DE KONINGIN KWAM TERUG, ORAN|E EN NEDERLAND WAREN WEER EÉN DEZE WERELD v&n ö&q tot de loupe DAMPO KI iets overtreft Daarom wordt in Eede een monument onthuld Eerst even een wondervreemde stilte, toen zette een aarzelende stem het „Wilhelmus" in De splinter en de balk V Een spook of een fee? „Eilanders" Wacht U voor het spook Enkhuizen-Sfaveren nog steeds gestremd Nieuwe regering in Laos öostzone is Midden-Duitsland Belangrijke richtlijnen voor de Ïndische-Nederlanders Zaterdag 13 Maart 1954 GAJS£>A<3 H38W03SS ZEEUWSCH DAGBLAD m pagina 3 Onder Er waart een spook door Nederland. Maarer is iets eigenaardigs aan dit spook, iets dat waarschijnlijk hier mee te maken heeft, dat spoken in het halfduister plegen te verschijnen, zo dat men hun wezen niet of nauwelijks kan doorgronden. En daarom houden sommige mensen dit spook voor een goede fee. En dan een fee met een toverstaf, die in staat is alles waarmee zij in aanraking komt in louter goud te veranderen. Dat fascineert die men sen en'zij volgen het wezen door dik en dunniet vermoedend dat zij achter een spook aanlopen. Dat spook heet „planning" en het past in wezen van deze tijd. In twee wereldoorlogen heeft men alles wat moeizaam was opgebouwd, als kaar tenhuizen ineen zien storten en men heeft gezegd: „Dat nooit meer!" Dat deze uitspraak al eeuwen oud is och, er is niets nieuws onder de zon! Men hoopt dat het deze keer wèl zal lukken, waar het vroeger mislukt is. Zijn wetenschap en techniek in de laatste jaren niet met sprongen voor uit gegaan? Er is toch eigenlijk niets, dat niet binnen het'bereik ligt van de „almachtige mens"! En nu gaat men dan „plannen", dat wil zeggen: men gaat de wereld zo in richten, dat rampen en oorlogen niet meer behoeven voor te komen. Stap yoor stap moet dat ideaal benaderd worden en voor ieder stukje van de wereld moet een weg worden uitge stippeld, die tot dat doel leidt. Plan na plan dient opgesteld en verwezenlijkt te worden en dandan zal de lang verwachte heilstaat zijn aangebroken. Natuurlijk kan die planning zich niet alleen bezighouden met de mate rie ook de mensen dienen in dit alles te worden opgenomen. Het ideaal zal immers onbereikbaar zijn als de mensen niet in het systeem passen. Eenheidsmensen heeft men voor dit alles nodig, want „dwarsdrijvers" kun nen het hele systeem, de hele planning in de war gooit. En dat moet men toch voorkomen Die planning gaat zich nu ook mees ter maken van Schouwen-Duiveland. Dit was een eiland, dat tot dusverre nauwelijks beroerd was door de krampachtige aanraking van de mo derne tijd. Men was er niet achterlijk, allerminst. De boeren wisten heus wel hoe ze hun landbouwwerktuigen moes- niet onder voor die in andere streken ten gebruiken en de productie deed van het land. Maar de mensen.Zij waren niet „geladen" zoals het Recon structierapport het uitdrukt. Zij rea geerden positief noch negatief. En dat kan toch eigenlijk niet in deze tijd! De ramp heeft de voorstanders van „planning" nu een kans geboden. De bevolking is her- en derwaarts ver strooid, het land ligt woest, de huizen liggen vernield. „Kijk zo zegt men thans nu komt die bevolking plot seling los uit haar isolement. Nu loopt ze de kans „negatief geladen" te wor den. Laten wij er vlug bij zijn en hen inschakelen in onze plannen. Opdat, als daar straks weer huizen zijn ver rezen en de grond weer vruchten draagt, er mensen wonen zoals wij zijn. Moderne mensen, die de geest van deze tijd verstaan en die „positief" handelen!" Mensen zoals wij zijn, geen eilan ders. Dat is de geestelijke grondslag van het rapport van de Reconstructie commissie. Niet zo'n „volkje met een eigen karakter" midden in ons goede