Ons Koninkrijk zal drie vrije
landen omvatten
Bij, de qAatie. Sxtdó
ver
r
Sabotage aan straaljagers
heeft politieke achtergrond
Eindelijk enige toenadering
in Genève 1
Over recht van afscheiding
wordt met geen woord
gesproken
Mislukte stakingsoproep
in Frankrijk
KONINGIN JULIANA 45 JAAR
PROTESTANTS CHRISTELIJK BLAD VOOR ZEELAND
Conferentie met de West kan beginnen
Suriname en Antillen
ook in U.N.O.?
R.T. C. begint 20 Mei
Engeland en de
waterstofbom
Vietminh zal deelnemen aan het gesprek
over Indo-China
Vreemde vliegtuigen
boven Scandinavië
Experiment eist
slachtoffers
Uitgave:
Stichting „Zeeuwsch Dagblad"
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorststr.
90, Tel. 2438 bij geen gehoor voor
advertenties 2970, voor redactie
2435. Giro 274289. Kantoren:
Vlissingen: Lammensstraat 17,
Telef. 2754; Middelburg: Korte
Noordstr. 35. Tel. administratie
2009, Tel. redactie 2347; Ter-
neuzen: Dijkstraat 26-28
Exploitatie:
Oosterbaan Le Cointre N.V.,
Goes
ZEEUWSCH DAGBLAD
10 JAARGANG No. 2770
Abonnementsprijs ƒ0.47 per week,
ƒ2.p. maand, ƒ5.85 p. kwartaal.
Losse nummers 13 cent.
Advertentieprijs 22 cent per m.m.
Rubriek Kabouters 10 ct. per woord
VRIJDAG 30 APRIL 1954
Hoofdredacteur: J. D. TROOSTHEIDE Directeur: JACQ DE SMIT
Medewerkers: Ds W. C. v. Burgeier, Kruiningen; A. I. Catsman, Aardenburg; Mr W. F. E. Baron v. d. Feltz, Mid
delburg; Ds A. Gruppen, Biezelinge; J. S. Hoek, Middelburg; J. Hommes, Nieuwdorp; J. lluijssen, Terneuzen; Ds J,
Karelse, Goes; J. Laport, Goes; K. C. van Spronsen, Goes; Ds B. G. A. v. d. Wiel, Tholen; R. Zuidema, Goes.
viert H.M. de Koningin haar 45a
verjaardag en ongetwijfeld zal
ook in Zeeland weer op opge
wekte wijze feest worden ge
vierd. Parades, concerten, muzi
kale wandelingen en zingende
schooljeugd, alsmede diverse
wedstrijden staan in steden en
dorpen op het programma. Zee-
viert feest en dus de vlaggen
uit!
DEN HAAG, 29 April.
„Nederland, Suriname en de Nederlandse Antillen, overwegen dat
zij uit vrije wil verklaard hebben in het Koninkrijk der Nederlanden een
nieuwe rechtsorde te aanvaarden, waarin zij de eigen belangen zelf
standig behartigen en op voet van gelijkwaardigheid de gemeenschappe
lijke belangen verzorgen en wederkerig bijstand verlenen, hebben beslo
ten in gemeen overleg het Statuut voor het Koninkrijk als volgt vast te
stellen". Zo begint het ontwerp-Rijksstatuut voor de staatkundige ver
houding tussen Nederland, Suriname en de Nederlandse Antillen, Een
statuut dat van het allergrootste belang moet worden geacht voor de
toekomst van ons Rijk; een statuut ook dat tevens een bewijs is, dat
Nederland niet beheerst wordt door „koloniale" geest, maar bereid is
aan zijn overzeese rijksdelen dezelfde rechten te geven, die het moeder
land ook heeft. Had men dit in Indonesië maar willen inzien, hoe anders
zou het er dan daar hebben uitgezien
Over deze inleiding, de z.g. pre-ambuïe, is lang gedokterd. Tydens de vorige
ronde-tafel-conferentie met de West (in 1952) kon men hierover niet tot over
eenstemming komen. De laatste maanden echter is dit wel gelukt in de zg. „klei
ne commissie", die veel goed werk verzet heeft en aan welker activiteit het
te danken is dat straks de tweede ronde-tafel-conferentie waarin over dit sta
tuut zal moeten worden beslist, waarschijnlijk wel zal slagen. Vooral voor
de minister vaa Overzeese Rijksdelen, Prof. Kernkamp, is dit een succes.
