fZEN
SPORT eft SPEL.
PIONIERSWERK OP NIEUW-
GUINEA.
MATROZENSHAG
Alle eeuwen door schreven
Zeeuwen over Zeeland.
KeAJk en pending.
De Hollandse soldaten verstaan de woorden
„fiksen" en „versieren".
Weer een vrije middag
Ambtsdragersconferentie
Ned. Herv. Kerk.
Dr J. Blauw naar Indonesië
vertrokken.
DE BEURS NOTEERDE GISTEREN
De grote kroniek vètn Smallegange is het
meest bekend.
f Zeeuwse Wandelingen
VAN MARKT
en veilina
Donderdag 7 Januari 195-4
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 5
Vier nieuwe antennemasten.
(Lt van Bunge, voorlichtingsofficier bij de landmacht op Nieuw-Guinea,
schrijft:)
HOLLANDIA, 6 Januari. Als men Ifar, dat soldatendorp aan de voet
van de cycloop, een kleine dertig meter van Nieuw-Guinea's hoofdstad Hol-
landia, binnen rijdt, ziet men in de top van een 62 voet hoge antennemast
een blauw-witte vlag wapperen: de vlag van de verbindingsdienst.
Wim Geesink uit Rotterdam en Ed Warnier uit Maastricht hebben haar
naar boven gebracht, terwijl luitenant W. Bruggeman en zijn mannen be
neden met enorme zakdoeken het voorhoofd afveegden. Dat was wel nodig
ook, want als men een week lang onder een fel brandende zon heeft ge
staan om vier van die gevaarten op hun plaats te krijgen, weet men wat
transpireren is.
Zoals elke dienst van de landmacht
Nieuw-Guinea, moet ook de verbin
dingsdienst naast het begrip „werken"
het woord „fiksen" en „versieren"
verstaan.
De werkplaats van de verbindings
dienst is daar een levend oorbeeld
van. Men snuffelt in de magazijnen en
duikt in zijn fantasie om te kijken of
ar toch nog iets aan te doen is. Meest
al, niet altijd, kan op staande voet de
gewenste verbetering worden aange
bracht. De kasten en rekken in de op
slagplaats mogen voor het oog van de
leek dan flink voorzien zijn, het oog
van de vakman mist hoognodige ma
terialen. Toen dan ook bekend werd,
dat de „Oranjestad" uit de Nederland
se Antillen op weg was naar Neder
land, konden de mensen van de ver
bindingsdienst een zucht van verlich
ting slaken. In de ruimen van dat schip
lag namelijk heel wat materiaal waar
naar ze al lang hadden uitgekeken. De
„Oranjestad" kwam behouden in Rot
terdam aan en de lading voor Nieuw-
Guinea werd daar overgeheveld naar
de „Rempang", waarmee de reis naar
Hollandia zou worden ondernomen.
Die reis verliep niet zo voorspoedig
toen het schip in Singapore lag, brak
er brand uit in een van de ruimen en
uitgerekend in het ruim, waarin het
materiaal voor de verbindingsdienst
lag opgestapeld. Slechts vier radio-
masten, die eens tot het zendcomplex
op Suriname hadden behoord, kwamen
ongeschonden uit de vlammenzee.
Nu weet men in Nieuw-Guinea, dat
nog steeds een land in opbouw is, te
leurstellingen te verwerken en men
ging dus niet bij de pakken neerzitten.
Nauwelijks was de „Rempang" gelost
en de masten waren nog niet op Ifar,
Zuid-Slavië onderzoekt aanval
op Brits vliegtuig.
BELGRADO, 6 Januari Zuid-
Slavië Stelt thans een onderzoek in
naar een aanval, die op Oudejaarsdag
door een onbekend straalvliegtuig op
een Brits toestel is ondernomen.
Na de aanval op het Britse vliegtuig,
dat zonder ongelukken Belgrado be
reikte, verdween het onbekende toe
stel, dat Zuid-Slavië in het gebied van
nritoo** was, binnengevlogen.
LEZERS
grypeH naar da
GOES, 6 Jan. Zeer onlangs las ik
het verslag van een vergadering in
Utrecht van Christelijke Onderwijzers.