vaderland. En daarom moet nu alles anders worden dan het vroeger was. Het is buiten kijf, dat velen van de plannen, die in het Reconstructierap port worden ontwikkeld, de welvaart van het eiland kunnen bevorderen Kunnen bevorderen wij komen hier nog op terug als wij die plannen af zonderlijk bespreken. Herverkaveling, aanleg van wegen en wat dies meer zij zullen het eiland alleen maar ten goede komen. Maar hier houden de plannen helaas niet op: met allerlei middelen moet de bevolking „opge voed" worden, „cultuurminded" ge maakt worden, „geestelijk gezond ge maakt (gesaneerd!)" worden. Want de mensen die er woonden, zijn in de ogen van velen geen volwaardige men sen! Dit is het nare van dit alles. Voor dit Reconstructierapport hebben wij veel waardering als het maar uit een andere mentaliteit geboren was. Het had voor Schouwen-Duiveland een réveil kunnen betekenen nu wordt het een twistappel, oök al wil men dat niet! „Wacht U voor het spook!" zo wil len wij de bewoners van dit ramp eiland toeroepen. Nederland puilt uit van „moderne mensen" maar die mensen zijn er allerminst gelukkiger door geworden. Velen van die bewo ners zullen een andere weg moeten kiezen zij moeten die weg vrijwil lig kunnen kiezen, die hun op te drin gen is haast even erg als de ramp! (Van één onzer verslaggevers). Negen jaren is het alweer geleden: de kalender wijst 13 Maart 1945, Nederland is nog in twee stukken gehakt: het Zuiden is vrij, ge schonden, vernield en verdronken. Maar VRIJ! En boven de rivieren heerst honger, de terreur, de slavernij. Daar wordt de lijdens beker tot de laatste bittere droesem leeggedronken. Hoe lang nog? Heel Nederland hoopt op verlossing, hunkert naar het einde van de zwarte nacht, die al zo lang, zo eindeloos lang geduurd heeft: bijna vijf jaren en nóg is het leed niet geleden, nog is er overal rouw en verdriet en pijn om wat voorgoed verloren ging in de duisternis van die bange oorlogs jaren. Dan valt er plotseling een lichtstraal in die donkerte: de Koningin is terug! Weergekeerd bij haar volk na bijna vijf lange jaren van eenzame balling schap in Engeland. Oranje en Neder land zijn weer één God zij gedankt! Zo was het op 13 Maart 1945, een lichte vroege voorjaarsdag, ergens in een stil gehucht aan de Zeeuws—Bel gische grens. Daar kroam zij terug, on ze oudgeworden Koningin Wilhelmina, zonder fanfares, zonder optochten, zon der enige tam-tam. En alleen wat boe ren en arbeiders, enkele vrouwen en kinderen waren in alle eenvoud ge tuige van dit historisch gebeuren. Maar op de ruïnes van de kapotgeschoten huizen stond de vlag, wapperde fier het rood-wit-blauw cïe kleuren van Nederland èn van Oranje! Omroeper. Die ochtend is Toon van den Broeke, omroeper en afslager van Aardenburg, door het grensdorpje Eede getrokken en bij bekkenslag heeft hij blij de burgers het grote nieuws verteld: over een uur komt de Koningin hier. Wij mogen haar het eerst van allemaal op Nederlandse bodem begroeten! Dit blij bericht overrompelt de men sen, maar zij zoeken Inderhaast de vlag gen op en halen het Oranje te voor schijn. En even later geven de ver trouwde kleuren glans aan de grauwe puinhopen van Eede dan trekt ieder die lopen kan naar de grens, waar een witte streep getrokken isvan meel, omdat er geen kalk of verf voorhanden is. Doet er niet toe, zó is het ook goed zo kan de Koningin toch zien waar de vaderlandse grond begint. Tegen halfeen stijgt de spanning als op Belgisch gebied een kleine stoet legerauto's nadert. Er stappen wat mensen uit, burgers en hoge militai ren, men komt dichterbijIs.... is dat de Koningin daar vooraan? Ja, zij is het werkelijk, een grijze vrouw, gekleed in een eenvoudig