In kort bestek aan te geven hoe nu
de verhouding zal zijn tussen de drie
samenwerkende delen van het Ko
ninkrijk der Nederlanden, is niet goed
mogelijk: het statuut is een lang en in
gewikkeld stuk. werk. We zullen ech
ter pogen in enkele lijnen de nieuwe
verhoudingen te schetsen en daarbij
uitgaan van de drie punten die in de
pre-ambule vooropgesteld zijn:
1. Ieder der drie Rijksdelen behartigt
zelfstandig zijn eigen belangen;
2 De gemeenschappelijke belangen
worden op voet van gelijkwaardig
heid verzorgd.
3. De drie rijksdelen zullen elkaar
wederkerige bijstand verlenen.
Bjj dit alles staat voorop en dit »s
ook artikel 1 van het statuut dat de
Kroon is en bljjft opgedragen aan H.M.
Juliana, prinses van Oranje-Nassau, om
door Haar en Haar wettige opvolgers te
worden bezeten.
DE EIGEN BELANGEN.
Voor zover het de behartiging van
de specifieke Nederlandse belangen
betreft, verandert er in de staatsinrich
ting van ons land uiteraard niets; de
grondwet blijft volkomen van kracht.
Wel verandert er iets in de staatsin
richting van de beide overzeese lan-
landen: hun staatsinrichting wordt
vastgelegd in de respectievelijke lands-
regelingen, die gewijzigd kunnen wor
den bij twee-derde meerderheid van
stemmen. Volgens deze landsregelin-
gen voert de Koning behalve de rege
ring van het Koninkrijk ook die van
elk der afzonderlijke landen. De Ko
ning is onschendbaar, de ministers zijn
verantwoordelijk.
In Suriname en de Antillen wordt
de Koning vertegenwoordigd door een
gouverneur. Deze wordt benoemd door
de Koning en zijn positie wordt gere
geld in de Rijkswet. De volksvertegen
woordiging wordt samengesteld vol
gens het algemeen kiesrecht door de
ingezetenen van het betrokken land,
tevens Nederlanders.
DE VERDELING DER
BELANGEN.
Uiteraard is het van het grootste be
lang uit te stippelen, welke nu precies
de „eigen belangen" zijn en welke de
„gemeenschappelijke belangen". In het
statuut wordt deze verdeling vrij
nauwkeurig gemaakt.
Algemene belangen zijn:
1. de handhaving van de onafhanke
lijkheid en de verdediging van het
Koninkrijk;
2. de buitenlandse betrekkingen;
3. het Nederlanderschap;
4. de regeling van de ridderorden,
alsmede de vlag en het wapen van
het Koninkrijk;
5. de regeling van de scheepsvlaggen
en van de veiligheid der zeesche
pen;
6. toelating en uitzetting van Neder
landers;
7. toelating 'en uitzetting van vreem
delingen;
8. de uitlevering.
Verder is vastgesteld, dat specifiek
Nederlandse onderwerpen als wijzi
gingen van de grondwet betrekking
hebbende op de rechten van de mens,
de positie van de Koning, de bevoegd
heden van de Staten-Generaal en de
Justitie worden geacht Suriname en de
Antillen te raken. Omgekeerd mogen
de landsregelingen niet gewijzigd
worden op punten die betrekking heb
ben op de fundamentele rechten en
vrijheden van de mens, de bevoegd
heden van de gouverneur en van de
's-GRAVENHAGE, 29 Aprü Thans
heeft ook de Surinaamse delegatie de
uitnodiging om de Rondetafelconfe
rentie tussen Nederland, Suriname en
de Nederlandse Antillen in Mei te be
ginnen aanvaard.
Daar de leden van de Surinaamse
delegatie in verband met de vervoers
mogelijkheden pas op 19 Mei in Ne
derland kunnen aankomen, is de be
gindatum van de R.T.C. vastgesteld op
20 Mei. (Aanvankelijk was als begin
datum voorgesteld 18 Mei).
