DE ZEEUWEN EN HET GOEDE BOEK
ZIJN NOG GEEN DIKKE VRIENDEN
Nu de Boekenweek in zicht komt.
,.H'
DE KINDERBIBLIOTHEEK is geen overbodige luxe.
E
Het bibliotheekwezen begint te ont
waken maar langzaam
G0ESE OPENBARE LEESZAAL
HEEFT RUIMTE TEKORT
,,H
Op aanvraag verstrekt de Provincie subsidie,
maar men vraagt niet aan
P.C.R.L.
C.J.M.V.
HERV. WERKVERBAND.
OPENBARE LEESZALEN
Grote belangstelling voor romans
en reisverhalen
HOUTMAN
2Ö.ÖÖÖ boeken voor
Schouwen.
DE BOEKHANDELAAR
„Weinig vraag naar de betere romans, vlotte
ontspanningsverhalen doen het beter!"
Gebrek aan tijd en aan geld spreken hun rol.
ZE ZIJN ER HEUS ZUINIG OP1
Enthousiast.
Te weinig leeszaal.
En de jeugd?
Jammer!
DE VERKOOPSTER:
„De moderne roman
verkoop ik het liefst!"
Veel lezen een vereiste.
Ook het Rampenfonds»
SaiMcfeg JO Maart 1934
ZEEUV'SCH DAGBLAD
pagina 5
Het moet in alle opzichten verheugend genoemd worden, dat onze Pro
vinciale overheid een frisse wind door het bibliotheekwezen in Zeeland
heeft doen waaien, waardoor langzaam maar zeker het besef is wakker
Se worden, dat een vereniging of instelling een bredere en betere taak heeft
an jaar in jaar uit een bibliotheek in stand te houden tot de boeken stuk
gelezen zijn eH wanneer er enig leesgeld overgehouden wordt, eens naar
nieuwe boeken om te zien. Bovendien waren de prijzen der goede boeken na
de oorlog zo sterk gestegen, dat men nauwelijks meer aan aanschaf voor de
bibliotheek toekwam. Toen viel in 1951 het besluit van Prov. Staten, waarin
werd vastgelegd, dat alle niet-commerciële bibliotheken (waaronder vele
Prot. Chr.) een subsidie konden krijgen van 5 cent per boek per, jaar, echter
onder voorwaarde, dat ook de gemeente, waarin de bibliotheek gevestigd was
subsidiëren zou. Toen begon men te ontwaken, dochmaar heel langzaam.
Wanneer men ter Prov. Griffie, waar
men de verzoeken om subsidie uit de
Prov. kas ontvangt, eens nagaat hoe
veel er al is uitgekeerd en aan wie,
dan geven de dorre cijfers een weinig
opwekkend beeld. In slechts 44 ge
meenten (terwijl er minstens 70 zijn
waar bibliotheken zijn), blijkt men
de zaak voor elkaar te hebben. Daarbij
zijn nauwelijks 20 Prot. Chr. biblio
theken, een waarlijk beschamend aan
tal. Er zijn slechts enkele duizenden
guldens uitbetaald over de jaren 1952
en 1953, die nu zijn verstreken. En dat
terwijl voor 1953 f 10.000.op de Pro
vinciale begroting voor subsidie aan
bibliotheken was uitgetrokken. Voor
dit jaar is de post zelfs verhoogd tot
f 12.500.—.
„We kunnen toch moeilijk de boer
op en gaan bedelen of men toch sub
sidie wil aanvragen en van de ge
maakte regeling wil profiteren!" zo
meesmuilde de ambtenaar ter Prov.
Griffie, die met deze zaak is belast.
Gelukkig zijn het niet al sombere
klanken, wanneer het gaat om de lec
tuurvoorziening op het platteland van
Zeeland.
Langzaam maar zeker zijn er enkele
organisaties aan het werk gegaan, hun
weg zoekend en trachtend te komen
tot bibliotheken in alle dorpen, die op
een behoorlijk peil staan.
