Ir A. G. Maris: Na Haringvliet wordt de Oosterschelde afgedamd DEZE WERELD v&n ö&q tot ö&Cj Amateur-astronomen per fiets en bromfiets naar Zuid-Zweden In de Grevelingen is bij het wantij een dam geprojecteerd Roomboter op het brood Toch zegen Prins Bernhard pleit voor eenheid Grote dag Het moet! Nijverheid en Handel koos het Deltaplan als thema Ook haar komt roomboter toe! Moeders, geef het ook hddr mee naar kantoor, fabriek of atelier Ontslag regering van Tunis Vrouwen! Merkwaardige expeditie ~V~ Heuss wordt in Berlijn herkozen Adenauers partij geen absolute meerderheid meer Vrijdag 18 Juni 1954 ZEEUWSCH DAGBLAD pagina 3 Onder (jg loiipö Zonder enig chauvinisme mag men het zo stellen dat het gisteren voor Zeeland een grote dag is geweest. Zeeuws initiatief heeft bewerkstelligd, dat de afsluiting der zeegaten onder werp van bespreking is geweest tijdens (te jaarvergadering van de Nederland- sche Maatschappij voor Nijverheid en Handel in Maastricht. Nederlanders van naam hebben daar hun licht over dit Deltaplan laten schijnen en de con clusie van elk der drie sprekers was afsluiting is gewenst en mogelijk! En in Goes heeft Dr Ir F. P. Mesu de landbouwkundige aspecten van het Deltaplan besproken tijdens de jaar vergadering van de Zeeuwse Land bouw Maatschappij. En ook zijn con clusie kon geen andere zijn dan deze afsluiting brengt voordelen. Het psychologische belang van dit alles is nauwelijks hoog genoeg te schatten. Want de bedoeling van deze Zeeuwse initiatieven is duidelijk: ge heel ons volk, van hoog tot laag, moet rijp gemaakt worden, opdat dit plan zo spoedig als maar enigszins mogelijk is tot werkelijkheid wordt gemaakt. Het is waar: de ramp, hoe verschrikkelijk ook, heeft tot het bijbrengen van deze gedachte een stoot gegeven zoals geen enkel initiatief had kunnen bewerk stelligen. Voor de gewone man in Ne derland staat het vast: die zee-armen moeten worden afgesloten want dat verschrikkelijke verlies aan mensenle vens moet worden voorkomen. Wat de mens hieraan doen kan, moet ook ge beuren! Maar.men kent de grote maar bij dit alles: een dergelijke gi gantische onderneming kost geld, heel veel geld. Dat is geen kwestie van millioenen maar van milliarden. En dan gaat de Nederlander aarzelen. Het koopmansbloed, dat kruipt waar het niet gaan kan, vraagt: „Wat brengt het me op?" En „op hoog niveau" gaat men zich de vraag stellen: „Ia dje af sluiting economisch verantwoord? Daarom is naar ons gevoelen de re devoering, die prof. Dr J. Tinbergen in Maastricht heeft gehouden, de belang rijkste van alle. Natuurlijk, het feit dat de directeur van de Rijkswaterstaat, Ir Maris, zegt dat het kan, dat de tech nische moeilijkheden zijn op te lossen, is indrukwekkend, maar (en dat is misschien heel naïef), het Nederlandse volk had eigenlijk van zijn ingenieurs niet anders verwacht! Laat Inen het maar zo zien dat dat haast onbeperkte vertrouwen de grootste hulde is, die men aan de Waterstaat brengen kan! Geheel anders ligt echter het econo misch aspect: zoveel factoren komen hierbij in het geding, vraagpunten naar welker uitkomst men slechts kan raden, dat het opstellen van een enigs zins verantwoorde „verlies- en winst rekening" een uiterst moeilijke bezig heid wordt! Dit blijkt echter juist een kolfje naar de hand geweest te zijn van prof. Tinbergen en, vermaard eco noom als hij is, heeft hij de moeilijke taak op zijn schouders genomen een dergelijke rekening op te zetten. Een van de eigenaardige moeilijkheden waarop men bij een dergelijke bereke ning stuit is deze vraag: „Met hoeveel kan men een mensenleven waarde ren?" Want hoe hard het ook klinken moge: ook dit is immers een economi sche factor? Prof. Tinbergen kwam tot