Belgische recherche speurt naarstig
BRUSSEL, 29 April Bjj het on
derzoek in de zaak van de sabotage op
het vliegveld Florennes door de korpo
raals Brice en Lambot, is komen vast
te staan, dat beide mecaniciens werk
zaam waren bij het derde eskader
straaljagers, waarvan er ook een twee
tal in de lucht explodeerden. Men
houdt het daarom niet langer voor on
mogelijk dat beide militairen behalve
voor de ontploffingen in een zestal
straalvliegtuigen op de grond, waarbij
zich geen persoonlijke ongelukken
voordeden, ook verantwoordelijk zijn
voor de dood van twee piloten.
De beide korporaals schijnen ook op
grotere voet geleefd te hebben dan
hun militaire soldij en aangenomen
wordt dat zij van de een of andere
zijde betaald werden voor hun sabo
tagedaden.
Intussen stelt de Zwitserse recher
che op verzoek van de Belgische po
litie een onderzoek in naar het doen
en laten van de Zwitserse onderda-
daan Baumgartner, die verleden jaar,
in de periode tijdens welke zich de
ongelukken met de straaljagers voor
deden, ln de buurt van de basis Flo
rennes verbleef. Het is wel zeker dat
hij in relatie gestaan heeft met ge
noemde korporaals.
Tussen de documenten die bij huis
zoekingen werden gevonden bij Brice
en Lambot bevinden zich ook foto's
van straaljagers, die te Florennes wer
den genomen. Nagegaan wordt hoe
men deze opnamen heeft kunnen maken
ondanks de voortdurende aanwezig
heid van bewaking en het verbod te
fotograferen.
Over hetgeen Lambot op geregelde
tijden in Antwerpen ging doen heeft
de recherche zich nog niet uitgelaten.
In ieder geval hecht men niet langer
waarde aan de verklaring van beide
korporaals, dat zij sabotage bedreven
zouden hebben uit persoonlijke wraak
gevoelens jegens hun commandant.
Opgevallen is ook dat einde 1953, tij
dens luchtmanoeuvres, toen Lambot
van Florennes werd overgeplaatst naar
de basis Chievres, Baumgartner daar
ook in de buurt verblijf hield. In deze
periode was het ook dat de motor van
een der straaljagers bij het opstijgen
ontplofte.
In kringen van de Luikse politie is
men van oordeel dat de stelling van
politieke sabotage steeds meer veld
wint en men op het punt staat een
grote slag te slaan.
vertegenwoordigende lichamen, als de
regering van het Koninkrijk daarmee
geen instemming heeft betuigd.
,|>E RIJKSREGERING.
Wie vormea nu de regering van het
Koninkrijk? Dat zijn de Nederlandse
ministers plus van elk der overzeese
landen een gevolmachtigd minister,
die kan handelen namens zijn regering
en die door zijn land wordt benoemd
en ontslagen.
Deze gevolmachtigde ministers kun
nen deelnemen aan het overleg in de
Raad van Ministers en van de vaste
colleges en bijzondere commissie uit de
Raad voor aangelegenheiden van 't Ko
ninkrijk die het betrokken land raken.
(Zie vervolg op pag. 5).
LONDEN, 29 April Donderdag
heeft het Britse Lagerhuis met 219 te
gen 63 stemmen een voorstel verwor
pen van een socialist volgens hetwelk
Engeland de waterstofbom niet zal
vervaardigen zonder eerst de goedkeu
ring van het parlement verkregen te
hebben.
Vele afgevaardigden onthielden zich
van stemming.
De minister van Openbare werken,
Eccles, zeide, dat als het voorstel zou
worden aangenomen, iedereen zou
weten, dat Engeland nog geen water
stofbom had en dat er een zekere pe
riode zou moeten verlopen voordat het
er over zou kunnen beschikken.
Een potentiële vijand zou hiermede
rekening houden. De minister zeide
niet te kunnen begrijpen, dat het En
geland ten voordeel zou strekken als
het besloot niet over dit wapen te zul
len beschikken, of zelfs nu te zeggen
of het dit wapen had of niet. Alvorens
zich van een wapen in het bijzonder te
ontdoen, zou Engeland er zeker van
moeten zijn, dat een ieder hetzelfde
zou doen.