De grootste Prot. Chr. organisatie is
wel de Prot. Chr. Lectuurraad in Zee
land, waarbij zijn aangesloten het
C.N.V., de C.B.T.B., de Geref. Jeugd
organisaties, de Herv. Jeugdorganisa
ties op Geref. Grondslag, de Chr. Plat
telandsbonden, enz. Zij zijn allen ver
tegenwoordigd in de P.C.R.L. in Zee
land, als afdeling van het landelijke
centrum van waaruit de voorlichting
geschiedt. Deze organisatie, die eind
1953 in de Provincie aan het werk is
gegaan, moet nog een begin maken met
het aanvragen van subsidies. Bij de
P.C.R.L. in Zeeland zijn momenteel
aangesloten 35 bibliotheken met 16.752
boeken.
Het Chr. Jongemannen Verbond in
ons land is één van de oudste biblio-
theekhoudende organisaties. In het be
gin van dit jaar is de afdeling die met
deze zaken belast was, omgezet in een
Stichting, waardoor het werk nog ge
makkelijker geschiedt.
In Zeeland heeft het C.J.M.V. mo
menteel 33 bibliotheken met een totaal
van ruim 15.000 boeken. Het merendeel
van deze bibliotheken ontvangt zowel
van de gemeenten waarin ze zijn ge
vestigd, als van de Provincie subsidie.
De voorlichting geschiedt via het
Bondsbureau te Amsterdam; een pro
vinciale commissie is gevormd die zich
vooral belast met het aanvragen van
subsidies.
Nog maar kort geleden is door de
Prov. Kerkvergadering der Herv. Kerk
in Zeeland opgericht een Herv. Werk
verband van bibliotheken. Gebleken is,
dat talrijke kerkeraden een eigen bi
bliotheek hebben, die voor iedereen
openstaat. Indien men niet was geko
men tot instelling van een overkoepe
lend orgaan, zou er voor al deze bi
bliotheken geen mogelijkheid zijn ge
weest te profiteren van de subsidie
regeling. Er heeft zich al een aantal
bibliotheken bij dit Herv. Werkver
band aangesloten en binnenkort kan
de vorming van een bestuur tegemoet
gezien worden.
Sinds enige tijd wordt in onze pro
vincie ook gewerkt door het Prov. Ver
band van Openbare Leeszalen en Bi
bliotheken. Zeeland telt momenteel
nog slechts drie leeszalen, n.l. te Mid
delburg, Vlissingen en Goes.
In oprichting is de Openbare Lees
zaal te Terneuzen, terwijl in Zierikzee
de biblotheek van de Maatschappij tot
Nut van het Algemeen vermoedelijk
zal worden omgezet in een Openbare
Leeszaal en Bibliotheek.
In de lectuurvoorziening nemen de
leeszalen in Zeeland wel een bijzon
dere plaats in, die zich onderscheid van
de particuliere en verenigingsbiblio
theken. Immers de kleinere bibliothe
ken zijn er op gericht wekelijks een
goed boek in handen van een meestal
bescheiden lezerskring te brengen. In
de openbare leeszaal kan men dagelijks
terecht en beschikt men, ook al door
de grotere lezerskring en de subsidie
regeling, over meer boeken en boven
dien kan men er naast de werken, die
men in iedere bibliotheek aantreft, een
groot aantal boeken vinden, die op
meer wetenschappelijk terrein liggen.
Tenslotte wil het Prov. werkverband
ook de lectuurvoorziening op het plat
teland ter hand nemen, waardoor juist
de weinige leeszalen die er zijn als
centrum der lectuurvoorziening een
nog betere functie kunnen gaan ver
vullen, dan tot op heden het geval is
geweest.
Mogelijkheden beperkt, want
De grootste zorg van mej. J. Louwerse, directrice van de Openbare Leeszaal
en Bibliotheek te Goes is in één woord samen te vatten: Ruimtegebrek.
