Dr Drees herdacht eerste
Hollandse Statenvergadering
DEZE
o
WERELD
vdn öaq tot öaq
öpeningsdiénst Kirchentag werd
door120.000 mensen bijgewoond
Kerkklokken luidden
over
Wedloop
zig.
-i
voor
Ds J. Cs Brussaard
70 jaar»
-.-ii.-4!
Rede in de Grote Kerk te Dordrecht.
De grondslag werd gelegd
de vrijheid, die we thans genieten.
Begrafenis
H* van Poelgeest*
(T
De Oostduitse kerk heeft het niet
gemakkelijk - en men sprak daar
ook openlijk over.
ZEEUWSCH DAGBLAD
Sociale werkvoorzienings-
regelingen.
Prof, dr G. J. Heering 50 jaar
predikant.
r.kV
Beheerschapsraad keurt
atoomproeven goed
Nieuwe landen
Officiële medewerking
Niet gemakkelijk
i
pagina 5
Zaterdag 17 Juli 1954
Ingezonden Mededeling (Adv.).
w--*
’s-GRAVENHAGE, 15 Juli. In het ver
volg zulen ook de personen die werk
zaam zijn op de objecten van de sociale
werkvoorzieningsregelingen voor handar
beiders en voor hoofdarbeiders vacantie-
toeslag krijgen en wel van een halve dag
tijdloon per vacantie- en snipperdag.
Een overgangsbepaling geeft aan deze
regeling terugwerkende kracht tot 29 Ju
ni 1953. Voorts is het lichtverlet van de
handarbeidersregeling van 80 op 100%
van het tijdloon gebracht.
’s-GRAVENHAGE, 15 Juli. Prof, dr G.
J. Heering, rustend hoogleraar te Oegst-
geest zal 24 Juli de dag herdenken, waar
op hij vijftig jaar geleden het predik
ambt bij de Remonstrantse Broederschap
heeft aanvaard.
De heer H. Meulmeester te Veere, slaag
de voor het examen Meterijker, dat te
Arnhem werd gehouden.
i sl Yi
's-GRAVENHAGE, 16 Juli. Maandag 26
Juli a.s. hoopt ds J. C. Brussaard te Oegst-
geest, emeritus-predikant der Gerefor
meerde Kerken, zijn 70e verjaardag te
vieren. Ds Brussaard diende ruim 30 jaar
de kerk van Bloemendaal. Door zijn me
dewerking aan radio Bloemendaal ver
wierf ds Brussaard bekendheid in den
lande. In 1924 kwam de Bloemendaalse
zender in de aether en elke Zondag, tot
1943 ,toen de bezetter de uitzendingen
verbood, preekte ds Brussaard voor de
radio. Ds Brussaard is vanwege de Gene
rale Synode deputaat voor de mogelijk
heid van Oecumenische Samenwerking
en Eenheid en voorzitter van het Geref.
Studieverband voor Oecumenische Vra
gen.
zicht de voortgang van de vredesbe
sprekingen in Genève zou belemme
ren. Integendeel, Amerika had toch
immers deelneming op hoog niveau
verzekerd juist in het critieke stadium
van de Geneeflse onderhandelingen. Het
was een moeilijke avond geweest voor
de Franse premier. Ook de bespre
kingen over het verloop van de be-
standslinie in Vietnam, over de inter
nationale controle op een wapenstil
stand en het tijdstip van verkiezin
gen voor een Regering voor geheel
NEW YORK, 16 Juli. De be
heerschapsraad van de Ver. Naties
heeft gisteren in een resolutie ver
klaard geen bezwaar te hebben tegen
voortzetting van de Amerikaanse
atoomproeven op de Marshall-eilan-
den, als de Ver. Staten deze proeven
nodig achten in het belang van de
wereldvrede en -veiligheid. Negen
landen stemden voor de resolutie en
drie tegen.
Vietnam hadden weinig resultaat op
geleverd. Mendès France wist, dat het
gesprek met Molotof typerend was
geweest voor de situatie, waarin hij
thans verkeerde. Hij wist dat na deze
hindernis er nog meer zouden volgen.