Één der sprekers maakte zich ernstige
zorgen over het gebrek aan regelmaat
in het onderwijs. Immers, een geringe
bezetting en overvolle klassen maken
het noodzakelijk, dat bij ziekte van
een onderwijzer (es) de klas naar huis
gestuurd wordt. De spreker slaakte de
verzuchting dat onze kinderen hun op
voeding op straat krijgen.
Gelukkig zijn onze onderwijzers wel
zeer belangrijke, maar niet de enige
opvoeders, die onze kinderen hebben.
Heel veel ouders doen hun uiterste
best om in deze noodzakelijke gevallen
van „naar huis sturen" zelf hun kin
deren bezig en aan 't werk te houden.
Makkelijk is dit echter niet.
Heel veel moeders zullen niet erg
vrolijk gekeken hebben toen, na een
vacantie van ruim twee weken, de
kinderen vanmiddag weer „vrij-af
kregen. De juffrouw ging afscheid ne
men van mijnheer Kuiper, de inspec
teur L.O.
Ik kan me voorstellen dat de onder-
wijs-wereld van Zeeland gaarne de
heer Kuiper, na zijn trouwe arbeid, 'n
waardig afscheid bereidt. Het zal de
heer Kuiper zeker goed doen, dat zó-
velen hem hun aanhankelijkheid en
dankbaarheid willen tonen. Jammer
voor onze kinderen dat dit niet kon
gebeuren op een dag dat zij er geen
nadeel van ondervonden.
We hebben immers juist 16 vrije da
gen achter de rug? En is er Zaterdag
niet weer een vrije dag? Genoeg gele
genheid, meen ik, om van de heer
Kuiper afscheid te nemen zónder de,
volgens onze deskundigen zo bitter
noodzakelijke, regelmaat in het onder
wijs te verbreken.
M. FLINTERMAN—
DIJKSHOORN, Goes.
of een ploeg onder leiding van luite
nant Bruggeman toog aan het werk.
Het plaatsen van de vier nieuwe mas
ten heeft tot gevolg dat het radiover
keer in Nieuw-Guinea er op vooruit is
gegaan. De ontvangst op de buitenpos
ten ls thans stukken beter dan voor
heen. De oude masten, die door de
genie waren gezet, waren gericht op
Java en voldeden daarom niet zo goed
voor de communicatie in Nieuw-Guinea
zelf. Dit euvel is verholpen sinds de
nieuwe masten op de detachementen
bulten zijn gericht.
WAT EEN
TOESTAND!
Ja hoor, onze Karolus
was weer door Manetoet
betoverd. Hij staarde ont
zet naar zijn harige benen
en grote voeten, sprong van
links naar rechts door de
cockpit en gromde kwaad
aardig. „PieterrrPie-
terrrzie je dat
Een aap heeft die maan
man van me gemaakt
een doodgewone, alledaag
se, niks-bijzondere aapgrrrrgrrrrKarolus zijn apenkop begon rood
en blauw aan te lopen, als een getergde leeuw liet hij zijn tanden zien en gromde
zo verschrikkelijk hard dat de ruiten er van trilden. „Ik zal mezelf wel redden!"
schreeuwde hij ineens en voordat Pietar het wist rukte hij de stop uit het instru
mentenbord en rende er mee de cockpit uit. Behendig sprong hü over allerlei In
strumenten in de richting van de uitgang. Maar ondertussen voelde hij zichzelf al
weer veranderen. De aap kreeg vleugels en een lange gele snavel. Ja, Karolus was
weer Karolus voordat hij buiten was. Pieter rende opgewonden en met bonzend
hart achter hem aan. „Wat een toestand!" riep hij. „Karoluskom hier met dat
ding.Hij nam een duik naar de vogel maar hierdoor tuimelden ze samen, hol-
der-de-bolder, van het trapje af naar beneden.
Ingezonden Mededeling (adv
VAN ROSSEM'S
DEN HAAG, 4 Januari Het in
stituut voor Kerk en Wereld zal in
samenwerking met de raad voor de
herderlijke zorg der Ned. Herv. Kerk
op 23 en 24 Januari te Driebergen een
ambtsdragersconferentie houden welke
speciaal gericht zal zijn op het platte
land. Ter sprake zullen komen de
plaats en functie die de kerk heeft en
behoort te hebben in een veranderende
situatie, waarbij tevens de vraag
wordt behandeld op welke wijze de
zielszorg buiten en binnen de Kerk
zal moeten worden beoefend.
