Noodkreet over de Kruininger polder wordt
ter kennis gebracht van de Regering
Uitvoering van
landbouw
het Delta-plan brengt
grote voordelen
Ir M. A. Geuze onthulde
het Ceres-beeld
OXO SOEPEN
!r Geuze: Antwerpen-Moerdijkkanaal een
achteruitgang voor Zeeland
Het Z.L.M.-feest
Ernstig ongeluk bij
schietoefening
Algemene vergadering der Z. L. M.
ZLM, benoemde twee
ereleden
Definitieve uitvoering in brons volgt spoedig
Belangrijke rede van dr ir Mesu
Tegengaan verdroging brengt 40 millioen winst,
tegengaan verzilting 8 millioen
Ook voordelen voor de
Noordelijke provincies
Vrijdag 18 Juni 1954
ZEELTVSCH DAGBLAD
pagina 2
OXO „CHICKEN" - OXO VERMICELLISOEP - OXO TOMATENSOEP
OXO CHAMPIGNONSOEP - OXO JUUENNESOEP
GOES, 17 Juni. Vandaag benoemde
de Zeeuwse Landbouw Mij- de heren
D. W. Lindenbergh te 's Heer Arends-
kerke en J. M. van Bommel van Vloten
te Goes tot ere-leden. Beiden hebben zij
act 3f deelgenomen aan het landbouw-
verc nigingsieven. De heer Lindenbergh
was van 1917 tot 1937 voorzitter van de
Kring West Zuid-Beveland en de heer
Van Bommel van Vloten lange tijd se-
cro'nris.
De heer Lindenbergh, die naast het
beheer van zijn boerderij „De Pan-
hoeve" te 's Heer Arendskerke, kans
heeft gezien vele landbouwfuneties en
openbare functies te vervullen, was
ondermeer in 1919 en 1929 voorzitter
van de Landbouwtentoonstellingen.
Vooral de tentoonstelling in 1919 aan
de Schengeweide te Goes was een
groot succes. Men kwam toen met mo
torscheepjes uit Holland om de expo
sitie te bezoeken en het rendement was
ao goed, dat men een fonds kon stich
ten voor eventuele latere tentoonstel
lingen. Een fonds, dat overigens thans
nog bestaat. Met veilingkisten vol gin
gen de guldens toen naar de bank.
De heer Lmdenbergh kan smakelijk
vertellen over het bezoek van H. M,
Koningin Wilhehnina en Prins HÖSg-
drik aan deze tentoonstelling. Ook
over zijn, zoals hij het noemt, „actief
optreden in de arena" vertelde de heer
Lindenbergh het een en ander. Als be
stuurslid van de gewassenkeuring, la
ter van de N.A.K., bekeek hij menig
perceel. Hij was deskundige voor de
Tarwe wet in 1931, later controleur en
hoofdeontroleur C.C.D. en wnd Gewes
telijk hoofd van de C.C.D. Van 1 Maart
JÜ47 tot 1951 was de heer Lindenbergh
Provinciaal Voedselcommissaris voor
Zeeland.
Bovendien was bij voorzitter van de
Coöp. Ku nstmest-f abriek te Vlaardin-
gen en viee-voorzitter van de Suiker
fabriek te Sas van Gent, alsmede lid
v n het D.B.
GOES, 17 Juni. Vele voor Zeeland belangrijke vraagstukken zijn
vandaag aan de orde gekomen in de algemene vergadering van de
Zeeuwse Landbouw, Maatschappij,die in zaal-Krijger alhier is gehou
den. De voorzitter, Ir M. A. Geuze, besprak onder meer de landbouw
kundige aspecten van het AntwerpenMoerdijkkanaal (waarin hij.,een
teruggang ziet voor Zeeland) en Dr Ir E-. P. Mesu besprak de land
bouwkundige aspecten van het Delta-plan.
