IK NU DROEG Z.Ew. REISMANTEL..
TocM langs de monumenten van Zwedens
roemruchte historie.
II
I
Grondslag voorliet Zondags-
schoolwerk is de liefde
voor
Ste ïladio.
het protes-
koningen
Vikingen, strijders
tantisme, vechtjassen en
des vredes.
I*’
Met de C. B.7B. naar 'thoge Noorden (V)
Westduitse spionnen
in Oost-Duitsland
gearresteerd.
Gebruik van het Fries
krijgt wettelijke basis*
„Jachin” te Leeuwarden
bijeen
Geef het hind een Zondag
Tilanus in October
70 jaar
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 4
Vrijdag 6 Augustus 1954
H
FEUILLETON
door Ds P. J. DE BRUUNE
Geen wagen, maar winnen!
(Wordt vervolgd.)
Friezen krijgen goeddeels
hun zin*
Nieuwe regering in Irak.
Bladzijden uit het dagboek van Adriaan de Bruijne,
afgescheiden leraar te Goes (geboren in 1810)
Rockefeller-stichting is niet
communistisch.
Treinverkeer Dordrecht
Sliedrecht en Dordrecht
Lage Zwaluwe gestremd.
VIII. T^wee gewichtige brieven.
het tot-
’I
Wr
MB
'nsrezonden Mededeling (adv.)
DURYEA
het
de
de
en
Engeland en
Amerikaanse
hypermoderne
fabrikaat, die
BERLIJN, 3 Aug. Officiële mededelin
gen van het Oostduitse ministerie van
Binnenlandse Zaken zeggen, dat de laat
ste tijd in Oost-Duitsland veel agenten
van de Westduitse spionnage-organisatie
van de vroegere Duitse generaal Rein
hold Gehlen (welke organisatie door de
Amerikanen wordt gefinancierd) zijn ge
arresteerd, evenals agenten van de Ame-
kaanse geheime dienst. Er waren ook
enige agenten bij van het bureau ter be
scherming der grondwet, het bureau van
de overgelopen dr John. Vele agenten
meldden zich vrijwillig. Zij zullen niet
worden gestraft.
BAGDAD, 5 Aug. Senator Noeri
Said heeft een nieuwe Iraakse rege
ring gevormd. De Iraakse ambassadeur
te Washington, Moesa Alsjabandar, is
minister van Buitenlandse Zaken ge
worden. De nieuwe regering is de acht
tiende die Noeri Said sedert 1930 heeft
gevormd.
’s-GRAVENHAGE, 3 Aug. De regering
achte het gewenst een afzonderlijke wet
telijke regeling te treffen voor het ge
bruik van de Friese taal in het rechtsver
keer. Zij heeft daartoe een wetsontwerp
bij de 'tweede Kamer ingediend. Het Ka
binet is van oordeel, dat in Friesland het
gebruik van het Fries zowel mondeling
als schriftelijk moet worden toegestaan
met inachtneming van beperkingen ter-
wille van de Rjjkseenheid, de rechtseen
heid, de rechtsgelijkheid en de rechtsze
kerheid.
De mogelijkheid wordt geopend een
eed, belofte of bevestiging in het Fries
uit te spreken, ter eerbiediging van de
godsdienstige of andersoortige bezwaren,
die sommigen gevoelen bij het uitspreken
daarvan i;i een andere dan hun moeder
taal. bcnriftelijk gebruik van het Fries
in recm^edingen stuit op grote moeilijk
heden in verband met rechtseenheid, -ze
kerheid en -gelijkheid, maar ieder, die
op een rechtszitting mondelinge verkla
ringen moet afleggen, mag dat in het
Fries doen. Dit geldt echter niet voor
de militaire rechtspleging.
Stukken op opgaven, die in openbare
registers moeten worden geschreven, mo
gen in het Fries worden gesteld, maar
daarbij moeten letterlijke vertalingen in
het Nederlands worden overgelegd. Dat
geldt ook voor notariële akten. De door
een Friese commissie uitgesproken wen
selijkheid, dat ambtenaren aan wie een in
het Fries gesteld stuk ter zegeling of re
gistratie wordt aangeboden, niet de be
voegdheid hebben een Nederlandse ver
taling te eisen, acht de regering niet
juist. Wèl is zij van oordeel, dat de moge
lijkheid moet worden geopend tot be
ëdiging van vertalers in en uit het Fries
en in en uit zowel het Nederlands als in
en uit vreemde talen.
