschillen van inzicht over
slotrede, zijn niet te overbruggen!
Nieuw-Guinea
Vrees ongegrond
’s-GRAVENHAGE, 10 Augustus. De Uniebesprekingen zijn beëindigd. De Nederlands-
Indonesische Unie is geliquideerd! Hedenavond om twintig minuten over zes hebben de voor
zitters van de Nederlandse en Indonesische delegaties bij de besprekingen over de opheffing
van het Uniestatuut, de ministers Luns en Sunarjo, hun handtekening gezet onder de op de
conferentie bereikte resultaten, die zijn neergelegd in een protocol. Nog slechts twee dingen
dienen er thans te geschieden:
Het Nederlandse parlement moet de gesloten overeenkomst bekrachtigen en minister Luns
heeft toegezegd, dat daarmee zover dat mogelijk is, de nodige spoed zal worden betracht. Het
zelfde moet gebeuren door het Indonesische parlement en aldus minister Sunarjo dat zal
spoedig het geval zijn, want op 17 Augustus, de onafhankelijkheidsdag van Indonesië, moet de
overeenkomst zijn goedgekeurd. Hij betreurde het, dat dit van Nederlandse zijde niet het geval
kan zijn.
Welnu, de Indonesische regering heeft haar zin gekregen. Een wat men in Djakarta de laatste
tijd pleegde te noemen „knellende band” met N ederland, is verbroken. Alleen en het siert
de Nederlands regering, dat zij ondanks alles voet bij- stuk heeft gehouden: Nieuw-Guinea is
buiten de besprekingen gehouden ook al is de naam van dit gebiedsdeel in enkele redevoerin-
deze aangelegenheid, aldus minister Luns in zijn
Moeilijke taak
.Minister Luns vervolgde: „Wij we-
n, dat de oplossing van het pro-
ons voor een moeilijke taak
r a?tste- Ongetwijfeld heeft het be-
■ken van de resultaten, welke zijn
‘eergelegd in het thans voor ons lig-
Spijt
10e JAARGANG No. 2856
WOENSDAG 11 AUG. 1954
2009,
sonen.
dig zou hebben gemaakt aan
Abonnementsprijs 0.47 per week,
2.p. maand, 5.85 p. kwartaal.
Losse nummers 13 cent.
Advertentieprijs 22 cent per m.m.
Rubriek Kabouters 10 ct. per woord
enclaves bloot staat, alsmede voor de
instelling van een blokkade tegen het
gebied. Eveneens zei hij, dat India
steun en bescherming biedt aan ben
den, die een invasie op touw zetten.
LIMA, 10 Aug. Van officiële zijde
is medegedeeld, dat de regering van
Peru Dinsdag een samenzwering van
een legergroep om een opstand te ont
ketenen heeft ontdekt. De brigade-ge-
neraal Ernest Raez is gearresteerd
Een regeringswoordvoerder verklaar
de, dat oud-premier generaal Zenón
Norëga, de leiding van de samenzwe
ring had. De generaal is voortvluchtig,
aldus deze mededeling.
tenslotte de hangende onderwerpen,
die niet direct verband houden met
de ontbinding van de Unie, buiten
het kader van de conferentie doch
tussen de beide ministers van Bui
tenlandse Zaken kunnen worden be
sproken. Hij verwachtte van bespre
kingen van zulke kwesties tussen
beide landen op normaal niveau
meer resultaten, dan op deze confe
rentie het geval zou kunnen zijn.
ZEEUWSCH DAGBLAD
overt-
worden getekend voor de onafhan-
van Indonesië, namelijk 17 Augus-
DAT in Axel thans het de
vies geldt: „In iedere wo
ning de Poolse vlag”., het
geen, zo deelt men ons me
de, gemakkelijk uit te voe
ren is. Want men koopt een
stukje wit en een stukje
rood crêpe papier, spelt dat
voor de ramen, de witte
BREMERHAVEN, 10 Aug. Het
conflict tussen het gemeentebestuur
van Bremerhaven en een aantal eige
naars van stukjes grond is nu opgelost.