Opbouwende reden van minister Casey
GENEVE, 29 April Er schijnt enige tekening te komen in het debat
over het probleem-Korea, dat nog altijd het enige onderwerp is, dat op de
Geneefse conferentie behandeld wordt. Neen, het was niet de Russische mi
nister van Buitenlandse Zaken, Molotof, die vandaag sprak, die zulks heeft
weten te bereiken. Zijn rede was weer 95 procent propaganda en zette verder
ook geen zoden aan de dijk.
Van eerlijka zin om een accoord te bereiken getuigde veel meer de rede,
die de Australische minister van Buitenlandse Zaken, Casey, heeft gehouden.
In Westelijke kringen wees men er op, dat Casey's woorden „genuanceerd en
toch stevig" waren.
Ook de toon, waarop de Australische
minister sprak, scheen de deur te ope
nen voor werkelijke onderhandelingen
tussen de beide partijen. Hij was ten
minste de eerste, die de communisten
concrete vragen voorlegde, die uit
gangspunt kunnen zijn voor het ver
dere debat. Bovendien was het Casey's
verdienste, dat iuj openlijk bereid
bleek concessies te doen. Hij liet het
daar zelfs niet bij en deed een beroep
op Zuid-Korea er in toe te stemmen
verkiezingen in geheel Korea mogelijk
te maken. (De -Zuidkoreaanse delega
tie had eerder betoogd, dat men hier
tegen was en alleen verkiezingen in
Noord-Korea noodzakelijk achtte).
Tenslotte maakte Casey de opmerking,
dat de voorstellen van Nam H (Noord-
KOFENHAGEN, 29 April Van
daag zijn zowel uit Denemarken als uit
Zweden berichten binnengekomen, dat
de afgelopen nacht vreemde, niet ge-
identificeerde vliegtuigen boven de
Scandinavische landen hebben gevlo
gen.
In Deense militaire kringen wordt
vernomen, dat de vliegtuigen met na-
vigatielichten vlogen, doch niet rea
geerden op het verzoek zich bekend te
maken. Men vermoedde met zware
bommenwerpers te maken te hebben.
Volgens een communiqué van het
Zweedse leger vlogen straaljagers bo
ven Zweden. Er is ook melding ge
maakt van nog vijf vluchten boven
Zweeds gebied.
Het is niet onmogelijk dat verband
moet worden gelegd tussen deze mel
ding en berichten, die eerder in de
week uit Zweden zijn ontvangen over
Sowjetrussische lucht- en vlootmanoeu-
vres in het Zuidelijke deel van de
Oostzee.
Korea) nauwkeurige overweging ver
dienen. De meningen zijn verdeeld
over de vraag of de Australiaan daar
mee alleen maar een beleefde buiging
maakte, of dat de waarde van deze
woorden veel hoger dienen te worden
aangeslagen.
In het algemeen kan dan ook wor-
v den gezegd, dat de verzoeningsge
dachte vandaag wel een belangrijke
plaats innam in de gedachten der
Westelijke gedelegeerden
Het bericht uit Washington, dat
noodzaak van een modus vivendi om
met de communisten in de wereld te
kunnen leven, alsmede het feit, dat
door de Labourpartij in Londen een
resolutie is aanvaard, waarin wordt
aangedrongen op beëindiging van het
Indo-Chinese conflict door onderhan
delingen, hebben hun effect op de sfeer
van de conferentie zeker niet gemist.
Daarbij komt nog, dat het staatshoofd
van Vietnam, Bao Dai, er in heeft toe
gestemd, dat afgevaardigden van de
opstandige Vietminh zullen deelnemen
aan het gesprek over Indo-China, zij
het dan onder zekere voorwaarden.
PARIJS, 28 April. De oproep tot
een 24-urige algemene staking van het
onder communistische leiding staande
algemeen vakverbond en de Katholie
ke Vakbonden heeft vandaag weinig
weerklank gevonden. De staking werd
uitgeroepen ter ondersteuning van de
eis het Franse minimumloon van 23.000
frank te verhogen tot 25.166 frank.
