Delta-plan
Het Delta-plan moet
worden uitgevoerd
ver
Z. L. M. - tentoonstelling
r
L
Voordelen aanzienlijk groter dan nadelen
Mendes France
formateur
vdnöAdtQ
Burgemeester Willemsen verdedigde belangen
der Zeeuwse vissers
Legpenning van Nijverheid en
Handel voor ir Maris
loont zeker de moeite van 'n bezoek
PROTESTANTS CHRISTELIJK BLAD VOOR ZEELAND
Conclusies èn in Maastricht èn in Goes:
Bende overvalt
autobus; 11 doden
Goes haalt de band met de agrariërs
nog nauwer aan
Uitgave:
Stichting „ïeeuwsch Dagblad"
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorststr.
90, Tel. 2488 bij geen gehoor voor
advertenties 2970, voor redactie
3438, Giro 274289. Kantoren:
Vlisêmgen: Lammensstraat 17,
Tele!. 2754; Middelburg: Korte
Noordetr. 38. Tel. administratie
2009, Tel. redactie 2347; Ter
neuzen: Dijkstraat 26-28
Exploitatie:
Ooeterbaan Le Cointre N.V,
Goes
ZEEUWSCH DAGBLAD
10e JAARGANG No. 2810
Abonnementsprijs ƒ0.47 per week,
ƒ2.p. maand, ƒ5.85 p. kwartaal.
Losse nummers 18 cent.
Advertentieprijs 22 cent per m.m.
Rubriek Kabouters 10 ct. per woord
VRIJDAG 18 JUNI 1954
Hoofdredacteur: J. D. TROOSTHEIDE Directeur: JACQ DE SMIT
Medewerkers: J. A. van Bennekom, Middelburg; Ds W. C. van Burgeier, Kruiningen; A. I. Catsman, Aardenburg;
Ds D. J. van Dijk, St. Annaland; Ds A. Gruppen, Biezelinge; J. S. Hoek, Middelburg; J. Hommes, Nieuwdorp;
J. Huijssen, Terneuzen; Ds J. Karelse, Goes; P. Kuijt, Krabbendijke; J. Laport, Goes; J. Moll, Vlissingen; K. C.
van Spronsen, Goes; R. Zuidema, Goes.
Zie voor het nieuws daar
over de pagina's 1, 2 en 3.
GOES, 17 Juni. Zonder overdrijving kan men
deze dag een historische dag noemen in de geschie
denis van de afsluiting der zee-armen, allereerst om
dat door vier bij uitstek deskundigen in ronde woor
den en harde cijfers de voor- en nadelen van dit
Deltaplan tegenover elkaar zijn gesteld, maar meer
nog wellicht omdat op deze dag voor het eerst dit
plan in openbare discussie is geweest. Immers, door
dat de Nederlandse Maatschappij voor Nijverheid
en Handel het Deltaplan als thema voor haar jaarver
gadering had gekozen (op Zeeuws verzoek) en
doordat men op deze vergadering niet slechts hen
die nauw bij de opstelling zijn betrokken geweest,
had uitgenodigd maar ook de tegenstanders, heeft
men een discussie ontlokt, die er in niet geringe nr&te
toe zal bijdragen, dat het Nederlandse volk belang
stelling gaat krijgen voor deze plannen.
Trouwens, niet slechts in Maastricht, waar deze
vergadering werd gehouden, maar ook in Goes, tij
dens de jaarvergadering van de Z.L.M., heeft het
Deltaplan in het middelpunt der belangstelling ge
staan. Daar was het Dr ir Mesu die zijn visie gaf op
de agrarische aspecten van de plannen.
Wat nu de conclusie van deze dag kan zijn? Deze,
dat eigenlijk alles pleit voor afsluiting der zeegaten,
n Maastricht heeft Ir A. G. Maris nogmaals uiteen
gezet dat het werk technisch uitvoerbaar is en de
bezwaren die zijn geopperd heeft hij zonder al te
veel moeite kunnen weerleggen. Prof. Tinbergen
heeft aangetoond dat uitvoering economisch ver
antwoord is en prof. Zeegers heeft de gunstige ge
volgen wat planologie en sociologie betreft aange
toond. En Dr Mesu heeft een groots perspectief voor
de landbouw geopend.