de conclusie dat men de persoonlijke veiligheid van hen die beneden de zee spiegel wonen, mag taxeren op een half milliard gulden en met inbegrip van dit bedrag was zijn conclusie, dat de economische voordelen van de af sluiting groter zijn dan de nadelen. Wij weten dat zulke berekeningen noodzakelijk zijn aan de andere kant stuit ons dit echter toch een beet je tegen de borst. Naar ons gevoelen dient het een erezaak te zijn van de Nederlandse natie, dat de overheid aan haar onderdanen de grootst mogelijke veiligheid verschaft. En die grootst mogelijke veiligheid wordt bereikt MAASTRICHT, 17 Juni. „Het Deltaplan, afdamming zeearmen" was het thema van de 171e jaarvergadering der Ned. Maatschappij voor Nijverheid en Handel, die vandaag in de Limburgse hoofdstad werd gehouden. Drie bü uitstek deskun dige sprekers hebben er hun licht over doen schijnen. Id A. G. Maris behandelde het waterstaatkundige aspect van het plan, prof. dr J. Tinbergen nam de econo mische kant voor zijn rekening en prof. G. H. L. Zeegers belichtte de planologische en sociologische zijden. Ir Maris oordeelde, dat begonnen moet worden met de afdamming van hét Haringvliet en met dammen in Volkerak en Spui. Nadat een dam bij het wantij in de Grevelingen is gelegd, kan met de afdamming van de Ooster-Schelde (waarvan de kosten op f 400 millioen worden geraamd) worden begonnen. Deze dient aan de afsluiting van het Brouwershavense Gat vooraf te gaan. Trof. Tinbergen toonde aan de hand van een groot aantal becijferingen de economische voordelen van het Deltaplan aan. De meerdere veiligheid wilde hij op een half milliard taxeren. Prof. Zeegers bepleitte vooral het samengaan van technicus, planoloog en socioloog en schetste een aantal gevolgen van de ophef fing van het isolement van Zuidwest Nederland. Breedvoerig werd over de uit gebrachte prae-adviezen gediscussieerd. Het stemde tot voldoening, dat het initia tief van het Departement Zeeland van Nijverheid en Handel om het Deltaplan aan de orde te stellen, met succes werd bekroond en dat daarmede de erkenning werd verkregen, dat de afsluiting der zeegaten een nationaal belang bij uitnemend heid is. Ir Maris stelde tegenover de 700 km dijk, die in Zuidwest Nederland ver hoogd zou moeten worden, de 20 tot 30 km nieuwe dijk, die het Deltaplan kent, met daarachter een tweede zeewering van de bestaande dijken. Slechts via de Nieuwe Waterweg kan dan de zee nog binnenkomen en de afgesloten zeearmen vullen, maar gevaarlijke waterstanden zullen zelfs bij storm niet meer voorko men. Zou één der afsluitdammen door breken - hetgeen niet te verwachten is - dan is er meer nodig om het bekken te vullen dan de storm duurt. In het Volkerak is een dam met sluis en spuisluis gedacht, zodat het Zeeuwse Meer (bezuiden het Volkerak) met een oppervlakte van rond 40.000 ha als re servoir kan dienen. Bij grote opperwater- afvoeren is de weg via Noord, Nieuwe Maas en Waterweg niet ruim genoeg, zo dat het Haringvliet via Hollands Diep moet helpen en misschien ook de Oude Maas. De afdamming in het Haringvliet moet daarom van een grote spuisluis wor den voorzien. Die moet bij strenge vorst open staan om te voorkomen, dat het bin nenwater dichtvriest. Spui en Volkerak moeten dan echter worden afgesloten om verzilting van Zeeuwse Meer en Oude Maas te voorkomen. Wanneer de dooi invalt, moeten Hollands Diep en Haringvliet weer zoet worden gemaakt, hetgeen als regel wel zal gelukken. HET WERKPLAN. Naar de mening van ir Maris dient de eerste primaire afdamming het Haring vliet te zijn en de eerste secundaire dam men Volkerak en Spui. Het gebied ten Zuiden van de Volkerakdam ligt in de tweede fase. Primair is daarbij de aan leg van een