De volgende nacht openbaarde de Heer mij verder wat
mij te doen stond en antwoordde mij op mijn vraag: „Wat
wilt Gij dan van mij Heere?” „Ik heb u geroepen om aan
zondaren te verkondigen dat de Heere genadig is en groot
van ontferming.”
Zoo werd, o wonder, de begeerte van mijn kinderjaren
op vier en dertigjarige leeftijd weder door den Heere bij
mij krachtiglijk opgewekt en was ik er zoo van vervuld
dat ik gedurende zes weken niet meer dan een uur per
nacht kon slapen.
Nooit heb ik meer dit zoete zalige leven aan mijne ziel
genoten dan toen ik mij geloovig aan den Heere mocht
overgeven op Zijn Woord en gelooven dat mij de Heere
had overgenomen, dat ik met lichaam en ziel voor tijd en
eeuwigheid voor Zijne rekening was al kwamen bij het
langzamerhand beter worden vele aanvallen des satans, die
mij met vuisten sloeg de Heere bewaarde mij voor het
verwerpen zijner genade, gelijk vroeger zoo dikwijls was
gebeurd, ja de Heere Jezus bad voor mij dat mijn geloof
niet ophield en hiervan mocht ik blijmoedig getuigen toen
ds Van der Meulen mij in die dagen bezocht. Over hem
wil ik gaarne nog een en ander mededelen.
Ds Cornells van der Meulen, toentertijd leer aar bij de
afgescheiden gemeente te Goes, leerling van H. P. Scholte,
die hij spoedig zou volgen naar Amerika, was een man vol
des Heiligen Geestes, blijmoedig, doch ook zeer ernstig en
voorzichtig in zijne raadgevingen.
Toen ik hem die morgen in zijn zwart gewaad zag wan
delen langs de wegeling naar de koornmolen, sprong mijn
hart op van vreugde en nam mij voor al mijne zaken hem
voor te leggen, ook mijne begeerte om den Heere te mogen
dienen in het ambt.
Ik had zelfs met mijne moeder hierover nog niet durven
spreken, vreezende dat zij mij dit zoude ontraden en nu
zat hij daar in de leunstoel aan mijne sponde, de gezant
des Heeren. Hij veegde met zijn neusdoek de kijkglazen,
die nat waren geworden van den regen schoon en zette
zich, terwijl mijne moeder zich in bescheidenheid uit het
vertrek verwijderde, tot een ernstige onderhandeling. „Ge
hebt mij eenen brief doen toekomen, De Bruune met een
wel zeer verheugende inhoud het meest omdat daaruit
klaarlijk blijkt, dat ge uwen Borg en Middelaar openlijk
voor de waereld belijden wilt. Ik moet u komen zeggen,
dat wij u in de gemeente met vreugde zullen ontvangen
Ik was nog zeer zwak, maar richtte me op uit de kussens
en begon hem te verhalen heel den weg die de Heere
met mij gegaan was. Onderwijl gebaarde zijn eerwaarde
voortdurend met zijn smalle witte hand, dat ik mij toch
vooral rustig moest houden. Hij langde mij een kroes water
om een weinig te drinken als mijne stem mat begon te
worden. Doch hij luisterde zeer aandachtig en zei toen:
„Dit is zeer zeker van den Heere geschied en ge moogt
niet twijfelen aan Zijne genade wat ge zoovele jaren tot
uwe schade hebt gedaan nochtans wat uwe begeerte
naar het ambt betreft, zou ik u willen raden eens bedaard
op te merken wat de Heere in dezen zal doen.”
Op 13 Augustus a.s. wordt de schrijf
ster, mevr. J. van Ammers-Küller, 70
Als U MAÏZENA
gebruikt is er van „wagen"
geen sprake. U bent dan altijd
zeker van een goed resultaat.
Er bestaat geen beter bind
middel voor groenten, soepen en
sausen dan de echte MAÏZENA
DURYEA. Bij gebruik hiervan
zijn mislukkingen by voorbaat
uitgesloten.
(Van een verslaggever).
LEEUWARDEN, 5 Aug. De Ge-
ref. Zondagsschoolvereniging „Jachin”
heeft te Leeuwarden haar 78ste jaar
vergadering gehouden onder de leiding
van prof, dr F. W. Grosheide, die in de
inorgenvergadering een referaat hield
over het onderwerp: „De Gereformeer
de Zondagsschool in de tegenwoordige
tijd.”