Natuurlijk blijft er het grote bezwaar van het ver
loren gaan der oester- en mosselcultures -burge
meester Willemsen van Yerseke heeft op zeer waar
dige wijze de belangen van de Zeeuwse visserij ver
dedigd maar wij geloven niet dat hij het pleit zal
kunnen winnen, omdat nu eenmaal de veiligheid der
bewoners hoger moet worden aangeslagen dan deze
cultures, hoeveel waarde die ook hebben voor
*s lands economie.
Uiteraard hebben wij getracht U van al deze be
sprekingen een zo nauwkeurig mogelijk beeld te
schetsen. Op pagina 3 vindt U de drie prae-advie^en
die in Maastricht zijn uitgebracht, waarbij wij ter
verduidelijking een kaartje plaatsten van het Delta
plan. De discussies"die naar aanleiding van deze ad
viezen ontstonden, zijn hieronder weergegeven. En
de rede van Dr ir F. P. Mesu kan men vinden op
pagina 2.
MAASTRICHT, 17 Juni. Er was bijzonder veel belangstelling voor de
jaarvergadering van Nijverheid en Handel, die in de Stadsschouwburg werd
gehouden. Ook Zeeland gaf acte de presence. Enkele tientallen uit onze pro
vincie afkomstige inwoners o.w. de Commissaris der Koningin, jhr mr A.
F. C. de Casembroot volgden met grote interesse de inleidingen en de
discussie, waaraan enkelen deelnamen. Met name de burgemeester van Yer
seke, de heer A. C. Willemsen heeft met grote kracht gepleit voor verhoging
van de dijken der Ooster-Schelde, opdat de oester- en mosselcultures behouden
kunnen worden. Tegen eventuele afdamming van Haringvliet en Brouvvers-
havense Gat had hij geen onoverkomenlijke bezwaren. Aan het eind van zijn
slottoespraak heeft prof. G. A. Pht Weyer, die de vergadering op uitnemende
wijze leidde, aan ir A. G. Maris in diens kwaliteit van voorzitter der Delta
commissie de grote zilveren gedenkpenning uitgereikt, welke Nijverheid en
Handel van tijd tot tijd aan verdienstelijke Nederlanders toekent.
In zijn openingswoord heeft prof.
Weyer verantwoording afgelegd van
de keuze van het onderwerp. Hij her
innerde aan het verzoek van het De
partement Zeeland om aandacht aan
het Deltaplan te besteden en wees er
op, dat Nijverheid en Handel geen en
kele bijdrage zal kunnen leveren tot
oplossing van het enorme complex van
problemen, die samenhangen met een
afdoende beveiliging van Zuidwest Ne
derland, maar dat men beginnen wilde
met de populatering van het vraag
stuk. Minister Algera bleek sympathie
te hebben voor de gedachte en ging
ermede accoord, dat ir Maris als prae-
adviseur zou optreden!
Het advies der Deltacommissie is nog
in behandeling op het departement van
Waterataat, waar de toezending aan de
Kamer wordt voorbereid.
Prof. Weyer ging daarna wat dieper
in op het feit, dat uitvoering van het
Deltaplan enkele groepen ook nadelen
zal berokkenen, speciaal de oester- en
mosselkwekers. „Geen enkel waarlijk
groot werk, dat diep ingrijpt in het le-
v. n van een volk, ondernomen ter
wi*'e van het totale welzijn van dat
v kan worden tot stand gebracht
zcouer dat er enkele bijzondere be
langen worden geschaad. Dit heeft zich
voorgedaan bij de Zuiderzeewerken,
bij de Benelux, het zal zich voordoen
bfj de Europese integratie, en óók bij
het dichten der zeegaten".
„De getroffenen moeten dan op de
één of andere wijze geholpen worden
oplossingen voor hun moeilijkheden te
vinden en als regel gelukt dat, mits
belanghebbenden zelf van goeden wille
zijn en zij het onvermijdelijke weten
te aanvaarden", aldus de voorzitter.
DRUKKE DISCUSSIE
Niet minder dan 20 heren hadden
zich voor de discussie opgegeven. De
eerste was ir M. de Vink, directeur van
de Planol. Dienst in Zeeland.