Over deze vragen zullen inleidin
gen worden gehouden door drs J. A.
Bakker (dept. voor maatschappelijk
werk) ends H. Bardeloos, benoemd
tot directeur van het vormingscen
trum „De Klencke" (Oosterhesselen).
Ds M. Barendrecht overleden
's-GRAVENHAGE, 6 Jan. Te
Apeldoorn is in de ouderdom van
ruim 79 jaar overleden ds M. Baren
drecht, em. pred der Ned. Herv. Kerk.
Hij werd 25 April 1874 te Amsterdam
(waar zijn vader arts was) geboren
en studeerde aan de Rijksuniversiteit
te Utrecht. Op 5 Maart 1899 deed hij
zijn intrede te Austerlitz, waar hij tot
aan zijn emeritaat óp 15 November
1939 bleef. Ds Barendrecht vestigde
zich toen metterwoon in Apeldoorn.
De overledene was lid van het Clas
sicaal bestuur van Amersfoort en
lange jaren godsdienstleraar aan het;
Rijksopvoedingsgesticht voor meisjes
te Zeist. Tevens was hij voorzitter
van de Ver. „Kinderzorg" in de pro
vincie Utrecht en vertegenwoordigde
de Ned. I.erv. Kerk ook als bestuurs
lid in de Ned. Kinderzorgbond.
SCHIPHOL, 5 Januari Uitgeleide
gedaan door de tweede secretaris, dr
F. L. Bakker en andere zendingsmede
werkers, is de secretaris, van de Ne
derlandse Zendingsraad, dr J.- Blauw
Uit Hilversum^ gisteravond per - vlieg
tuig vertrokken Van Schiphol naar
Djakarta. Op'uitnodiging van de Ho
gere Theologische School in Djakarta
zal dr Blauw gedurende de tweede se
mester van de'cursus 1952/53 als gast
docent aan deze school colleges geven
over „Principe en methodiek der zen
ding".
Het ligt in de bedoeling van dr
Blauw na het volbrengen van deze
taak de onderscheidene zendingsker
ken te bezoeken, die verspreid liggen
door geheel Indonesië. Ook de zelf
standige kerken, alsmede de theologi
sche school te Maxsssar zal dr Blauw
bezoeken. Hij zal voorts overleg ple
gen met de zendingscommissie, uit
gaande van de Raad var. Kerken in
Induiesië, welke co remissie nauw ver-,
want is aan de Nederlandse Zendings
raad.
Dr Blauw hoop ongeveer vijf maan
den in Indonesië te verblijven.
Ds H. van Eist overleden.
i ,i
Te Waardenburg is in de ouderdom vgp
76 jaar ovérleden ds H. v. Eist, em. pre
dikant der Ned. Herv. kerk. De overlede
ne werd 31 Maart 1877 geboren en in 1902
candidaat in Zuid-Holland om 15 Febr.
1903 intrede te doen in zijn eerste, ge
meente te Daarle (O.). Hij diende dë ge
meenten van Genemüidett, Vinkeyeen,
Yzendoorn, Reeuwijk, Yzend'oorn (2e
'maal) en Oud-Vossemeer waar hij inf 1943
met emiritaat ging. Hij vestigde zich Snét-
terwoon te Waardenburg waar zijn stoffe-
worden teraardebesteld.
I
Vergadering Generale Synode
der Ned. Herv. Kerk.
DEN HAAG, 5 Januari De Ge
nerale Synode der Ned. Herv. Kerk
zal op 1 en 2 Maart a.s. bijeenkomen
o.a. ter benoeming van een moderamen
voor het nieuwe zittingsjaar en ter
benoeming van een kerkelijk hoog
leraar aan de Rijksuniversiteit te Lei
den, in de vacature prof. dr G. Se-
venster. Prof. Sevenster is benoemd
tot gewoon hoogleraar aan deze Uni
versiteit.
BecoepingSwerk.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Elburg, B. G. A. v. d.
Wiel te Tholen.
Benoemd tot vicaris te Oosterland,
cand. W. F. Kuil te Hoovliet (Z.-H.)
Aangenomen naar Oosterhesselen
(bijz. werkzaamheden), H. Baarde
loos te Lutten.