Wanneer het gebouw aan de Singelstraat, waar de leeszaal thans is ge
vestigd, zou kunnen worden uitgebreid zouden er veel meer mogelijkheden
zijn, dan nu het geval is. Dan zouden wanneer ook daarvoor voldoende
geld aanwezig is de plannen tot stichting van een kinderleeszaal, alsmede
uitbreiding van het bezit aan jeugdboeken verwezenlijkt kunnen worden. Dan
zou men door het laten houden van lezingen e.d. meer dan tot nog toe de
Leeszaal in het middelpunt der belangstelling kunnen zetten.
Ingezonden Mededeling (adv.)
Singel 114-116
SCHIEDAM
Sedejaran vertrouwd adres tr
PIANO'S
ORGELS
Schouwen-Duiveland zal over het
ontbreken van boeken niet langer be
hoeven te klagen.
In Amsterdam is enkele maanden
geleden op grote schaal een inzame
lingsactie gehouden met ais resultaat,
dat ongeveer 20.000 boeken werden
bijeengebracht.
Tijdens het bezoek aan het eiland
heeft burgemeester d'Ailly van Am
sterdam de boekenschat symbolisch
overgedragen aan de voorzitter van de
Ver. van Burgemeesters en Secretaris
sen op het eiland, de heer A. A. van
Eeten, burgemeester van Nieuwerkerk.
De boeken zijn thans in beheer van
deze vereniging. De bedoeling is, zo
vernamen wij, om alles eerst te sor
teren en te catalogiseren, en daarna
deze boekenschat in overleg met de
bibliotheekhoudende organisaties op
het eiland te verdelen.
Zijn we goed ingelicht, dan ligt het
in de bedoeling van de Maatschappij
tot 't Nut van 't Algemeen om de bi
bliotheek, die men in Zierikzee heeft,
om te zetten in een openbare leeszaal
en bibliotheek.
Gelukkig heeft_ men over belangstel
ling niet te klagen, maar het kan ook
hier nog beter Een feit is, dat men
alle lagen der bevolking bereikt. Door
deze omstandigheid kan vooral de taak
van de leeszaal, die er op gericht moet
zijn te zorgen voor de algemene ont
wikkeling door het beschikbaar heb
ben van goede boeken, waarbij bet
onderrichtend karakter 'niet uit het oog
mag worden verloren, pas goed wor
den uitgebuit.
EEN GOED BOEK
Twee categorieën boeken mogen
zich in een bijzondere belangstelling
verheugen. Het zijn de romans en de
reisverhalen, die vooral de aandacht
van het publiek trekken. Maar daar
naast is er ook goede belangstelling
naar de buitenlandse romans, vooral
de Engelse. Bepaald te weinig
vraag is er naar letterkundige, gods
dienstige en geschiedenisboeken.
Men zorgt er voor, dat de bibliotheek
„fris" wordt gehouden, want iedere
maand worden 35 tot 40 nieuwe boe
ken in omloop gebracht.
Kan men in een leeszaal alleen maar
boeken krijgen, die in de boekenschat
in de bibliotheek vindt men 5000
werken zijn opgenomen?
Zeer zeker niet! Wil men een boek
hebben, dat hier niet aanwezig is, dan
is de directrice altijd bereid om het
bewuste werk van elders te laten ko
men. Trouwens men kan in de leeszaal
ook voor allerlei informaties terecht.
Hoe meer contact er is tussen de be
zoekers van de leeszaal en het perso
neel, hoe beter aan het doel beant
woord wordt. En over dit contact, dat
dan meestal tot uiting komt in de;
vraag: „Welk boek zoudt U aanbeve
len?", Is mej. Louwerse uitermate te
vreden. Juist in deze dingen onder
scheidt de leeszaal zich van zovele an
dere bibliotheken.
OE staan de zaken in de
boekhandel en waar
momenteel de meeste vraag
naar?" Deze vraag hebben we
voorgelegd aan de heer B.
Carrière van de N.V. van Benthem
en Jutting te Middelburg.
„De verkoop in Zeeland is naar
verhouding bevredigend", zo luidde
het antwoord op de eerste vraag
„Maar", zo volgde daar direct op
Volgende week
Zaterdag be
gint de jaar
lijkse Boeken
week.