Een van de belangrijkste aspecten echter, die op deze vergadering zijn
aangèsneden, betreft de positie van de Kruininger boeren die wonen in het
kreek- en zandgebied van de polder. Niet alleen Ir Geuze sprak omtrent hun
positie waarschuwende woorden, maar het was vooral Ir C. W. C. van Beekom
die de volle nadruk hierop legde. „Als consulent zo zei hij ben ik
niet in staat datgene te doen wat nodig is om de bedrijven van Kruiningen
weer rendabel te maken. Mèt Ir Geuze wil ik een beroep doen op de regering
om alsnog de herverkaveling te doen plaats vinden. Gebeurt dit niet dan
zullen de bedrijven kapot gaan!"
De heer J. M. Bommel van Vloten,
wiens benoeming tot president-curator
van de Landbouwhogeschool nog vers
Ui het geheugen ligt, heeft als beheer
der van verscheidene landbouwbedrij
ven en als voorzitter van de Ver.
Coöp. Suikerfabrieken grote bekend
heid verkregen. Als secretaris van de
Kring West Zuid-Beveland van de
Z.L.M. heeft hij in hoge mate mede
gewerkt aan de groei van de land-
bouwmaatschappij.
Hij werd dit, zo vertelde hij in 1918
en nadat hij tot ongeveer 1930 de
Z.L.M. had gediend moest hij bedan
ken omdat werkzaamheden in het
Prov. Bestuur teveel de aandacht vroe
gen. Later ging de heer Van Vloten „in
de suiker". Dat de Z.L.M. hem daar
entegen toch niet vergeten was, had
hem zeer getroffen.
Beide nieuwe ereleden richtten zich
in hun dankwoorden tot de jongeren.
Aan hen thans de taak het werk voort
te zetten.
Overname baconvarkens
verlaagd
's-GRAVENHAGE, 17 Juni. Het
bedrijfschap voor vee en vlees heeft in
ijle prijsdaling, welke de varkensmarkt
te zien geeft, aanleiding gevonden met
Ingang van Maandag 21 Juni a.s. de
overnameprijs voor baconvarkens met
4 cent per kg te verlagen.
Met ingang van genoemde datum zal
de overnameprijs voor baconvarkens
van 2e kwaliteit derhalve 2,40 per kg
koud geslacht gewicht bedragen en zal
uit het Vleesfonds 8 cent per kg ge
slacht gewicht worden betaald.
Naast deze belangrijke problemen
kreeg de vergadering ook een ver
rassing te verwerken in de mede
deling, dat twee pioniers, de heren
D. W. Lindenbergh te 's-H. Arends
kerke en.J. M. van Bommel van Vlo
ten te Goes in de hoofdbestuursver
gadering zijn benoemd tot ereleden.
In zijn welkomstwoord heeft ir Geu
ze dr Mesu, de oud-directeur van de
Cultuur-Technische Dienst, gelukge
wenst met zijn benoeming tot Com
mandeur in de O.N.-orde. Hij maakte
burgemeester mr W. C. ten Kate van
Goes een compliment voor het aange
boden beeld en sprak een gelukwens
tot de heer J. Q. C. Lenshoek, die, zo
als bekend, als voorzitter van de V.V.
Zuid-Beveland" een Koninklijke on
derscheiding heeft ontvangen,
In zijn openingsrede, voorgelezen
door de algemeen Secretaris, mr J. F.
G. Schlingemann, heeft ir Geuze een
geschiedkundig overzicht gegeven van
de ontwikkeling der landbouw op W.-
Z.-Beveland.
Sprekend over het Antwerpen-
Moerdijkkanaal legde hij de nadruk op
de teruggang die dit kanaal voor Bra
bant en Zeeland zal gaan betekenen.
Terwijl het Deltaplan uitgaat van een
uiteindelijk zo volledig mogelijk ver
keersverbindingsplan voor het Z.W.
eilandengebied, betekent het huidige
Moerdijkkanaal-project een nieuwe
waterscheiding. Geheel Midden-Zee
land krijgt er zijn eilandenstatus weer
mee terug.'
Herstel der rampgebieden.
Een dringend beroep deed ir Geu
ze op de regering om te bevorderen,
dat de bouw van boerderijen op
Schouwen-Duiveland met de groot
ste voortvarendheid ter hand geno
men kan worden. En ook verzocht
hij de regering er zorg voor te dra
gen dat de bijdragen die de gedu
peerden zelf moeten betalen voor
her- en nieuwbouw, niét al te liioog
worden; de kostprijs dient zo laag
mogelijk te worden gehouden.
