VEERE ZOEKT EEN NIEUWE KOERS
De visserij zal verdwijnen, maar er
lichtpunten tegenover
V
staan
„Wi
Colijnsplaat kan vissershaven worden
r
Als het Drie-eilandënplan werkelijkheid geworden is
zegt
„Eensgezindheid is nodig!"
burgemeester de Beer Poortugael
Scheepvaart heeft
geen bezwaren
Koningin Juliana
naar Zeeland»
Militair verlof voor
afleggen van Belijdenis
Het zijn nog maar plannenmaar
Ook de vismijn van Veere zal dan daarheen
verplaatst dienen te worden
Rond de sluizen van Veere is
slapen onmogelijk!
Nog altijd loost Middelburg zijn afvalstoffen
door een open leiding
HOUTMAN piano's
Zaterdag 6 Maart 1954
ZEEUV'SCH DAGBLAD
pagina 3
v
EERE ZAL absoluut een offer moeten brengen terwille van het geheel. De realisering
voor mo
ook voor Veere betreur, het gemeentelijke belang wijken. Wij moeten deze zaak in
van het Drie-eilandenplan zie ik als een nationaal belang. Daarvoor moet, hoe ik het
Jhr den Beer Poortugael is 'n realist het blijkt uit zijn woorden. Natuur
lek is hij allerminst blij. Want het Drie-eilandenplan werpt zijn slagschaduw
al over Veere. Hoe moet het gaan met de vissers? Hoe moet de midden
stand de strop, die er ongetwijfeld komt, opvangen? En wat zullen de vreem
delingen gaan doen? Ook de burgemeester kan er nog niets concreets van
zeggen. Maar hij gaat er vanuit, dat de aaneenkitting van Midden-Zeeland
binnen afzienbare tijd een feit zal zijn.
„Wij moeten rekening houden met de harteklop van de tijd, waarin wij
leven. Wij moeten ons aanpassen aan de eisen, die het moderne verkeer
stelt. Wij moeten vooral acht geven op de grote landwinst, die er zal ont
staan. Dat daardoor dé charme van een provincie als Zeeland wordt ver
stoord, wie zou dat niet betreuren? Maar wij ontkomen er niet aan! Als dit
plan doorgaat, dan zal Nederland Europa een prachtig voorbeeld te zien
geven van wat doorzettingsvermogen tot stand kan brengen", zo formuleert
jhr den Beer Poortugael zijn standpunt.
het groot bekijken en niet met het chauvinisme van het plaatselijke belang. Mèt het hele ge
meentebestuur vind ik het bijzonder jammer, dat het karakter van Veere niet gehandhaafd kan
blijven. Veere zou dolgraag zijn vissers houden, maar wij willen niet een strijd in het on
redelijke voeren. Tegenover elk verlies in het leven staat een winst en waarom zullen wij ook
hier niet zoeken naar de lichtpunten, die er ongetwijfeld zijn? Als ik het goed zie, dan is de
toekomst van Veere niet zo hopeloos als sommigen menen die te moeten zien. Ik geloof, dat
er mogelijkheden liggen, maar die zullen dan ook volledig moeten worden uitgebuit. Wat aller
eerst nodig is: eensgezindheid. Terwille van het geheel zal wel eens van persoonlijke wensen
moeten worden afgezien. Maar dat Veere „van de kaart" is? Ik geloof er niets van!" De bur
gemeester van Veere, jhr I. F. den Beer Poortugael, ontving ons in zijn werkkamer in het
monumentale stadhuis om te spreken over de gevolgen voor zijn gemeente van het Drie-eilan
denplan. Met het bovenstaande gaf hij zijn mening weer.
tegen afdamming van het
Veerse gat
De afsluiting van het Veerse gat
ten Noorden van Veere zal de
scheepvaart hoegenaamd niet
duperen. Dat was de (prettige) con
clusie, die wij konden trekken uit
gesprekken met mensen, die met de
scheepvaart in die buurt op de hoog
te zijn.
De afsluiting betekent alleen voor
de vissers een strop, maar niet voor de
binnenvaart. Want die maakt van de
route buitenom practisch nooit ge
bruik. En zeeschepen komen langs de
ze Noordkant ook bijna nooit het ka
naal door Walcheren binnenvaren.