De boekhan
delaar zal weer
extra aandacht
geven aan het
geen hij in zijn
zaak voorhan
den heeft, zal
wellicht een
speciale étala
ge maken en
zalafwach
ten wat de re
actie van het
oubliek is. Lan-
lelijk wordt de
Boekenweek
door een spe-
siale uitgave
gestimuleerd.
fs het nu wel
aodig, dat spe
ciale aandacht
aan het boek
wordt besteed?
Daarop kan
zonder meer en
volmondig
„ja" worden
gezegd, want
er wordt de
laatste jaren
veel minder gelezen en gekocht dan vroeger het geval was. De prijzen
liggen hoog, men heeft minder tijd om een goed boek te lezen, laat staan
het aan te schaffen. Bovendien: Zeeland heeft op het gebied van het
bibliotheekwezen een achterstand in te halen, die vooral waar het gaat
om het Prot. Bibliotheekwezen, niet gering is. Vandaar dat wij, kort voor
het begin van de Boekenweek deze pagina brengen, opdat het goede boek
ook in Zeeland weer die plaats krijgt, dat het in alle opzichten verdient.
G. DE VOOGD.
R zijn te weinig kinderbibliotheken en -leeszalen
in onze provincie. Alleen in Vlissingen, waar
sinds jaar en dag een kinderbibliotheek aan de
openbare leeszaal is verbonden en te Middelburg,
waar na de oorlog de Zeeuwse Volksuniversiteit
een kinderleeszaal met goede boeken die uitgeleend
worden heeft opgezet, vindt men ze. En juist omdat
is gebleken, hoe zulk een kinderleeszaal in een be
hoefte voorziet, kunnen we zeggen, dat er ook in
andere plaatsen mogelijkheden moeten liggen. Trou
wens in Goes heeft men nu ook plannen en onge
twijfeld zal ook hier blijken, dat een kinderbiblio
theek, al dan niet gekoppeld aan de openbare lees
zaal, geen overbodige luxe is.
We hebben voor wat meer gegevens ons licht eens
opgestoken bü mevr. T. H. G. Edelman-Ghijsen, die
samen met mevr. H. A. de Vink-Olthof en bijgestaan
door een vijftal vrijwillige krachten, voor wier werk
men grote waardering heeft, leiding geeft aan de
Kinderleeszaal en -bibliotheek van de Z.V.U. te Mid
delburg.
De jeugd, d.w.z. jongens en meisjes in leeftijd va
riërend van 7 tot 17 jaar, is opgetogen over de boeken
schat. Ze hebben hee! wat keus, want in het aller
aardigst ingerichte zaaltje in de Concert- en Gehoor
zaal, zijn ongeveer 2000 kinderboeken voorhanden.
Vrijdagmiddag blijkte dit met het oog op het week
einde, de topdag te zijn. Regelmatig komt het voor,
dat er omstreeks 125 boeken door de kinderen worden
meegenomen. Men moet lid zjjn, wil men boeken kun
nen halen en 250 kinderen hebben zich tot op heden
opgegeven. Bijna allen komen regelmatig in da lees
zaal om er boeken in te kijken, dan wel mee te nemen.
Het zijn lang niet alleen jongens en meisjes uit Mid
delburg, die hiervan profiterén, doch ook uit de dorpen.
Men kan natuurlijk alles wat er aan kinderboeken
op de markt komt wel in zo'n kinderbibliotheek
kwijt. De Z.V.U. stelt zich op het standpunt, dat
alleen goede kinderboeken in de bibliotheek thuis
horen en pleegt daartoe geregeld overleg met de
grote jeugdbibliotheek in Rotterdam.
Dat de jeugd enthousiast is wordt ook bewezen door
de wijze, waarop de boeken worden teruggebracht. Er
zijn practisch geen klachten over het in slechte staat
terugbrengen van boeken.
Mevr. Edelman vertelde ons, dat de belangstelling
van de jeugd niet alleen uitgaat naar zuivere vertel
boeken. Ook het voor jongelui bevattelijk geschreven
boek op populair wetenschappelijk terrein mag zich in
een goede belangstelling verheugen. Boeken over de
natuur, eenvoudnge techniek e.d. worden veel uit
geleend.