ÏIÜ achtte het gewenst, dat het
agrarisch karakter van het rampge
bied niet alleen wordt gehandhaafd,
maar ook wordt versterkt. Daar
naast is het noodzakelijk de bestaan
de industrieën, met name in de gro
tere centrumplaatsen van Zeeland,
uit te breiden.
Een meerdere industrialisering
maakt het mogelijk tot een stad van
meer dan 25.000 inwoners te komen,
met grotere economische, sociale en
culturele mogelijkheden. De heer J. v.
Dongen uit Enschede wilde weten, of
het tempo der Zuiderzee-inpoldering
niet zal worden afgeremd door de uit
voering van het Deltaplan.
In hetzelfde vlak lag een vraag van
de heer J. Mieras Adriaanse te Yer
seke, die enige vrees had, dat er voor
het werk onvoldoende geschoolde ar
beidskrachten zullen zijn.
Reeds nu kampt men met een tekort
aan vakmensen bij het dijkherstel en
wanneer men weet, dat er ook in de
bouwwereld een tekort bestaat, terwijl
straks Drie-eilandenplan en Schelde
Rijnverbinding ook vele krachten zul
len eisen, dan vraagt men zich af, of
uitvoering van het Deltaplan verant
woord is.
BURGEMEESTER WILLEMSEN
Burgemeester Willemsen heeft op
zeer gemotiveerde en gedocumenteerde
wijze zijn principieel afwijkend stand
punt uiteengezet. Ernstig betwijfelde
hij, of, indien er geen ramp zou zijn
geweest, er een Deltaplan zou zijn ge
maakt en nog meer, of in dat geval ons
volk er 2 milliard gulden voor over
zou hebben gehad.
Er is bij dit plan uitsluitend reke
ning gehouden met de belangen van de
landbouw in economisch opzicht. Het
is niet zó, dat de visserij er schade bij
zal lijden, nee: deze is ten dode opge
schreven. Naar het oordeel van de bur
gemeester is de Deltacommissie te wei
nig ingegaan op de mogelijkheden van
verplaatsing der mosselcultuur. Niet
alleen materiële, maar ook ideeële be
langen worden geschaad.
Verhoog de dijken rond de Ooster-
Schelde, dan blijft de visserij behou
den! zo riep Yerseke's burgemeester
ir Maris toe.
Ook over het argument der grotere
veiligheid maakte de heer Willemsen
enkele opmerkingen. Zeer merkwaar
dig vond hij, dat het motief als zou de
dijksverhoging tengevolge van bebou
wingen etc. te ingrijpend zijn, voor
Wester-Schelde en Waterweg blijkbaar
niet geldt, terwijl daar juist de oevers
het dichtst zijn bebouwd. Waarom
gaan deze zeearmen niet dicht? De
factor: bodemdaling of stijging van de
waterspiegel, noemde de burgemeester
uiterst zwak: niemand weet, of dit pro
ces zal doorgaan, maar wèl wordt het
verantwoord geacht voor eeuwen zulke
radicale en kostbare voorzieningen te
treffen. Hoe het zij: een zo groot mo
gelijke veiligheid kan ook door de ver
hoging der dijken worden verkregen.
Over de begroting van voor- en
nadelen, die prof. Tinbergen had op
gesteld, zei de heer Willemsen, dat
hij maar niet moest proberen er zo
één bij Ged. Staten in te dienen.
„Kom eerst maar eens met reëele
cijfers", zo zou hem worden gezegd!
NIET VERSTARD!
Mr D. Burger uit Den Haag, plano
loog bij de Rijksdienst voor het Natio
nale Plan, bracht een nieuw element
in de discussie. Hij waarschuwde tegen
de opvatting als zou de bevolking in
het rampgebied zijn verstard. Z.i. klopt
hetgeen sociologen daaromtrent bewe
ren niet altijd op de werkelijkheid.
Men mag dankbaar zijn voor de veelal
gezonde geest, die daar leeft.
De berekening der economische con
sequenties "door prof. Tinbergen werd
aangevochten door ir C. A, L. Horst-
mann uit Sas van Gent. Hij was tot
enkele andere conclusies gekomen.
