D.D.D
Het goudland gevonden
„MELODIE IN BLOEMEN"
Onderwijsvernieuwing en de vrijheid
van de Chr. Scholen
CéffeKy
„Wat verwacht men van de Raad
voor Kerk en School?"
Er moet meer uitgaan
van de intellectuelen
Als de winter vlucht.
LBflr maakt
\TilA wollen
Tien Herv, predikanten
naar Australië 1
Prof. Diepenhorst sprak over de fabrieksjeugd
en het Chr. onderwijs
Iedere nieuwe Nijverheidsschool
zij een confessionele school
Voorbede voor
Geneefse conferentie.
Dinsdag 27 April 1954
ZEEUV'SCH DAG BI AD
pagina 4
Drie stemmen over.
Eerste eist bezinning en openhartigheid.
UTRECHT, 24 April De Ned. Herv. Raad voor zaken van Kerk
en School in het leven geroepen door de Generale Synode der Ned.
Herv. Kerk en bedoeld als orgaan van bijstand heeft op zijn twaalf
de jaarvergadering, gisteren in Utrecht gehouden, een belangrijk on
derwerp ter sprake gebracht: „Wat wordt er nu van deze Raad ver
wacht? Door de Kerk, die de Raad instelde. Maar vooral ook door het
onderwijs, openbaar en bijzonder beide".
Drie sprekers hebben een antwoord op
deze vraag geformuleerd, Ds E. Emmen,
secretaris-generaal der Ned. Herv. Kerk,
sprak over de verwachting van de kerk.
De Ned. Herv. Kerk, zo zeide hij, is in
deze tijd bezig opnieuw te verstaan, wat
het is Kerk van Jezus Christus te zijn._
Dat houdt in een staan in het getuigenis'
van verlossing en toekomstverwachting,
.«raar deze taak beperkt zich toch niet
alleen tot prediking en pastoraat.
Daarnaast is er immers de apostolische
dienst. Dat betekent geen vergelijking en
geen inmeprialisme, zoals te vaak wordt
nog beweerd. Het is immers een dienen.
De Kerk staat tussen Christus en de we
reld. Christus is niet alleen met de Kerk,
maar ook met de wereld bezig en we
belijden, dat Zijn heerschappij zich uit
strekt over het gehele leven. In het bij
zonder ook over het leven van dat onder
wijs.
Dr Emmen noemde de problematiek
van dit onderwijs: zijn verdeeldheid, de
krachten van het humanisme en de demo
nie, die in dit alles tot uiting komt. Van
de Raad wordt nu verwacht, dat hij al
deze vraagstukken principieel beziet, dat
hij besef heeft voor de verwereldlijking
van West-Europa. In dit kader is een be
zinning op de vragen van kerk en onder
wijs van eminent belang.
OPENBAAR ONDERWIJS
EN KERK.
De vraag, wat het openbaar onderwijs
van de Kerk verwacht, werd door dr N.
F. Noordam, directeur van een Gemeente
lijke Kweekschool te Rotterdam beant
woord aan de hand van een aantal op
merkingen in interviews.
Het bleek, dat in het ergste fit'val
het openbaar onderwijs van de Raad
nog nimmer heeft gehoord. Het bleek
ook, dat er veel principiële bezwaren
zijn. Men vindt de Raad niet rechtuit.
Het bijzonder onderwijs krijgt mis
schien niet de uitsluitende maar toch
wel de meeste aandacht. Verder vreest
men voor een bedektelijk invoeren van
profetisch geweld in de school. Er werd
voorts gesproken vaii een mislukken
van verschillende gesprekken over deze
zaak. Hoewel men dikwijls welwillend
gestemd is, wenst men toch een open
hartiger taal van de Raad.
Deze spreker achtte het wenselijk, dat
er nogmaals een gesprek geopend wordt
met de Ned. Onderwijzersvereniging, met
Volksonderwijs, ja, ook met het Huma
islstisch Verbond. We moeten, zo merkte
dr Noordam op, de handen in een slaan
In de strijd tegen het nihilisme. Er moet
niet gestreefd worden naar neutraliteit,
maar naar (levensbeschouwelijke) veel
zijdigheid.