En wat de Kruininger boeren be
treft, ook dezen hebben dringend hulj
nodig, want anders is de kans niei
denkbeeldig dat zij tussen wal en schip
geraken. De schade aan de betrokken
bedrijven in de „zandhoek" is zo groot
dat een herverdeling van de grond,
mèt de mogelijkheid van vestiging el
ders, absoluut noodzakelijk is, wil men
althans voorkomen dat deze groep van
de getroffen bevolking zonder be
staansmogelijkheid geraakt.
Over het landbouwschap sprekende,
ontkende ir Geuze dat de boeren niet
rijp zouden zijn voor de P.B.O. Deze
bedrijfsorganisatie is een stuk demo
cratie en legt verantwoordelijkheid op
de boerenstand. Er blijven natuurlijk
vragen maar de "organisatie kan de
boeren hierbij helpen.
In dit verband deelde hij mede,
dat de Z.L.M. binnenkort haar 6000-
ste lid hoopt te kunnen inschrijven.
De economische systemen op de we
reldmarkt besprekend drukte ir Geuze
zijn hoorders op het hart toch vooral
waakzaam te zijn. De prijsmanipulaties
overzee bevestigen dat die waakzaam
heid dubbel en dwars geboden is.
Dankbaar was Ir Geuze, dat dit feest
in Goes gevierd kon worden. En wij
zend op de plicht die een standsorgani
satie heeft te vervullen, n.l. dienstbaar
te zijn aan de boerengemeenschap, eih-
digde hij zijn toespraak met een op
wekkend woord.
TELEGRAM.
Medegedeeld werd, dat het hoofdbe
stuur des ochtends heeft besloten een
telegram te zenden aan het hoofd van
de Direetie voor Landbouwherstel
waarin de Z.L.M. haar zorgen uitdrukt
over het feit, dat steeds nog geen taxa
tie heeft plaats gevonden van de afwij
kende percelen in de geïnundeerde
polders terwijl de oogst nu toch al
voor de deur staat. Ook de normen
van de gipsverstrekking dienen te
worden herzien.
LEDEN VAN VERDIENSTE.
De heer Geuze deelde mede, dat tot
leden van verdienste zijn benoemd de
heren I. A. Risseeuw te Oostburg, P. J.
Leenhouts te Schoondijke, H. v. Gors-
sel te Lewedorp, J. Pilaar te Goes, J.
Lindenbergh te Wolfaartsdijk, L. M.
de Vos te Kats, M. Mol te Oudelande,
J. Huybregtse te Souburg, C. Fransse
te Arnemuiden, J. Wielemaker te Kou-
dekerkè en L. M. Overbeeke te Wol
faartsdijk.
In de rondvraag heeft een der aan
wezigen aangedrongen op uitbreiding
van de Grondkamer in verband met de
Wet op de Vervreemding van Land
bouwgronden, die vooral voor Walche
ren veel moeilijkheden geeft. Ir Geuze-
deelde mede, dat men inderdaad volop
bezig is aan deze bezwaren tegemoet
te komen en dat binnen zeer afzien
bare tijd een reorganisatie van de
Grondkamer tegemoet kan worden ge
zien. Nadat de heer De Waard namens
de Noordbrabantse. Mij voor Land
bouw zijn gelukwensen had aangebo
den sprak ir C. W. C. van Beekom,
wiens woorden wij hierboven weer
gaven.
(Vervolg van pagina 1)
van de Arbeidsinspectie te Bergen
op Zoom, nl. een echt werkende
dorskas en stroo-persmachine met
aile gevaarlijke onderdelen be
schermd! trokken heel wat publiek,
De gezamenlijke inzending van de
Rijksvoorlichtingsdiensten die een
beeld geeft van de herverkaveling,
verduidelijkt veel van de moeilijkhe
den, die zich op dit terrein kunnen
voordoen.