Hoogstens is dat eens een coaster met
een lading hout voor Middelburg. Maar
die vaart dan nog veel liever via Vlis-
singen, omdat het bij Veere alleen tij
dens hoogwater mogelijk is binnen te
komen. De loodsen schijnen aan deze
route door het Veerse gat vanwege de
vele ondiepten een hekel te hebben!
En de binnenschipperij neemt altijd de
weg door de Zandkreek. De scheep
vaart zal dus geèn. enkel bezwaar te
gen de afdamming laten horen.
Voor de jachten ligt de situatie iets
anders. De zeejachten komen soms wèl
door het Veerse gat binnen, maar groot
is dit aantal niet. Wie des zomers rond
de Veerse sluizen wel eens een kijkje
gaat nemen en vraagt naar de bestem
ming van de reis, zal in negen van de
tien gevallen te horen krijgen, dat er:
een rondvaart wordt gemaakt. Daar
mede wordt dan bedoelt (en hoofdza
kelijk geldt het de Belgische jachten),
dat men door de sluizen van Vlissin-
gen het kanaal door Walcheren bin
nenkomt, doorvaart naar Veere (vaak
met een onderbreking in Middelburg),
daar kortere of langere tijd blijft lig
gen en dan de weg door de Zandkreek
kiest naar Wemeldinge om via het ka
naal door Zuid-Beveland de Wester-
Schelde weer te bereiken. Soms wordt
vanuit Veere nog even tot voor Vrou
wenpolder gevaren om daar te zwem
men. Deze rondvaart kan ook na de
verwezenlijking van het Drie-eilan
denplan gehandhaafd blijven en dat is
voor de jachtsport een enorm voordeel.
De bezwaren, de schaduwen? Wij
zeiden het al: Veere zal zijn vissers
cwijt raken. Dat zal op de economie
van het stadje een zeer nadelige in
vloed hebben. De bakker, de kruide-
ïier, de smid, de leverancier van
cheepsbenodigdheden, de timmerman,
de aannemer, zij allen zullen 't straks
aan merken a ah hun inkomsten. Ook
de vreemdelingen, die niet alleen voor
e schoonheid van Veere bij duizenden
omen, maar ook voor de gezellige be
drijvigheid op de Kade, als de vissers
hun zeebanket aanvoeren, zij zullen
iets moois missen. De haven krijgt een
vast peil (het wordt een halftijhaven)
en het fascinerende muziek- en kleu
renspel van eb en vloed zal er niet
meer zijnWaarden, die niet ge
lukkig niet! in geld zijn uit te druk
ken. Het wijde uitzicht van de Camp-
veerse Toren over het water, iedere
dag weer anders en nieuw, zal onmo
gelijk zijn de blik zal niet verder
reiken dan de dam, die waarschijnlijk
komt te lopen vanaf de punt, waar
vroeger het witte huis van de Polder
Walcheren heeft gestaan.
Men ziet het: bezwaren genoeg. Ook
financieel voor de gemeente. Als men
weet, dat er vorig jaar voor een kleine
6 ton aan vis aan de gemeentelijke vis
mijn is omgezet, waarvan de gemeente
3 pet. mocht heffen, dan heeft men
enig idee van de financiële gevolgen
voor de gemeente-huishouding. De vis
mijn is nieuw en nog lang niet afge
schreven. Hoe moet het straks daar
mee? En met het personeel?
Compensatie?
Het spreekt vanzelf, dat het gemeen
tebestuur van Veere niets zal nalaten
om op de één of andere manier voor
de verliezen compensatie te verkrij
gen. Waaruit die zal bestaan? Nie
mand weet het! In de eerste plaats
zullen de mensen zélf serieus moeten
uitzien naar een nieuwe bron van be
staan, als de oude mocht wegvallen.
Het gemeentebestuur wil ieder de hel
pende hand bieden. De overgangsjaren
zullen het allermoeilijkst zijn. Dan zal
van ieder veel worden gevraagd om
zich aan te passen aan de nieuwe om
standigheden. Of een industrie moge
lijkheden zal bieden? Het is zeker niet
onmogelijk, maar.... „dan zal die op
een flinke afstand van Veere gesticht
moeten worden om het karakter van
de gemeente niet geheel aan te tasten",
zo zegt de burgemeester. Er is langs
iet kanaal door Walcheren al een in
dustrieterrein geprojecteerd.
Lichtpunten.