Bedankt voor Hillegom (toez.),
H. J. Bik te Heelsum.
Beroepbaarstelling.
De heer D. Bouwstra, vicaris, Grote-
straat 141 te Drunen (N.-Br.), stelt
zich beroepbaar.
Chr. Geref. Kerken.
Tweetal te Utrecht (C.), I. de Bruij:
ne te Hilversum (C.) en J. C. Maris
te Haarlem (N.).
Geref. Gemeenten.
Beroepen te Middelharnis, F. J.
Dieleman te Yerseke.
Bedankt voor Meliskerke, H. Lig-
MOTORSPORT.
Clubkampioen „De Zeeuwen"
bekend.
Nu alle ritten van het programma v. d.
M.C. „De Zeeuwen" zijn verreden is
Frans de Visser er in geslaagd als le te
eindigen in de onderlinge competitie. De
strijd is tot de laatste rit zeer spannend
geweest, en deze moest dan ook de be
slissing brengen. De kampioen van 1952
A. Kodde moest de beker dus dit jaar
afstaan. De volledige uitslag vermelden
wij hieronder.
1. F. de Visser, 198 p.; 2. A. Bouwens, 196
p.; 3. W. Flipse, 194 p.; 4. P. Kodde, 189p.;
5. W. Janse, 187 p.; 6. P. den Hollander
F185 p.; 7. I. Ovaa, 184 p.; 8. W. Dekker,
185 p.; 7. I. Ovaa, 184 p.; 8. W. Dekker,
ter, 179 p.; 11. B. Melse, 175 p.; 12. A.
Houterman, 170 p.; 13. J. van Sluis 167 p.;
14, J. Markusse 165 p.; 15 H. Heyboer 141
punten
Landelijke verkeerscompetitie.
Een van de eerste belangrijke gebeur
tenissen die de motorclubs in dit nieuwe
jaar wacht, is de landelijke verkeerscom
petitie van de KNMV. Ook nu bestaat
deze weer uit drie delen, t.w. een schrif
telijke wedstrijd ter bepaling van de elf
provinciale kampioensclubs; een schrif
telijke wedstrijd tussen deze elf clübs ter
bepaling, van de drie clubs, die in de fi
nale komen en deze finale, welke zowel
theoretisch als practïsch zal zijn, ter be
paling' Van de landskampioen.
Aan :d'eze competitie, kan door alle er
kende i motorclubs met een onbeperkt
;aantal leden worden deelgenomen. De
ici wuuu ic Yvaniucuuuig wuai z-iju otuiic-
lijk overschot a.s. Maandagmorgen; zaT1 geteld? iedere provinciale kampioénsclub
r,.. jkrijgt een kampibensvaantje. Voor de
landskampioen is eéjT beker beschikbaar
evëhais vóór de clubs, die op dè tweede
'ëri vde deTde 'plaatS' eindigen. Bovendien
krijgt de landskampioen de wisselbeker,
/beschikbaar gesteld door het Verbond
ivoor Veilig Verkeer.
T)e eerste ronde, vindt plaats op 24 Fe
bruari. Voj-ig jaar werd de M.C. „De
Zèéuwen" uit Middelburg kampioen van
Zeeland. Hoewel déze club ook nu weer
een goede kans maakt, mag worden aan
genomen, dat bok de andere Zeeuwse
clubs zich terdege zullen voorbereiden.
Besturen Zeeuwse motorclubs
Onlangs zijn de besturen van de
Zeeuwse motorclubs bijeen geweest. De
voornaamste reden van deze bijeenkomst
was de clubritten-competitie van de KN
MV, waaraan door zo weinig Zeeuwse
clubs werd deelgenomen.
De MAC „Inter-Scaldes" te Goes bleef
bij haar besluit om niet aan deze .cqmpe-
titie deel te nemen, zo: lang de automo
bilisten van -deelnameuitgesloten zijn.
Dit bezwaar gold ook voor de AMAC uit
Axel. De MC „Eendracht" te Tholen komt
reeds enkele jaren uit in de Tholen-West-
om daarin verandering te brengen. De
bezwaren zullen aan het hoofdbestuur
van de KNMV worden voorgelegd.
De vergadering besloot, dat alle Zeeuw
se clubs op korte termijn hun rittenka-
lender voor het komende seizoen zullen
gereed maken. Men zal dan in Februari
opnieuw bijeenkomen en gezamenlijk een
kalender samenstellen, zodat niet twee
clubs op de zelfde dag een rit verrijden.