bruin man- telcostuum met bruine hoge schoenen Langzaam loopt zij op de helderwitte streep toestapt er overheen... Dat is alles. Na vijf bange jaren van scheiding is op 13 Maart 1945, 's mid dags om één minuut voor halfeen, een Koningin weer terug bij haar volk, Is een moeder verenigd met haar gro te en geslazen ge^'n .ilte Waarom zegt er na niemand iets Waarom wordt er niet gejuicht en ge jubeld? Waar blijft het „Oranje bo ven!" en het „Leve de Koningin"? Even hangt er een wondervreemde stilte in de zachte voorjaarslucht en zo is het goed. Deze veelzeggende stil te is aangrijpender dan schetterende fanfares en blij geschreeuw. Een snik van dankbaarheid zegt in die eerste -irr fnöv.) ENKHUIZEN, 12 Maart. Al be ginnen de vogels te fluiten en al koes teren de Amsterdammers zi-h al enige dagen dikwijls zonder jas op de café terrasjes in het beliageljjke zonnetje, de veerboot „C Bosman" van de dienst EnkhuizenStaveren ligt nog steeds stil. De dienst is nog niet hervat we gens ijs op het I is: elmeer. Gisteren heeft de boot een proef vaart, gemaakt. Tussen „De Kreupel" en Staveren stootte het schip echter op een enorme ijsköek, die nog een dikte had van 12 tot 15 c.m. De „C Bosman" moest herhaaldelijk achter uit varen om zich daarna als ijsbreker moeizaam een weg door het ijs te ba nen. Wel lukte het Staveren te be reiken, doch van op tijd varen is nog geen sprake, zodat de dienst nog niet zal worden hervat. gen over zijn zoon, die in de verzets strijd gevallen was. „Als een held is hij gestorven" antwoordde de Landsmoeder. Bij de Westluis ln Terneuzen stond H.M. lang stil bij een ruwe, door prik keldraad omgeven basaltsteen. Vier dap-1 pere illegale werkers hadden in Sep- tember 1944 getracht hier de springla- ding te verwijderen, maar de Duitsers hadden het bemerkt en hen ais honden neergeknald. Goethart, de enige overle vende van deze actie, moest de Ko ningin precies vertellen hoe het gebeurd was en dan wil zij deze dapperen eren maar er is geen krans of bloemen tuil om op hun graf te leggen. Haar mantel wordt echter gesierd met een grote, zelfontworpen rood-wit-blauwe rozet en spontaan maakt zij die los, wringt zich door het prikkeldraad en legt het versiersel voorzichtig op het brok basalt. Een koninklijke hulde aan hen, die voor hun Koningin het grootste offer brachten Ook Aardenburg werd bezocht, Oost burg, Schoondijke, Breskens, Sluiskil, waar de eerste nacht op vaderlandse bodem werd doorgebracht. En de vol gende dag ging 't verder door Zeeuwseh Vlaanderen: van Terneuzen naar Zaam- slag (waar de enthousiaste bevolking haar vroeg om „ook Prinses Juliana eens te sturen!"), naar Axel en Hulst en dan Donderdag naar Walcheren. In Vlissingen stapte de Koningin door de modder en de vuiligheid om het grote gat In de Nolledijk en de vernielde sluls- Werken van de buitenhaven te bekijken, en vandaar ging zij naar Middelburg, dat nog gedeeltelijk onder water stond. Met een „duck", nu eens rijdend, dan weer varend, trok zij over het eiland, nog steeds één grote grauwe waterplas. Maar ondanks alle ellende en narigheid was het féést in Zeeland. Op de puinho pen, op de verdronken boerderijen stond de vlag, trots en uitdagend. Omdat de Koningin weer terug was! Dat alles is nu alweer negen jaar ge leden en velen zijn vergeten wat er toen gebeurd is. Maar om de herinne ring aan dit historisch moment uast te houden, ook voor het nageslacht, is ontroerende ogenblikken oneindig veel méér dan een jubelkreet Totdat iemand uit de toeschouwers aarzelend en onzeker nog, gaat zingen. En hier past maar één lied, het oude vertrouwde Wilhelmus. Allen vallen bij en 't hindert niet dat het wel wat vals gaat