BIJZONDER ONDERWIJS
EN KERK.
Ook in de kringen van het Christelijk
onderwijs ontmoet men bezwaren tegen
de Raad. De heer P. Jouwsma, hoofd van
een Herv. school te Enschede en vice-
voorzitter van de „Grote", formuleerde
de critiek.
Er wordt met recht geklaagd over de
verklaring 1953 van de Synode. Welk
houvast heeft men aan dit stuk over
schoolzaken? De Herv. Kerk kiest niet,
En dat is in hoge mate teleurstellend.
Dat gebrek aan keus uitte zich in een
pennestrijd, maar nog steeds is de situatie
zo, dat er geen keus gedaan wordt. De
heer Jouwsma riep de Raad op om over
Ingezonden Mededeling (Adv.)
wv - Krabben en peuteren maakt
HUllt- de kwaal steeds erger. De
helder vloeibare D.D.D.
UllSldQ dringt diep in de poriën door,
J zuivert, ontsmet en geneest
de huid.
GENEESMIDDEL TEGEN
HUIDAANDOENINGEN
Geref. Bond in de Ned. Herv.
Kerk.
's-GRAYENHAGE, 34 April. Van
wege het hoofdbestuur van de Gerefor
meerde Bond in de Ned. Herv. Kerk is
Zaterdag te Utrecht een conferentie
gehouden voor intellectuele geestver
wanten, waarin dr S. v. d. Linde, Ned
Herv. predikant te Loenen a. d. Vecht,
als referent optrad met het onderwerp:
„De werfkracht van het Gereformeerd
lieginsel in de Ned. Herv. Kerk".
De referent betoogde, dat in het ver
leden duidelijk ls gebleken, dat het Ge
reformeerd beginsel werfkracht bezit.
Hij noemde als voorbeelden de univer
siteit van Genève ten tijde van Calvijn
en Béza en de geschiedenis van de Ned.
Herv. Kerk in de 16e eeuw. Vanuit deze
twee voorbeelden trok spr. de lijnen
door naar het heden, zowel met betrek
king tot de uitwerking van het Geref.
beginsel in de kerk als geheel, als on
der de Intellectuelen in het bijzonder.
Hij wees ook op het feit, dat de dolean
tie zijn Intellectuelen vast wist te hou
den, terwijl de afscheiding van 1834 en
de na de doleantie van 1886 ln de Ned.
Herv. Kerk achtergebleven Gerefor
meerden belde meer de „kleine luiden"
omvatte. Bij een mogelijke oorzaak voor
dit verschil stond de referent nader
stil. Hij woes er ook op hoe wellicht
Ned. Herv. intellectuelen zich bewust
niet boven, maar midden tussen de
„kleine lulden" stellend, er toe kunnen
bijdragen, dat de greep van het Geref.
beginsel op het geheel der kerk en zo
onder het gehele volk weer breder
wordt. Spr. concludeerde, dat dit be
ginsel het waard ls om zijn leglmltelt
het is Immers het beginsel der kerk
en omdat het door zijn radicaliteit,
eerlijkheid en theologlsch-verantwoord-
"ijn wel aantrekken moet onder de voor
e kerk „verloren groepen".
de drempel te stappen en principieel te
kizen voor het Christelijk Onderwijs.
Aan de hand van de geschiedenis en
van citaten wees spreker met klem op
het erfgoed van de vrije schoolkeuze. We
moeten dat niet gaan verdoezelen, ook
niet met compromisscholen, want dat sy
steem leidt weer tot een nieuwe school
strijd. Nee ,er moet erkend worden, hoe
groot het goed is, dat we in het Neder
landse vrije onderwijs bezitten. Natuur
lijk heeft de Raad veel goed werk verzet.
En de schoonste taak is wel godsdienst
onderwijs te brengen op de openbare
school. Thans krijgen 120.000 kinderen dit
kerkelijk onderwijs. In deze richting moet
men verder bouwen.