Lichtpunten: ze zijn er gelukkig toch
ook! Jhr den Beer Poortugael wil er
allerminst de ogen voor sluiten. Aller
eerst zal, na de verwezenlijking van
het plan, ook Veere kunnen profiteren
van de betere en snellere verbindin
gen met het Westen. In de tweede
ilaats (en dat is nog belangrijker) zul-
m de Veerenaren niet meer bevreesd
behoeven te zijn voor overstromingen,
zoals zij op 1 Februari van het vorig
jaar maar al te zeer ondervonden.
En dit impliceert, dat de Kade niet
ontsierd behoeft te worden door een
hoge stenen muur als waterkering.
Misschien komt er nog een houten
dambekisting, maar die zal direct na
het gereed komen van de dam kunnen
verdwijnen. Een direct voordeel is ook,
dat de vieze riolering bij de sluizen,
waardoor Middelburg zijn afvalstoffen
loost, kan worden dichtgegooid.
Watersport.
Veere krijgt ook de mogelijkheid
zich nog meer te ontwikkelen als cen
trum voor de watersport. Ten Noorden
van het stadje zal een recreatie-oord
ontstaan, dat uitstekend voor de klei
nere watersport dienst kan doen:
zwemmen, kanoën en ook zeilen. Als
kleinere kreekjes in de Zandkreek
open blijven (en men zal daar die
zeker niet allemaal dichtgooien), dan
zal er rond Veere een bedrijvigheid
kunnen ontstaan, zoals niemand die
voorheen heeft gekend!
Eén der grootste wensen is, dat
de afsluitdapi zó wordt gelegd, dat
het gezicht op Veere niet wordt be
lemmerd. Daarom geen dam vlakbij,
maar wat verdéraf. „Dat is niet al
leen een Veers, maar ook een na
tionaal belang, ja, ik durf te zeggen:
een internationaal belang. Want er
zijn weinig plaatsen te vinden, die
zulk een schitterend gezicht bieden
op een stadje!" aldus de burgemees
ter.
EEN ATTRACTIE DIE MOET BLIJVEN.
...Veere's prachtige stadhuis, badend in feeëriek licht....
Zij zal Zaterdag a.s.
monument in Eede onthullen.
MIDDELBURG, 5 Maart -
Naar wij vernemen heeft Koningin
Juliana den wens te kennen gege
ven volgende week Zaterdag
13 Maart a.s., naar Zeeland te ko
men om zelf het monument te Eede
aan de Rijksgrens te onthullen. De
ze onthulling zal geschieden des
middags om één minuut voor half
één op de plaats, waar Prinses Wil»
helmina voor het eerst na de oorlog
voet op Nederlands grondgebied
zette. De Koningin zal de reis per
trein maken tot Vlissingen en daar
overvaren naar Breskens. Het ligt
in haar bedoeling na afloop van de
plechtigheid te Eede een tournée te
maken door Oost Zeeuwsch-Vlaan
deren. Zij zal over Perkpolder—
Hoedekenskerke terugkeren. Het
definitieve programma zal nader
worden gepubliceerd.
Naar wij vernemen zullen zij, die 1
April a.s. in militaire dienst gaan,
maar op Zondag 4 April of Zondag 11
April openbare Belijdenis van hun Ge
loof hopen af te leggen, daarvoor ver
lof ontvangen mits zij een daartoe
strekkend bewijs van hun kerkeraad
kunnen overleggen. De betrokkenen
doen goed zich tevoren van zulk een
bewijs te verzekeren, dan kunnen zij,
als ze 1 April a.s. onder de wapenen
gaan, dat al direct overleggen.
Kunnen de vissersschepen niet in de haven van Veere blijven liggen, ook
al is 't Drie-eilandenplan werkelijkheid geworden? Er blijft immers een
flinke vaargeul door de Zandkreek over, zodat de vissers toch (via de
sluis bij Katse Veer) 't vrije water op kunnen om of in de Ooster-Schelde öf
op de Noordzee, tot op tien mijl ten Westen van Westkapelle, hun bedrijf
uit te oefenen. Het antwoord moet luiden: de afstand Veeresluis Oostelijke
dam kost al twee uur varen. En voordat de schepen in het visgebied zijn,
komt er minstens een uur bij. Iedere dag zouden de vissers dus al 6 uur kwijt
zijn met varen. En dat is veel te lang. Afgezien van de hoge kosten vanwege
het grotere brandstofverbruik betekeut deze lange vaartijd, dat het uitge
sloten is 's middags om vier uur al terug te zijn in Veere. En dat is een
absolute eis met het oog op de export van de vis, die nog dezelfde dag
moet geschieden.