en ongelijk, dat bij sommigen de woorden eindigen in een snik. Misschien heeft de Ko ningin het volkslied nooit mooier, dat is nooit ontroerender gehoord dan hier tussen de ruïnes van een halfvernield dorp, temidden van haar' eenvoudige burgers'. Toen zal zij het pas goed ge voeld hebben: Nu ben ik weer thuis. Thuis bij mijn volk. Dan realiseren de mensen zich ineens goed wat er gebeurd is en meteen wordt de Vorstin omstuwd door een juichende schare. Dan barst het los: „Oranje boven!" en „Leve de Koningin!" De eerste officiële welkomstwoorden van de toenmalige Zeeuwse Commissaris, jhr. 3. W. Quarles van Ufford, gaau te loor in het gejubel! Door Zeeland. Zo begon de glorierijke tiendaagse tooht van de Koningin door bevrijd Ne derland. Vier dagen bleef zij temidden van haar trouwe Zeeuwen, in het geha vende Zeeuwseh Vlaanderen, in het verdronken land van Walcheren. En overal sprak zij met de leden van haar grote gezin van hart tot hart. In het goeddeels vernielde Sluis vertelde Gu- staaf Tange haar van zijn 16-jarig doch tertje, dat omkwam bij een bombarde ment en vader Schaar moest alles zeg- nu op dezelfde plaats in Eede waar SAIGON, 12 Maart. De Laotiaan- se eerste minister, Tiao Soevanna Phoe- ma, heeft vandaag een nieuwe regering gevormd. Zondag had hij liet ontslag van zijn kabinet ingediend. De koning verzocht hem evenwel een nieuwe regering samen te stellen. De premier, die onlangs met Frank rijk een overeenkomst getekend heeft betreffende de onafhankelijkheid van Laos binnen de Franse Unie, trad af omdat hij een volkstelling wilde uit schrijven over de politiek van zijn re gering. Hij wenste ook zijn kabinet ta reorganiseren teneinde de bijdrage van zijn land in de strijd tegen de Vieth- minli te vergroten. Het nieuwe kabinet bestaat, evenals bet vorige, uit zeven ministers. Twee ministers van het oude kabinet maken geen deel uit van het nieuwe. OPDAT WIJ NIET VERGETEN. eens een witte meelstreep de grtns aangaf, een monument geplaatst. Een hoog en rank gedenkteken van turf- steen: op de sokkel (die enigszins aan een grenspaal doet denken) staat een slank meisjesfiguurtje met het Konink lijk wapen in haar handen geklemd. Het is alsof zij symbool van Neer- lands jeugd dat wapen met de fiere leeuw terugbrengt naar het vaderland. En daaronder de woorden: „Hier keer de op 13 Maart 1945 onze Landsvrouwe terug tot Haar Volk". Peter Rovers, een Limburgse beeld houwer uit Heyen, heeft het ontwor pen; het wordt door niemand minder dan door Koningin Juliana zelf ont huld. Op de dag en de minuut af, dat negen jaar geleden haar koninklijke Moeder op deze plaats de grens over schreed: op Zaterdag 13 Maart, 's mid dags om 12.2, uur. Opdat wij nooit ver geten wat toen gebeurd is. Minister Kaiser in de Bondsdagt BONN, 11 Maart. In de Westduit- se Bondsdag heeft de minister voor „Gesamtdeutsche" aangelegenheden, Jacob Kaiser, Donderdag het Duitse volk bezworen de Russische bezet tingszone niet meer „Oostelijke zóne" ie noemen, zoals tot dusverre gebrui kelijk was. Het door de Russen bezette deel van Duitsland moet men volgens Kaiser als „Midden-Duitsland" blijven zien, terwijl de door Polen gean nexeerde gebieden het eigenlijke Oost- Duitsland vormen. Hei is volgens Kaiser dringend no dig, dat vooral de Duitse jeugd er aan gewend wordt de nu verpoolste gebie den als Oost-Duitsland te blijven be schouwen. Sedert anderhalf jaar zijn overigens volgens Kaiser maatregelen getroffen om de aanduiding „Oostelijke zóne" tenminste uit het ambtelijke taalge bruik te verwijderen en daarmee wa ren al goede vorderingen gemaakt. Grote hilariteit ontstond in het parlement toen vlak na minister Kaiser de minister