Alle kampioenen van
„Inter-Scaldes" bekend.
De MAC „Inter-Scaldes" hield haar
verkeers- en motortechnische proeven
voor het clubkampioenschap. De uitsla
gen waren:
Motortechnische proef: 1. C. Helder, 0
fout; 2. Han Pik 2; 3. J. v. d. Broeke, 4Yz
4. Rien Pik en P. Tilroe 5; 5. J. A. Leys 8;
6. Mevr. N. M. de Dreu-Sohier 17%.
Verkeersproef: 1. C. Helder 1.25; 2. J.
v. d. Broeké 2; 3. P. Tilroe 5; 4. A., Evers-
dyk 5.25; 5. Rien Pik 5.50; 6. F. West-
strate 5.50; 7. Han Pik 6.50; 8. J .A. Leys
10.50; 9. Mevr. N. M. de Dreu-Sqhier 15.25.
Hierdoor is de eindstand in de auto
klasse als volgt: 1. J. v. d. Broeke 3.33; 2.
Han Pik 5.00; 3. Rien Pik 5.50; 4. J. A.
Leys 7.83; 5. Mevr. N. M. de Dreu-Sohier
8.67.
Alle kampioenen van deze Zuidbeve-
landse club zijn nu bekend, H§t zijn A.
Eversdijk te Goes in de solo-klasse; F. J.
Weststrate te Kattendijke in de duo
klasse; C. H. Blok te 's-GraVeiipplder in
de tperklasse en P. Tilroe te Vlissingen in
de klasse niet-leden.
tenberg te Rotterdam (W.). Brabant Competitie en zag geen reden,
DUIVENSPORT..
Duivententoónstelling te
Zierikzee.
Voor "hét eerst na de ramp Werd er te
Zierikzee weer een duiven tentbbfistellin'g
inzendingen' bedroeg 199. Het aantal
inzendnigeh bedroeg 199. Keurmeester
was de heer A. Schuurman uit Sbmmels-
dijk. De uitslagen waren:
Klasse I (overjarige doffers): 1. Jac,
Stoutjësdijk; 2 idem; 3. F. D. Hillebrand.
Klasse II (eenjarige doffers): 1. F. D.
Hillebrand; 2. P. v. d. Welle; 3. C. Kloet.
Klasse III (overjarige duiven): 1. F. D.
Hillebrand; 2. J. Stoutjësdijk KZ; 3. Idem.
Klasse IV (eenjarige duiven): 1. J.
Stoutjësdijk KZ; 2. J. Koster; 3. F. D.
Hillebrand.
Klasse V (jonge doffers): 1. A. M. Ber-
revoets; 2. P. v. d.. Welle; 3. A. M. Berre-
voets.
Klasse VI (jonge duiven): 1. J. Quist;
2. Idem; 3. A. J. Stoutjësdijk.
Klasse VII (late jonge doffers): 1. P.
Flikweert; 2. F. D. Hillebrand; 3. Idem.
Klasse V.III. (late jonge duiven): 1. F.
D. Hillebrand; 2. J. Verwijs; 3. F. D. Hil
lebrand.
De schoonste oude 'doffer was van F. D.
Hillebrand; de schoonste oude duif van
J. Stoutjësdijk KZ; de schoonste jonge
doffer van C. N. Bottirig; de schoonste
jonge duif van J. Quist; de schoonste duif
van het geheel van J.Stoutjesdijk KZ.
„De liefde tot zijn land
Ds N. Lofvers overleden
's-GRAVENHAGE, 6 Jan. Te
Haren (Gron.) is op 84-jarige leeftijd
overleden ds N. Lofvers, em. predi
kant der Ned. Herv. Kerk. De over
ledene, die uit een bekend predikan
tengeslacht stamde, werd op 25 Juni
1869 te Bedum geboren en studeerde
aan de Rijksuniversiteit van Gronin
gen. Op 8 November 1896 deed hij
zijn intrede te Didam en diende daar
na de gemeenten van Markelo (tot
1902) en Warffum. In 1938 ging hij
met emeritaat.
SLOTKOERSEN AMSTERDAMSCHE EFFECTENBEURS
medegedeeld door de
AMSTERDAMSCHE BANK N.V.. GOES.