Het politiek strijdtoneel heeft zich
na het intermezzo in Parijs weer ver
plaatst naar Genève. Eén van de
voornaamste kwesties is thans of de
afgevaard.’gden, die de commissie van
lof zicht op het bestand vormen, het
veto-recht zullen verkrijgen of niet.
De communisten wensen het veto
recht. Maar de Fransen weten maar al
te goed, dat dit veto-recht het gezag
van de commissie zal verlammen. De
ervaring heeft dat geleerd. De Fran
sen zullen daarom voorstellen dat
unanimiteit in de comnjissie zeker
gewenst is. Wanneer de eensgezind
heid niet wordt bereikt, dan moet be
slist worden bij meerderheid van
stemmen.
Mendès France ging zijn eigen villa
binnen. In zijn wedloop om voor de
20ste- Juli, over vier dagen, een vrede
in Indo-China te bereiken, was hij
gestuit op een grote hindernis, Mo
lotof. Beleefd was de Rus deze Don
derdagavond geweest, maar onbuig
zaam. Mendès France had verteld hoe
het overleg in Parijs tussen Dulles,
Eden en hemzelf in geen enkel op-
of beschrijving, om
Magistraat van
de volgende zin, die ergens op een
groot bord hangt: „Hinweg mit den
Kriegsvertragen von Bonn und Paris”.
Het is een merkwaardige gewaar
wording als men bij Helmstedt
Marienborg de Oostzóne binnen
rijdt een andere wereld in te ko
men. Men ziet het al aan de verve-
loosheid van de huizen, de bedrukte
gezichten van de mensen. Wat een
geluk en vreugde brengen kleine
geschenkjes aan de mensen als: een
stukje zeep, wat sigaretten, goede
biscuit en niet te vergeten: bonen-
koffie. Wat voelt een Nederlander
zich dan rijk. We hebben ons vaak
geschaamd over onszelf als we de
vreugde zagen bij mensen die een
kleinigheidje kregen. Iemand zei
„U weet niet half, hoe bevoorrecht u
in Holland bent”.
P een terrasje van een villa
I aan het meer van Genève
zaten in de koele avondlucht
twee staatslieden. Tussen hen in
stond een tafeltje, waarover een
grote kaart van Indo-China lag
uitgespreid. Er boven brandde een
schemerlamp, die de over de kaart
gebogen hoofden bescheen. Verder
was alles donker. Vingers gingen
over de kaart, lijnen werden ge
trokken. Het waren de Franse pre
mier Mendès France en de Russi
sche minister van Buitenlandse Za
ken, Molotof, die daar aan het
meer van Genève tot diep in de
nacht onderhandelden over het lot
van Indo-China. Eerst hadden zij
gedineerd en nu zaten zij daar in
hun gemakkelijke stoelen. Steeds
schudde het hoofd van de Rus nee,
maar de Franse premier zette door.
Tot één uur in de nacht duurde het
gesprek. Toen stonden zij op. De
staatsleiders waren het niet eens
geworden over de wijze waarop
snel een einde aan de oorlog in
Indo-China gemaakt zou kunnen
worden. Molotof reed de nacht in
naar zijn eigen villa. Hij zag er
bleek uit en nam de zoveelste siga
ret op deze avond.
In deze wereld van slagwoorden en
vreugdeloosheid Is ons echter ook Iets
duidelijk geworden van de kracht van
Christus’ Woord: „Ik ben de Weg, de
Waarheid, het Leven. Opnieuw is ons
gezegd en gepredikt ook door de de
genen, die het moeilijk hebben, wat
vreugde is. „Weest blijde in de
hoop” (Rom, 12 12) dat is het grote
Kenwoord van de Kirchentag in Leip
zig. En veel hebben we nu al geleerd.
Er is een Kerk, God zjj dank, in de
Oost-zöne die leeft en blij *s omdat
Jezus leeft. Omdat Hjj iets anders geeft
en zegt dan de propagandaleuzen van
aardse machthebbers.
Toen bij de openingsdienst op de
grote Wilhelm Leuschner Platz naar
schatting 120.000 mensen toestroom
den, de klokken van Leipzig beierden,
de Kirchentag 1954 begon, toen wis
ten we het: Deze Kirchentag van 7
11 Juli zal doorwerken. Want als op
nieuw geweten wordt: „Christus is de
Heer!”, als opnieuw gezegd wordt:
„Dat Jezus overwint, blijft eeuwig
waar”, dan zal er geen vrees zijn voor
de toekomst, maar zal gelden: „Seid
fröhlich in Hoffnung”: „Weest blijde
in de hoop”.