OPENHEID EN VERDEELDHEID.
De voorzitter van de Raad, dr D. N. v.
d. Neut, heeft fn zijn openingswoord en
in zijn rede „De Raad, staande te midden
van Kerk en Onderwijs" er op gewezen,
dat de verdeeldheid op onderwijsgebied
in Nederland vele gevoeligheden veroor
zaakt. Dat is op zichzelf niet bezwaarlijk.
Erger is het, dat juist tengevolge van
die gevoeligheden te gemakkelijk gebruik
wordt gemaakt van slagzinnen en shibbo
leths. Dat verhindert de openheid van
het gesprek, waarnaar toch het streven
zal moeten zijn, zoals deze vergadering
zo duidelijk heeft aangetoond.
De in September benoemde secretaris,
ds Henkels, sprak van het afgelopen jaar
als van een stille periode zonder sensatio
nele schoolgebeurtenissen. In stilte kon
echter veel werk worden verzet. De se
cretaris wees in het bijzonder op de uit
breiding, die aan het godsdienstonderwijs
op openbare scholen kon worden gegeven.
Er is echter een gebrek aan middelen en
aan leerkrachten. Zowel methodisch als
didactisch schieten de predikanten voor
dit werk tekort.
De vergadering werd bijgewoond door
een groot aantal vertegenwoordigers van
verenigingen, bond en andere corporaties
in de vele schakeringen, die het onderwijs
in ons land biedt.
Ds J. A, Quak naar Canada.
DEN HAAG, 23 April. Ds J. A. Quak,
directeur van de Stichting Hervormde
Emigratie Commissie, gaat als geestelijk
verzorger voor protestantse emigranten
op 25 Mei a.s. met het m.s. „Zuiderkruis'
naar Canada. De reis wordt gemaakt op
kosten van de Nederlandse regering.
Het is de bedoeling van ds Quak enige
maanden als gast van de Reformed
Church in Canada te blijven om kennis
te nemen van deze kerk voor de Herv.
emigranten. Daartoe zal hij o.m. op ver
scheidene plaatsen spreekbeurten vervul
len en met de Nederlandse emigranten in
contact komen. Voorts zullen besprekin
gen worden gevoerd met de leidende fi
guren van de Reformed Church in Ame
rika, de United Church of Canada en de
Presbyterian Church.
„Melodie in bloemen" was de titel
van het grandioze bloemencorso, dat
Zaterdag 24 April in de Nederlandse
bollenstreek is georganiseerd, en nim
mer werd een naam met meer recht
gedragen dan hier. Het corso, dat uit
alle hoeken van Nederland en uit vele
andere landen duizenden cn duizenden
bewonderaars van de natuur naar Lis-
se, Sassenheim en Hillegom had ge
trokken, is een grootse manifestatie
geworden van wat Nederland in het
voorjaar aan bloemenpracht te bieden
heeft. De stoet op zichzelf was indruk
wekkend. Niet minder dan dertig gro
te praalwagens reden er in mee
sommige meer dan 15 meter lang
elk een muziekstuk uitbeeldend, zoals
het voorschrift dit jaar was geweest.
Zowel klassieke muziek als schlagers
waren te hulp geroepen om tot een zo
sierlijk mogelijk geheel te geraken.
Onze foto toont de praalwagen van
de gemeente Lisse, uitbeeldende „Als
de winter vlucht voor de lentevlucht'
van Catharina van Rennes. De winter
werd hier voorgesteld door een vluch
Ingezonden Mededeling (AdvJ
W wasgoed
motvrij
ORGANON-OSS
Compositieprijsvraag van het
Ned. Bijbelgenootschap.
's-GRAVENHAGE, 24 April. Na
bestudering van de 81 inzendingen
voor de compositieprijsvraag van het
Ned. Bijbelgenootschap is het de jury
duidelijk geworden hoe moeilijk het
thans is geworden om originele mu
ziek voor gemeentezang te compo
neren.
Zij heeft het lied „Een ruiter draaft
door alle landen" (tekst van drs O.