Onderwijs en organisatie, de geza
menlijke inzending van de N.A.K. en
de zaaizaadhandelaren laatstge
noemden kwamen met niet minder dan
3 echt werkende schoningsmachines
en niet minder de handelsinzendingen
en de stands van de landbouw jonge
ren genoten eveneens grote belang
stelling. Dat bovendien vele landbou
wers uren zoek brachten op het ach
terterrein waar honderden landbouw
werktuigen staan opgesteld, val te be
grijpen.
TEN STADHUIZE ONTVANGEN
Hoofdbestuur en tentoonstellingsbe-
stuur hebben een drukke dag achter
de rug. Maar men maakte gaarne een
uurtje vrij voor de ontvangst door B
en W. van Goes ten stadhuize. Vele
complimenten zijn hier gewisseld
waarbij de burgemeester, evenals des
ochtends bij de onthulling van het mo
nument was geschied, de goede betrek
kingen aansneed die tussen Z.L.M. en
de gemeente bestaan.
Ir Geuze die een dankwoord sprak
kwam met een geschenk: een oude
kaart waarin de invloedssfeer van
Goes op de omgeving en speciaal op
het Noord-Oosten is aangegeven. De
kaart werd door B. en W. met vreugde
aanvaard. Geruime tijd was men hier
na nog gezellig bijeen om nadien ach
ter een fiks blazend „Euphonia" een
mars door de stad te maken.
Dank van de Goese burgerij
Op het diner, dat een geslaagd slot
vormde van deze eveneens zeer ge
slaagde eerste Z.L.M. dag heeft de bur
gemeester van Goes mr W. C. ten Kate
de Z.L.M. namens het gemeentebestuur
de erepenning der stad aangeboden.
Tal van speeches zijn uitgebracht.
Twee heren zijn in het zonnetje gezet.
En verdiend. De heer A. Brusket moest
uitvoerig de dank van het Z.L.M.-be-
stuur aanvaarden voor zijn werk als
organisator van deze expositie. Mevr.
Brusket kreeg een fraaie bloemen
mand. Ook de heer Suurland, de eige
naar van Klein Frankrijk die gratis
zijn terrein beschikbaar heeft gesteld
en zijn echtgenote kregen vele woor
den van dank.
Ingezonden Mededeling (adv.)
GOES, 17 Juni. Met gespannen verwach
ting sloegen talrijke belangstellenden vanoch
tend de verrichtingen gade van Ir M. A. Geuze,
de algemene voorzitter der Zeeuwse Landbouw
Maatschappij, toen hij het beeld van „Ceres",
de godin van de landbouw onthulde, dat door
het „Comité Huldeblijk Z.L.M." namens de
Goese burgerij is aangeboden en dat een plaats
heeft gevonden bij „de invalspoort van Goes",
n.l. de hoek waar vroeger de Jubileumbank
heeft gestaan.
Toen het doek, dat
het beeld omhulde, viel,
klonk een bewonderend
gemompel: men was het
er over eens, dat de
beeldhouwer Philip Ten
Klooster Goes en de Z.
L. M. een beeld gege
ven heeft, dat ten volle
de bedoeling weergeeft,
n.l. de samenwerking
tussen landbouw en
fruitteelt in de Z.L.M.
Het beeld, een vrou
wenfiguur, houdt in de
ene hand een appel en
in de andere een bos
korenaren.
Namens het Comité
Huldeblijk bood do beer
J. H. Roose het beeld
aan. Er zijn zovele gel
den voor dit huldeblijk
binnen gekomen, zo
vertelde hij, dat een de
finitieve uitvoering in
brons spofedig zal kun
nen volgen.
Het huldeblijk wil
ook uitdrukking geven
aan de wisselwerking
tussen Goes en de agra
rische bevolking, een
wisselwerking die ook
uitkomt in de schilde
rijententoonstelling die
thans in de Grote Kerk
gehouden worden. Hul
de bracht hij aan de Z.
L. M., die er toe bij
droeg, dat Goes groeide
tot wat het nu is: een
agrarisch centrum van
betekenis. De Z.L.M. is
een stimulans geweest
en daar dankte hij na
mens de gemeente Ir
Geuze voor.