Mendès France heeft het niet ge
makkelijk. Hij zit tussen twee vuren
in. Aan de éne kant staan de veel
eisende communisten, aan de andere
de Ver. Staten, die alleen een eer
volle vrede accepteren en de afge
vaardigden van de Vietnam, die vaak
het onderste uit de kan willen heb
ben.
Zo eisen de Vietminh de stad Hanoi
op en Frankrijk wil eventueel deze
stad prijsgeven. Dit offer vinden de
Vietnamese afgevaardigden onaan
vaardbaar. Dan eisen de Vietminh de
havenstad Haiphong op. Maar de
Fransen wensen hier niet op in te
gaan. Bij dit alles komt nog de zorg
van de Franse premier over de Viet-
namezen, die van de gelegenheid ge
bruik maken om een absolute onaf
hankelijkheid te verkrijgen.
Zo staan de zaken ongeveer. De ei
sen, die Mendès France moet inwil
ligen, gaan veel verder dan die waar
om de oorlog in 1945 is uitgebroken.
Genève betekent zeker een failliet
voor de tot dusver door Frankrijk in
Indo-China gevoerde politiek, doordat
het de internationalisatie van het
conflict heeft afgewezen. Maar goed,
daar gaat het nu niet meer om, daar
wordt haast niet meer over gepraat.
Mendès France moet zijn enorme op
dracht vóór Dinsdag, over drie dagen,
vervuld hebben. Met bewondering ziet
de wereld toe, hoe hij zijn wedloop
volbrengt. Hij zet door, ook nu hij ge
remd wordt door de haast niet te pas
seren hindernis, Molotof, die zijn
positie in het strijdtoneel bepaald
heeft. Het gesprek met Molotof zal
voortgezet worden. En de Rus zal
verder zijn politiek bedrijven, vooral
tactisch, om zoveel mogelijk concessies
van het Westen te verkrijgen, niet
het minst ten aanzien van het verloop
van de bestandslinie, omdat hij weet,
dat dit het punt is, waarover de Ver.
Staten zullen vallen.
DORDRECHT, 16 Juli. Ter herdenking van de eerste vrije
Statenvergadering, die op 19 Juli 1572 in het refter van het Augustijner-
klooster te Dordrecht werd gehouden, heeft de minister-president dr
W. Drees, valavond tijdens een bijeenkomst in de Grote Kerk te
Dordrecht, een rede uitgesproken.
De deelnemers aan deze statenvergadering
digden van steden, die sedert de inname van
1572 de Watergeuzen hadden ingehaald en
verklaard voor de Prins van
van de
was van de
LEIDEN, 16 Juli. Gistermiddag is op da
begraafplaats Rhjjnhof bij Leiden het
stoffelijk overschot van de heer H. van
Poelgeest, in leven landelijk voorzitter
van de Nederlandse Vereniging voor
Dierenbescherming ter aarde besteld..
Als hoofdbestuurder van de Vereniging
voor Dierengescherming sprak prof, dr S.
Hofstra uit Amsterdam. Hij somde uit
voerig de verdiensten v. d. overledene op
ten aanzien v. d. vele uiteenlopende facet
ten van deze menslievende arbeid, 37 j. als
actief lid van de vereniging dierenbe
scherming en 12 jaar als landelijk voor
zitter van de vereniging tentoongespreid.
„Deze activiteiten waren niet het ge
volg van een drang naar roem of erken
ning, doch kwamen voort uit een inner
lijke liefde en een in waardige rust ge
groeide vasthoudendheid, waartoe zijn
grote werkkracht tot het laatst toe ont
plooid, hem in staat stelde”, aldus spre
ker. De Nederlandse, dierenvrienden zijn
door zijn heengaan verarmd. Die dieren
vrienden kunnen hem volgens prof. Hof
stra slechts waardig huldigen door naar
vermogen zijn arbeid voort te zetten.