De gemeente, die de grond had willen
onteigenen ten behoeve van de bouw
van woningen voor Amerikanen, zal nu
grond tegen contante betaling kopen,
en West te worden. Hij stelde India
verantwoordelijk voor de permanente
bedreiging, waaraan de bevolking der
Tijdens noodweer is gistermorgen op
het IJsselmeer een bejaarde schipper
van de botter „Kampen 11” overboord
geslagen en verdronken. De schipper
besloot niet te gaan vissen en wilde
terugkeren. Vlak bij de Ketelmond
kreeg hij een harde klap van de giek
en sloeg overboord. Om zes uur gis
teravond is tijdens een hevig onweer
een 40-jarige bewoner van het eiland
Texel, die met zijn hond liep te wande.-
len, door de bliksem getroffen en ge
dood. Zijn vader, die 20 meter verder
op stond te schuilen, zag het ongeluk
gebeuren. De stoffelijke overschotten
van twee Nederlandse padvinders uit
Wierden, die in de Ems bij Lingen in
Duitsland zijn verdronken, zijn thans
gevonden, In een der nauwe straten
in het centrum van Den Haag is een
felle brand uitgebroken in een kunst
handel. Vermoedelijk is de brand ont
staan toen schilders bezig waren aan
de achterzijde van het gebouw, verf af
te branden. Een brand van nog gro
ter omvang heeft gewoed in een deken-
fabriek te Delden. De afdeling waar
lompen worden gescheurd en gerei
nigd werd geheel in de as gelegd. Vele
machines gingen verloren. Bij een
scheepsongeluk in India zijn een der
tigtal mensen verdronken. Het vaar
tuig stootte op een voorwerp onder wa
ter en helde plotseling sterk over,
waardoor een aantal passagiers over
boord sloeg.
„Indien wij hier en daar, aldus minister Sunarjo,
in het bijzonder bij de financieel-economische para
graaf wat langer zijn blijven staan dan wij zelf ge
wild hadden, dan is het hieruit te verklaren, dat wij,
als een nieuwe staat ons vrij nationaal bestaan, uit
gedrukt in termen als „onafhankelijkheid”, „souve-
reiniteit” en „eigen nationale wetgeving”, in een
nieuwe overeenkomst neergelegd wilden zien, zon
der ook maar een ogenblik uit het oog te verliezen,
dat behalve met redelijke erkenning van de Neder
landse belangen in Indonesië, in deze tijd van inter
dependentie tussen de volkeren de waarde van het
internationale samenleven, zoals is vastgelegd in het
internationale recht, te willen onderschatten.
Hij juichte het in alle opzichten toe, dat de
eenkomst kon
kelijkheidsdag
tus.
BONN, 10 Aug. De stakingen in
West-Duitsland zijn voor bondskanse
lier Adenauer aanleiding geweest de
leiders van de regeringspartijen bijeen
te roepen. De bijeenkomst zou in de
tweede helft van deze week te Bueh
ler hoehe in het Zwarte Woud worden
gehouden.
Dit besluit zou zijn genomen, omdat
de regering vreest, dat de stakingen
steeds meer een politiek karakter gaan
dragen.