Nederlattd 1947
Dollarlening 1947
Invest. Certif.
Ned. 1962/64 cum 100%
Grootboek 1946 9844
3% K. Olie 1950 -
Cult. H. Ind. Bk 74%
Nat. Handelsbank 134
Ned. Handel Mij
A.K.U.
Bergh's Jurg.
Calvé Delft
Berkei's Patent
Fokker
Gelder Zonen
Kon. Hoogovens
Ned. Ford
Ned. Kabelfabr.
Philips' Gloeil.
Do 6 cum. pref.
wd. 165
Jnilever 231%
yilton-Fijenoord 18844
liliton I rubr. 315
dliton II rubr.
Dordtsche Petr.
Kom Olie
Dito, onderaand.
Moeara Enim
99
95%
100%
170%
182-%
286%
144
126
129%
182%
173%
245
244
208%
249%
331%
354%
354%
585
98%
95%
100%
10044
98%
74
131%
170%
18<k%
286%
142%
126%
129%
185
174%
250
247
204exd
159exd
232
192
247
331%
353%
352%
585
Dito, pref.
A'dam Rubber
Bandar Rubber
Deli Bat. Rubber
Kendeng Leniboe
Oost Java Rubber
De Oostkust
Serbadjadi
Holl. Am, lijn
K. J. Ch. Paketvrt
Kon. Boot
Kon. Paketvrt
Kon. Rott. Lloyd
Ned. Sch. Unie
Ommeren's Sch.vrt
St.v. Mij Ned.
H.V.A.
Java Cult.
Deli Bat. Mij
N.I.S.U.
Vorstenlanden
Deli Mij
Deli Mij
Muller Co
Senembah
Anisterd. Bank
Escompto Bank
Rotterd. Bank
Twentsche Bank
338% 338
99% 99%
124% 125%
140 140B
65
44
67
45
141%B 141%
46
148%
148
121
139 138%.
12441 125%
130% 132%
135% 136%
170
143
170
143%
121% 123%
58% 60
79
22%
101
185%
91
185%
69
101
185
89%
186
69
179% 179%
179% 179%
Overzeese Gas
Borneo Sumatra
Intèrnatio
Am. Radiator
Anaconda Copper
Am. Smelting
Bethl. Steel
Chrysler
Ford Canada
General Motors
Hudson Motor
Intern. Nickel
Kennecott
Nash Kelvinator
Rep. Steel
Stand. Brands
North. Am. Comp.
Cities Service
U.S. Steel
Gont. Oil
Midcont. Oil
Philips Oil
Shell Union
Tide Water
Baltimore
Miss. K. Texas
New York Centr;
Pennsylvania
Canadian Pac,
97% 98
114% 115%
150 151%
14 14
29% I
50% 50%
61% 63 %B
65B 66B
59% 60%
11% 12
36 36%
67 68
18% 19%
49% 49%
27% 27%
21% 21%
83% 85
39% 39%
52% -
64% 65%
54% 54%
79 79%
20% 20%
20 -
20% 20%
1844 18%
23% 24
Bij het snuffelen in de geschiedenis van onze provincie, viel mijn oog op
twee jaartallen: In 1653 stierf de kroniekschrijver Bovhprn, dat is dus juist
300 jaar geleden. En in 1753, twee eeuwen geleden dus, werd Mr Jacob Ver-
heye van Citters geboren (die in dal jaar natuurlijk nog geen Mr voor zijn
naam kon zetten!).
Boxhorn, de schrijver van een kroniek ouer Zeeland; Mr Verheye van
Citters, die op het kasteel Popkensburg bij St. Laurens woonde en de grond
slag legde voor een verzameling kaarten en prenten over Zeeland. Door an
deren is deze collectie later uitgebreid, het is het bekende werk „Zelandia
Illustrata". Twee personen, die zich bezig hielden met de geschiedenis van
Zeeland, twee van de velen die gedurende eeuwen daarmee bezig zijn ge
weest en nog zijn. Grote, beroemde schrijvers en onbekende amateur-snuf
felaars.
In 1644 verscheen de kroniek van
Boxhorn. Zo wordt het boek meestal
genoemd. Maar eigenlijk moesten we
er direct de naam van Reygersbergh
aan vastknopen, een Noordbevelander
van Kortgene, die naar Veere verhuis
de toen het eiland overstroomde. In
1551 verscheen zijn werk „Dye Cyo-
nijeke van Zeeland."