De grootste buitenlandse groep
vormde de Nederlandse met liefst 72
deelnemers. Zo kan het gebeuren, dat
wij nu eens met West-, dan weer met
Oostduitsers praten, nu eens op de
hoogte komen van het leven en wer
ken van de Kerk van Christus in
Frankrijk of België, dan weer met
christenen uit Indonesië of Mada
gascar, India of uit de Scandinavische
landen spreken. En naar het zich laat
aanzien zullen wij in de komende
dagen nog meer nationaliteiten ont
moeten. Immers Amerikanen en Po
len, Roemenen, Oostenrijkers en Ca
nadezen, Argentijnen en mensen uit
Libye enz. bevinden zich in deze oude
stad, waarin zo vele groten geleefd en
gewerkt hebben en waarin zo veel
geschiedenis gemaakt is. Hier leefde
en werkte b.v. J. S. Bach. En nog
noemt men Leipzig wel de muziek-
stad. En met trots wijst de bewoner
van Leipzig naar de Thomaskerk,
waar Bach het orgel bespeelde en
waar zich zijn graf bevindt. Een zeer
groot gedenkteken in Leipzig herin
nert nog aan de volkerenslag van 1813
waardoor aan Napoleon’s overheer
sing over Duitsland een einde werd
gemaakt.
Hier in Leipzig voerde Luther in
1519 het beroemde dispuut met dr.
Eek, waardoor de Reformatie grote
vehreiding verkreeg en tenslotte in
1539 de Hervorming werd doorge
voerd.
Zoals uit het eerste artikel
bleek, dat wij op de openingsdag
van de Evangelische Kirchentag
te Leipzig publiceerden, heeft
een onzer Zeeuwse predikanten
de reis achter het ijzeren gordijn
gemaakt, om dit merkwaardige
en zo verblijdende hoogtepunt
van het Duitse kerkelijke leven
mee te maken.
Wij hadden hem verzocht zo
spoedig mogelijk zijn eerste in
drukken weer te geven dat zo
spoedig mogelijk is nogal rek
baar gebleken, want de briefwis
seling tussen de Duitse Oostzóne
en ons land blijkt niet zo heel
snel te gaan! Gisteren ontvingen
wij dit artikel en hoewel die
„eerste indrukken” dan al wat
oud zijn, achten wij het artikel
nog interessant genoeg om het
volledig te publiceren. Wij hopen
ten spoedigste weer een brief te
ontvangen waarin onze predi-
kant-verslaggever zich meer op
de conferentie zelve zal bezinnen.
Leden van de parate Duitse politiemacht en arbeiders versterken de dijken
in het Donau-dal tussen Ingostadt en Regensburg om het vruchtbare land
beter te beschermen tegen overstromingen nu het peil van de Donau zo
onrustbarend is gestegen en het rivierwater reeds vele dorpen en steden ge
deeltelijk heeft overstroomd en vernield. Duizenden zandzakken werden door
rivierschepen naar de bedreigde plaatsen vervoerd.
Op de bres bij een bedreigde plaatswrange herinnering aan een even
grote ramp in ons eigen land.
(Van een speciale verslaggever)
■j—E Kirchentag 1954 in Leipzig! De eerste in de D.D.R, (Duits
I 1 Democratische Republiek; Sowjet-zöne)! Wat dat betekent
kunnen slechts zij ervaren, die bewust de laatste tien jaren in
Duitsland hebben doorgemaakt. Een Nederlander kan alleen maar
vermoeden en enigszins aanvoelen, wat er omging in de harten van de
millioenen in Oost- en West-Duitsland, toen enige maanden geleden
met zekerheid bekend werd gemaakt, dat de voorbereidingen van de
6de Evangelische Kirchentag op Leipzig geconcentreerd zouden wor
den. Hiervoor is God gedankt: Immers dwars door de politieke tegen
stellingen heen is het voor de Duitse kerk mogelijk geworden een
opening te maken in het Ijzeren Gordijn, dat aan beide zijden zulk een
geheel verschillend politiek en economisch beeld te zien geeft. Men
sen uit alle landen der wereld, in totaal 336, hebben zich opgemaakt
naar deze oude universiteit- en handelsstad te gaan om met duizenden
uit West-Duitsland en tienduizenden uit de Oostzóne deze grote ge
beurtenis mee te maken.
waren allen afgevaar-
Den Briel op 1 April
zich openlijk hadden
Oranje in de opstand tegen 's konings
landvoogd, ,,de Albanische tyran
Was de samenstelling van de vergadering een ongewone, de wijze
waarop zij tot stand kwam, was nog ongebruikelijker. De uitnodiging,
de term uit die dagen te gebruiken, ging
Dordrecht uit. Het eigenlijke initiatief
Prins van Oranje. Hij wist, dat slechts bij samenwerking de opstand
kans van slagen had. Hem stond een soort statenverband voor ogen,
mede met het oog op het voteren van gelden voor zijn campagnes.