Bij de bestuursverkiezing werd de
secretaris, de heer A. R. Koster, her
kozen.
Prof. Grosheide stelde de vraag, hoe
de Geref. Zondagsschool in deze tijd
het best haar roeping kan volbrengen
en liet daarbij enerzijds een waarschu-
te benaderen met het Evangelie en lei-
den tot Jezus. Dat moet met veel ge.
duld, tact en liefde gebeuren; maar dan
zal men de kinderen zelf ook llefdevoi
horen getuigen, zonder zich af te vra
gen wat de omgeving ervan zegt ot
denkt. Ze zingen hun liefde uit en zon
der het zelf te weten zijn ze vaak een
getuigenis voor Jezus Christus en vaan
tegen hun ouders.
Na het referaat van fjiej. Van Har
ten nam ds Tazelaar de gelegenheid
waar om mede te delen, dat Prof. Gros
heide dit jaar 40 jaar in het bestuur
van „Jachin” heeft gezeten. Met grote
dankbaarheid maakte ds Tazelaar ge
wag van de liefde en de bekwaamheid,
waarmee prof. Grosheide steeds voor
„Jachin” heeft geijverd. In deze danx
betrok hij ook het ere-lld ds Douma,
WASHINGTON, 5 Aug. De Rocke
feller-stichting en de Amerikaanse al
gemene Opvoedingsraad hebben in ’n
gemeenschappelijke verklaring ont
kend, dat zij zich aan pro-communis-
tische bedrijvigheid of schending van
de anti-trustwetten zouden hebben
schuldig gemaakt. De verklaring was
gericht aan een speciale commissie uit
het Huis van Afgevaardigden, die een
onderzoek instelt naar de gedragingen
van organisaties, welke vrijdom van
belasting genieten.
„Verwacht het nooit alleen van soci.
ale arbeid, maar alleen van het Evan
gelie”, aldus prof. Grosheide, die zijn
referaat besloot met de waarschuwing
om met name in deze tijd te blijven by
de oude prediking van het Evangelie
van Jezus Christus en het daarvan te
verwachten.
DE GRONDSLAG: DE LIEFDE.
’s Middags sprak mej. T. van Harten
uit Hoogeveen, die het Zondagsschool-
werk typeerde als: „een machtig werk’.
Het Zondagsschoolwerk kan nooit
met vrucht verricht worden als de Hef.
de tot God er niet aan ten grondslag
ligt. Het werk moet als het ware door
drongen zijn van die liefde.
Tenslotte zal de Zondagsschoolonaer-
wijzer of -onderwijzeres het kind met
grote liefde tegemoet moeten komen.
Bij het Zondagsschoolwerk moet men
ten volle openstaan voor het kind ont
Adolf het zwaard opnam ter verdedi
ging van het protestantisme. Daar han
gen de vaandels, die hij veroverde bjj
Breitenfeld, waar Tilly’s leger het on
derspit dolf en daar de tropheeën uit
de slag bij Lützen, waar Wallenstein
overwonnen werd.
Maar in die laatste slag was het
ook, dat de Zweedse soldaten het paard
van hun koning plotseling zonder rui
ter langs de gelederen zagen draven.
De vorst, die zelf steeds in de voorste
gelederen streed, was gevallen en In hem
verloren de Zweden niet alleen een uit
stekend veldheer, maar ook een op
recht Christen en een warmvoelend
mens. In het Nordlska-museüm wordt
menig bezoeker ontroerd bij het zien
van een gescheurde geel-leren jas en
een hemd vol bloedvlekken. Het zijn de
kledingstukken, die Gustaaf Adolf
droeg tijdens zijn laatste strijd en dat
is het bloed, dat hij stortte „pro rellgl-
one et libertate”.
KAPEL DER KAROLIJNEN.
Tegenover de grafkapel van de vorst
ligt de kapel der Karolijnen, waarin het
monument van Karel XII een centrale
plaats inneemt. Een wonderlijke figuur,
deze vorst. Een vechtjas zonder weer
ga, die de Zweedse vlag overwinnend
door Europa voerde in zijn strijd om
dit land tot de machtigste staat van
het Westen en de Oostzee tot een
Zweedse binnenzee te maken.