Een andere vraag is,
Vlissingen als aan- en
of de vissers
afvaarthaven
Middeleeuwse methoden l
n
ij kunnen 's nachts nooit
met de ramen open sla
pen Vaak genoeg wor
den wij wakker van de afgrijselijke
stank, die je adem gewoonweg af
snijdt. Wasgoed drogen de vrou
wen bij de kachel, want zij voelen
er niets voor dubbel te wassen, 't Is
een ongehoord schandaal meneer!"
Wij konden niet anders dan instem
mend knikken, toen ons het verhaal
no\,r»n en kleur-- ,,rerd ge
daan. En evenmin, toen eraan werd
toegevoegd: „Vindt U ook niet, dat
Middelburg verboden moest worden
zijn afvalstoffen op deze middel
eeuwse manier te lozen?" U hebt het
al begrepen: deze monoloog werd
gevoerd bij de sluizen van Veere
op enkele meters afstand van de lei
ding, die het kilometers lange sluit
stuk van Middelburgs riolering
vormt. Zelfs nu, in deze periode van
koude, kwam de verschrikkelijke
stank overwaaienHoe het er
's zomers is, bij vochtig weer en een
Zuidwestenwind, och, laten we maar
niet proberen het te beschrijven
Familie uit Holland ziet er tegenop
te komen logeren. De jachten blijven
buiten liggen. De schippers weten het
al van elkaar, als ze het tenminste nog
zelf niet ondervonden hebben: na een
dag zijn alle jachten bruin, al waren
zij de vorige dag nog zo helderwit of
crème
NIET TE SPREKEN.
Nee, ze zijn daar in Veere aller
minst te spreken over Middelburg en
begrijpen niet, dat de hogere autori
teiten al niet lang hebben ingegre
pen. „Ze laten ons in de stank zitten
en steken er geen hand naar uit. Ze
zeggen, dat een zuiveringsinstallatie
veel te duur is en dat ze geen geld
hebben, maar ze vergeten dat het
uitbaggeren van de bermsloot ook
iedere keer een kapitaal kost. En 'n
zwembad kunnen ze wèl betalen!"
Pessimisten' zeggen, dat zelfs het
Drie-eilandenplan de oplossing niet zal
brengen, d.w.z. een zuiverlingsinstal-
latie (die begroot wordt op 6 tot 7
ton). Want, zo redeneren zij, tussen de
afsluitdam in het Veerse gat en de
lagere dan, die op een afstand van
twee kilometer naar het Zuiden zal
worden gelegd, blijft een waterreser
voir over. Welnu, daar gaat Middel
burg zijn rommel in spuien en het via
een uitwateringssluisje in de meest
Westelijke dam bij laag water in zee
afvoeren. Wij geloven, dat deze pessi
misten geen gelijk zullen krijgen. Al
leen al uit een oogpunt van volksge
zondheid is langer voortduren van de
bestaande toestand ontoelaatbaar. Mèt
de uitvoering van het Drie-eilanden
plan zal daaraan radicaal een einde
moeten komen.
kunnen gaan gebruiken. Ook dit blijkt
niet mogelijk te zijn vanwege de enor
me afstand naar het visserijgebied. Er
is al vlug een uur of vijf mee gemoeid
voor de heenreis en dan nog eens vijf
uur voor de terugtocht.
Andere mogelijkheden zijn de aan
leg van (vissers)havens voor of achter
de afsluitdam in het Veerse gat. Nie
mand mag daarvan echter iets ver
wachten. Een haven aan de buiten- of
zeezijde van de dam zou op een wel
zeer riskante plaats liggen. Men zou
hier alle risico's van de Noordwesten
winden lopen en de haven in zodanige
mate dienen te beschermen, dat het
niet alleen een kapitaal aan aanleg,
maar ook aan onderhoud zou kosten.
Een haven achter de dam, aan de
landzijde dus, zal spoedig verzanden.
Gaat bovendien de aanleg van de
tweede, meer Zuidelijke en lagere dam
door, dan is alle kans op zo'n haven
verkeken om de eenvoudige reden, dat
er dan een geheel afgesloten gebied
ontstaat.
COLIJNSPLAAT?