Jager) onder het motto „Straatsburg"
en het lied „Here God het Woord der
waarheid" (tekst van prof. dr P. Boen
dermaker) onder het motto „Canti-
cum novum" kunnen bekronen. Na
opening van de naambriefjes bleek
van beide liederen de heer Willem
Vogel te Amsterdam-Z. componist te
zijn.
De jury vond geen termen aanwezig
een van de voor het lied „Heb dank
o God van alle leven" (tekst van
Fedde Sehurer) ingekomen composi
ties te bekronen.
's-GRAVENHAGE, 24 April. Ds
J. J. Mol, die naar Australië emigreer
de en aldaar predikant was aan' het
grote doorgangskamp Bonagilla, ver
toeft op het ogenblik in ons land. Hij
zal waarschijnlijk een jaar naar de
Verenigde Staten gaan ter voltooiing
van zijn studies.
Inmiddels wordt ernaar gestreefd
tien Ned. Hervormde predikanten be
reid te vinden naar Australië te gaan.
Zij zouden op bepaalde strategische
punten worden geplaatst, teneinde van
daaruit de Nederlandse emigranten op
te vangen.
Hij deelde mee, dat de Nederlandse
predikanten bij de Presbyterian
Church zeer populair zijn. Vaak wor
den aan de Nederlandse predikanten
ook van Australische zijde adviezen
gevraagd, zij hebben zitting in tal van
comité's en worden van veel belang
geacht voor de verdieping van het
kerkelijke leven in Australië. Ds Mol
sprak in dit verband over de behande
ling van de theologische kwesties,
waarvoor de Australiërs veel belang
stelling tonen.
Zoals bekend verschaft de Neder
landse regering de predikanten en hun
gezinnen, alsmede de katholieke pries
ters, die naar Australië emigreren
gratis overtocht.
tende bloemensneeuwman. De lente is
een fee in het kleed der lente. Zij
wordt begeleid door twee zwaluwen en
is opgesteld onder een kroon met af
hangend bloemengordijn.
Schoolraad voor de scholen met de Bijbel
(Van een onzer verslaggevers.)
UTRECHT, 26 April. Dr G. P. van Itterzon heeft -Vrijdag als voorzitter
van de Schoolraad voor de scholen met den Bijbel op de 61ste algemene
vergadering in Utrecht gewaarschuwd voor een gevaar dat voor het christe
lijk onderwijs kan dreigen, nu de onderwijsvernieuwing zozeer de aandacht
trekt. Van harte verheugt de Schoolraad, die in 1945 het initiatief nam tot
de oprichting van het Chr. Paedagogisch Studiecentrum, zich in die ver
nieuwing. Omdat nu echter het onlosmakelijk verband tussen onderwijs en
opvoeding vrij algemeen wordt ingezien, staat men voor de brandende vraag,
waar het grensgebied ligt tussen onderwijs en opvoeding, tussen de taak
van de Overheid en de roeping der ouders.
Nu na 1945 onderwijs en opvoeding zo sterk met elkaar vervlochten zijn,
dat de onderwijsvernieuwing ook vanzelf het terrein van de opvoeding be
slaat, moet het bijzónder onderwijs terdege toezien dat het vrij blijft.
Principieel gezien, aldus spr., zal
als onze scholen vrije scholen zijn
en dit zullen blijven, de onderwijs
vernieuwing, als het er op aankomt,
als een zaak van methode van op
voeding kunnen worden genoemd.
*t
Leraren van Chr. N. O. bijeen.
Leraren N. O. dienen gelijkgeteld te worden
met UX.O.-onderwijzers.
i ft
(Van onze redacteur).
PUTTEN (Veluwe), 24 April. „Van de leerlingen, die lager onderwijs genieten,
bezoekt 27 een Chr. school. Bij het nijverheidsonderwijs ligt dit percentage onder
de tien en dat tvtfst op een ontstellende achterstand. We moeten er dan ook voor
zorgen, dat van nu aan iedere nieuw op te richten nijverheidsschool een confessio
nele school ls". Deze woorden sprak de voorzitter van de Vereniging van Chr.