van Arbeid het woord nam om te verklaren, dat met de „Oostelijke zóne" geen verdrag over de ziekteverzekering kon wor den gesloten. l""'lzonden Mededeling (adv.) Dampo bij Verkoudheden van Vader, Moeder en Kind Wonderlijk zoals dat helpt! Na de verwerping van de motie-Lemaire Voor vestiging in Nederiand moeten toekomst mogelijkheden goed zijn 's-GKAVENHAGE, 12 Maart. Diverse leden van de Eerste Kamer heb ben de minister van Maatschappelijk Werk de vraag gesteld welke richt lijnen er zullen worden toegepast, nu onlangs de Tweede Kamer de motie- Lemaire c.s. heeft verworpen. (Zoals bekend werd In deze motie voorgesteld de Indische Nederlanders in Indonesië, die naar Nederland willen terugkeren vrije overtocht te verschaffen.) In antwoord op deze vraag heeft de minister in zijn memorie van antwoord op de begroting van het departement van maatschappelijk werk, belangrijke richtlijnen gegeven. Voorop dient te wor den gesteld, dat de regering, het vrijwel algemeen bestaand inzicht, dat de Indische Nederlanders in Indonesië beter Tn Indonesië kunnen blijven, als richtinggevend beschouwd. De regering verbindt hieraan de conclusie, dat zij daarom niet zonder meer ieder, die naar Nederland wil gaan, daartoe financiëel in staat moet stellen, maar het voor en tegen in elk geval nauw keurig moet overwegen. TERUGKEER OP VADERLANDSE BODEM. Bij de beoordeling van verzoeken om een rijksvoorschot voor de over- I tocht, voor zover die op maatschappe lijke gronden berusten, worden de DE socialisten hebben het moeilijk in Europa en omge keerd maken de socialisten het Europa moeilijk. Waar ze in het ene land vurige voorstanders van zijn daar stemmen hun partijgeno ten in het andere land even vurig tegen. Het lijkt er wel eens op, dat hun houding alleen maar bepaald wordt door de vraag hoe ze hun confessionele tegenstanders op de beste manier kunnen dwarsbomen of daarmee de belangen van land en werelddeel in het gedrang komen is dan een zaak van onder geschikt belang. Men denke in dit verband aan de wonderlijke gang van zaken met het verdrag inzake de Europese Defensie Gemeenschap. Nederland heeft dit verdrag thans geratificeerd en daar voor een vriendschappelijk klopje op de schouder gehad van Amerika. In Duitsland is men nog niet zo ver, al zal het er zeker van komen. Maar daar zijn de socialisten felle tegen standers. En waarom? Omdat zij me nen, dat dit kiezen voor het Westen een hereniging van Oost- en West' Duitsland in de weg zou staan. Een gebaar van vriendelijkheid dus tegen over Moskou met de zekerheid dat Moskou hiervan allerminst onder de indruk zal komen! Het ergste is het echter in Frankrijk. Ook daar zijn de socialisten in de op positie en de papieren liggen ongeveer zo, dat een tegenstemmen der socia- 1 listen de verwerping van het verdrag zou betekenen. Want premier Laniel kan voor dit ontwerp geen steun vin den bij de rechtse groeperingen: de Gaullisten voelen uit nationalistische overwegingen nu eenmaal niets voor dit samenwerken. Nu heeft de Parijse correspondent van Het Vrije- Volk gisteren een doekje opengedaan over de socialistische houding inzake de E.D.G. en daaruit blijkt, dat de socia- listen zelf niet goed weten wat ze moe ten doen. Van de ruim honderd leden van de socialistische Kamerfractie is ongeveer een derde deel vurig voor stander van het verdrag, een derde deel is er even vurig tegen en het res terende deel weet het nog niet. Voor de partijraad een moeilijk geval en deze heeft nu van de socialistische vertegenwoordigers in de Kamercom missies verlangd, dat zij zich van stemming zullen onthouden tot een buitengewoon partijcongres een be slissing zal hebben genomen. Maar