Hij versloeg de Denen en bracht de
Russen bij Narwa een verpletterende
nederlaag toe. Hij overwon Polen en
bracht zijn legers tot in de steppen in
het Zuiden van het Czarenryk, daarbij
dezelfde fout makend als Napoleon een
eeuw later. Bij Pultawa werd hij daar
in 1709 beslissend verslagen door Czaar
Peter de Grote.
Negen jaar later sneuvelde ook deze
veldheer-koning in de strijd. Tijdens
zijn leven stond Zweden op het toppunt
van zijn macht, maar na zijn doo.i
moest het alle veroverde gebieden prijs
geven tot Finland toe, dat al sedert de
11e eeuw Zweeds gebied was geweest.
VREDELIEVEND.
Een derde kapel bevat de grafmonu
menten der Bernadotte’s, over weik
vorstenhuis we reeds schreven. Hier
zien we de tombes van de maarschalk
van Napoleon, die als Karel XIV Johan
over Zweden regeerde, van zijn vrouw
Désirée en van zijn zoon Oscar I. Onder
het bewind der Bernadotte’s werd Zwe
den tot het vredelievend volk, dat het
nu is.
In 1814 voerde Zweden voor ’t laatst
oorlog om het bezit van Noorwegen,
doch de Zweeds-Noorse Unie werd in
1905 vreedzaam ontbonden. De grieven
tegen de erfvijand van alle tijden, De
nemarken, zijn geheel verdwenen en de
Zweden en Denen kunnen het nu best
met elkaar vinden. Zweden heeft geen
aspiraties meer om andere landen te
veroveren, maar de oude vrijheidszin is
nog springlevend. Het laat leder zijn
vrijheid, maar ’t wil die vrijheid zelf ook
ongestoord genieten. Daarom hebben de
7 millioen Zweden samen een sterk le
ger en een goede vloot opgebouwd en
daarom is de Zweedse luchtmacht thans
iets, waarmee zowel het Westen als het
Oosten terdege rekening moet hou
den. Zij volgt in belangrijkheid onmid-
diellijk op die van Rusland, Amerika en
zij is opgebouwd zonder
hulp, samengesteld uit
straaljagers van Zweeds
tot de beste ter wereld
worden gerekend.
Maar als de Zweden geen oorlog op
gedrongen wordt, wjjden zij zich het
liefst aan de werken des vredes; hun
eventueel nog resterende aggressieve
instincten leven ze uit in de sport en
het koningshuis gaat daarbij voorop.
Talloze Zweedse koningstelgen uit
vroeger tjjd lieten het leven op ’t slag
veld. Het enige lid van het Zweedse
koningshuis, dat in onze dagen een ge
welddadige dood stierf, was graaf Folke
Bernadotte. En het is typerend, dat de
ze juist het leven liet by zijn pogen om Boten vol toristen komen aan bij het oude slot van koning Gustaaf Vasa
in Palestina de vrede te herstellen. in Vadstena aan het Vdttermeer
dragen aan de vervulling van
wens van de heer Tilanus:
standbrengen van een Uniehuis.
Op Zaterdag 9 October a.s. wordt er
tussen 15.00 en 17.00 uur in de tuin
zaal van de Haagse Dierentuin, een
receptie gehouden.
UTRECHT, 5 Aug. Zaterdag a.s.
zal uit de spoorbrug bij Baanhoek in
de spoorlijn DordrechtSliedrecht een
overspanning van 30 meter tijdelijk
worden verwijderd om de doorvaart
van een overspanning voor de nieuwe
Moerdijksspoorbrug mogelijk te ma
ken. Als gevolg daarvan zal het trein
verkeer tussen Dordrecht en Sliedrecht
zijn gestremd van 9.15 tot 12.45 uur.
Het treinverkeer tussen Sliedrecht en
Geldermalsen blijft normaal. In plaats
van de uitvallende treinen zullen auto
bussen rijden, die niet verder gaan dan
Sliedrecht station.
De overspanning zal Zondag worden
geplaatst. Tengevolge daarvan zal het
treinverkeer tussen Dordrecht en Lage
Zwaluwe van 6 tot 16 uur worden stil
gelegd. Ter vervanging van de treinen
zullen autobussen rijden. Men dient
rekening te houden met vertraging, die
ongeveer een half uur zal bedragen.
wend geluld horen tegen de gevaren, goed te, kunnen vertellen enhet kina
die dreigen en anderzijds een opbou
wende beschouwing over het wezen en
werken van de Zondagsschool.