Wanneer zo'n 50 jongelui na schooltijd een boek
komen halen, dan is het natuurlijk niet bepaald muis
stil in de zaal! Dat kan ook niet anders. Toch komt
hierdoor het accent meer op de uitleenbibliotheek te
liggen dan op de leeszaal. Er zijn er wel enkelen, die
door dik en dun hun gedachten kunnen bepalen bij
het boek wat zij lezen, maar die vindt men toch maar
sporadisch. Eigenlijk zou men over twee kamers moe
ten beschikken, waarbij er één voor de bibliotheek en
één uitsluitend als leeszaal bestemd is.
Tenslotte willen wij U een opmerking, die mevrouw
Edelman nog maakte, niet onthouden. Op onze vraag
hoe de verhouding ligt tussen het aantal jongens en
meisjes, dat boeken komt halen, werd geantwoord, dat
dit elkaar niet veel ontloopt.
„wij zijn er nog lang niet; vooral
het platteland kan veel beter". En
om nog dieper in het probleem der
lectuurvoorziening via de boek'
handel te duiken: vóór de oorlog
waren er veel meer belezen men'
sen; nu vindt men ze slechts spora
disch. De belangstelling heeft zich
verplaatst, het geld speelt veel meer
een rol, omdat de goede boeken
hoog in prijs zijn en... men heeft
minder tijd om te lezen.
„De meeste belangstelling?"
Welnu: kleine romans, populair
wetenschappelijke boeken en vlotte
ontspannlngsboeken. Weinig vraag naar
philosofie en dichtkunst!
Heel weinig vraag ook naar de
betere romans, aldus de heer Carrière,
en hij wees ter illustratie op de
schrijver Pierre Dubois (uit de R.K.
kerk overgekomen naar het Protestan
tisme). Een man met een opbouwen
de levensopvatting en die dit ook in
zijn werk tot uiting brengt. En aldus
een van de weinige Nederlandse
schrijvers, die niet direct vragen naar
de smaak, doch zich steeds de vraag
stellen, welke taak zij hebben tegen
over ons volk. Wanneer men zoals
enkele schrijvers wel doen het ene
boek na het andere uit de pen laat
vloeien, dan pleegt dit veelal gepaard
te gaan met een grote vervlakking.
Om maar een goed boek bij de
kop te pakken: „Revolutie der een
samen" van prof. dr P. J. Bouman.
Dit werk van de oud-leraar aan de
Middelburgse H.B.S. is veel verkocht,
ook ln Zeeland. Opmerkelijk was, dat
er tezelfdertijd vraag ontstemd naar
andere boeken van dezelfde schrijver.
Bovendien blijkt er verband te be
staan tussen hoorspel en film ener
zijds (indien er althans sprake is van
een tot hoorspel of film verwerkte
roman) en de vraag naar een bepaald
boek. Hoewel de uitspraak dat een
verfilmd boek beter verkocht wordt,
in zijn algemeenheid ook weer niet
op gaat.
De boekhandel in Zeeland, aldus
de heer Carrière, staat voor een
moeilijke opgaaf. In een groot ver
zorgingsgebied kan men zich spe
cialiseren, doch in Zeeland is dit
practisch ondoenlijk. Wil men een
goede boekhandel trachten op te
bouwen, dan dient men hier van alle
markten thuis te zijn. Dit stelt
speciale eisen en is vooral ook van
invloed op het aanleggen van een
voorraad.
„Hoe staat het met de belangstelling
van de jeugd?"
Het antwoord was vrij laconiek:
„Ze lezen dezelfde boeken als wü in
onze jeugd, alleen wat moderner uit
gaven".
Nader hierop ingaand bleek, dat de
jeugd zoekt naar moderne versies van
de boeken van Jules Vernes en Karl
May.
Waaruit blijkt, dat de moderne
ruimtevaart de jeugd en vooral de
jongens vandaag de dag uitermate
veel belang inboezemt.