Nu heeft Boxhorn bijna een eeuw
later deze kroniek opnieuw uitgegeven,
aangevuld met eigen „bijvoegsels". In
deze toelichtingen laat de Calvinist
Boxhorn duidelijk uitkomen, dat hij het
niet altoos eens is met de Roomse
Reygersbergh.
Bovengenoemde kronieken zullen bij
de meeste lezers vrijwel onbekend zijn.
Als we spreken over de -kroniek van
Zeeland, bedoelen we het werk van de
Goesenaar Mattheus Smallegange.
Zijn kroniek verscheen in 1686. Het
is een groot boekwerk van ruim 800
bladzijden, 'maar ik vermoed, dat
slechts weinig Zeeuwen het in hun
boekenkast hebben. De aanschafprijs
is ook nogal aan de hoge kant: men
moet er zeker eèn paar honderd gul
den voor over hebben.
Meestal wordt het boek meer be
keken dan gelezen: de ruim 80 grote
platen en de wapenkaart van Zee
land trekken steeds de aandacht.
Behalve een linke portie eigen werk
heeft Smallegange in zijn boek opge
nomen de oorspronkelijk in het Latijn
geschreven kroniek van Eyndius en een
groot deel van de kroniek Reygers-
bergh-Boxhorn.
EEN KLEIN
KRONIEKSCHRIJVERTJE.
Bij de zoeven genoemde groten ver
dwijnt de Middelburgse timmerman
Pieter Jöossen in het niet met zijn
kroniekje van 20 bladzijden. Hij ls geen
schrijver van professie, maar ls begon
nen „te schriven voor mijn genuchte",
zoals hij zegt, dus uit liefhebberij en
„Tot Gods eere
En Zeelands geschiedenissen te
wat hij boven zijn voorwoord schrijft.
Het is eigenlijk zijn bedoeling een
vervolg te schrijven op de kroniek van
Reygersbergh. In het museum Plan-
tijn te Antwerpen bevindt zich een
exemplaar ervan met het vervolg van
Pieter Joossen.
De stijl van zijn geschiedbeschrijving
is slecht, maar de waarde van zijn
verhaal ligt hierin, dat hij een oogge
tuige is en alleen neerschrijft wat hij
zeker weet.
Zjjn vertelsels zijn betrouwbaar, wat
lang niet van iedere kroniek kan ge
zegd worden, ook niet van de beroem
de Smallegange. Hiermede doet hij zijn
lijfspreuk; „Pieter altijt recht hout"
dus ere aan.
Uitvoerig beschrjjft hij de beelden
storm te Middelburg van Augustus
1566, zelf behoorde hij tot de nieuwe
leer.
De terechtstelling op de Markt van
de schout van Souburg, Adrlaan de
Deckere en diens vrouw, schijnt bijzon
der veel indruk op hem gemaakt te
hebben.
I
De Inneming vaö Den Briel op 1
April 1572 heeft hij zelf niet meege
maakt, maar gehoord van een inwoner,
die later naar Middelburg is komen
wonen.
Verder schrijft hij over een vreselijke
storm, blikseminslag in de Lange Jan,
die geheel afbrandde evenals de Abdij
kerk, over de Allerheiligenvloed van
1570 tot midden in de gebeurtenis
sen van 1572 zijn verhaal ineens op
houdt.
Waarom weten We niet. Wel jam
mer, anders had zijn werkje misschien
nog wel een „kroniek" kunnen worden.
VELE ANDERE SCHRIJVERS.
Dé kroniek van Reygersbergh was
niet het eerste werk, dat aan Zeeland
gewijd Was. Het oudst bekende ge
schrift, dat enkel Zeeland' behandelde,
GOES, 6 Jan. Bloemkool Bil 1525,
Afw. 10—18; Spruiten AI 38—40, All 39,
Bil 20—24, Afw. 18—32; Witlof All 44—
45, Stek 23; Gr. Sav. kool 18—26; Rode
kool 7—12; Boerenkool 20—27; Wittekool
5.506; Veldsla 40; Peen 5; Uien 46;
Prei 22—26; Andijvie 60; Knolseldery 19-
25.