De Zondagsschool is in hoofdzaak
een evangeliserend instituut.
Er worden wel eens enkele bezwaren
gemaakt tegen de Zondagsschool. Men
critiseert haar wel eens als ouderwets
in gebruiken en methoden.
Er moet wat anders komen om de
kinderen te trekken. Hoe moet het dan
wel? Welke eisen moeten er dan ge
steld worden aan een evangeliserende
Gereformeerde Zondagsschool
In de eerste plaats deze eis, dat het
er om begonnen is de kinderen, wier
ouders zich daarom meestal niet be
kommeren, een Zondag te geven, een
dag, die in het bijzonder gewijd Is aan
de dienst des Heren. Daar is geen so
ciaal werk voor nodig. De prediking
van het Woord Gods moet in het mid
delpunt staan en de leiders en leidsters
moeten in het geloof verwachten, dat
het Woord Gods het doen moet.
Wat de feesten en lokmiddelen be
treft zei prof. Grosheide: „Gebruik ze,
maar weest kieskeurig en vraagt U
steeds af: kan ik door middel hiervan
het Woord Gods brengen?”
ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1954.
HILVERSUM I. (402 m.) VARA: 7.00
Nws. 7.15 Gramofoonmuz. 8.00 Nws. 8.18
Gram. 8.55 Voor de huisvrouw. 9.00 Gy®
voor de vrouw. 9.10 Gram. VPRO: 10w
„Tijdelijk uitgeschakeld”, caus. 10.05 Mor
genwijding. VARA: 10.20 Voor de arb.
de continubedrijven. 11.05 Gram. H"
Viool en piano. 12.00 Gram. 12.30 Land
en tuinb. med. 12.33 Gram. 13.00 Nws.
13.15 VARA-Varia. 13.20 Lichte muz. 13.4a
Sportpraatje. 14.00 Filmland. 14.30 Gram.
15.00 Gram. 15.25 „Van de wieg tot
graf”, caus. 15.45 „Tosca", opera. 1"™
Act. 17.30 Cabaret. 18.00 Nws en comm-
18.20 Accordeon-ork. en solist. 18.50 Gram.
19.00 Artistieke Staalkaart. VPRO: 19-30
„Passepartout”, caus. 19.40 „Het Boes
Handelingen”, caus. 19.55 „Deze week
caus. VARA: 20.00 Nws. 20.05 Gram. 20.45
Cabaret. 21.10 Promenade-ork. en solist.
21.45 Socialistisch comm. 22.00 Hawaiian
muz. 22.30 „Moord met muziek”, hoorsp-
23.00 Nws. 23.15 Verslag v. h. 39e Were»
Esperanto-congres te Haarlem. 23.20—24.10
Gram.
HILVERSUM II. (298 m.) KRO: 7.00
Nws. 7.10 Gram. 7.15 Gym. 7.30 Gewijde
muz. 7.45 Morgengebed en lit. kalenden
8.00 Nws en weerber. 8.15 Gram. 9.00 v.
d. vrouw. 10.00 V. d. kleuters. 10.15 Franse
chansons. 10.45 Gram. 11.00 Voor de zie
ken. 11.45 Gram. 12.00 Angelus. 1*4“
Gram. (12.3012.33 Land- en tuinb. aiea.i
12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nws en ka’11’
nws. 13.20 Amus. ork. en solist.
Gram. 14.00 Boekbespr. 14.10 Gram. 14*
Amateurs progr. 15.15 Kroniek van M’J
teren en Kunsten. 15.55 Mil. ork. J’’-.
Gram. 16.30 De schoonheid v. h. Gift’
aans. 17.00 Voor de jeugd. 18.00 Gft
18.15 Journalistiek weekoverz. 18.25 Grain
19.00 Nws. 19.10 Gram. 19.20 Pari, oven-
19.30 Gram. 20.30 „Lichtbaken”, ft
21.40 Act. 21.50 Radio Philh. ork.
Wij luiden de Zondag in. 23.00 Nws.
Nws in Esperanto. 23.22—24.00 Kamend
en. solist.
BRUSSEL. Vlaams (324 m.) 11.45 Gra"’-
12.30 Weerber. 12.34 Gram. 13.00 «'v
13.15 Klankb. 14.30 Gram. 15.15 «ei'
15.45 Accordeonspel. 16.00 Gram. 16.1®
cordeonspel. 16.30 Ork. conc.