dam in de Grevelingen nabij het wantij, de plaats, waar de vloedstro men ter weerszijden van Schouwen-Dui- veland elkaar ontmoeten en waar de eb- stromen uiteengaan. Deze dam is nood zakelijk om ontoelaatbare snelheden bij afdamming van Brouwershavense Gat of Ooster-Schelde in Keeten, Mastkat en Zijpe te vermijden. Ligt de dam in de Grevelingen er, dan kan worden beslist welke afdamming eerst zal worden tot stand gebracht. Dit zal waarschijnlijk de Ooster-Schelde zijn, omdat hier de vei ligheid van het gebied zo'n grote rol speelt. WESTER-SCHELDE EN WA TERWEG. Los van al deze werken staan de dij ken langs de Wester-Schelde en Water weg. Het is hier, naast een spoedig ver eiste grotere veiligheid, meer een kwes tie van personeel, materialen, materieel en geld, die bepalen zal wanneer deze werken gereed kunnen zijn. Ook het Drie-eilandenplan kan geheel worden losgemaakt van de afdammingen. Het verdient echter aanbeveling op korte ter mijn te beginnen om ervaring op te doen met het bouwen van dammen. Détailramingen der bedragen zijn nog maar globaal. Onder dit voorbe houd gaf ir Maris de volgende cijfers: afdamming Ooster-Schelde f 400 milli oen, Brouwershavense Gat f 180 milli oen, Haringvliet f 135 millioen, Greve lingen f 65 millioen, Volkerak f 35 mil lioen, dijkverhogingen Wester-Schelde en Waterweg resp. f 350 en f 150 mil lioen. DE ECONOMISCHE KANT. Prof. Tinbergen gaf een uitvoerige be cijfering van de voor- en nadelen van het Deltaplan en kwam zo tot de con clusie, dat uitvoering aantrekkelijk en economisch verantwoord is. Hij gaf ook een berekening van de materiële veilig heid, die hij op enkele honderden milli oenen guldens taxeerde, afgezien nog van de zuiver persoonlijke veiligheid der be woners van de delta. Wanneer men de veiligheidsfactor in het geheel niet zou laten meetellen, dan zou er een tekort van circa een half mil liard gulden ontstaan op het totaalbedrag van 2.7 milliard, n.I. de kosten van uit voering (1.5 millard) en de bijkomende werken (1.2 miliard). Waardeert men de veiligheid op een half milliard, dan is er al een klein overschot. VELE VOORDELEN. Er zijn vele voordelen. Berekend werd, dat door opheffing der verdroging de productievermeerdering per jaar f 41 millioen zal bedragen. Het ontbreken der verzilting geeft een voordeel van f 8 millioen per jaar. De landaanwinning vertegenwoordigd een waarde van f 130 millioen. De baten van het landverkeer in 1970 werden becijferd op f 8.5 millioen per jaar, terwijl de meerdere inkomsten wegens vreemdelingenverkeer op f-10 milioen per jaar werden begroot. Als groot nadeel staat tegenover dit alles het verdwijnen van de oester- en mosselcul tuur. PLANOLOGIE EN SOCIOLOGIE. Prof. Zeegers was van oordeel, dat slechts uit het samenspel van technicus, planoloog en socioloog Zuidwest Neder land kan groeien tot een optimale werk en levensruimte voor de bevolking van dit zwaar getroffen gebied. De structuur van vóór de ramp heeft daar zijn essen tiële kenmerken niet verloren. Economisch, demografisch, verkeers technisch zowel ten aanzien van de woon- en recreatieaccomodatie heeft het gebied tengevolge van zijn insulaire ligging de voor Neuerland als geheel kenmerkende ontwikkeling niet in evenredige mate ge volgd. Prof. Zeegers was van oordeel, dat de bevolking hier voor het grootste deel een eeuwenoude agrarisch sociale struc tuur en daarnaast godsdienstig een hoge mate van stabiele orthodoxie bezit, waar van het conservatieve element, versterkt door het vertrek van vele jongeren, het meest op de voorgrond treedt. De ramp betekende voor tienduizenden, individu eel en sociaal, een uitdaging om nieuwe aanpassingen op te brengen en nieuwe initiatieven te