De Prins van Oranje achtte zich de tachtigjarige oorlog staatkundig
gerechtigd een dergelijke samenkomst
uit te schrijven. Om alle schijn van
pressie van zijn kant te vermijden,
achtte hij het verkieslijker, dat de
uitnodiging van de Hollandse steden
zelf uitging. Daar was evenwel moed
voor nodig.
Het moet een zware, een moei
lijke beslissing zijn geweest, die
vaak met angst en gewetenscon
flicten gepaard zal zijn gegaan. Toch
hebben zij hun beslissing durven
nemen, die geleid heeft tot de bij
eenkomst, die wij thans herdenken
en die voor het ontstaan van een
zelfstandige Nederlandse staat van
het grootste belang is geweest, al
dus spreker. In vier dagen tijd werd
een vorm van samenwerking der
opstandige steden in gewestelijk
verband tot stand gebracht.
Voor de 15e beroepen was men de
19de Juli eerst voltallig en kon de
vergadering worden geopend. Zij
droeg in alle opzichten het stempel
van Oranje. Diens instructie aan
Marnix van Sint Aldegonde vormde
als het ware de agenda. In een ma
gistrale rede bezwoer Marnix de Sta
ten aan de Prins de middelen te ver
schaffen om de strijd voort te zetten.
De volgende dag viel de belangrijk
ste beslissing. Men erkende de Prins
van Oranje als de wettige „gouver
neur ende lieutenant des coninx over
Hollandt, Zeelandt, Westfrieslandt
ende ’t Sticht Utrecht”. Bovendien
trokken de Staten de bevoegdheid aan
zich een algemeen hoofd en bescher
mer niet alleen over de eigen, maar
over alle Nederlandse gewesten aan
te stellen. Wel werd de oppermacht
van de Spaanse koning nog erkend,
maar het was slechts een kleine stap,
die hen nog scheidde van een souve-
reine Staten-Generaal en een Stad
houder als haar eerste dienaar.
Belangrijk ook waren de beslissingen
op het punt van de god.dienst. Vrij
zouden allen hun godsdienstplicht mo
gen uitoefenen. Aan de geestelijkheid
mochten geen moeilijkheden in de weg
worden gelegd, tenzjj zjj zich vijandig
gedroeg.
De strijd heeft eindeloos veel
langer geduurd dan iemand had
kunnen verwachten. Het doel werd
slechts ten halve bereikt. De Neder
landse gewesten vielen uiteen in
Noord en Zuid.
Voor het Noorden echter bleek de
gewonnen vrijheid een opbloei te
brengen, .die aandoet als een won
der bij een land zo klein, door zo
losse banden 'verenigd, en in zo
zware strijd gewikkeld.
De vrijheid, die verkregen werd,
sloot de gewetensvrijheid in, nog niet
de gelijkheid van. rechten, die Willem
van Oranje voor ogen stond. Deson
danks was de republiek in de twee
eeuwen van haar bestaan het vrijste
land van Ëuropa. De grondslag was
gelegd voor de vrijheid, die wij thans
genieten, en waarvan wij de waarde
te dieper gevoelen, omdat ook wij het
gemis daarvan hebben gekend en een
harde tyrannie hebben moeten be
strijden, aldus dr Drees.
In de jaren van worsteling tegen die
nieuwe tyrannie zjjn nauwere verbin
dingen gelegd tussen de landen, die In
De Kirchentag-organisatie heeft veel
medewerking ontvangen van de Oost-
Duitse autoriteiten.
Welke beweegredenen de politieke
leiders in de D.D.R. gehad hebben om
deze Kirchentag in Leipzig toe te
staan we weten het niet. Met velen
hebben we hierover gesproken. Maar
in het algemeen is men zeer dankbaar
voor deze mogelijkheid en ziet men
hierin ook een teken van groot ver
tiouwen in de elgenljjke bedoeling van
de Kirchentag, die geen politiek wil
bedrijven.