De socialistische en onafhankelijke
vakbonden nemen geen deel aan de
staking, omdat de communisten, naar
zij menen, beogen chaos in Frankrijk
te scheppen aan het begin van de Ge
neefse conferentie.
De Koninklijke jarige met haar jongste dochter Marijke.
Foto T. van der Reijken,
Op 30 April 1909 beierden overal in ons land de klokken, wap
perden vrolijk de vlaggen en werden in tal van kerkge
bouwen dankdiensten gehouden voor de die dag geboren
Prinses der Nederlanden.
Enthousiast werd in alle steden en dorpen feest gevierd, een
troonopvolgster immers zag het levenslicht.
En velen baden om behoud van dit jonge leven, om Gods zegen
en bijstand op haar levensweg.
Vijf en veertig jaren zijn sindsdien verstreken.
Jaren van vreugde en blijdschap voor het Koninklijk gezin, jaren
eveneens van smart, rouw en zware beproeving.
De jonge Prinses Juliana moest het sterven van haar vader, Prins
Hendrik, en van haar grootmoeder, Koningin Emma, meemaken.
Nog te jong om het voldoende te beseften en te begrijpen, leefde ze
voorts in de dagen van de eerste wereldoorog, met aan het eind
daarvan, in 1918, de revolutiepoging van Troelstro en de zijnen.
Maar verreweg de zwaarste gang was wel voor haar het moeten
verlaten van haar land in de bange Meidagen van 1940.
Het zo lange, lange tijd met haar kinderen als banneling moeten
vertoeven in Canada, meestal gescheiden van haar Koninklijke moeder
en haar echtgenoot.
Wat zal er in die dagen veel in haar hart zijn omgegaan.
Doch ook bleek toen haar geestkracht, haar geloof in de uiteinde
lijke zegepraal der verbonden mogendheden.
En vol blijde hoop en verwachting zag zij uit naar de dag, dat het
gehele Koninklijke gezin weer in eigen land, met eigen volk, verenigd
zóu zijn.
Gode zij dank, die dag brak aan, het uur der vrijheid kwam, de her
eniging van Vorstenhuis en volk werd een feit.
Een paar jaar later, na haar 50-jarig Regeringsjubileum, deed Ko
ningin Wïlhelmina afstand van de troon en ging de Koninklijke macht
over op haar dochter.
Werd deze van Prinses Juliana Koningin Juliana en lazen we voor
taan in officiële staatsstukken: „Wij, Juliana, by de gratie Gods Ko
ningin der Nederlanden".
Vaak hoorden we, sinds haar troonsbestijging, haar stem door de
radio en telkens had ze ons volk iets te zeggen.
Met belangstelling werden steeds deze ernstige „Koninklijke woor
den" aangehoord.
Maar het meest aangrijpend waren ze wel in en na de dagen van de
watersnood.
Daaruit en niet minder door haar vele bezoeken aan de rampge
bieden, bleek haar volle meeleven met de zo zwaar getroffenen.
Wist zij zich ook Koningin bij de gratie Gods en wees velen vaak
op Hem, Die alleen troosten kan in zo grote nood en smart.
Dit alles heeft ons volk, wel zeer in het bijzonder ons Zeeuwse
volk, goed gedaan.
En waar ze nu op een levensweg van 45 jaren mag terugzien, daar
zij ons aller gebed tot Hem, bij Wiens gratie zij over ons land en volk
regeert, dat Hij haar nog lang moge sparen, kon het zijn, voor en met
allen, die haar lief en dierbaar zijn.
Dat Hij haar en ons volk verder beware voor grote rampen en ons
onder haar Regering een stil en gerust leven schenke.
Een leven tot Zijn eer.
N. J. Hs.
J
In enkele regels melden wij nog
DAT de baldadigheid van
'n aantal jongens, die „weg-
rennertje" aan het spelen
waren rond een blok huizen,
de dood veroorzaakt heeft
van de 78-jarige mej. Koop
man uit Bergen op Zoom.
De jongens kwamen n.l. op
de fiets de hoek ontstuiven
en een van hen smakte te
gen de oude vrouw op. Zij
kwam zo ernstig te valen,
dat zjj kort daarna ter
plaatse overleed. De politie
stelt een onderzoek in.