Overigens meende hij, dat het niet
juist is het zó te st.ellen, dat men persé
moet kiezen tussen dijksverhoging en
Deltaplan.
Een tussenplan, een combinatie is
mogelijk, waarbij om financiële en eo v
nomische motieven (de visserij!) aan
dijksverhoging rond de Ooster-Schelde
de voorkeur moet worden gegeven, ter
wijl de beide andere zeearmen voor
aansluiting in aanmerking komen.
HET ANTWOORD
Ir Maris heeft het grootste deel der
vragen beantwoord. Hij verklaarde de
indeuk te hebben, dat de elasticiteit in
de wereld der waterstaatsaannemers zó
ruim is en nog verruimd kan wor
den dat er geen overspanning van
de arbeidsmarkt te vrezen is. Boven
dien zullen bij het werk zeer vele ma
chines worden gebruikt.
De directeur-generaal van Rijkswa
terstaat bracht hulde aan burgemees
ter Willemsen voor de loyale wijze,
waarop hij had gepleit.
Men moet echter, aldus ir Maris,
een plan in al zijn facetten beschou
wen. Men kan het uitbreiden, i.e.
ook Waterweg en Wester-Schelde er
in betrekken. Nu laat men de voor
deur open en de zo ideale ononder
broken kustlijn komt er niet. Maar
daar steekt heus niets geheimzinnigs
achter: in beide zeearmen is een zeer
druk scheepvaartverkeer. Dit dient
behouden te blijven.
Afsluiting zou wellicht mogelijk zijn,
maar voorshands ligt deze niet in het
voornemen. Men zou kunnen afsluiten
door middel van zeesluizen of door
stormkeringen. Dit laatste is geen sine
cure, want de kering die om tech
nische redenen in geen geval breder
dan 300 meter mag zijn, moet bij storm
gesloten kunnen worden. Steeds zullen
er grote openingen moeten blijven.
De factor veiligheid speelt bij het
plan tot afsluiting der Ooster-Schelde
de voornaamste rol. Het is principieel
beter dan verhoging der dijken èn om
dat er een tweede waterkering ont
staat èn om economische redenen.
Uit dit oogpunt werd ook de sugges
tie van ir Horstmann verworpen: eerst
na het afwegen van alle belangen
kwam de Deltacommissie tot haar
v_-.i yivn; ±c.. v< iciivue
die eens een bloeiende polder
was -zijn Woensdag de
slachtoffers van de waters
nood, afkomstig uit Ouwer-
kerk, begraven.
Talrijke autoriteiten waren
bij deze plechtigheid tegen
woordig en een schat van
bloemen werd op het kleine
kerkhof geplaatst.
Op korte afstand van deze
plaats liggen nog de caissons
die „het" gat bij Ouwerkerk
afsloten.
Z.E. de Minister van Binnen
landse Zaken, Dr Beel legt de
eerste krans.
eensluidende advies. Voorts zei ir Ma-
ris nog, dat er ongetwijfeld een moge
lijkheid bestaat na de afsluiting beka-
dingen te leggen rond drooggevallen
gronden in de zeearmen, waarop waar
schijnlijk eenvoudige cultuurgewassen
kunnen worden geteeld of die bebost
kunnen worden.
Prof. Tinbergen heeft vervolgens een
aantal cijfers nog nader toegelicht,
waarna dr P. Kusters namens prof.
Zeegers enkele vragen beantwoordde.
O.m. zei hij tot ir De Vink, dat diens
suggestie van verdere industrialisering
alle overweging verdient, maar dat de
door de heer De Vink, bedoelde ge
meenten betrekkelijk ver van het zui
ver agrarische gebied verwijderd lig
gen.
In zijn slottoespraak heeft prof.
Weyer een samenvatting van het be
handelde gegeven en enkele conclu
sies getrokken.
O.m. gaf hij als zijn oordeel, dat wij
aan een plan ais dit geen rentabiliteits-
eisen in engere zin mogen stellen, om
dat het ons als natie gaat om het be
houd van ons grondgebied. Daarom
dient het beste plan te worden uitge
kozen èn te worden uitgevoerd.
Juist achtte prof. Weyer het, dat
over de wijze van financiering le
ningen of belastingen beslist wordt
.in het licht van het gehele begrotings
aspect.