De voorzitter van de tot de regerings
coalitie behorende vrije democratische
partij, dr Thomas Dehler, heeft Dins
dag verklaard het standpunt van
Adenauer, dat de bondsregering offi
cieel niet kan ingrijpen in de loonge-
schillen, niet te delen. Door het stand
punt van Adenauer zou men aan een
o klein aantal personen de beslissing
kent, dat een bijdrage is geleverd ter-, over economische ordening en politiek
Oost en West. In dit verband lioenen sociaal zwakkeren zou zo in
Het is warm geweest, ontzèttend warm, zó warm, dat de paarden zich
zorgen begonnen te maken over een eventuele zonnesteek, maar dat was
allemaal inRomeOf had U gedacht, dat het in Nederland was? Kom
nouGelukkig hadden de Romeinse aapjeskoetsiers voor hun dieren al
gauw een middel tegen zonnesteek gevonden. Een behoorlijke krant, wat de
afmetingen betreft dan, met een paar gaten voor de oren, was een afdoend
middel voor het paard en een zakdoek deed de „baas” het hoofd koelhouden
terwijl hij wachtte op een of andere vreemdeling, die iets voelen zou voor
een attractieve rit door Rome per „carozella”. Op de achtergrond de be
faamde St. Pietersbasiliek.
Minister Luns begon zijn slotrede
met te wijzen op de ongebruikelijke
gang van zaken tijdens de gevoerde be
sprekingen. De resultaten waren vol
gens de minister vooral te danken aan
de vele informele bijeenkomsten, zowel
Van de delegaties als van een aantal
delegatieleden.
Het wisselvallige kaarkter werd ver
oorzaakt door de onverwachte inter
ruptie op 24 Juli, toen bleek, dat de
Indonesische regering haar goedkeu
ring nog niet kon hechten aan het pro
tocol, dat toen ter tekening gereed lag.
De resultaten konden worden be
reikt, zo vervolgde minister Luns, dank
zij het bij Uw en bij onze delegatie
aanwezig gebleken besef, dat het over-
*eg niet mocht mislukken.
Hoofdredacteur: J. D. TROOSTHEIDE Directeur: JACQ DE SMIT
Medewerkers: J. A. van Bennekom, Middelburg; Ds W. C. van Burgeler, Kruiningen; A. I. Catsman, Aardenburg;
Ds D. J. van Dijk, St. Annaland; Ds A. Gruppen, Biezeiinge; J. S. Hoek, Middelburg; J. Hommes, Nieuwdorp;
J. Huijssen, Terneuzen; Ds J. Karelse, Goes; P. Kuijt, Krabbendijke; J. Laport, Goes; J. Moll, Vlissingen; K. C.
van Spronsen, Goes; R. Zuidema, Goes.
Na te hebben gezegd, dat de Neder
landse regering zich voorstelt het pro
tocol zo spoedig mogelijk aan de Sta-
ten-Generaal ter goedkeuring voor te
leggen, besloot minister Luns met de
wens, dat de nieuwe grondslag, die
thans is gelegd voor de betrekkingen
tussen beide landen, mag leiden tot
groeiend wederzijds begrip en lang
durige vriendschap tussen Nederland
en Indonesië.
Uitgave:
Stichting „Zeeuwsch Dagblad”
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorststr.
90 Tel. 2438 bij geen gehoor voor
advertenties 2970, voor redactie
2435. Giro 274289. Kantoren:
vlissingen: Lammensstraat 17,
Telef. 2754; Middelburg: Korte
Nnordstr. 35. Tel. administratie
inna Tel. redactie 2347; Ter
neuzen: Dijkstraat 26-28
Exploitatie:
Oosterbaan Le Cointre N.V.,
Goes
maken wij melding van het feit,
dat door de tekening van een
protocol in Den Haag een eind is
gekomen aan de verhouding tus
sen Nederland en Indonesië, zo
als die was neergelegd in het
sinds 1949 van kracht geworden
Uniestatuut.
Opnieuw zijn de banden, die
ons land nog aan Indonesië bin
den, losser geworden.
HOEK VAN HOLLAND, 10 Aug.