17.10 Vlaamse muz. 17.20 Caus. 17-,’ü1qoo
gelconc. 18.30 Voor de soldaten.
Nws. 19.30 „Ariadne auf Naxos', OP.»
22.30 Nws. 23.00 Dansmuz. 23.20-4’’
Gram.
Ik stond bij het aanbreken van den dag van mijn ziek
bed op om de brieven te schrijven, doch werd om 9 uur
door den doctor met booze woorden weder in bed gejaagd
en kreeg daarop zware koortsen.
Toen ik mij weer wat beter gevoelde, vroeg ik aan mijne
moeder, die uit Veere was overgekomen en mij trouw ver
zorgde, om het catechismusboek van Smijtegeld, hetwelk
zij op mijn bedde leidde.
Ik had nog geen lust erin te lezen, maar gebruikte het
om de twee brieven, waaraan ik des morgens begonnen
was af te schrijven, één aan ds Zwaluw, de predikant der
hervormde kerk, tot afscheiding en één aan den raad der
afgescheiden gemeente, waarin ik verzocht om aansluiting
op grond: 1) voorzooveel zij naar Gods Woord gehandeld
hadden; 2) nog handelden en 3) verder zouden handelen
en alles wat niet op de H. Schrift rustte niet volgende,
waar ik mijn ziel vrij wenschte te hebben en wel wist van
zaken ook daar geschied, die niet waren naar het heilig
getuigenis, daarmee bedoelende den aanhoudenden strijd
over allerlei nevenzaken.
Ik sloot beide brieven en verzocht mijne moeder, die aan
het adres te bezorgen al was het óók dat ik zou sterven
dez.e ziekte, waarop mijne moeder schreiend zeide:
„Mijn kind wat staat toch in die brieven?” Ik antwoordde
haar: „Moeder ik kan niet langer wachten met wederkeer
tot de leer, dienst en tucht der vaderen ik moet mij
vr.ymaken van het hervormd genootschap om des gewetens-
En hoewel mijne moeder mij met tranen smeekte hier
mee toch nog te wachten, overmits de menschen zouden
oordeelen in hunne hardheid: „hij heeft hiermede gewacht
tot de dood zijner vrouwe” kon ik niet weder terug
wilde geen dag en uur meer uitstellen. Ik zeide: ik moet
getuigen eer dat ik sterve: dit volk is mijn volk en de
God van dit volk is mijn God.
Later heb ik dikwerf gezegd tot degenen, die in twijfel
verkeerden om zich af te scheiden: „Ik hoop, dat de Heere
met u zulk een weg niet zal noodig hebben als met mij,
want eerst moest ik mijn lieve vrouw verliezen en zelf
op het ziekbed komen dat een doodsbed scheen te zullen
worden eer ik kon komen tot die stap.”
VASTENA, Juli 1954. - Door een smalle raamspleet in een meter-
dikke muur valt wat gedempt licht in de kleine zijkapel van de kerk
van Vreta Kloster. Licht, dat door de glas-in-lood ruitjes wordt ge
kleurd en mysterieuze schaduwen tekent op het zware, romaanse kruis
gewelf. Door e?n laag poortje konden we alleen in gebogen houding
dit vertrek betreden, dat in het centrum slechts één stenen graftombe
bevat met inscripties in moeilijk ontcijferbaar gotisch schrift. Hier
rust Ragvald Knaphövde nu al gedurende negen eeuwen. Weinigen
kennen zijn naam, maar boven zijn grafmonument hangt aan een
ijzeren stang een zware, vergulde kroon. Hij, die hier ligt, regeerde
eens als vorst in» één der vele staatjes, die Zweden in de Middel
eeuwen telde.
(Van onze §-redacteur)
’s-GRAVENHAGE, 5 Aug. Op
Dinsdag 5 October hoopt de heer H.