Leraren en Leraressen bij het N.O., de heer G. Esmeijer uit Rotterdam, op de jaar
vergadering van deze organisatie, die Donderdag en Vrijdag te Putten werd ge
houden. Hij voegde er aan toe, dat hiervoor een zeker automatisme in de wet
noodzakelijk is en dat een wetswijziging in deze zin in voorbereiding schijnt te zijn.
Om de achterstand in te halen, zal echter toch een enorme krachtsinspanning ge
leverd moeten worden door alle voorstanders van Chr. onderwijs.
LEERLINGENSCHAAL.
De voorzitter constateerde ook, dat er
een ontstellend tekort aan inzicht over
het N.O. is bij de Onderwijscommissie
uit de Tweede Kamer, die toch grote in
vloed heeft op de toekomst van deze tak
van onderwijs, waarbij een kwart milli-
oen leerlingen zijn betrokken. De meer
derheid uit deze commissie wil b.v. 1 of
liefst twee jaar V.G.L.O. als schakel tus
sen L.O. en N.O. Dit zou alleen aanvaard
baar zijn, als dat gold voor alle andere
vormen van voortgezet onderwijs en als
de leerplicht met 1 of 2 jaar werd ver
lengd. In de huidige situatie zou deze
tussenschakel een grote ongelijkheid tus
sen het N.O. en de andere takken van
voortgezet onderwijs veroorzaken. Zoals
het nu is moet de strijd voor voorberei
dende klassen aan de N.O.-scholen dan
ook worden voortgezet.
De verkorting van de lestijd en de in
voering van vele nieuwe vakken maakt
verlenging van de cursusduur aan de
jongensscholen met minstens één jaar
noodzakelijk. Het arbeidsverbod voor 14-
jarige meisjes eist verlenging van de 2-
jarige primaire opleiding op huishoud
scholen met 1-jarige topklassen. „Met
stijgende verontwaardiging vragen we ons
af, waarop wacht dit alles nog? De leer
lingen worden van uitstel de dupe", aldus
dhr Esmeijer.
Spr. kon echter ookoptimistische ge
luiden laten horen. Voor het jongens-N.O.
is er nu uitzicht op een eigen werkcom-
missie onder subsidie-verband, die door
het ontwerpen van nieuwe leerplannen de
noodzakelijke onderwijsvernieuwing bij
het Chr. N.O. zal bevorderen. Sedert het
optreden van de Bijz. Commissie van
Overleg N.O. zijn enkele hoofdstukken in
het Rechtspositiebesluit N.O. al in gun
stige zin herzien. Ook de bespreking van
het Salarisbesluit N.O. is begonnen en
verwacht mag worden, dat enkele jaren
lang gekoesterde wensen nu in vervulling
zullen gaan. Zo b.v. de opstelling van een
gelijke salarisschaal voor alle leerkrach
ten bij het nijverheidsonderwijs.
Uit het jaarverslag van de secretaris,
de heer J. Huizer, bleek dat het ledental
der vereniging in 1953 steeg met 167 tot
ongeveer 1000. Twintig candidaten be
haalden het diploiha Chr. N.O. Door ge
ringe aangifte kon alleen in Groningen
een nieuwe opleidingscursus voor dit
diploma starten.
Enkele afdelingsvoorstellen werden
aanvaard. Zo zal het bestuur op voorstel
van afd. Den Haag stappen doen om te
komen tot een schaal, waarbij het maxi
mumleerllngental per klasse bjj de ver
schillende takken van het N.O. officieel
wordt geregeld. Ook zal worden gestreefd
naar gelijkstelling in salariëring en so
ciale positie van de leraren N.O. en de
U.L.O.-onderwyzers, waarbij het bestuur
echter opmerkte dat gelijke werktijden
onbereikbaar zijn. Wel wordt gestreefd
naar verlaging van de werktijd van 46
uur tot ongeveer 40 uur per week.