De besprekingen tussen reders, assura
deuren, ingenieurs van Rijkswaterstaat
en adviserende deskundigen hebben er
hedenmiddag toe geleid, dat de Britse
reders het hopeloze van de toestand
van de „Spanker” inziende het schip
hebben geabandonneerd. Dit heeft er
toe geleid dat de Staat der Nederlan
den volgens de bepalingen van de z.g.
wrakkenwet de beschikking over het
schip heeft genomen. Er zal nu door
Rijkswaterstaat op korte termijn een
inschrijving worden gehouden voor de
berging van het wrak. Deze berging
zal in gedeelten moeten geschieden,
volgens richtlijnen, door Waterstaat
aan te geven. Volgens deskundigen is
er inderdaad haast bij het karwei, om
dat het achterschip van de „Spanker”,
dat zich aan de zijde van de Nieuwe
Waterweg bevindt, hoe langer hoe meer
neiging tot zakken vertoont. Wel is het
voorschip daardoor mede iets omhoog
gegaan, zodat men daar onder de kiel
door kan kijken, maar onder de huidi
ge stormachtige weersomstandigheden
is door midden breken van het casco
lang niet uitgesloten, vooral daar de
machines, die een ontzaglijk gewicht
hebben, zich juist aan de achterkant
bevinden. Vermoedelijk zal men dan
ook eerst beginnen met het slopen van
deze machines en alles wat aan die
kant zwaarte heeft, teneinde het
breekproces zoveel mogelijk tegen te
houden
DE BILT, 10 Aug. Wisselende be
wolking met enkele buien. Vrij krach
tige tot matige Westelijke wind. Wei
nig verandering m tempeiaiuur.
DAT de raad van Vlissin
gen gisteravond besloten
heeft een bedrag van 12.500
a fonds perdu beschikbaar
te stellen voor de woning
bouwvereniging „Gemeen
schappelijk Belang” ten be
hoeve van de bouw van 41
woningen aan de Hendrik
straat en de Gravenstraat.
Haag, een zoon van de ac
teur en v oordrachtkunste-
naar Jo Sternheim. De heer
Sternheim is 34 jaar. Hij was
gedurende vele jaren ver
bonden aan de Stichting To-
neel-Coordinatie te Den
Haag.
baan boven, en als dan
’s avonds in de kamer de
lamp brandt krijgt men een
aardig effect.
DAT de kwartiermeester
van Koning Haakon gisteren
de burgemeester van Stave-
nisse heeft bezocht. Bij de
familie Moerland heeft hij
vervolgens een gesprek ge
voerd over hun belevenissen
in de rampdagen.
DAT op verzoek van de
Rijkspolitie van Renesse de
recherche te Bergen op
Zoom een zekere N. heeft
aangehouden, die zich schul-
Daartoe gedwongen door een rede
van minister Sunarjo, uitgesproken op
6 Juli j.l., wijdde minister Luns ver
volgens een deel van zijn rede aan de
awestie-Nieuw-Guinea.
„De Nederlandse regering, aldus de
Minister, kan het door U tot haar ge
richte formele protest niet aanvaarden,
he Nederlandse regering heeft reeds in
naar antwoordnota van 14 April j.l.
ouidelijlt te kennen gegeven, dat zij de
status van Nieuw-Guinea niet kon ac-
Opteren als punt van bespreking in de
Verhandelingen, mede omdat er ter-
toke een niet te overbruggen verschil
van mening bestaat.
Het is derhalve niet juist, zo ver
volgde de minister, te stellen, gelijk U
Uw rede deed, dat eerst ter confe-
e zou zijn gebleken, dat de Neder-
no/ regering niet bereid is met de
Publiek Indonesië over de status van
i. eu'v'Guinea te spreken. Evenmin
zicht e Noderlandse regering in dit op-
w l eenzijdig handelen worden ver-
rin en’ aan&ez*en He Indonesische rege
lt reeds voor de aanvang van de
/erentie op de hoogte was van het
torlandse standpunt”.