nu al hebben een aantal tegenstanders verklaard, dat zij dit verzoek zullen negerenEen weinig frisse boel derhalve! V Weer anders ligt het in Italië. Daar maakt men zich op het ogenblik niet zo erg druk over die E.D.G., want men heeft er andere zorgen. Premier Scel- ba heeft deze week het vertrouwens votum gekregen van de Kamer, zij het met een krappe meerderheid en hij kan nu gaan regeren. Zijn strijd tegen het communisme wordt echter op een ander front dan het militaire: daar is het de allereerste zorg van iedere re gering de welvaart te vergroten, want in de thans heersende armoe tiert de communistische ideologie welig. En wat heeft de slimme Scelba nu ge daan? Hij heeft de verantwoordelijk heid voor de strijd op dit economische en financiële front op de schouders der socialisten gelegd. Zij beheren o.a. de portefeuilles van Financiën en van Arbeid en hun leider is vice-premier. Het gevolg zal ongetwijfeld zijn, dat de socialisten ijverige voorstanders zullen zijn van samenwerking met de kapitalistische machten"! Ja, de socialisten hebben het moei lijk en zij maken het Europa moeilijk. Zou het niet hiervan komen, dat het socialisme niet gefundeerd is op een vaste levensovertuiging? Sinds men de klassestrijdgedachte heeft losgelaten en aansluiting gezocht heeft bij de eer tijds zo verguisde „kapitalistische machten" is de politieke koers afge zakt tot opportunisme. En dan te be denken dat men de confessionele par tijen bestrijdt en de doorbraak verde digt met de bewering, dat een religi- euse levensovertuiging niet voldoende houvast geeft om een vaste politieke koers uit te stippelenIs dit niet het verhaal van de splinter en de balk? volgende richtlijnen aangegeven: 1) Primair wordt de vraag in be schouwing genomen, of de zedelijke en materiële omstandigheden en vooruitzichten in Indonesië van de betrokken aanvrager en zijn gezin (de belangen der kinderen moeten hierbij bijzonder in acht worden ge nomen) zodanig moeten worden ge acht, dat aangenomen moet worden, dat hij zichzelf (en zijn gezin) in casu zonder hulp en bijstand van het rijk daar geen redelijk bestaan kan verwerven. 2) Is men van mening, dat deze vraag bevestigend beantwoord moet worden, dan zal men overgaan tot de volgende vraag, nl. welke de te verwachten toekomstmogelijkheden van betrokkene (en zijn gezin) in Nederand zullen zijn. VOORSCHOT. Komt men dan tot de conclusie, dat voor de betrokkene de mogelijkheden in Nederland beter of minder slecht worden geacht dan in Indonesië, dan zal een voorschot uit 's rijks kas voor de overtocht van Indonesië naar Ne derland worden verleend. Moet echter de tegenovergestelde conclusie worden aanvaard, dan wordt in Indonesië de geëigende hulp en bijstand van rijks wege verleend. De minister is er zich ten volle van bewust, dat de objectieve behandeling van de aanvrage objectief met de meeste waarborgen dient te worden omkleed. Met het oog hierop, is lijj er onlangs toe overgegaan een commissie in het leven te roepen van drie personen, die zowel om hun deskundigheid als om de belangstelling welke zjj steeds voor hun mede-Nederlanders in Indonesië hebben gehad, in staat zijn om juiste adviezen te geven. Aan deze adviezen zal voor het nemen van beslissingen grote waar de worden toegekend. De minister ontkent ten stelligste, dat hij tot uitgangspunt heeft gekozen om de Indische Nederlanders, zelfs te gen hun zin, in Indonesië te laten, mede ter voorkoming van een ver meerdering van de overheidszorg hier te lande, welke laatste zou voortvloei en uit de overeenkomst van vele be- hoeftigen. Zie vervolg op pag. 4.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1954 | | pagina 3