ontplooien. BESCHERMING EN ONT SLUITING. Bjj de bezinning op de toekomst zal, met dit alles als uitgangspunt, met twee gegevens rekening dienen te worden ge houden, n.I. de noodzaak om het gebied te beschermen door de uitvoering van het Deltaplan en de mogelijkheid, dat door of aan de rand van het gebied een internationaal wegenstramien komt te liggen. De veel sterkere contacten der bevol king met andere buiten het gebied, de meerdere industrie, het toenemend toe ristische verkeer, enz. zullen belangrijke sociologische gevolgen hebben. Prof. Zeegers gaf als zijn mening te kennen, dat een uitbreiding van de be bouwing en ook de herbouw van ver woeste kerntjes geen aanbeveling ver dient. Deze kleine woonkernen zullen in het economische leven van de streek een afnemende functie vervullen ten gevolge van de verminderde arbeids- behoefte in de landbouw en door ver schuiving van de beroepsstructuur. Ingezonden Mededeling (Adv.) Het zijn niet alleen de mannen, die het gezinsinkomen verdienen. Vele meisjes en vrouwen werken op kantoren, fabrieken en ateliers even hard mee. Ook hun komt room boter toe op het broodIn kosten scheelt dat maar weinig meer dan 'n cent per boterham - en welke huismoeder zou over dit kleine prijsverschil niet heen willen stappen? Zeer belangrijk. Voor allen, die meedoen -aan de 3e Roomboterprijsvraag lil sommige bladen bevat de 3e Roomboteiprijsvraag-advertentie niet de mededeling, dat het antwoord op vtaag 1 moet worden gegeven in een rijmpje van ten hoogste zes regels. Wilt U er vooral om denken aan deze voorwaarde te voldoen? TUNIS, 17 Juni. De Tunesische premier Mohammed Salah Mzali heeft de Franse autoriteiten het ontslag van zijn regering aangeboden. Op verzoek van de Franse resident-generaal heeft hij zich evenwel bereid verklaard voor lopig in functie te blijven. SCHEMA AFSLUITINGEN ZEEARMEN VOLGENS OERDE INTERIM-AQV'ES VAN OE OEI TACOMM/SS fE Ingezonden Mededeling (adv.) Vrouwen hebben vaak moeilijke en pijnlijke tijden. Zij kunnen deze aan merkelijk verlichten, ja die pijnen doen verdwijnen door het gebruik van Togal, de grote pijnverdrijver. Togal is onschadelijk voor hart, nie ren en maag. Bij apoth. en drog. 0.95 dat is nu wel duidelijk door verwe zenlijking van het Deltaplan. Daarom is het niet een kwestie van economi sche mogelijkheid maar van zedelijke noodzaak. Het kan dus het moet! Dat is het wat ons volk moet worden in geprent. En iedere Zeeuwse manifes tatie die aan die eisen kracht bijzet, ontmoet onze warme waardering. Als de zon 30 Juni verduistert UTRECHT, 16 Juni. De Nederlandse expeditie van amateur-astronomen, leden van de Nederland se vereniging voor weer- en sterrenkunde, zal op Zaterdag 19 Juni uit Utrecht vertrekken naar Figeholm aan de Oost kust van Zuidzweden, teneinde daar tijdens de totale zonsverduistering op 30 Juni waarnemingen te doen ten dienste van de officiële astronomi sche wetenschap. Het ge zelschap, dat uit 44 waar nemers bestaat, verdeeld in 18 ploegen die zich met elf verschillende onder- /.oekingsobjecten zullen )ezig houden, alsmede een twaalftal medereizi gers, zal op de terugweg tijdens een verblijf in de Deense hoofdstad door de burg. worden ontvangen. De expeditie - de eerste van deze aard ter wereld - staat onder leiding van „de wetenschappelijke ambtenaar van de Utrechtse sterrewacht dr C. de Jager. De expeditie zal haal tenten opslaan op het landgoed Hogekalla te Figeholm, een klein dorpje ongeveer 20 km ten Noorden van Os- karsham. Reeds is een klein aantal deelnemers op de fiets of per brom fiets onderweg daarheen. Deze deelnemers zullen enkele dagen tevoren in Figeholm aankomen, ten einde toezicht te houden op de inrichting van het kamp, hetwelk