„Veilig" Indonesië
DJAKARTA, 17 Juni. 11 personen
zijn gedood en 6 gewond, toen Maan
dag een gewapende bende een autobus
te Djembabat, op de weg van Purwo-
kerto, in Midden-Java aanviel, aldus
wordt heden in een communique van
het Indonesische leger medegedeeld.
In enkele regels melden wij nog
het is reest in L^oes
GOES, 17 Juni. Met versierde straten, het rood-wit-blauw aan
de vlaggemast, met bloemen en lichtjes viert Goes met de Z.L.M.
feest. Vandaag is de Z.L.M.-tentoonstelling geopend en vandaag heeft
de Z.L.M. ook het beeld gekregen, dat haar door de Goese burgerij is
aangeboden. Vandaag zag men niets dan vrolijke gezichten: want het
is feest, drie dagen lang.
kwamen er de eerste dag nog niet,
want men beschouwt de Vrijdag als de
grote tentoenstellingsdag. Maar die ei
kwamen, hebben ten volle genoten van
hetgeen deze expositie biedt.
Wandelend door de tenten verwon?
derde men zich over de uiterst gj*ot^
zorg waarmede de standhouders huh
stands hebben ingedeeld. Men bleef
vol bewondering staan voor de ui|
door Zeeuwse groententelers gekweel
te producten samengetelde sierstand*,
waar men ondermeer met uienzaad,
dat toch nog altijd f 40.per kg kost
een zwarte achtergrond had gemaakt
voor het Zeeuwse wapen en de Z.L.M.-
vlag. Men bekeek ook vol bewondering
de N.F.O. stand en bewonderde even
zo de stand van de plantsoenendienst
der gemeente Goes.
Wat vooral bij deze expositie op
valt zijn de talrijke diorama's dia
men gebruikt om voorlichting te ge
ven. En vooral ook de steeds maar
weer automatisch opnieuw draaiende
filmpjes die grote aandacht trekken.
Vooral bewegende modellen, zoalé
(Zie vervolg pagina 2)
PARIJS, 18 Juni. Tegen alle ver
wachtingen in is Mendes France, dlfl
door president Coty was aangezoehi
om een nieuwe Franse regering te vor
men, er in geslaagd de eerste klip te
omzeilen: Hij behaalde in de Nationale
Vergadering een ruime meerderheid.
Voor hem stemden 419 afgevaardigden*
tegen 154 en 47 onthielden zich van
stemming. De grote meerderheid was
mee te danken aan de plotselinge steun
der communisten!
De formateur had tevoren zijn pro
gram ontvouwd. Hij wil komen tot een
Staken van het vuren in Indo-China en
zou dit binnen vier weken willen be
reiken. De grote vraag is wie minister
van Buitenlandse Zaken wordt, nu de
M.R.P., waartoe Bidault behoort, tegen
Mendes France heeft gestemd.
Een Zwitsers vliegtuig, waarmee
films van het wereldkampioenschap
voetballen van Geneve naar Zürich
werden overgebracht ,is Woensdag
avond laat nabij Zoug tegen een heu
velhelling gevlogen. De drie inzitten
den, onder wie twee televisiedeskundi
gen, kwamen om het leven.
Al heel vroeg, nl. om half negen,
verzamelde zich op het voorterrein, van
de tentoonstelling, voor de prachtige
Hoeve „Klein Frankrijk", een uitge
breid gezelschap. De burgemeester van
Goes en zijn wethouders, kopstukken
uit de Zeeuwse landbouw- en land
bouwhandelswereld, stonden daar bij
een om de opening van de expositie
mee te maken.
Ir M. A. Geuze, de algemeen voor
zitter van deze landbouwmaatschappij
was deze plechtigheid toevertrouwd.
Maar eer hij de Z.L.M.-vlag ten top
hees sprak hij een kort openingswoord.
„Deze drie dagen, zo zei hij, zijn
voor de Z.L.M. van groot belang. Der
gelijke dagen vormen hoogtijdagen in
de 111 jaren dat deze landbouwmaat
schappij reeds bestaat".