De Kirchentag wil verbinding ge
ven tussen de leden van de Kerk in
Duitsland. Een mogelijkheid scheppen
om samen Jezus Christus als g e-
m e e n t e te dienen. Om opnieuw iets
te verstaan van de kracht der pre
diking. De Kirchentag wil het
Woord van God prediken, geen poli
tieke uitspraken doen. Wel heeft het
Woord Gods iets, zo niet veel, te zeg
gen over politiek en overheid.
Juist hierdoor werd soms de
spanning voelbaar. Want wat ver
staat de Bijbel onder overheid? In
hoeverre mag men bv. in Oost-
Duitsland meegaan in bepaalde
dingen, met datgene wat door de
Oostduitse regering verordend
wordt?
Met grote scherpte werden en
worden vragen hieromtrent gesteld
in de werkgroepen. We worden vaak
herinnerd aan die problemen die
bij ons in de oorlogsjaren aan de
dag traden. (Wellicht is het moge
lijk, hierover in een volgend artikel
iets te zeggen).
Dikwijls hebben we ons verwonderd
over de openheid waarmee deze din
gen besproken werden. En wij zijn
dankbaar dat ook hierdoor gebleken
is, dat de Kerk van Christus in
Oost-Duitsland lééft. Want de
Oostduitse Kerk heeft het verre van
t k enre dingen blijkt
dat soms. Velen zijn moedeloos ge
worden, omdat er, in tegenstelling met
in de oorlogstijd, geen uitzicht is
een andere toestand. Het gehele
leven daar staat onder invloed van
de politieke machthebbers. Overal
xiet men de spreuken en de slagwoor
den van de communistische partij.
Tot op de lucifersdoosjes toe vindt
wien zinnen als: „Vervul uw nationale
plicht in de strijd om eenheid, vrede
en welstand”. Op openbare gebouwen
en huizen van particulieren leest men
bv „Leve de roemrijke Sovjet-
strijdkrachten die op wacht staan voor
de vrede” of in de tram op een pla-
kaat dat opwekt tot het inleveren van
•chroot: „En het hoogste loon van de
inzamelaar is: gestadig stijgt de pro
ductie” (Und der Sammler höchster
hohn, standig steigt die Produktion).
Enorme afbeeldingen van Marx, En-
?e s’ Stalin en Lenin ziet men overal.
Dok de huidige machthebbers in 0.-
uitsland komen in dit opzicht aan
un trekken. Dat de leiders in Oost-
uitsland van de politieke bedoelin-
h LVan het Westen niet veel moeten
nebben is zonder meer duidelijk uit
tachtigjarige oorlog
werden gescheiden.
De aloude zeventien gewesten,
thans België, Nederland en Luxem
burg, hebben elkaar economisch weer
gevonden. Dit jaar is het tien jaar
geleden, dat in Londen tot de vor
ming van de Benelux werd besloten
en al is de verwezenlijking langzamer
gegaan dan toen werd gehoopt, zij
heeft gestadig voortgang gemaakt en
wij kunnen juist thans op verheugen
de resultaten wijzen.
Bij een terugblik op de Dordtse ver
gadering, die een bijeenkomst was
van Hollandse staten, maar de samen
hang met het geheel van de lage lan
den aan de zee niet uit het oog ver
loor, mag het, volgens spreker, pas
send heten ook op deze ontwikkeling
uit de jongste tijd het oog te richten.
Een herdenking als deze dringt ons
allereerst tot dankbaarheid aan de
mannen van de Dordtse vergadering
van 1572. Wy zijn dankbaar voor de
beslissingen, die zij onder de grootste
gevaren voor zich en voor hun steden
hebben durven nemen.
Dankbaar voor de gevolgen van hun
daad, die tot de vorming van een zelf
standig Nederland heeft bijgedragen.
Dankbaar vooral voor de vrijheid, die
gewonnen werd, wetend, dat het de
taak is, ook van onze generatie, om
deze temidden van de dreigingen, die
ons omgeven, te handhaven en te ver
dedigen, zo besloot minister Drees zijn
rede.