KAPELLE, 6 Jan. Exportveiling:
Goudreinette I gr. 29.70, I f. 24.20—
24.40, II 15.70—16.60, K 22.40—22.50,
fabr. 13.4014.90, Jonathan I gr. 34.80,
I f. 32.10, II 17.60, K 29.70, fabr. 15.
Gewone veiling: Cox Orange Pip
pin 1863, Legipont 1419, Doyenne
du Comice 2167, Saint Remy 2027,
Hollands Zoet 6—16, Winterlouwtje 7
8%, Pomme de Orange 26, Golden
Delicious 23, Gneser Wildeman 13
40, Campagnezoet 616, Jonathan 10
37, Goudreinette 1323, Br. Belle
fleur 6—12, Kleipeer 7—29, Zoete
Ermgaard 723, Souvenir de Vacheur
1722, Conference 1028.
Groenten: Spruitkool 1544, Sa-
voye kool 21, Rode kool 11, Boere-
kool 20, Uien 3%, Prei 16—25, Wit
lof 39.
SINT MAARTENSDIJK, 5 Jan. Uien
middel 9; Picklers 25.40. Aanvoer 15.000
kg.
BERGEN OP ZOOM.6 Jan. An-
dij vie 22—56, Waspeen 17—26, Rode
■kool 8—13, Witte kool 7—11, Prei 11
—17, Savoye kool 1116, Kroten 5,
Spruiten 3456, Boerenkool 13—17,
Witlof 43—60, Veldsla 27—36, Schor-
seneren 43:44.
Appelen: Goudreinetten 1727, Jo
nathan 3342, Bellefleur 18, Golden
Delicious 43—52. Peren: Kleipeer 20
—30, St. Remy 24—26.
EIEREMIJN.
BERGEN OP ZOOM, 5 Jan. De
A.V.M. eiercommissie heeft de con
sumptieprijs voor de eieren vanaf
Vrijdag 8 Januari a.s. als volgt vast
gesteld. Prijsklasse I 0.19, II 0.18, III
0.17, IV 0.16.
VISMIJN.
VEERE, 6 Jan. 725 kg exp.-gar-
nalen 1.96—2.26, 138 kg schar 42—61,
7 kg bot 65, 6 kg tong 2.78, 113 kg
rog 57.
NAGEKOMEN ADVERTENTIE
Heden overleed onverwacht onze
geliefde Broeder, Zwager en Oom
WILLEBOORD DE WITTE.
Wedn. van Kornelia Leinse.
in de ouderdom van 74 jaar.
Uit aller naam:
P. DE WITTE.
Westkapelle, 5 Januari 1954.
Bevorderd tot Heerlijkheid onze
geliefde strijdmakker
Zr F. v. d. Berge-Barends
in de leeftijd van 77 jaar.
Namens makkers en officieren
van Korps Goes van Het Leger
des Heils.
Openbaring 3 21a.
Goes, 6 Januari 1954.
is dat van Geldenhaüer, die iets vóór
Reygersbergh leefde. Over ons gehele
land was wél meer verschenen, daarin
werd vanzelf Zeeland ook genoemd,
maar dit is het eerste werk dat speci
aal Zeeland betrof.
Behalve de zo straks genoemde kro
nieken kan men nog vele andere boe
ken raadplegen. Die oude boeken ge
ven niet enkel historie, maar ook een
flinke portie aardrijkskunde.
Het zijn vooral de Zeeuwen, die de
geschiedenis van hun eigen provincie
onderzoeken. Uit de tijd van Reygers
bergh wil ik nog noemen de Leuvense
hoogleraar Hadrianus Barlandus
Adriaan van Baarland, genoemd naar
het dorp waar hij vandaan kwam) en
de Zierikzeese geneesheer Levinus
Lemnius.
Ook tamelijk bekend zijn de 8 delen:
„Enige Zeeuwse oudheden" door Jaco
bus Ermerins, secretaris van Veere, die
in de 18e eeuw leefde.
Het zou niet te doen zijn alle boeken
en boekjes te noemen, die slechts een
bepaald onderdeel van de Zeeuwse
geschiedenis behandelen.
Maar het grote aantal bewijst wel
de waarheid van de spreuk: „De liefde
tot Zijn land is ieder aangeboren".
L. v. W.