Hij herinnerde aan de foto die in ons
blad heeft gestaan en waar de heer
D. J. Lindenbergh samen met de Ko
ningin en jhr J. van Vreedenbuxgh een
rondgang maakt over de tentoonstel
ling van 1919. Als eerste na de vorige
oorlog. Hjj herinnerde ook aan de ten
toonstelling van 1946 de eerste na de
tweede wereldoorlog. Deze tentoonstel
ling was een succes en verkreeg overal
grote belangstelling. Ze werd toen een
nationale manifestatie. Doch ook aan
deze expositie is grote aandacht ge
wijd en groeit langzamerhand uit tot
meer dan een provinciale demonstra
tie.
Ir Geuze wenste voorzitter J. M.
Klompe van de Kring West Zuid Beve
land dan ook van harte geluk met deze
tentoonstelling. „De mogelijkheid voor
een goed eind is gelegen in een goed
begin" zo voegde hij eraan toe. Nadat
ir Geuze daarop de Z.L.M.-vlag ten
top had gehesen sprak de heer Klompe
een kort dankwoord.
Hierna vertrok men naar de hoek
Jac. ValckestraatBoudewijn de Wit
testraat waar de onthulling van het
monument plaats vond en waarover U
elders in dit nummer meer kunt lezen.
DE TENTOONSTELLING
Toen kon het publiek komen. Veel
DAT vandaag en morgen
het bekende treintje, dat bij
vroegere feesten reeds door
Goes snorde, de bezoekers
naar de tentoonstelling van
de Z.L.M. zal vervoeren. Het
treintje zal verterekken van
de parkeerplaats aan de
Westwal.
DAT een restauranthou
der te Vlissingen bij de po
litie aangifte heeft gedaan
van vermissing van twee
rieten stoelen van zijn ter
ras. De meubelen werden in
de salon van een Zweeds
schip aangetroffen. Twee le
den van de bemanning had
den de stoelen meegenomen
om er van hun nachtelijke
omzwervingen door Vlissin
gen op uit te rusten.
DAT op de hoek Paul
Krugerstraat te Vlissingen
een aanrijding heeft plaats
gehad tussen twee motor
fietsen, welke beide be
stuurd waren door een Rus.
Een van hen was niet in het
bezit van een rijbewijs. Bei
de bestuurders werden licht
gewond.
DAT de schoolkinderen
uitstapje hebben gemaakt
naaf Valkenburg en omge
ving.
DAT de hallchef-lading-
meester van de veiling in
Kapelle, de heer A. Ganse
man Pzn morgen zijn 25 ja
rig dienstjubileum bij deze
veiling hoopt te vieren.
DAT de bestuurder van
een volkswagen van 3e Fa
Benier uit Den Haag op de
Rijksweg te Krabbendijke
nabij het Shell-station door
nog onbekende oorzaak te-
van Klqgtinge hun jaarlijks gen een aan de kant van de
weg staande ton is gereden,
waardoor de auto twee maai
over de kop sloeg. De chauf
feur kwam met de schrik
vrij, de wagen werd zwaar
beschadigd.
DAT de arbeidsmoeilijk-
heden op Schouwen-Duive-
land, waardoor driehonderd
arbeiders van de Ned. Heide
Mfj in staking zijn gegaan,
inmiddels zijn opgelost. De
betrokkenen gaan vandaag
weer aan het werk.
Over de aard van deze
moeilijkheden vindt U een
bericht op pag. 7.
DE BILT ZEGT:
Enkele opklaringen
DE BILT, 17 Juni. Overwegend
droog weer met veel bewolking, maar
ook enkele opklaringen. Zwakke tot
matige Zuidwestelijke wind. Dezelfde
temperaturen als gisteren of iets ho
gere.
Op- en ondergang van Zon en Maan:
Zaterdag: Zon op 4.17 u., onder 21.06 u.
Maan op 23.00 u., onder 7.13 u.
Hoogwater Zaterdag 19 Juni:
Vlissingen: 3.40 u. 1.96 m., 15.54 u. 1.88
m. Terneuzen: 4.07 u. 2.14 m., 16.23 u.
2.06 m. Wemeldinge: 5.27 u. 1.72 m.,
17.44 u. 1.60 m. Zierikzee: 5.14 u. 1.46
m„ 17.28 u. .1.34 m.