Prof. dr W. Rip uit Wageningen sprak
over: „Chr. opvoeding in maatschappe
lijk opzicht". Als gasten waren aanwezig
de heer H. W. Tilanus voor de C. H.-Ka
merfracties, de heer P. Tjeerdsma voor
het C.N.V., de heer J. Schipper voor de
besturenorganisatie der Chr. N.O.-scholen
en vertegenwoordigers van verschillende
onderwijsorganisaties.
Zaterdag 1 Mei komt de eerste pel
grimstocht in dit jaar van Engelsen
naar het Engelse oorlogskerkhof Jon
kerbosch te Nijmegen. Op het kerkhof
Jonkerbosch wordt een nieuw monu
ment opgericht. Op Dinsdag 4 Mei a.s,
wordt van uit Nijmegen weer de jaar
lijkse stille tocht naar Jonkerbosch ge
houden ter herdenking van de gevallen
soldaten.
Voor het diploma kerkorganist zijn
te Amsterdam geslaagd mej. C. M.
Hillebrand uit Goes x de heer A. Kats
man te Wolphaartsdijk.
Ingezonden Mededeling (adv.).
Laat nu het vet maar stromen, laat nu het vet maar gaan,
Er is geen vlek in Holland, die CETREX kan weerstaan!
VLEKKENWATER
VAN
CETA-BEVER
44
Ter hoogte van Ter Heyde dobbert
een kleine vlet met pas gevangen vis
aan boord. Van dit artikel wil de ka
pitein iets kopen en Joris krijgt ver
lof, bij die gelegenheid over te gaan
op de vissersman, die regelrecht naar
de wal vaart.
De ontscheping heeft dezelfde avond
plaats en die nacht slaapt Joris in de
armzalige hut van de visser. Zijn leren
plunjezak veroorzaakt hem veel zorg.
's Morgens gaat hij vroeg op stap.
Het duinland is veranderd en vreemd.
De wind heeft oude heuveltjes weg
geblazen en nieuwe opgehoopt. De zee
heeft gegeven en genomen. Maar de
distels en het warrige stekelkruid zijn
oude bekenden, die hem trouwhartig
begroeten als vrienden van weleer en
hun zaadklitjes vrijmoedig vastkleven
aan zijn huid en kleren alsof hij nooit
is weg geweest.
Hij voelt zich weer thuis, kijkt vro
lijk rond over de vlakke zee en het
bultige land, de woestheid van „Des
Graven Wildernis". Zal hij hier weer
zitten n.et Onkel Freerik op een hoge
duintop zoals vroeger? Maar dan de
rollen omgekeerd als Joris vertellen
zal en Onkel verwonderd luisteren?
Hü beklimt een hoog duin, om uit
te kijken naar moeders hut. Ja, hij ziet
het dak. De hut staat er nog. Hij ver
snelt zijn gang, maar dat zijn hart zo
hamert, is niet louter van inspanning.
Hij neemt de laatste top en ziet van
daar het houten huis compleet. Haastig
daalt hij af, z'n blik standvastig op de
hut; hij ziet geen mens, ook geen en
kel voorwerp, dat wijst op hun aan
wezigheid. Alles is stil, doods, verla
ten. Hij loopt het huis rond en morrelt
aan de deur. Gesloten. Ook de deur
van het aangebouwde vertrekje is niet
te bewegen. Hij luistert scherp, want
binnen hoort hij geschuifel en even
later de klagende stem van een geit.
Er wonen dus mensen. Hij zal wach
ten.
Het duurt lang. Al uitkijkend ziet
hij in de verte iemand naderen. Het
Verder geen lievigheden. Ze wandelen
naar de hut. Moeder opent eerst het
kleine deurtje en leidt de geit naar
buiten. Ze priemt een houten pin diep
in 't losse zand. Aan een snoer kan de
geit rondlopen en vreten van distel
blaadjes en spruiten van stekelgewas,
versmaad door alle dieren, maar waar
mee bok en ezel genoegen nemen.
Joris kijkt toe en wacht tot moeder
klaar is. Dan opent ze de deur van het
FEUILLETON
door K. JONKHEID
is een vrouw. Hij staat op en loopt huis, laat hem binnen. Het is nog
ivroeg, de zon staat halverwege. Joris
vraagt, hoe het haar gaat en zij ant
woordt breedvoerig, vertelt van Arent
Dirksz, van diens leugenverhaal en de
bekentenis voor zijn sterven.