door een groep padvinders uit Os karsham zal geschieden. Het grootste deel van de benodigde tenten is door Zweedse burgers ter be schikking gesteld. Elke middag zullen de ama teurs met hun groten deels zelf vervaardigde instrumenten repeteren voor de tijdens de zons verduistering te verrich ten waarnemingen. Woensdag 30 Juni te 13.52 uur zal het zover zijn en dan zal blijken of de maandenlange inten sieve voorbereidingen niet tevergeefs zijn geweest. NU we bekomen zijn van de schrik tengevolge van de ver ontrustende berichten over de afschuwelijke ontwikkeling van het 3toomwapen en de discussies over het al of niet voortbestaan van de Bescherming Burgerbevolking in de Verenigde Staten zijn verstomd, wordt het tijd, dat we even onze aandacht wijden aan het vreed zaam gebruik van de atoomenergie. Want het is niet zo, dat de weten schapsmensen in de Ver. Staten of Rusland, zoals wel eens van bepaal de zijde wordt gesuggereerd, zich alleen maar interesseren voor de craag, hoe de wereld zo snel moge lijk naar het eind geholpen kan worden. Integendeel. Is het geen typisch kenmerk van het weten schappelijk bedrijf, dat het zich toch in dienst stelt van de mensheid, dat het diepste motief van het gevors is het zich ten nutte maken, dat de uiteindelijke zin van het weten schappelijk bezig zijn is de dienst baarheid? De onderzoekingen op het gebied van de kernenergie van de laatste jaren kunnen als bewijs van deze stelling worden aangevoerd. Daar behoeven we niet eens ver voor te gaan om dit te constateren. De Noors-Nederlandse samenwerking op dit gebied is uitsluitend gebaseerd op een vredelievende toepassing van de kernenergie. En is het Europese Cen trum voor Kernonderzoek niet met allesbehalve oorlogszuchtige bedoelin gen opgezet? In Rome wordt op het ogenblik een tentoonstelling gehouden door de Amc^ rikaanse Voorlichtingsdienst en het ia juist de inzending van Nederland en Noorwegen als resultaat van het we tenschappelijk samenwerken, die de monstreert, dat de grootste verniet! gingskrachten - ontwikkeld kunnen worden tot de grootste zegeningen voor de mensheid. De grootste zegeningen voor de mensheid. Dit zijn de woor den, die president Eisenhower heeft gebezigd in zijn voorstel tot oprichting van een atoombank. Goed, wat zegt nu zo'n Nederlandse inzending op die tentoonstelling in Rome? De Verenigde Staten zijn toch toonaangevend en daar doktert men maar aan de atoombommen. Dat mag waar zijn, maar men doet daar meer. Door de angstpsychose, die ontstaan is door die vreselijke bommen zijn een paar belangrijke feiten over het hoofd gezien. Hier volgen ze: De Duquesne Light and Power Com pany in de Verenigde Staten zal bin nen drie jaar de eerste automatische krachtcentrale op economische basis in bedrijf stellen. De Amerikaanse com missie voor Atoomenergie, de bekende Senaatscommissie, heeft een groot bedrag belegd voor het on derzoek en de ontwikkeling op het ge bied van voortdrijving van schepen. Belangrijker nog is, dat onderzoekin gen hebben geleid tot het steriliseren van voedingsmiddelen door middel van bestraling. Hierdoor kan voedsel lange tijd worden bewaard zonder toepas sing van koeling of verhitting. Ook op medisch terrein zijn belangrijke vorde ringen gemaakt. Radioactief cobalt wordt gemaakt voor de bestralings therapie. De prijs hiervan is zeer laag. Verder worden radio-isotopen op grote schaal gebuikt bij het medische onder zoek en in de industrie. Dit alles klinkt nogal technisch, maar het houdt niets meer en niets minder in, dat op grond van tal van onderzoekingen wordt verwacht, dat bij juiste toepassing van de atoom energie men kan komen tot ongeëve naarde oogsten. Deze resultaten en die van