Knutselboeken doen het ook altijd
goed en wat zou er door jonge meis
jes anders gelezen worden, dan de
bakvisromans, die nu eenmaal altijd
een behoorlijke sortering voor
handen plegen te zijn.
Bij alle inspanning, die de boek
verkoper zich getroost om werken, die
op allerlei terrein up to date zijn, in
zijn zaak te hebben, is er toch een
betreurenswaardig feit. We kunnen
niet nalaten te wijzen op hetgeen de
heer Carrière ons hierover toever
trouwde, toen wij hem onze laatste
vraag voorlegden: „Wat verwacht U
van de boekenweek?"
OE verkoopt U nu eigenlijk
een boek?" Deze vraag
hebben we voorgelegd aan
mej. J. Lockefeer, uit Hulst, die in
Middelburg in een boekwinkel
staat.
„Och het is eigenlijk niet zo
moeilijk, tenminste als je weet voor
wie het boek is, dame of heer, en
je er ook nog achter kunt komen
welke smaak men heeft."
„Welk boek verkoopt U nu het
liefst?"
„De moderne letterkundige roman",
zo luidt het antwoord en het is
immers haar dagelijks werk direct
volgt er een titel: „Moulin Rouge" bij
voorbeeld."
„Heeft U nu werkelijk al de boeken»
die U zo moet verkopen, gelezen"', z*
willen we weten.
„Neen, maar je moet beslist wel veel
lezen, wil je behoorlijk kunnen ver
kopen. Maar hét is niet mogelijk om
alles z« door te lezen. Ik heb er lief
hebberij in en hoe langer je dit werk
doet, hoe leuker je het gaat vinden",
aldus is de conclusie van mej. Locke
feer.
We zijn echter nog niet tevreden:
„Kan ieder meisje nu zomaar in een
boekhandel werken?"
Het antwoord doet ons wel een
beetje duizelen:
„Vereist is wel een middelbare
schoolopleiding, dan moet er een cur
sus boekverkoper gevolgd worden, die
schriftelijk wordt gegeven door de
Ver. ter behartiging van de belangen
des boekhandels. Deze cursus duurt
twee jaar. De vakken: letterkunde,
techniek (binden van boeken enz.),
practljk, administratie, veilingwezen,
catalogiseren, om maar enkele dingen
te noemen, die er aan te pas komen.
Heeft men ambitie een eerste ver
eiste bij dit „vak" dan kan men er
zeker zeven jaar voor rekenen eer
men allround boekverkoper is, zoals
dat heet!"
,We zullen ons weer extra inspan
nen om de gedachte van de boeken
week te propageren, dat men met het
kopen van een boek steun verleent
aan de litteratuur. Doch wat wij ook
proberen, het blijkt ieder jaar weer,
dat een „topverkoop" tijdens de boe
kenweek in Zeeland niet mogelijk is.
Er kan in deze week zeker niet van
een bijzonder grote belangstelling voor
het goede boek worden gesproken!"
Hetgeen wij mèt de heer Carrière be
treuren.
Het Rampenfonds blijkt een open
oog te hebben voor de lectuurvoor
ziening in het rampgebied. Dit valt
af te leiden uit enkele beslissingen,
die genomen zijn en binnenkort nog
zullen vallen.
Daaruit blijkt, dat het plan be
staat om de getroffen bibliotheken
niet alleen een schadevergoeding te
geven, maar bovendien te verster
ken. Zo kan een uitkering worden
verwacht, die zal neerkomen op één
boek voor iedere acht personen In
een getroffen gemeente. Per bock
wordt f 6.gegeven. Uitdrukkelijk
is bedongen, dat de door het Ram
penfonds beschikbaar gestelde be
dragen worden besteed bij de plaat
selijke of dichtstbijzijnde boekhan
delaar.
Het is niet onmogelijk, dat nader
hand nog enkele uitkeringen zullen
volgen, waardoor de lectuurvoorzie
ning in alle door de ramp getroffen
gemeenten, via de bestaande biblio
theken van verenigingen e.d., in
goede banen wordt geleid en men
overal weer over behoorlijke lectuur
kan beschikken.