Hij luistert maar half, want een
vraag brandt hem op de lippen. „Waar
is Onkel Freerik?"
„Weer naar de stad Leiden", ant
woordt moeder knorrig.
„Wat doet hij daar?"
„Ik weet het niet. Hij leest vreemde
geschriften, die hij wegstopt en waar
over hij bü tijden praat. Ik ben maar
een domme vrouw, ik versta niet alles
haar tegemoet. Ze kijken naar elkaar
en in beider ogen ligt de vraag: Wie
is dat?
Joris is de eerste, die zijn moeder
herkent. Hij haast zich en begint te
draven.
„Moeder!"
Ze staat stil, bot, sprakeloos. „Moe
der!" herhaalt hij.
„Joris! ben jij het?"
„Ja, moeder, ik ben terug".
„We dachten dat je dood was. Arent
Dirksz
Ze leggen hun handen op elkanders
schouders en kijken in elkanders ogen,
wat hij zegt. Soms valt hij uit als een
verachter van God en de Heilige Kerk
en later denk ik: Hij zal nog heremiet
worden, hij praat als een kwezel".
Onkel Freerik zit met vier of vijf
mannen van verschillende leeftijd in
de schemerige opkamer aan de achter
kant van het boekverkopershuis aan
de Salomonsteeg. Daar lezen ze ge
schriften en bespreken die. Werk van
vrijgeesten, die de kerk bestrijden, en
van vrome monniken, die in hun cel
of in de librije van hun klooster het
Heilig Schrift doorzoeken en sermoe
nen schrijven, die niet altijd welgeval
lig z(jn aan bisschoppen en prelaten.
Als Onkel Freerik thuiskomt, is de
verrassing groot en de begroeting har
telijk. Joris ziet dat hij veranderd is,
dat hij bedachtzaam is geworden in
gebaar en woord. En in zijn ogen is
iets vreemds, ietg ondoorgrondelijks,
een schemerige diepte, waarin Joris
wel kan turen, maar niet onderschei
den wat op de bodem ligt.
Joris heeft zijn zware zak in een
hoek gelegd en vat een schemel. Ze
zitten samen, want moeder werkt aan
't eten. Joris heeft weinig te vragen
en veel te vertellen, maar Onkel kijkt
zo rustig en doordringend, alsof hij
Joris van binnen wil bekijken en le
zen, wat in zijn gemoed staat inge
drukt.
„Wat heb je in die zak?" vraagt
moeder, als ze 's avonds een leger in
de hoek gereed wil maken.
„Geef maar hier", zegt Joris, „mor
gen zal ik de boel uitpakken".
Die nacht slaapt hij precies als vroe
ger in het aangebouwde bijvertrek.
Onderwijsvernieuwing? De naam
onderwijs zou doen vermoeden, dat
wij hier een terrein hebben dat ook
voor de overheid geldt. In werke
lijkheid echter hebben onze ouders
en opvoeders, en in hun opdracht
onze paedagogen in het algemeen en
ons Chr. Paedagogiach Studiecen
trum in het bijzonder de onderwijs
vernieuwing doorlopend en kracht
dadig ter hand te nemen.
fn wezen valt het karakter van de
onderwijsvernieuwing en de methode
van uitvoering buiten het officiële ge
zichtsveld van de overheid en haar
organen: het voorwerp van haar toet
sing kan nimmei methode van het
leerplan zijn, maar alajd het peil van
het onderwijs en net gewenste en be
reikte resultaat.
„Het is de vraag, of ieder die bij de
onderwijsvernieuwing daadwerkelijk
betrokken is, ook in onze gelederen,
het gewicht van deze principiële ge
dachten aanstonds ten volle doorziet.
Maar daarom juist wordt deze zaak
hier vandaag aan de orde gesteld, op
dat wij zelf niet aan het tot stand ko
men van wettelijke bepalingen deel
nemen en dat later zouden betreuren,
als de vrijheid van opvoeding door
onszelf in de waagschaal was gesteld".