DAT de heer J. J. Gerrit
sen te Middelburg op zijn
verzoek eervol ontslag is
verleend als secretaris van
de Z.V.U. en dat als zijn op
volger is benoemd de heer
A. A. Sternheim te Den
„Indien wij thans het bereikte resultaat, zoals dit
ia het ontwerp-protocol en de daarbij behorende
briefwisseling is vastgelegd, nader bezien, dan con
stateer ik, aldus minister Luns in zijn slotrede, dat
onze delegaties tot overeenstemming zijn gekomen
omtrent het regelen van de Nederlands-Indonesische
betrekkingen door middel van normale internationale
overeenkomsten.
Het Uniestatuut en een drietal aan het Statuut ge
hechte overeenkomsten zullen vervallen.
Gelijk te verwachten was heeft het vinden van
een, beide partijen bevredigende, oplossing voor de
regeling der financieel-economische betrekkingen
veel tijd en moeite gekost.
De minister gaf als zijn mening te kennen, dat de
Nederlandse regering bij deze onderhandelingen de
Indonesische delegatie in haar wensen wel zeer ver
tegemoet is gekomen.
’s-GRAVENHAGE, 10 Aug. Nadat
.hedenmorgen tijdens een onderhoud
tussen de voorzitters van de beide de
legaties, de ministers Luns en Sunarjo,
de laatste kwesties waren opgelost,
kwamen de voltallige delegaties om
vijf uur in formele zitting bijeen.
Na de redevoeringen begonnen de
ministers om tien minuten voor half
zeven met het zetten van hun hand
tekeningen onder de documenten. Deze
bestonden uit een protocol, een brief
van minister Luns aan minister Sunar
jo en een brief van minister Sunarjo
aan minister Luns. De ministers zetten
twaalf handtekeningen. Alle documen
ten zijn gesteld in het Nederlands, In
donesische en Engels, die gelijke kracht
hebben. De tekst zal heden, Woensdag,
worden gepubliceerd. Het eerste deel
van deze slotvergadering was besloten.
Op het moment, dat met de onderte
kening begonnen werd, kwamen tien
tallen fotografen, cineasten en camera
mannen van de televisie in actie en de
zaal baadde in een zee van licht. Na
de ondertekening wisselden beide voor
zitters een handdruk. De slotscene was
daarmee ten einde.
NIEUW DELHI, 10 Augustus. De regering van India heeft bekend ge
maakt, dat zij het Portugese voorstel om door onpartijdige waarnemers een
onderzoek te laten instellen naar de toestand in de Porugese bezittingen in
Voor-Indië, heeft aanvaard.
In de antwoordnota verzoekt de Indiase regering Portugal onmiddellijk
vertegenwoordigers aan te wijzen om het plan met Indiase afgevaardigden
uit te werken.
De Portugese autoriteiten hebben in
middels gelast, dat alle Indiërs het ge
bied rond Goa moeten verlaten. Allen,
die geen verblijfsvergunning hebben,
dienen binnen 24 uur te zijn vertrok
ken. Door deze maatregel zouden vele
duizenden zijn getroffen.
De Portugezen hebben in de enclave
10.000 militairen geconcentreerd en
versterkingen zijn nog onderweg.
RADIOREDE
De Portugese eerste minister, dr Sa
lazar heeft vandaag een radiorede ge
houden en is daarbij opnieuw opgeko
men voor het recht van het land be
zittingen te hebben in India. Hij zei,
dat de Portugese bezitting in India een
eigen cultuur en beschaving had en er
in geslaagd was, een brug tussen Oost
Minister Sunarjo bracht namens de
Indonesische delegatie dank aan de Ne
derlandse delegatie voor de wijze,
waarop men de besprekingen heeft
gevoerd.
Hij zei, dat de vrees, dat de ontbin
ding van de Unie, zozeer door het In
donesische volk begeerd, geconditio
neerd zou worden in deze zin, dat zulks
dan in strijd zou komen met het fun
damenteel recht van zelfbeschikking,
gelukkig ongegrond is gebleken.