nog te verrichten onderzoekingen zullen ongetwijfeld in de volgende ge neratie een revolutie in landbouw en industrie veroorzaken. Het is vooral de laatste tijd een slechte gewoonte om politici en weten schapsmensen felle verwijten naar het moede hoofd te slingeren. Zij hebben, zo heet het dan, al die ellende op de wereld gebracht. Leefden we maar driehonderd jaar terug. We gunnen U de pretl Het is altijd prettig, dat zo de zondebokken voor het opscheppen lig gen. Het is waar, de wetenschap heeft de mens naast veel zegen ook veel vloek gebracht. Dit is de tragiek van het we tenschappelijk bezig zijn, nog sterker van het menszijn, van de mens, die maar al te vaak geen zegen betekent voor zjjn naaste. De ontwikkeling van de atoomener gie zal ook een zegen en een vloek voor de mens betekenen. Maar het gaat niet aan, om de zegen over het hoofd te zien door een angst, die rede loos maakt. Op het expoge-congres. ARNHEM, 16 Juni. Tijdens een buitengewone zitting van het congres der Nederlandse Vereniging van exi Politieke Gevangenen uit de bezet tingstijd in Arnem heeft Prins Bern hard een rede gehouden. De Prins zei o.m.: Gedurende de oorlog was er maar één doel: Nederland moest als vrij land herrijzen, daar was ons aller stre ven op gericht. Maar toch is het wel eens teleurstellend om te zien hoe wei nig bij velen nog de eenheid uit de bezettingstijd leeft. Scheidingslijnen en verschillen die toen onbelangrijk waren zijn na de bevrijding ten dele weer opgekomen. Daar zit eigenlijk iets onlogisch in, want, laten we het goed beseffen, de gevaren die ons land en de hele vrije wereld dreigen, zijfl op het ogenblik zeker niet minder groot dan in de jaren 1940'45. Ze zijïl misschien iets meer omsluierd, maar daardoor des te gevaarlijker. Ik geloof dat het goed is het zo te zien, dat we ons niet meer de luxe kunnen veroor1- loven om gescheiden op te trekken. Nog afgezien van alle belangrijk werk dat u verricht zie ik de nationale be tekenis van uw vereniging vooral in het feit, dat u hierin een voorbeeld geeft: U kent nog de kameraadschap en de eenheid uit de bezettingstijd. Daarvoor ben ik dankbaar en ik doó een beroep op u om die geest te be waren, tot heil van Nederland, waar voor we streden en zullen blijven strijden. Een strop voor Bonn BONN, 15 Juni. Op 17 Juli zal in West- Duitsland de verkiezing van een presi dent plaatsvinden en het ziet er naar uit, dat daarover nogal wat rumoer zal ont staan. Niet over de persoon, want alge meen wordt aangenomen, dat de huidige president van West-Duitsland, prof. Heuss, zal worden herkozen. De plaats waar de verkiezing zal worden gehouden is n.I. vastgesteld. Niet in Bonn, doch in West-Berlijn zal de stemming van de af gevaardigden uit het Westduitse parle ment en de federale staten worden ge houden. Dat de stemming in Berlijn geschiedt, zal ongetwijfeld bij de Russen kwaad bloed zetten. Adenauer is er trouwens ook niet over te spreken en met hem zijn partij. Zij waren er voor de verkiezing in de hoofdstad Bonn te houden. BONN, 16 Juni. De Christen- Democratische Partij van dr Konrad Adenauer heeft haar absolute meerder heid in de Bondsdag verloren, doordat een afgevaardigde, Linus Kather, naar de Vluchtelingenpartij overging. Dé partij beschikt thans over 243 stem men tegenover de 244 stemmen van de andere partijen. De Vluchtelingen- partij behoort tot de coalitie waarop de regering steunt, zodat de kracht van de coalitie ongewijzigd blijft. Kather deelde mede, dat hij de Christen-Democratische Partij had verlaten uit protest tegen haar zwakke politiek ten aanzien van Duitslands verloren provincies in het Oosten.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1954 | | pagina 3