Dr Van Itterzon herinnerde aan het
eeuwfeest van de Vereniging van Chr.
Onderwijzers en van de Chr. school in
Goes en het 75-jarig bestaan van de
Unie Een School met den Bijbei. Hij
feliciteerde prof. dr K. Dijk en nir J. J.
Hangelbroek met hun zilveren jubileum
bij de Unie.
In zijn rede wees hij ook op de grote
ontkerkelijking. De Christelijke Kerk
en haar leden hebben dubbel waak
zaam te zijn tegen de dreigende geva
ren. Het spreekt niet vanzelf dat een
land dat christelijke scholen heeft, die
nu ook tot in lengte van eeuwen mag
houden.
Bij de behandeling van de huishou
delijke zaken (het jaarverslag werd
goedgekeurd) bleek, dat in 1953 71
candidaten zich meldden voor het exa
men voor het diploma christelijk on
derwijs, van wie er 61 slaagden.
PROF. DIEPENHORST.
Prof. mr I. A. Diepenhorst uit Zeist
hield 's middags een magistraal betoog
over de industrialisatie en de christe
lijke school, een referaat dat diepe in
druk maakte, niet het minst door de
vele concrete voorbeelden welke de
hoogleraar opsomde. Hij schetste hoe
de voortschrijdende industrialisatie (en
het gaat in Nederland om industriali
seren of sterven) een verdere verste
delijking van het leven zal betekenen,
maar ook een bedreiging voor het
platteland, ontwrichting van de gezin
nen (ploegenstelsèl) en een steeds gro
tere stroom jongens en meisjes, gees
telijk onvolgroeid, naar de fabrieken,
waar een vaak bedorven sfeer heerst
en de machine niet alleen een zegen,
maar ook een vloek kan zijn.
Uiteraard heeft hier de school op
haar qui vive te zijn. Wat heeft de
fabrieksjeugd van de school meege
kregen? Er is levensonderwijs nodig,
en dat is beslissend. De christelijke
school kan dat bij tijd en wijle beter
geven dan de gezinnen, vooral in de
grote steden.
In de discussie (waarbjj prof. Djjk
o.m. het vraagstuk van de Franse pries
ter-arbeiders ter sprake bracht), zeide
prof. Diepenhorst dat men zich in pro
testantse kringen meer rekenschap be
hoort te geven van het feit dat de Kerk
de gezinnen en onze jongens en meisjes
overdag aan zichzelf overlaat. Ook een
benadering vóór 4 uur 's middags is
nodig en de zielszorg moet breder wor
den opgevat en aangepast aan de be
hoeften van de tijd. Kerk en school, ge
zin en christelijk bedrijf moeten in el
kander grijpen, opdat een opgroeiend
protestants geslacht in evangelische
geest weerstand kan bieden aan de
geest van deze tijd.
Generale Synode der Ned.
Herv. Kerk.
DEN HAAG, 26 April. Het moderamen
van de Generale Synode der Ned. Herv.
Kerk heeft een schrijven gezonden aan
de Kerkeraden en predikanten naar aan
leiding van de Geneefse conferentie.
Hieraan ontlenen we: „Wij hebben het
besef, dat van deze bijeenkomst zeer veel
afhangt voor het welzijn der volkeren,
waarin de wil tot vrede sterk Jeeft, mede
in het licht van de overweldigende mid
delen tot vernietiging waarover men
thans beschikt. Mislukking van deze bij
eenkomst zou ongetwijfeld grote gevaren
met zich brengen.
Met moderamen van de Generale Sy
node, dit alles overwegende, neemt de
vrijmoedigheid zich tot u te richten met
het verzoek tot bijzondere voorbede voor
de komende bijeenkomst te Genève. Im
mers, God, de Vader van onze Heer Jezus
Christus, in Wiens hand het regiment der
wereld is, kan in alle menselijke ver
warring alleen het inzicht schenken om
tot een uitweg en oplossing te raken".