Na de onthulling
sprak ir Geuze eer-
dankwoord. Hij noemde
het geschenk een zinne
beeld voor de gehele
provincie. De oogst er-
de vruchtbaarheid heb
ben een plaats gekregen
in het agrarisch cen
trum en daar dankte hij
namens, alle Zeeuwse
boeren en tuinders de
Goese burgerij van har
te voor. Hij hoopte, da
Goes het beeld voor de
Z.L.M. zal willen onder
houden.
En burgemeester mr
W. C. ten Kate, die ver
volgens het woord voer
de, beloofde dat gaarne
Hij hoopte, dat Goe:
door de overname vai
het beeld van het du(
landbouw en fruitteel
een trio zou kunner
maken, dat evenal:
voordien in hechte sa
menwerking zal kunner
bouwen aan Zeeland:
toekomst.
Vijf militairen zwaar gewond
's-GRAVENHAGE, 17 Juni. Om
kwart voor twaalf vanmiddag is in het
infanterieschietkamp „De Harskamp"
op de Veluwe tijdens een schietoefe
ning een ernstig ongeluk gebeurd,
waarbij drie militairen zeer zwaar- en
twee zwaar werden gewond.
Er bevonden zich bij de gewonden
geen Zeeuwen.
Het ongeluk gebeurde toeii een
mortierprojectiel uit elkaar sprong
bij het verlaten van de buis. De ge
wonden zijn overgebracht naar het
militaire hospitaal in Arnhem.
„De afsluiting van de zeegaten", aldus zei Dr Ir Mesu aan het einde van
zijn toespraak, „is van buitengewoon ingrijpende betekenis niet alleen voor
de landbouw in Zuid-West Nederland, maar voor geheel agrariseh Neder
land. Ongeveer 50 jaar geleden heeft de kunstmest een agrarische revolutie
veroorzaakt, waardoor het aspect van ons land door ontginning radicaal is
Eewijzigd geworden. Door afsluiting van de zeegaten gecombineerd met Rijn-
ek kanalisatie en andere bijkomende werken zal het nu mogelijk worden
het water van de Rijn en de Maas tg dirigeren naar de plaatsen waar het zijn
nuttige werking zal kunnen uitoefenen ter bestrijding van het zoutgevaar
en tot verhoging van de landbouwproductie; tot welzijn van ons land".
het water in de afgesloten zeeboezems
geleidelijk verzoeten. Aan de zoetwa-
terkwel naar de polders zou geleide
lijk een einde komen; er zou zoet wa
ter in de polders kunnen worden in
gelaten met het gevolg dat het sloot
water en het pölderwater zouden ver
zoeten.
Ongeveer 7500 ha tuinbouw en 25.500
ha grasland ondervonden schade door
dë verzilting. Ongeveer 8 millioen gul
den per jaar, zo zei ir Mesu, zal bij
de opheffing van de verzilting worden
bespaard. Voor de akkerbouwgewassen
is vooral de aanwezigheid van zoet
water voor de bespuitingen van grote
betekenis.
VERDROGING.
Van nog veel groter betekenis dan
de bestrijding van het zout is de vor
ming van een zoetwaterreservoir voor
het tegengaan van de verdroging. De
jaarlijkse productieverhoging bij op
heffing van de verdrogingsséhade
wordt getaxeerd op rond 40,7 millioen
gulden. Dit bedrag heeft betrekking op
een gebied van rond 160.000 ha. Dit
bedrag gevoegd bij de jaarlijkse zout-
jaarlijkse bruto-
van rond 48 mil-
Na ingegaan te zijn op de overwe
gingen van de Deltacommissie, die
leidden tot de conclusie van deze com
missie om de zeegaten af te sluiten,
besprak ir Mesu de landbouwkundige
aspecten van het Deltaplan.
VERZILTING.
Aan het steeds verder landinwaarts
dringen van het zoute water zal paal
en perk kunnen worden gesteld; het
zout in onze binnenwateren en polders
zal kunnen worden weggewerkt, ter
wijl een groot zoetwaterbassin zal kun
nen worden gevormd. Ir Mesu noemde
de steeds verder opdringende verzil
ting in de verschillende streken en
wees vooral op het feit, dat de polder
wateren van de Zuidhollandse en
Zeeuwse eilanden vooral in droge tij
den zo sterk zijn verzilt, dat het water
onbruikbaar is voor drenking van het
vee of voor bedrijfswater.