W. Tilanus zijn 70ste verjaardag te vie
ren. In de kring van de C.H. Unie is
een comité gevormd ten einde een
fonds te vormen, dat zal kunnen bij-
j een
8
Ja de Heere liet mij zien hoe Hij mij reeds van mijn
kindsheid geleid had in al den weg van overtuiging, geloof,
vrees, hoop en blijdschap, liefde, barmhartigheid, strijd en
nu, nu gaf de Heere mij alles-onwaardige, de volle vrede
niet op mijn gevoel gegrond, maar op Christus’ werk en
op Zijne beloften mij in den Heiligen Doop geschonken én
het zalige gevoel als daaruit voortvloeiend, want het waar
achtig zaligmakend geloof is nooit zonder gevoel ik was
als dronken van vreugde en liefde en riep uit: „Heere
waarom toch zulk een weg met mij” en toen daarna de
Heere mij gezegd had wat mij te doen stond, namelijk mij
afscheiden van het hervormd genootschap en mij voegen
bij de ware kerk, besloot ik twee brieven te schrijven.
Het graf van koning
Gustaaf Adolf in de
Riddarholmskerk te
Stockholm. Boven de
sarcophaag hangen
de vlaggen, die deze
vorst tijdens de
Dertigjarige Oorlog
veroverde op
veldheren Tilly
Wallenstein
Veelzeggend is het, dat deze koning
hier wilde rusten, onder de bescherming
van deze gewelven, die door monniken
„tot meerdere ere Gods” werden opge
trokken. Hier, waar in zijn tijd dage-
lijkt uit het koor de eentonige zang
der kloosterlingen opklonk, terwijl in
het middenschip de boeren uit de om
trek nog wat onwennig de dienst aan
het altaar volgden.
De voorvaderen van koning Ragvald
rusten ergens in een grafheuvel onder
de blote hemel. Als zij na een leven
van dappere strijd als kampvechters
van Odin de laatste adem uitbliezen,
werdeïi ze met plechtig ceremonieel bij
gezet in hun vikingschip met de dra
kenkop en overdekt met de aarde van
het land, waarover zij regeerden.
Want het waren niet alleen de Denen
en de Noormannen, die in de jaren tus
sen 800 en 1000 het ruime sop kozen in
hun ranke roeischepen. Die tochten
maakten naar Groenland en tot op het
vasteland van Noord-Amerika en die
schrik en ontsteltenis verspreidden in
Brittannië en onze lage landen.
OOK TOEN AL TE WEINIG GROND.
Ook in het oude Zweden was er groot
gebrek aan landbouwgrond en ook daar
schreef het oude recht voor, dat alleen
de oudste zoon de erfgenaam van de
vaderlijke hoeve was. Zo trokken in dit
gebied eveneens de jongere zonen op
avontuur en buit uit in hun scheepjes
niet het gestreepte zeil, de roeiers vei
lig zittend achter hun ronde schilden.
Maar zij richtten de steven vooral
naar de Oostzee-kusten. Daar hielden
zij hun rooftochten, maar daar sticht
ten zij ook hun kolonies. De viking
Rurik stichtte in de 9e eeuw te Novgo
rod de eerste staat in wat nu Rusland
is. Zij trokken naar het Zuiden, naar
Griekenland, waar ze in Piraeus een
handelsstation oprichtten en naar Afri
ka. Zweden vormden de lijfwacht van de
Oostromelnse keizers.
Maar naar het hoge Noorden richt
ten zich ook de voetstappen van hen,
die de boodschap des vredes verkondig
den. Ansgarius, de „apostel .van
Noorden”, kreeg de naam, maar zijn
naamloze volgelingen deden het pio
nierswerk bij de kerstening van
krijgshaftige vikingen. Odins vaan werd
neergehaald en de krulsvlag werd ge
plant. Als overal werden ook hier de
kloosters centrum van een nieuwe
cultuur. De landbouw werd aanzienlijk
verbeterd, het recht herzien en de plun
dertochten hielden op.
OVERWINNING VAN HET
CHRISTENDOM.
Zo is het graf van koning Ragvald
in de kerk van Vreta Kloster een sym
bool van de overwinning van het
Christendom, dat vanuit Sigtuna bij
Uppsala de opmars begon en hier éên
van zijn oudste bolwerken had. Het
prachtige, romaanse kerkje is vol her
inneringen aan deze tijd.
Primitieve houten beelden worden
hier bewaard en oude gebruiksvoorwer
pen. opgegraven in de ruïnes van het.
klooster. Pannen en potten en beslag
van oude boekbanden, kettingen uit de
librije en de uiterst primitieve kralen
der eerste rozenkransen. Hier begon
een nieuwe periode in de Zweedse ge
schiedenis. De periode, waarin Gustaaf jaar. Zij vertoeft in het buitenland.