Een deskundige, die wij over deze
problemen spraken, achtte het niet on
mogelijk, dat de haven van Colijns
plaat, aan de Noordkant van Noord-
Beveland, voor de visserschepen ge
schikt wordt gemaakt. Uit een oogpunt
van afstand naar het visserijgebied zou
deze plaats geen bezwaren opleveren.
De haven van Colijnsplaat valt echter
bij laag water droog en dus zouden
hier de nodige voorzieningen getrof
fen moeten worden om er een vissers
haven van te maken. Bovendien zou
hier dan ook een vismijn dienen te
komen. Het is immers dwaas eerst in
Colijnsplaat de vis aan land te bren
gen en ze daarna nog eens per as naar
de vismijn te Veere te vervoeren.
Voor de vissers* wordt de afstand
vanzelfsprekend groter, maar 'n over
wegend bezwaar zal, dit niet opleveren.
Veere is momenteel de afvaarthaven
van de Arnemuidse vissers. Er zijn 23
vaartuigen, waarvan maar 3 van Veer
se vissers. De Arnemuidenaren zijn
meestal de gehele week van huis. Nu
hebben zij alleen de tocht van en naar
Veere te maken. Straks zou het dan
Colijnsplaat worden. Met een bus ié
dat geen lange tocht. Deze gedacht»
is o.i. alle overweging waard!
RUIM 80 PERSONEN.
Bij de visserij vanuit Veere zijn
ruim 80 personen betrokken, voor 't
merendeel vaders van gezinnen. Er
is dus wel alles aan gelegen deze
mensen indien enigszins mogelijk in
hun oude beroep te laten. Door hard
werken hebben zij een sober bestaan
voor zichzelf. De bijna 6 ton aan om
zet, die vorig jaar werd gemaakt,
kon hoofdzakelijk worden gehaald
door de visserij binnen de lijn vuur
toren Schouwentoren Domburg en
ColijnsplaatZierikzee. Al deze via
(voor een groot gedeelte garnalen)
passeerde de vismijn in Veere. Bo
vendien werd voor een bedrag van
circa 40 mille aan zeesterren en
krabben aangevoerd. Deze gingen
rechtstreeks naar de puffabriek. De
hier genoemde cijfers geven wel een
duidelijk inzicht in de belangen, die
met de visserij zijn gemoeid.
Het beeld is vele bezoekers van
Veere vertrouwd: de masten der
vissersschepen die zich aftekenen
tegen de oude huizen aan de kade.
Dit beeld zal verdwijnen, maar
voor de vissers zal naar een op
lossing gezocht moeten worden.
Ingezonden Mededeling (adv.)
Singel 114-116 ODCCI C
Sedert jaren vertrouwd adres
ONTVOERDE
NEDERLANDERS
TERUG.
DJAKARTA, 5 Maart. De vier
Nederlanders, die Dinsdag in de naas
te omgeving van Makassar door een
bende werden ontvoerd, zijn thans
weer behouden teruggekeerd. Dit ver
nam P. I. Aneta van de Overzeese Gas
Mij te Djakarta, bij welke maatschap
pij de ontvoerden in dienst zijn.
Nog met zo lang geleden heeft men de sluis van Veere gemoderniseerd
>u het niet minstens zo wenselijk zijn, dat aan de middeleeuwse wijze,
aarop Middelburg zijn afvalstoffen loost en die het wonen rond deze sluis
Jt een verschrikking maakt, een einde wordt gebracht?
Als u in de buurt moet zijn, bekijkt
u dan de verf op de huizen eens. Als
er tenminste nog verf op zit. Want het
geeft eigenlijk niets, al dat schilderen.
Na korte tijd is de verf er door de
kwalijk riekende gassen uit de „open
beerput" finaal afgebeten. Binnen in
de huizen is het wat minder erg, maar
toch een vrij hopeloos geval.
ALS HET WASDAG IS....
Als het wasdag is, kijken de huis
vrouwen eerst, hoe de wind zich ge
draagt. Zit die niet in het Zuidwesten,
dan gaan ze aan de slag. Maar o wee,
tegen de avond draait de wind. Vlug
het goed binnenhalen en op zolder
hangen. De volgende morgen blijkt de
moeite tevergeefs te zijn geweest. Al
les heeft een vuilbruine kleur gekre
gen. En het stinktEr zit maar één
ding op: opnieuw wassen.