By afsluiting van de zeegaten zou
schade vormt een
productieverhoging
lioen gulden.
Vervolgens toonde Dr Ir Mesu aan,
dat een aan te leggen zoetwaterboe
zem van 70.000 ha, waaraan een
schijf water ter dikte van 1 meter
zou worden onttrokken een gebied
van 350.000 ha (dat is geheel Zuid-
West Nederland en Noord-Brabant)
van zoet water zou kunnen voorzien.
Of inderdaad aan het Zeeuwse meer
een schijf water van 1 meter kan
worden onttrokken, moet nog nader
wórden bestudeerd.
Volgens dr ir Afesu zal de landbouw
over het algemeen meer gebaat zijn
bij een zo groot mogelijk boezemopper
vlak dan bij aanwinning van minder
goede cultuurgrond. De totale opper
vlakte schorren en slikken, die met
weinig kosten cultuurgeschikt kunnen
worden gemaakt, wordt geschat op 10
tot 20.000 ha.
Daar het peil van het Zeeuwse meer
vermoedelijk zal schommelen om N.A.
P. zullen in verscheidene polders een
voudige bemalingsinrichtingen worden
gesticht.
Een ander belangrijk aspect van het
Deltaplan noemde dr ir Mesu de ont
sluiting van de eilanden. Van een har
monische ontwikkeling van de gebie
den (en dat zal dan mogelijk zijn), zul
len in de centra industrieën moeten
worden gesticht. De thans geldende
bezwaren zullen dan vervallen zijn.
VERDERE VOORDELEN.
Zeer interessant was het gedeelte
van het betoog van dr ir Mesu,
waarin hij aantoonde dat de afsuui-
ting van de zeegaten van betekenis
zou zijn voor het terugdringen van
het zout in het Noorden en hef
Noordwesten van ons land. Ook kar,
dan worden voorzien in de behoefte
aan water voor de droogtegevoelige
gronden in Groningen, Friesland,
Drente, Overijssel, de Veluwe en de
kop van Noord-Holland. De produc
tieverhoging, die 'hierdoor kan wor
den verkregen kan op minstens 20
procent worden gesteld, zodat de to
tale productieverhoging overeen
komt met de oogst van 120.000 ha
land.
De redenering was aldus, dat wan
neer de Rijn en Lek worden gekana
liseerd in de toekomst slechts 50 km3
water per seconde langs de beneden-
Rijn kan worden afgevoerd. De overige
hoeveelheid water kan via het Panner-
dens Kanaal door de Gelderse IJssel
naar het IJsselmeer worden afgevoerd.
Hier kan het water dan zijn nuttige
werking uitoefenen. Het is echter zo,
dat de Rijn-Lekkanalisatie slechts in
werking kan worden gesteld en meer
water naar het IJsselmeer kan worden
geleid, na afsluiting van het Haring
vliet en de Volkerak. Immers, is dit
niet gebeurd, dan zal bij de kanalisatie
de gevreesde zouttong steeds verder
opdringen.
De Friese, Groningse en Drentse
boeren hebben dus belang bij de af
sluiting van de zeegaten in het Zuid-
Westen van het land. Dit belang wordt
nog groter wanneer wordt overgegaan
tot afsluiting van de Waddenzee. In
deze laaggelegen polders zal zoute
kwel optreden, welke alleen kan wor
den bestreden door toevoer van zoet
water. En dan moet weer een beroep
worden gedaan op het Rijnwater.
Over het AntwerpenRijnkanaal
merkte dr ir Mesu nog op, dat dit ka
naal van de grootste betekenis is voor
de waterbeheersing. De boeren, die
tengevolge van het graven van het ka
naal hun bedrijven moeten verlaten
moeten in de gelegenheid gesteld wor
den zich te vestigen op de te stichten
bedrijven in het Deltagebied. De uit
voering van dit project moet gelijk ge
schieden met de uitvoering van het
Deltaplan.