De Indonesische minister besprak
vervolgens de waarde, die hij hecht
aan de plaats, van nieuwe staten, zoals
Indonesië, in de rij van vrije, doch
samenwerkende volken en hij achtte
het noodzakelijk, dat die vrijheid er
kend wordt in dezelfde mate, zoals an
dere oude staten zo lang reeds dit
voorrecht genieten.
Het stemde hem tot vreugde, dat
Het is nog geen vijf jaar geleden het was op 2 November 1949 dat
in de Ridderzaal in Den Haag de beide delegaties hun handtekening zetten
onder een ontwerp-Uniestatuut, waarin beide landen verklaarden, dat zij
hadden besloten op basis van vrijwilligheid, gelijkheid en volledige onaf
hankelijkheid een vriendschappelijke samenwerking tot stand te brengen tot
verwezenlijking van de toekomstige samenwerking in het leven te roepen de
Nederlands-Indonesische Unie. In dit Statuut werden de grondslagen gelegd
voor hun onderlinge verhouding als onafhankelijke en souvereine staten.
Tevens werd bepaald, dat niets in dit Statuut aldus mocht worden uitgelegd,
dat enig daarin niet genoemd gebied, waaraan de beide deelgenoten in de
toekomst de behoefte mochten gevoelen, zou zijn uitgesloten.
gende protocol en de daarbij beho
rende briefwisseling, grote inspan
ning gekost”. Hij herinnerde er aan,
dat er momenten zijn geweest, waar
op het leek of de standpunten niet
tot elkaar te brengen zouden zijn.
Het stemde hem dan ook tot voldoe
ning, dat het toch nog zover geko
men is, dat algehele overeenstem
ming werd bereikt.
Een aantal onderwerpen, zoals de
behandeling der in Indonesië van hun
vrijheid beroofde Nederlanders en het
vraagstuk van de hier te lande tijde
lijk verblijvende Ambonezen, is buiten
het kader der conferentie gebleven,
doch hierover is tussen de delegatie
voorzitters wel van gedachten gewis
seld. Minister Luns sprak in dit ver
band de hoop uit, dat beide problemen
door toedoen van minister Sunarjo tot
een oplossing zullen worden gebracht.
oplichterij.
DAT gistermiddag het
paard van de heer F. de
Jonge te Lewedorp dat voor
een driewieler stond gespan
nen op hol sloeg, schrikkend
van een vrachtauto die pas
seerde. Het dier kwam met
de kar in de sloot terecht
doch de voerman kon er nog
net tijdig af springen.
DAT het in de bedoeling
ligt op het kerkplein te Ka-
pelle tijdens de komende
braderiedagen een groot
fruitmozaiek op te stellen.
Het speet minister Sunarjo, dat Ne
derland niet bereid was over de status
van Nieuw-Guinea te spreken. Het een
zijdig handelen van Nederlandse zijde,
aldus de minister, is bedoeld als te
slaan op de gehele houding van,Neder
land met betrekking tot Nieuw-Guinea,
om verder over dit gebied van Indo
nesië volledig te willen beschikken met
algehele afwijzing van besprekingen
met ons over de souvereiniteit van dit
gebied, dat rechtens (naar onze me
ning, zo voegde hij daaraan toe), aan
Indonesië toebehoort en dat dus een
integrerend deel van Indonesië is. Op
deze houding van Nederland is ons for
meel protest gericht en wij handhaven
dit dan ook onverkort.
Tenslotte wees hij er op, dat het
jammer is, dat het Nederlandse parle
ment niet op zo korfe termijn, als door
Indonesië wel gewenst werd geacht,
het protocol kan goedkeuren. Hij zei,
dat de ontbinding van de Unie bete-
vermindering van de spanningen tus- laten, aldus Dehler. Het lot van mil-
sen -
noemde minister Sunarjo het besluit handen liggen van de kleine groep per-
van verreikende betekenis.