DAT de heer G. Schout te
Goes met zijn scooter te
Wolfaartsdijk verongelukt
is. Vermoedelijk door een
steen op de weg slipte hij
en tuimelde hals over kop
in een droge sloot. Dokter
Vos bracht hem naar het
ziekenhuis Oostwal te Goes.
Zijn gezicht is ernstig ge
zwollen en hij klaagt over
pijn in zijn rug.
DAT (en dit is het derde
ongeluk) twee scholieren uit
Bruinisse, die per fiets op
weg waren naar Zierikzee,
door een bromfietser zijn
aangereden. Een van de
twee, Jac. Haeck, kwam er
met wat schrammen en
schaafwonden af, maar de
ander, Kees van Weele,
bleek een arm te hebben
gebroken.
DAT de muziekvereniging
Euphonia te Goes gistermid
dag en -avond druk werk
heeft gehad om de velen, die
een Koninklijke onderschei
ding hadden ontvangen, te
huldigen. Men zie voor de
namen onze lijst op pagina
2.
DAT de bankwerker 1ste
klas bij de P.Z.E.M. te Vlis
singen, de heer A. Floresse,
gisteren zijn zilveren dienst-
jubileum vierde. Hij was
niet op het werk verschenen
en daarom ging een kleine
deputatie hem thuis huldi
gen. Van Ir Michielsen
kreeg hij de gebruikelijke
enveloppe, van het werk-
plaatspersoneei een polshor
loge en ook de personeels
vereniging bood een aanden
ken aan.
DAT het lid van Ged.
Staten, de heer A. Schout,
Maandag a.s. de noodschool
te Scharendijke officieel zal
openen. Dit is n.l. het eerste
van de reeks noodgebouwen,
die aan het onderwijs op
Schouwen en Duiveland ten
goede zullen komen en die
geschonken worden door het
Rijk en door buitenlandse
en Amsterdamse giften.
DAT de burgemeester van
Gentvergezeld van de sche
penen, een bezoek heeft ge
bracht aan Zierikzee, dit op
uitnodiging van de directeur
van de Thoolse Oestermaat-
schappij „Bonafide", de heer
Bal. Ook de burgemeester
van Tholen, mr A. J. v. d.
Hoeven, en de Nederlandse
consul in Oost-Vlaanderen,
de heer Hamelink, maakten
het bezoek mee. Op het ge
meentehuis van Zierikzee
ontving jhr mr Schuurbeque
Boeije zijn gasten, waarbij
de Gentse magistraat zijn
bewondering uitte voor de
moed der eilandbewoners.
Onder leiding van gemeente
archivaris van Beveren wer
den daarna de stad en de
Vierbannenpolder bezichtigd
GRONINGEN, 29 April Vfjf jon
gelui zfjn min of meer ernstig ge
wond, toen drie van hen, leerlingen
van het St Maartenscollege te Gro
ningen, bezig waren te experimenteren
met een mengsel van chemische stof
fen. De jongens hadden in een sigaret-
tenblikje enige chemicaliën gedaan en
schudden deze door elkaar. Op een ze
ker moment deed zich een ontploffing
voor, waarbij een 18-jarige J. B. zo
ernstig aan handen en benen werd ge
wond,. dat hij in het ziekenhuis te Gro
ningen moest worlen opgenomen. De
vier anderen kregen eveneens ver
wondingen, doch konden na in het zie
kenhuis verbonden te zijn, naar huis
terugkeren. De recherche heeft de
zaak in onderzoek.
DE BILT ZEGT:
Koud weer
DE BILT, 29 April Veel bewol
king met plaatselijk wat regen. Zwak
ke tot matige wind uit Westelijke rich
tingen. Koud weer.
Op- en ondergang van Zon en Maan:
Zaterdag: Zon op 5.11 u., onder 20.05 u.
Maan op 4.00 u., onder 18.44 u.
Hoogwater Zaterdag 1 Mei:
Vlissingen: 0.15 u. 1.83 m., 12.40 u. 2.11
m. Terneuzen: 0.44 u. 2.03 m., 13.08 u.
2.31 m. Wemeldinge: 1.59 u. 1.50 m.,
14.26 u. 1.81 m. Zierikzee: 1.43 u. 1.26
m., 14.14 u. 1.56 m.
